به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، حجت‌الاسلام والمسلمین «علی ذوعلم» رئیس اندیشکده گام دوم انقلاب اسلامی در گفت‌وگویی به بررسی و زوایای جهاد تبیین و نقش حوزه‌های علمیه در این خصوص پرداخته هست که در ادامه می‌خوانید:
الزام اصلی و محور اصیل جهاد تبیین که به عنوان فریضه مطرح می‌شود چیست؟ در این آوردگاه باید قطب‌نمای روشنگری به سمت دستاورد‌های نظام و انقلاب باشد یا معرفت‌افزایی درباره معارف دینی؟
حجت‌الاسلام «ذوعلم»: این مساله سطوح مختلف دارد یک سطح عمیق آن تبیین مالی فکری ارزشی فلسفی و نظری اسلام ناب هست بخصوص تبیین تفاوت‌ها و تمایزات بین اسلام ناب و اسلام آمریکایی که امروز مساله مبتلا به جامعه ما و جهان اسلام هست. سطح دیگر جهاد تبیین روشنگری درباره مالی ارزش‌ها و جهت‌گیری‌های اصیل انقلاب و ضرورت‌هایی هست که برای نظام جمهوری اسلامی برای انطباق هر چه بیشتر ارزش‌های انقلاب وجود دارد. ارزش‌هایی که رهبری معظم انقلاب اسلامی علت اصلی دلزدگی برخی از افراد و جوانان نسبت به انقلاب را عدم اهتمام مسئولان به تحقق آن ارزش‌ها مثل آزادی عدالت عقلانیت اخلاق معنویت و می‌دانند.
سومین سطح جهاد تبیین، روشنگری درباره واقعیت‌های فعلی جامعه ما هست که بخشی از این واقعیات ناظر به دستاورد‌های نظام و نقاط قوت عملکرد دولت‌ها هست و بخشی از آن واقعیات ناظر به کاستی‌ها و خلاء‌هایی هست که باید درباره آنها تحلیل و علت‌یابی شود و بخش سوم واقعیات کنونی هم دشمنی‌های کینه‌تورانه استکبار جهانی علیه جریان انقلاب اسلامی و بخصوص توطئه‌ها و تعریف در واقعیات هست که موجب نوعی ادراک‌سازی تحریف شده در ذهن جامعه می‌شود. این بخش اخیر اهمیت فوق العاده‌ای دارد.
ارزیابی شما از نقش‌آفرینی حوزه‌های علمیه و طلاب در عرصه جهاد تبیین چیست؟ آیا تاکنون کارنامه قابل قبولی در این جهاد عرضه کرده‌اند یا هنوز راه بسیار هست؟
حجت‌الاسلام «ذوعلم»: اساسا فلسفه وجودی حوزه‌های علمیه و روحانیت و رسالت ذاتی‌شان جهاد تبیین هست که در همه سطوح قبلی که بیان شد رسالت و مسئولیت دارند. بخصوص درباره مخاطبان نخبه و مسئولان و مدیران این رسالت به گونه‌ای مضاعف باید مورد تائید قرار بگیرد. آنچه امروز در عملکرد حوزه‌های علمیه در این باره قابل ذکر هست. آنکه متاسفانه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های لازم برای ایفای کامل این نقش هنوز در حد مطلوبی شکل نگرفته هست. البته نهاد‌های خوروی، مؤسسات تبلیغی و پژوهشی و تک تک فضلا و طلاب انقلابی حقیقتا تلاش‌های بسیار داشته و دارند که نتیجه همین تلاش‌ها نسبت و استمرار خط اصلی انقلاب اسلامی بوده هست، اما با توجه به حجم و عمق طراحی‌های فرهنگی دشمنان این تلاش‌ها باید بسیار سامان یافته‌ای عمیق‌تر و گسترده‌تر صورت بگیرد.
چه موضوعات اولویت‌داری وجود دارد که باید مورد تبیین جدی قرار گیرند و با اولویت بیشتری دنبال شوند؟
حجت‌الاسلام «ذوعلم»: سه مقوله اساسی باید بیشتر مورد توجه حوزه‌های علمیه در جهاد تبیین باشد. نخست تعیین حقیقت اسلام و بخصوص روشنگری و افشاگری درباره خطوط فکری بدلی که اسلام را بسیار ناقص مطرح و معرفی و صرفا به وظایف فردی و شخصی و مناسک محدود می‌کنند و جنبه‌های اجتماعی اسلام را به عنوان یک موضوع افزوده به دین تلقی می‌کنند نه موضوعاتی که در متن و بطن اسلام قرار دارد این مهم نیاز تأملات بسیار دارد.
عرصه دوم درباره رسالت و مسئولیتی هست که مسئولان و مدیران و سیاستگذاران و برنامه‌ریزان در نظام جمهوری اسلامی دارند و نوعی مطالبه‌گری معقول برای تحرک و وظیفه‌شناسی بیشتر که در بخش‌های مختلف اجرایی باید شکل بگیرد و نیز مقابله جدی و هوشمندانه و مؤثر با عرصه‌های فسادآور با رویکرد اقتصادی فرهنگی و اجتماعی هست و نهایتاً سومین مقوله بسیار مهم برای تبیین نگاه آیندهنگر به جهت‌گیری امت اسلامی و رویکرد پیشرفت‌گرا و تمدن‌ساز مبتنی بر مبانی انقلاب اسلامی و دیدگاه‌هایی هست که امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلامی برای کمک به جبهه مقاومت در سطح جهان و همراه‌سازی نخبگان و توده مردم با این جریان بر آن تأکید دارند. متأسفانه نسبت به هر سه مقوله ما شاهد غفلت‌های مضر در مسیر جامعه هستیم و نیاز به جبران و تلاش بیشتری داریم.
