به گزارش مشرق، مفهوم مرگ در رشته‌های مختلف علمی و فرهنگی با شیوه‌های مختلف همیشه مورد مباحثه قرار گرفته است و مهم‌ترین رویکردی که در فرهنگ کشور درباره مباحث مرگ وجود دارد، اندیشه‌های دینی و فلسفی است که عموما توسط علما و دانشمندان شکل گرفته است و به آن توجه می‌شود، همچنین مسائلی چون اثبات معاد، رستاخیز و قیامت هم در این باره مورد توجه قرار گرفته است که در این راستا برخی کتاب‌ها بر اساس مصادر روایی نوشته می‌شود و برخی‌ها از منظر قرآن کریم و احادیث مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در فلسفه و متافیزیک به موضوع «مرگ» به صورت نسبتا جدی در حوزه کتاب پرداخته شده است مخصوصا در فلسفه اسلامی که ارتباط نزدیک و قریبی با مباحث دینی ما دارد. ارتباطی که فلسفه و کلام با یکدیگر پیدا می‌کنند، در ساحت ادبیات به شیوه دیگری رخ می‌دهد؛ در نتیجه ما مجموعه کارهایی را شاهد هستیم که با محوریت «مرگ» در ادبیات دنیا منتشر می‌شود و اخیرا رایان مگی، فیلسوف مهم غرب، رمانی نوشته که در آن به مقوله مرگ پرداخته است یا آثاری که پل استرزو سلین دارد هم شامل این دسته می‌شوند. در رمان‌های ایرانی هم اگر بخواهیم به کتاب‌هایی که به مقوله مرگ به طور جدی پرداخته‌اند اشاره کنیم به آثار ادبیات پایداری برمی‌خوریم. اما موضوع اصلی که بخواهیم به آن بپردازیم موضوع «تجربیات نزدیک به مرگ» است، زیرا برخی‌ها معتقدند ما درباره زندگی پس از مرگ نمی‌توانیم روایتی داشته باشیم، چون مرگ یعنی قطع ارتباط روح از جسم.
به همین خاطر تعبیر «تجربیات نزدیک به مرگ» به واقعیت نزدیک‌تر است تا «تجربیات مرگ». معمولا در ایران و همچنین دنیا به صورت جدی به کتاب‌های مربوط به این موضوع توجه ویژه می‌شود. این مسأله دلایل مختلفی دارد که از مهم‌ترین آنها باید به حالتی که برای مخاطب از خواندن کتاب به وجود می‌آید اشاره کرد، زیرا به واسطه این کتاب مخاطب به کشف جدیدی از جهانی ناشناخته می‌رسد چرا که مهم‌ترین جاذبه مطالعه کتاب همین لذت کشف برای مخاطب است. وقتی کتابی نوشته می‌شود که شامل گزارشی از یک جهان ناشناخته با مواجهه خاصی است، برای مخاطب جذاب می‌شود و با استقبال عمومی مواجه می‌شود.
کتاب‌هایی چون «سفر به بهشت برین»، «شواهدی بر زندگی پس از مرگ»، «زندگی پس از مرگ» و «صعود زندگی من»، کتاب‌هایی است که توسط ناشران داخلی ترجمه شده اما در کشور اقبال خوبی به این کتاب‌های ترجمه‌شده نشان داده نشده است، زیرا طیف خوانندگان این کتاب‌ها در ایران بیشتر دنبال گزارشی است که مبتنی بر تفکر دینی باشد. اما برعکس گزارش‌هایی که توسط نویسندگان مسلمان آگاه به مسائل دینی به کتاب تبدیل شده‌اند با استقبال خوبی از سوی مخاطبان ایرانی مواجه شده‌اند، به عنوان مثال اولین کارهایی که در این زمینه نوشته شد، کتابی است که مرحوم قوچانی به عنوان «سیاحت غرب» به رشته تحریر درآورده است که خیلی مورد اقبال مخاطبان قرار گرفت و حتی نوار کاست‌هایی در دهه ۷۰ بر اساس این کتاب به بازار آمد که با فروش فوق‌العاده‌ای مواجه شد. قوچانی در این کتاب تجربه پس از مرگ را بر اساس آیات و روایات دینی به نگارش درآورده بود.
در سال گذشته اما چند اثر تاثیرگذار در این باره داشتیم که بشدت مورد توجه مخاطبان قرار گرفتند، به عنوان مثال می‌توان به کتاب «سه دقیقه در قیامت» اشاره کرد که درباره رزمنده مدافع حرمی است که ۳ دقیقه تجربه نزدیک به مرگ را سپری کرده است. این کتاب اتفاقات و حالات این شخص را در این ۳ دقیقه با قلمی دلنشین روایت کرده است، به طوری که در کمتر از یک سال نزدیک به ۷۰۰ هزار نسخه از این اثر منتشر شد. کتاب دیگری که در همین یک سال گذشته توسط نشر معارف و به قلم جمال صادقی منتشر شده است کتاب «آن سوی مرگ» است که گزارشی از چند نفری است که تجربه نزدیک به مرگ داشته‌اند و اتفاقات دنیای پس از مرگ را روایت می‌کنند. این کتاب در همین مدت بیش از ۴۰ بار تجدید چاپ شده است که این موضوع نشان‌دهنده استقبال بالای مخاطبان است.
در ساحت‌های دیگر اگر بخواهیم به این موضوع بپردازیم به آثاری برمی‌خوریم که به «معاد» در آنها پرداخته شده است از جمله آثار مرحوم آیت‌الله محمد شجاعی از سوی انتشارات کانون اندیشه جوان که در ۵ جلد نوشته شده است و همچنین کتاب گزیده گفتارهای حجت‌الاسلام والمسلمین عالی در برنامه تلویزیونی «سمت خدا» با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شد.
* محمد حقی / ناشر / وطن امروز