به گزارش مشرق، جنگ تحمیلی، بزرگ ترین اقدام دشمنان انقلاب برای سرنگونی آن در گام نخست بود. جنگی طولانی، همه جانبه و ددمنشانه که با دفاع جانانه ملت ایران از انقلاب، ناکام ماند و در ادبیات ایران به « دفاع مقدس» مشهور و معرفی شد.
دفاع مقدس حرکتی در امتداد پیروزی انقلاب و در راستای تاثیرات جهانی آن بود. از این رو چگونگی وقوع آن، به همراه همه پیامدها و دست آوردهایش نیز در راستای تحولات انقلاب قابل شناخت و ارزیابی است. اینک که چهلمین سال انقلاب پس از سال 57 پشت سر گذاشته شده و دو سال پس از آن به موازات وقوع دفاع مقدس در شهریور سال 1359 چهلمین سالگرد وقوع دفاع مقدس بزرگ داشته می شود، بدون شک سخن از دفاع مقدس در چهلمین سالگردش باید در امتداد سخن از انقلاب در چهلمین سالگردش باشد. در این خصوص برجسته ترین سخن در چهل سالگی انقلاب «بیانیه گام دوم» ی است که رهبر معظم انقلاب منتشر فرمودند. لذا جا دارد بر پایه آنچه در بیانیه گام دوم آمده و دست آوردهایی که در آن برای انقلاب بیان شده است، دستآوردهای دفاع مقدس شناخته شده و تبیین گردد.
در بیانیه گام دوم، حضرت آقا، سخن از دو گام به میان آوردند؛ گامی که پیموده شد و گامی که پیش روست. بیانیه هر چند در پی ترسیم گام پیش روست اما اشاره می کند؛ که برای برداشتن گام های استوار در آینده، باید گذشته را درست شناخت و از تجربه ها درس گرفت. در این راستا خود حضرت آقا نیز بیانیه را با اشاره به گذشته آغاز کرده و همت ملت برای پیروزی انقلاب و عدم خیانت به آرمان هایش را موجب شکل گیری یک چله پر افتخار دانسته است.
بر این اساس پیمودن گام دوم در گرو درس هایی است که از گام اول باید آموخت و در عین حال بیانگر دست آوردهای بزرگ ملت ایران است. اما این درس ها و دست آوردها چیست ؟
درسها و دست آوردهای پیدا و پنهان در بیانیه گام دوم
در بیانیه ابتدا ویژگی های انقلاب در گام نخست بیان می شود، سپس به مهم ترین تحولات تاریخی همچون وقوع انقلاب از نقطه صفر و یا تقابل دوگانه جدید «اسلام و استکبار» اشاره می شود و در ادامه به برکات و دست آوردهای این چلهی پرافتخار اشاره میگردد. این موارد درسهایی است که در خود بیانیه برای مخاطبانش بیان شده و به آنها میآموزد که ادامه حیات پربار انقلاب نیازمند حفظ دست آوردهایی است که در گام نخست از آن برخوردار بوده است. اما آیا درسهای گذشته انقلاب محدود به همین مواردی است که در بیانیه بیان شد ؟ قطعا اینگونه نیست.
بیانیه یک محتوا و مضمون پیدا دارد، اما از مضامین ناپیدا نیز برخوردار است. این مضامین ناپیدا در واقع زمینههای شکل گیری دست آوردهای انقلاب و تحولات تاریخی آن است. برای دستیابی به این مضامین ناپیدا کافیست این پرسشها را مطرح کنیم که؛ به واقع چه عاملی باعث پیروزی انقلاب شد؟ چه عاملی باعث شد تا ملت به آرمانهای خود پشت نکند؟ انقلاب چگونه توانست با وجود آغاز از نقطه صفر به پیروزیهای بزرگ دست یابد؟ تقابل دوگانه اسلام و استکبار چگونه شکل گرفت؟ و عامل اصلی برکات انقلاب در چهل ساله نخست چیست ؟ و در یک کلام: مهمترین عامل افتخار آفرین در چلهی پرافتخار انقلاب چیست ؟
پاسخ به این سوالات در بخشی از بیانیه آمده است. آنجا که حضرت آقا میفرمایند: «اینک در آغاز فصل جدیدی از زندگی جمهوری اسلامی، این بنده ناچیز مایلم با جوانان عزیز، نسلی که پا به میدان عمل میگذارد تا بخش دیگری از جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ را آغاز کند سخن بگویم». در این فراز از فرمایشات، حضرت آقا گام نخست انقلاب را بخشی از یک جهاد بزرگ دانسته است که گام دوم، بخش دیگری از آن است. «جهاد بزرگ» کلیدواژهای است که محور و زمینه همه آنچیزی است که در گام نخست واقع شد و همچنین محور و زمینه هر آنچیزی است که در آینده به دست خواهد آمد. از این رو این مساله یعنی «جهاد» و اهمیت حیاتی و زمینهای آن در گامهای انقلاب، یک مضمون عظیم اما ناپیدا در بیانیه است. مسالهای که از سوی حضرت آقا یک پیفاع مقدسش فرض مسلم برای ملت انقلابی است و نیاز به تصریح در جایجای بیانیه نداشت. همانگونه که به مساله ولایت فقیه و امامت امت نیز در بیانیه تصریح نشده است. اما بر کسی پوشیده نیست که ولایت و زعامت فقیه، و نظام متکی بر آن از مهمترین زمینهها و عوامل پیمودن گامهای انقلاب است.
