به گزارش مشرق، این روزها عرصه نشر در بخش دفاع مقدس دچار مسئلهای شده که پرداختن به آن منجر به روشن شدن موضوعات مهمی میشود. روایت سفید و بدون واقع نگازی از زندگی شهدا که این روزها در برخی از کتب خاطرات شهدا اتفاق میافتد موضوع مهمی است که در عمق خود اتفاقات زیادی را در عرصه اجتماعی و فرهنگی رقم میزند.
از این رو برای درک و فهم چنین مسئلهای با یکی از پژوهشگران و مستندنگاران حوزه دفاع مقدس به گفتوگو پرداختیم. گلعلی بابایی درباره سفیدنگاری و تحریف زندگی شهدا حرفهای زیادی داشت که در ادامه میخوانید.
*تحریف درباره زندگی شهدا باید بررسی شود
*: آیا سفید نویسی از خاطرات شهدای مدافع حرم اتفاق افتاده است؟
ممکن است چنین اتفاقاتی بیفتد اما به دلیل اینکه مصداقی برای آن ندارم نمیتوانم بگویم چنین چیزی هست یا نیست. افرادی نیز مدعی این مورد هستند باید موارد را بگویند و اگر تحریفی درباره خانواده شهید صورت گرفته است باید بررسی شود. اماکلیپهایی که این روزها از فرزندان شهدای مدافع حرم نشان داده میشود حاکی از آن نیست که چنین افرادی امروزه زندگی خوبی دارند. زندگی پس از شهادت، برای خانواده شهدا شیرین نیست. واقعیات زندگی شهدا باید گفته شود و باید چنین چیزی اتفاق نیفتاده باید بررسی شود.
*: شما هم اعتقاد دارید مستندنگاری برای زندگی شهدا اتفاق نیفتاده است؟
موقعی که میخواهیم داستان یا رمان بنویسیم، شخصیت داستان را هر طرفی میتوان ببریم، زیرا چنین عرصهای داستان است و با تخیل کار دارد و اگر کسی معترض شود، نویسنده خواهد گفت که من تخیل کردم و خواستم اینگونه بنویسم. اگر زندگینامه فرد خاصی را مینویسیم که دارای زن و فرزند و پدر و مادر است حق نداریم کم و زیاد کنیم. همان چیزی که واقع شده باید بیان شود. این را مستندنگاری جنگ یا زندگینامه مستند میگویند. اما کسی میگوید داستان نوشتم یعنی نکتهای را از شهیدی گرفته و ما بقی را خودش رفته است. در داستان دست نویسنده باز است. اما این مورد فرق دارد با آن چیزی که به عنوان زندگینامه و مستندنگاری جنگ شناخته میشود.
*زندگی شهدا باید واقع نگاری شود
*: آیا میتوان زندگی شهدا را جور دیگری نشان داد؟
تخیل قاعده داستان نویسی است. وقتی بخواهم داستان بنویسم شخصیت داستانی را زمانی به شهر ری میبرم یا به او در شمیران خانه میدهم. اگر بخواهیم شهید مدافع حرم مثل رضا فرزانه را روایت کنیم موظف هستیم در مورد او صحبت کنیم. زندگی او را باید بنویسیم. چیز دیگری نباید بگوییم. طرف سوژهاش را انتخاب میکند اما زمانی که میخواهد زندگی او را بنویسد او را متاهل میکند یا اتفاق دیگری برای او رقم میزند. چنین کاری برای شهدا جایز نیست. در صورتی چنین کاری میتواند انجام دهد که در مورد شخص دیگری باشد نه در مورد شهید مدافع حرم.
*: اگر اتفاق افتاده باشد که زندگی شهدا مدافع حرم بدون واقع نگاری بیرون بیاید چه تبعاتی خواهد داشت؟
این مصداق بارز تحریف تاریخ است. تحریف زندگی یک فرد است و مجاز نیستیم که تحریف کنیم و باید واقعیات را گفت. چنین کاری باید انجام شود چه به دلمان بچسبد یا نچسبد. فردی نباید با خودش بگوید چون زندگی فلان شهید مدافع حرم جنجالی نبوده و نمیشود داستانی از آن درآورد، اتفاقاتی را به آن اضافه یا مواردی را از حذف کرد.
*خاطراتی که باید ثبت میشدند اما نشدند!
*:چه فرصتهایی برای عرصه نویسندگی دفاع مقدس وجود دارد؟
واقعیات را از دست میدهیم. خیلی از مدافعان حرم هستند که باید از همین حالا با آنها صحبت کرد و خاطراتشان را ثبت کنیم. نباید گذاشت مثل دفاع مقدس که غفلت شد و بعدها افرادی در پی جبران برآمدند، بگذاریم افرادی که اکنون زنده هستند خاطراتشان از بین برود. خاطرات افرادی که مدافع حرم بودند نیز باید تا زنده هستند ثبت و آرشیو شود. زیرا در دفاع مقدس چنین فرصتی نداشتیم اما افرادی که بودند و بعد از جنگ از میان ما رفتند، بدون اینکه خاطراتشان مستند شود؛ مثل شهید کاظمی و قاسم سلیمانی که خاطراتشان ثبت نشد.
*ایسکانیوز