به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، تنش‌های اخیر میان روسیه و غرب بویژه در یک ماه اخیر به نقطه بی سابقه‌ای رسیده است. آنطور که طرف غربی مشتمل بر اتحادیه اروپا و آمریکا مدعی شده‌اند، عمده این اختلافات به مساله تنش‌ها در منطقه «دونباس» واقع در شرق اوکراین و موضوع شبه جزیره کریمه و مساله «الکسی ناوالنی» رهبر مخالفان دولت روسیه باز می‌گردد که حواشی مختلفی نیز برای مسکو ایجاد کرده است. البته اختلافات گذشته میان دو طرف مانند ادعاهای طرف غربی مبنی بر دخالت مسکو در انتخابات، تلاش برای بمبگذاری تروریستی در جمهوری چک و … نیز در این میان وجود دارد.
اما آنچه این اختلافات چند ساله را بیشتر حائز اهمیت کرده، مساله اخراج دیپلمات‌های روسیه از کشورهای اروپای شرقی مانند جمهوری چک، لهستان، اوکراین، استونی، لتونی و لیتوانی است؛ یعنی همان کشورهایی که سالهاست اتحادیه اروپا و ناتو برای عضویت آنها در بلوک خود تلاش کرده و هدف از این اقدام نیز ایجاد پیوستگی در قلمرو اعضای ناتو در دریای سیاه است.
علیرغم این تلاش‌های ناتو و بر فرض ایجاد پیوستگی در بلوک این پیمان نظامی در برابر روسیه، در منطقه دیگر مشترک میان روسیه و اعضای ناتو، یعنی دریای بالتیک حفره امنیتی بزرگی در میان اعضای طرف غربی وجود دارد و آن جایی نیست جز منطقه استراتژیک «کالینینگراد»!
موقعیت جغرافیایی کالینینگراد
همانطور که در نقشه ملاحظه می‌کنیم، منطقه کالینینگراد بخشی از خاک روسیه و البته بدون پیوستگی مرزی با این کشور است که در همسایگی لیتوانی و لهستان قرار دارد. همچنین ذکر این نکته ضروری است که این بندر، تنها بندر روسیه واقع در آب‌های گرم است که در عمل، هر چهار فصل سال قابلیت کشتیرانی در آب‌های دریای بالتیک را برای کشتی‌های تجاری و نظامی روسیه فراهم می‌کند.
این منطقه سالهاست به عنوان منطقه آزاد تجاری برای روسیه و البته سپر امنیتی این کشور در قلب اروپا محسوب می‌شود و از همین روی، از اهمیت بسیار زیادی، هم برای روسیه و هم برای اعضای ناتو برخوردار است. به لحاظ تقسیمات نظامی، کالینینگراد عمدتاً تحت فرماندهی نیروهای نظامی روسیه در بندر سنت پترزبورگ بوده و پایگاه نظامی دوم روسیه در دریای بالتیک پس از این بندر محسوب می‌شود.
تجهیزات نظامی مستقر در کالینینگراد
در حال حاضر و بر اساس آخرین آمارهای موجود از منطقه کالینینگراد، بخش مهمی از ناوگان زرهی، ناوهای جنگی و صنایع کشتی سازی روسیه (واقع در دریای بالتیک) در این بندر قرار دارد.
از سوی دیگر، این بندر محل استقرار زیر دریایی‌های کلاس «لادا» و «کیلو» روسیه در دریای بالتیک بوده و کشتی‌های نظامی گشت دریایی «بویان – ام» و «کراکورت» روسیه نیز در این بندر مستقر هستند که هر دو نوع کشتی یاد شده مجهز به سامانه موشکی کروز با برد ۱۵۰۰ مایلی هستند.
دسته دیگری از کشتی‌های نظامی روسیه در این بندر را کشتی‌های اطلاعاتی مجهز به تجهیزات جنگ الکترونیک تشکیل می‌دهند که اطلاعات دریافتی حاصل از رصد ترافیک دریایی در بالکان را به واحدهای اطلاعاتی روسیه ارسال می‌کنند.
همچنین سامانه مسدودسازی فرکانس‌های دریایی قدرتمند و مشهور «مورمانسک» با برد بیش از ۳۱۰۰ مایل در این بندر قرار دارند که در صورت بروز درگیری نظامی به عنوان ابزار جنگ الکترونیک در برابر دشمن به کار برده خواهند شد و توانایی قطع سیگنال کشتی‌های حاضر در دریای بالکان را دارند.
سامانه‌های دفاع موشکی «اسکندر – ام» و «اس – ۴۰۰» نیز در این بندر مستقر بوده و همچنین ۲۴ موشک بالستیک مافوق صوت با خطای نهایتاً شش متر در ۳۱۰ مایل نیز در کالینینگراد مستقر بوده که تا برلین، پایتخت آلمان را زیر چتر خود دارند. از سوی دیگر باید به این نکته نیز اشاره کرد که سامانه موشکی اسکندر توانایی حمل کلاهک‌های هسته‌ای ۵۰ کیلو تنی را داشته و به تنهایی برای به راه انداختن یک جنگ هسته‌ای تمام عیار با ناتو، آن هم در قلب اروپا کافی است.