جهاد بزرگ دست آورد بزرگ دفاع مقدس
نقش اساسی و جایگاه حیاتی فرهنگ جهاد و شهادت در اسلام و دفاع مقدس در انقلاب، هم در سخنان گهربار امام راحل و هم در بیانات حضرت آقا مورد تاکید قرار گرفته است. امام راحل با این بیان: که محرم و صفر اسلام را زنده نگه داشته است و حضرت آقا با تعابیری همچون: موتور محرک امم، و یا اینکه مضامین جهاد و شهادت برای حیات اسلامی جامعه ضروری است. به جایگاه این فرهنگ اشاره نموده اند. ایشان در جایی دیگر بزرگداشت شهدا را برای آینده‌ی این کشور، حیاتی و ضروری دانستهاند. برکسی پوشیده نیست که «حیات یک شیء» نهایت موجودیت آن شیء است. گاهی موجودیت یک شیء در خطر نیست اما وجودش دارای نقص هایی است. اما گاهی موجودیت یک شیء در خطر است. موجودیت اسلام و انقلاب همواره در معرض خطر بوده است در کنار این تهدید همواره نقص هایی هم وجود داشته است. به عقیده امامین انقلاب نقش فرهنگ جهاد و شهادت دفاع از موجودیت است . لذا این فرهنگ با هیچ یک از فرهنگ های دیگر که نقش آنها رفع نقص هاست قابل مقایسه نبوده و در یک جایگاه قرار ندارند. به علاوه علت حیات بخش بودن فرهنگ جهاد و شهادت آن است که سایر فرهنگهای رفع کننده نقصها نیز ریشه در آن دارند.
بررسی نقش و کارکرد فرهنگ جهاد و شهادت در گام نخست انقلاب نشان می دهد که این فرهنگ همانطور که حضرت آقا فرمودند موتور محرک امت اسلامی ایران بود و توانست با گرما و قدرت خود انقلاب را حفظ نموده و برای آن نقش پیشبرنده داشته باشد. بدون شک استمرار حیات اسلام و انقلاب و تضمین آینده ایران اسلامی نیز در گرو حفظ این دست آورد، گرما و قدرت این موتور پیشران خواهد بود. امری که غفلت از آن می تواند تهدیداتی گسترده برای اسلام و ایران در پی داشته باشد.
به عقیده ما، گرما و شتاب این موتور، حاصل مجاهدت رزمندگان و فعالان این عرصه ، از جمله فعالان مردمی خودجوش در گام اول انقلاب بوده است. در حال حاضر جامعه فعالان عرصه جهاد و شهادت و بزرگداشت داران دفاع مقدس بزرگترین رسانه نوین فرهنگ جهاد و شهادت و دفاع مقدس بودند و هستند که طی این سالها مجاهدت بسیار کردند. امروز ارتقاء این رسانه و کارکردش، امری ضروری برای حفظ موتور پیشران انقلاب و شتاب آن برای پیمودن گام دوم و عبور از موانعی است که مانع دستیابی به اهداف آن است. لذا رسالت و تکلیف فعالان این عرصه در گام دوم انقلاب، سنگین تر و اهمیتش بیشتر است. فعالان مردمی عرصه جهاد و شهادت همراه با پیشکسوتان میدان های دفاع مقدس می توانند با سازماندهی درست و تجمیع ظرفیت ها و توانمندی ها، در قالب شبکه فعالان عرصه جهاد و شهادت علمدار جهاد بزرگ در گام دوم انقلاب و پاسدار این دست آورد بزرگ برای نسل های بعدی ملت ایران، بلکه جهان باشند.
*حجت الاسلام جواد شفیعیان، مدیر دفتر پژوهش و آموزش شبکه ملی وارثون