درباره متنون کهن سکوت کرده‌ایم/ عرفان ایرانی به‌شدت اجتماعی و آرامش‌بخش است

به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، دومین نشست صُبحِ تَماشا نَقد و بررسی رُمان چهل و یکم، نوشته حمید بابایی با حضور نویسنده و محمدعلی رکنی منتقد در حوزه هنری برگزار شد.

محمدعلی رکنی منتقد جلسه در ابتدا گفت: دوست دارم بدانم چقدر تذکرةالاولیاء در زندگی شخصی نویسنده وارد شده است که بخاطر آن یک رمان خلق شده است چراکه نوشتن یک رمان در ادای دین به تذکره کار سختی است و زمان زیادی صرف آن شده است که دوست داریم نویسنده درباره آن صحبت کند.

بابایی در پاسخ به این سوال گفت: من در تمام جلسات خاطره‌ای هستم و از آخرین نسل منتقدین هستم که کتاب می‌خوانم. من چند سال درگیر شخصیت عطار بودم و هر گاه حالم بد می‌شود ادبیات عرفانی می‌خوانم و به‌شدت کتاب‌های استاد کدکنی را دنبال می‌کنم لذا هرگاه وضعیتم که بیشتر بخاطر شرایط اقتصادی است بد می‌شود پناه می‌برم به تذکرةالاولیاء، در رمان جدیدم که مروبط به عاشورا است یک اتصالی مجددی به آن دارم.

نویسنده رمان چهل و یکم با تاکید براینکه عرفان ایرانی آدم را آرام می‌کند، گفت: این ادبیات مخدر نیست و وجهه عرفانی دارد. در هم تنیدگی یک داستان کوتاه و تذکره موجب نوشتن این کتاب شد. من بخاطر این رمان سه‌بار کامل تذکرةالاولیاء را خواندم و مطالعه آن حالم را خوب می‌کرد و به نظرم تذکره مهم‌ترین متن ادبیات فارسی است.

بابایی درخصوص پژوهش‌هایش برای این رمان عنوان کرد: من برای این کار روزنامه‌های دوره مشروطه را می‌خواندم و نویسنده‌های شاخص نثرنویس را مرور می‌کردم که مطالعه این روزنامه‌ها خیلی من را کمک می‌کرد و قدری درباره شخصیت‌های تاریخی تامل کردم.

وی درپاسخ به اینکه چقدر پژوهش تاریخی وقت تو را در این رمان گرفت، گفت: اول این نکته را بگویم؛ از روزنامه‌های مشهد کسی برای مصاحبه تماس گرفت و با من محلی صحبت کرد. او گفت به‌قدری کوچه‌های مشهد را قشنگ تصویر کرده‌اید که فکر کردم از مشهد هستید؛ شما این اطلاعات را از کجا در آورده‌اید؟ که گفتم از پژوهش.

نویسنده رمان چهل و یکم به بخشی از پژوهش‌های تاریخی خود اشاره کرد و گفت: حادثه گوهرشاد یکی از سوتی‌های محرز پهلوی اول است که بخاطر آن کمیته حقیقت‌یاب شکل گرفت و یکی از خادمان حرم را به‌ناحق اعدام کردند. من سعی کردم در این رمان به تاریخ نگاه صفر و صد نداشته باشم چراکه فکر می‌کنم هر دوره زمانی نقاط مثبت و منفی دارد و این نگاه بستر نوشتن من بود.

بابایی تاکید کرد: ما در حوزه ادبیات دنیا بحث رابطه گفت‌وگویی بین کتاب‌های مختلف را داریم؛ ما گنج‌هایی مثل تذکره اولیا و منطق‌الطیر داریم که درباره آن‌ها چیزی ننوشته‌ایم و این در شرایطی است که برخی از اینکه من درباره تذکره‌اولیا نوشته‌ام انتقاد می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: همیشه غربی‌ها به ما نشان داده‌اند چه گنج‌هایی داریم؛ ما این مشکل را همیشه داشته‌ایم و داریم البته در این باره بهترین چیزی که من دیده‌ام فیلم کمال‌الملک استاد حاتمی است؛ آنجایی که یک هنرمند فرش می‌بافد.

نویسنده چهل و یکم ادامه داد: اگر عرفان را از ادبیات کهن بگیریم دیگر چیزی‌نمی‌ماند؛ عرفان با دین همسو است و نویسندگان ما می‌ترسیم که اگر از عرفان بگویند متهم به حکومتی‌نویسی شوند.

اقامحمدی: چهل و یکم شکل جدیدی از تذکره‌اولیا را دیدم

تیمور آقامحمدی نویسنده و منتقد ادبی در ادامه گفت: حمید بابایی حقیقتا یک نویسنده است؛ من در ذهن و سپهر خودم بین نویسنده و داستان‌نویس تفاوت قائل هستم. آنچه که باعث می‌شود یک متن، داستان تلقی شود چیزی است که از یک نویسنده برمی‌آید.

وی افزود: چهل و یکم دومین کتابی است که من از حمید بابایی می‌خوانم. با مطالعه این‌ها می‌توان فهمید چقدر روایت مهم است؛ با نگاه به آثار گذشته این نویسنده، در درجه اول عناوین خوب انتخاب شده‌اند. من با این کتاب شکل جدیدی از تذکره اولیا را دیدم؛ انگار متن غرق در سنت است و قرار است نویسنده می‌خواهد چیزی به آن اضافه کند.

انتهای پیام/ ۱۲۱