ویژگی ژئوپولیتیک منحصر به فرد کالینینگراد
از میان تمامی اطلاعات ارائه شده در خصوص بندر کالینینگراد، چند ویژگی ژئوپولیتیک، این بندر را به نقطه‌ای منحصر به فرد تبدیل کرده است. نخستین ویژگی، قانون استفاده از آبراه‌های بین المللی تحت مقررات حقوق بین الملل عمومی است که حق روسیه را برای دسترسی به این بندر در تمامی زمان‌ها محفوظ نگه داشته است و به گونه‌ای که دسترسی تمامی هنگ‌های نظامی مستقر در سنت پترزبوگ به این بندر همواره میسر بوده و همچنین برای اعزام جنگنده‌های روسی به کالینینگراد نیز مشکلی وجود نداشته و می‌توان با استناد به حقوق هوایی و استفاده از حریم هوایی بین المللی (بدون استفاده از آسمان هیچ کشوری) به این جزیره دسترسی داشت.
همچنین در صورت تجهیز نظامی کافی زاغه‌های تسلیحاتی روسیه در کالینینگراد، مسکو به راحتی می‌تواند از نیروها و سامانه‌های نظامی مستقر خود در این بندر به عنوان نیروی پشتیبان هنگ‌های مستقر در سنت پترزبورگ استفاده نماید. یعنی به فرض بسته شدن راه ارتباطی آبی سنت پترزبورگ به دریای بالکان از طریق فنلاند (به عنوان عضو رسمی ناتو) می‌توان از طریق کالینینگراد وضعیت جنگی ایجاد شده را پوشش داده و نسبت به بازگشایی دسترسی آبی سنت پترزبورگ به بالتیک از این بندر استفاده کرد.
حفره امنیتی در قلب ناتو
همانطور که در ابتدای مطلب حاضر نیز اشاره شد، کالینینگراد درست در قلب اعضای ناتو قرار داشته و با استناد به مقررات آبراه‌ها و آسمان‌های بین المللی هیچ کشوری نمی‌تواند دسترسی روسیه به این بندر را مسدود سازد. همچنین با توجه به سامانه‌های نظامی یاد شده در کالینینگراد، به خوبی متوجه می‌شویم که روسیه این بندر را کاملاً برای دوران وقوع درگیری احتمالی نظامی تجهیز کرده و تقریباً تمامی اروپا را با استفاده از موشک‌های بالستیک خود تحت پوشش داشته و همین مساله نوعی بازدارندگی نظامی برای مسکو ایجاد کرده است؛ به این معنا که در صورت بروز هر گونه اشتباه محاسباتی از سوی ناتو و انجام کوچک‌ترین تعدی نظامی به بندر سنت پترزبورگ، نیروهای روسی مستقر در کالینینگراد به راحتی به تمامی اروپا دسترسی خواهند داشت.
به نظر می‌رسد با وجود کالینینگراد به عنوان عامل بازدارنده روسیه در قلب دریای بالتیک از یک سو و در دست داشتن شبه جزیره کریمه در دریای سیاه از سوی دیگر، عملاً ناتو از انجام هر گونه اقدام نظامی علیه روسیه ناتوان خواهد بود. بدیهی است با توجه به کشیدگی قلمرو جغرافیایی روسیه در راستای شرق به غرب و پوشش تمامی اعضای اروپایی ناتو از شمال و همچنین در دست داشتن دو مقر یاد شده در دریاهای بالتیک و سیاه، عملاً مانورهای نظامی ناتو مانند ورود کشتی‌های بریتانیایی و آمریکایی به دریای سیاه بلا اثر بوده و احتمالاً به همین دلیل نیز واشنگتن از وارد کردن کشتی‌های نظامی خود به دریای سیاه که قرار بود در ماه جاری میلادی انجام شود، انصراف داد. بدون شک به راه افتادن جنگ میان روسیه و ناتو، دستکم تمامی اروپا را در آتش خود خواهد سوزاند و در این میان هیچ دلیل منطقی برای طرف اروپایی برای روشن کردن آتش جنگ با مسکو وجود ندارد.
لذا به نظر می‌رسد طرف غربی راهی جز اعمال فشار سیاسی بر مسکو از طریق انجام اقداماتی همچون اخراج سفرای روسیه از خاک خود و یا تحریم‌های اقتصادی وضع شده مانند پروژه گازرسانی «نورد استریم» به اروپا در پیش روی خود ندارد و افروختن آتش جنگ میان دو طرف دستکم طی سال‌های آتی به هیچ عنوان محتمل نخواهد بود.
منبع خبر