با توجه به تاکیدات فراوان رهبر معظم انقلاب اسلامی نسبت به موضوع جهاد تبیین به نظر شما در برنامه‌ریزی آموزشی، پژوهشی و تبلیغی حوزه علمیه چه تغییراتی باید ایجاد شود؟
حجت‌الاسلام «ذوعلم»: در سطح حوزه‌های علمیه به خودسازی فکری تربیتی علمی و سیاسی نیاز داریم در این چهار مقوله برنامه‌های آموزشی پژوهشی حوزه باید تمرکز بیشتری بیابد و آماده‌سازی دانش‌آموختگان حوزه برای مواجهه شجاعانه، منطقی و صریح با دیدگاه‌ها و افرادی که مسیر فکری جامعه را به تحریف می‌کشانند و یا در عرصه‌های سیاسی اعتقادی و فرهنگی موجب یأس و ناامیدی جامعه و نیز موجب بدفهمی نسبت به اسلام و انقلاب شده و یا منشأ القای شبهات هستند با جدیت دنبال شود.
این هم به برنامه‌ریزی عمیق و جدی در سطح کلان و هم به یک حرکت در سطح طلاب و فضلا نیاز دارد که تک تک حوزویان به این خودسازی اهتمام داشته باشند. در حقیقت آنچه برای جهاد تبیین یک شرط لازم هست ارتقای توانمندی برای ایفای نقش تبیینی هست هم در بعد محتوا هم در بعد روش و هم در زمینه مخاطب‌شناسی مسأله‌شناسی و دشمن‌شناسی توام با یک نگاه آیندهنگر که همه اینها نیاز به تلاش در سطح مدیریت و مؤسسات حوزوی و هم در سطح مراکز و نهاد‌های مردمی حوزوی خودجوش دارد که البته با حمایت و پشتیبانی کافی باید انجام شود و در زمینه پشتیبانی‌ها هم نیاز‌هایی هست که حتما دولت‌ها باید وظایف خود را نسبت به رفع آنها انجام دهند.
به نظر شما مساله جهاد تبیین چقدر از سوی علما جدی گرفته شده هست؟
حجت‌الاسلام «ذوعلم»: علما طیف‌های مختلفی دارند طیف انقلابی علما در قالب حضور در تشکل‌ها و یا به طور فردی و در قالب کار‌های پژوهشی و تلاش‌های تربیتی آموزشی این کار را پیش می‌برند. اما یک طیف از علمای دینی بر اساس همان نگاه‌های سنتی صرفا به مباحث دینی نظر دارند و نسبت به تحولات اجتماعی فرهنگی و نیاز‌های امروزی که بخصوص نسل جوان برای تعمیق ایمان و معرفت دینی خود دارد کمتر توجه می‌کنند. این بزرگواران به این مسأله باید بیندیشند که جهت‌گیری‌ها و جبهه‌بندی‌هایی که امروز در سطح جهان علیه اسلام و امت اسلامی وجود دارد با گذشته جهان اسلام کاملا متفاوت هست.
ابزار‌های ارتباطی پیشرفته و اتاق فکر‌های شبهه‌ساز علیه اسلام ناب و اهل بیت (ع) و اسلام حقیقی بسیار گسترده‌تر شده هست و واقعا اگر رسالت تبیینی عالمان دین جدی گرفته نشود. پاسخگویی در برابر خدای متعال بسیار دشوار هست. روایاتی که ما درباره رسالت عالمان دین داریم مثل اینکه امتداد دهنده رسالت انبیای الهی هستند. ایجاب می‌کند همان جهت‌گیری‌های جهادی و مخلصانه و کوشش‌های فکری اعتقادی که لازمه حفظ و پیشرفت اسلام در زمانه ما هست. توسط عالمان دیده و تأمین شود.
پراکنده‌کاری و فقدان رویکرد شبکه‌ای چه آسیبی به اثرگذاری حرکت‌های تبیینی می‌زند؟
حجت‌الاسلام «ذوعلم»: در نگاه کلان ما نیازمند تقویت شبکه‌های تبیینی موجود هستیم نمیتوان گفت امروز هیچ ارتباطی میان کنش‌گران جهاد تبیین وجود ندارد. خوشبختانه هم بین جهادگران تبیین حوزه و دانشگاه ارتباط وجود دارد و هم جوانان فعال در این عرصه که با یک رویکرد خود جوش تلاش می‌کنند با عالمان دینی مرتبط هستند.
اما این ارتباطات نیازمند تقویت هست و بین دستگاه‌های رسمی عهده‌دار جهاد تبیین و دستگاه‌های عمومی و بین نهاد‌های فکری علمی مثل حوزه و دانشگاه و همه اینها با عرصه تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش نیاز به تعاملات قوی‌تر هم‌افزایی تبادل تجربه برنامه‌ریزی برای فعال کردن ظرفیتهای معقول و در نتیجه ارتقای اثربخشی در عرصه تبیین هست که بیش از هر چیز به تقویت فرهنگ همکاری و همدلی نیاز دارد و همه ما باید به آن کمک کنیم به ویژه رسانه‌ها که نقش جدی در مطالبه‌گری و تذکر و انتقال دیدگاه‌ها به جامعه مخاطبان خود دارند.
منبع: نشریه «طلیعه ۱۴۱۷» صص ۲۸ و ۲۹
انتهای پیام/ 161
این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست
