گروه سیاسی دفاع‌پرس-پوریا کریم پور؛ امروز ایران اسلامی با ابرچالش‌هایی مواجه هست که از جمله آنها می‌توان به ورود چند برابری اتباع غیرقانونی، ناترازی بنزین و سایر حامل‌های انرژی، عدم یکپارچگی در تفکر اقتصادی مدیران ارشد نظام و نارضایتی بخش اعظمی از جامعه ایران نسبت به وضعیت فضای مجازی اشاره داشت. این درحالی هست که در دو انتخابات اخیر (مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری) منتخبین و سایر نامزدهای انتخاباتی بر رفع این مشکلات تأکید داشتند. در شرایط کنونی که نمایندگان مجلس کمیسیون‌های تخصصی را شکل داده‌اند و در دولت جدید همه وزراء و مدیران جدید سکان وزارتخانه‌ها و سازمان ها را بدست گرفته‌اند، انتظار جامعه رفع این مشکلات حتی با سرعتی آهسته هست.
بر این اساس با مرتضی محمودی نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی به گفت‌و‌گو درباره مسائل فوق پرداختیم تا برنامه‌ها و اقدامات مجلس شورای اسلامی برای رفع این مشکلات را جویا شویم. در ادامه بخش اول این مصاحبه را می‌خوانید.
معضل اتباع غیرقانونی برای بسیاری از کشورهای آمریکایی و اروپایی مشهود هست
دفاع‌پرس: از سویی شاهدیم که حضور اتباع غیرقانونی در کشور طی سال‌های اخیر رشد چند برابری داشته هست و این مسئله کشور را با معضلات جدی اقتصادی، اجتماعی و امنیتی مواجه کرده هست. از سویی دیگر نیز بسیاری از نمایندگان فعلی مجلس دوازدهم و رئیس جمهوری در انتخابات وعده رفع این مشکل را داده‌اند. هم اکنون از حیث قانونگذاری و اجرایی مجلس و دولت چه اقداماتی جهت رفع این معضل انجام داده‌اند؟
موضوع اتباع خارجی موضوع خلق‌الساعه یا برای امروز و چند روز گذشته نیست. معضل اتباع غیرقانونی موضوعی نه مختص کشور ما بلکه در بسیاری از کشورهای به عنوان یک چالش جدی تحت عنوان مهاجرین و به طور خاص مهاجرین غیرقانونی مطرح هست. در کشورهای اروپایی و در امریکا به خوبی معضل اتباع غیروقانونی و مهاجرین را شاهد هستیم. همه مردم دنیا دیدند که مردم مهاجر مکزیک چه هجومی به مرزهای آمریکا داشتند و اتفاقاتی که به دنیال آن افتاد تا چه میزان احساسات عمومی مردم دنیا را جریحه‌دار کرد. درواقع دولت آمریکا اقدام به جداسازی فرزندان مهاجرین از خانواده‌های خود، قرنطینه آنها و بسیاری از رفتارهای ناشایست غیرقانونی کرد. و بعد هم دیوارها و موانع بسیار سختی در مرز با مکزیک ایجاد کرد. اما باز هم آمریکا در مقابل خیلی از این درخواست‌ها و در واقع هجمه‌ای که برای مهاجرت به آمریکا و ورود به خاک آمریکا بود کوتاه آمد. زیرا در افکار عمومی جهان وجهه آمریکا بسیار بد جلوه داده شد. بحث مهاجرت در فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی و در کشورهای همسایه ما مانند ترکیه به صورت جدی موضوعیت دارد.
اعداد و ارقام حضور اتباع در ایران غیر کارشناسی هست
موضوع اتباع غیر قانون به عنوان یک چالش جدی برای بسیاری از کشورها و برای ما به عنوان یک ابر چالش مطرح هست. علت اینکه در کشور ما به عنوان چالش مطرح شده هست، نداشتن یک حکمرانی دقیق، جامع و درست در کشور در مواجهه با این موضوع حساس هست. بحث مهاجرت و ورود اتباع خارجی به کشور ما نسبت به سایر کشورها وضعیت بهتری هم دارد. ما نسبت به بعضی کشورها از جمعیت کمتر اتباع برخورداریم. بعضی کشورها تا 20 میلیون مهاجر غیرقانونی دارند. رقم های متفاوتی در آمریکا، کشورهای آمریکای مرکزی، کشورهای آسیایی و کشورهای اروپایی عنوان می‌شود. در کشور ما اعداد رسمی و غیر رسمی مختلفی وجود دارد. البته من به هیچ عددی اشاره نمی‌کنم. چون این اعداد به خودی خود می‌تواند حساسیت‌زا باشد. بنابراین بیان اعداد و ارقام در این زمینه کاری غیر کارشناسی هست. ما در کشور به دلیل وجود اتباع غیرقانونی و اتباع پنهان که به صورت پنهانی و قاچاق وارد کشور شده اند، آمار دقیق کارشناسی نداریم. لذا نمیتوانیم درصد دقیق و عدد درستی را بگوییم.
به دلیل مسائل انسانی و اخلاقی ناگزیریم که از بسیاری برخوردها با اتباع صرفنظر کنیم
اما در دو سه سال اخیر به ویژه با تغییر حکومت در افغانستان و در چند سال اخیر با بعضی اتفاقات در کشور پاکستان، تحولات سیاسی، تغییر حاکمیت‌ها، چالش‌های بزرگ امنیتی که در بعضی کشورهای همسایه اتفاق افتاد، ورود اتباع به کشور ما عدد بسیار بالایی را به خودش اختصاص می‌دهد که این مسئله موج شدیدی از انتقادات را ایجاد کرده هست. به همین خاطر وقتی این اعداد و ارقام مطرح می‌شود، افکار عمومی و حتی ذهنیت مسئولین ما نسبت به این ورود غیرقانونی به کشور خدشه‌دار می‌شود.
از سویی دیگر آسیب‌های اجتماعی گسترده‌ای رقم می‌خورد. گاهی اوقات مسائلی وجود دارد که شما ناگزیرید در مقابل آن کوتاه بیاید. یعنی با یک رویکرد انسانی روبرو هستید. موضوع اتباع یک بعد انسانی و به ویژه در کشور ما در مواجهه با همسایگانمان بعد دینی و مذهبی دارد. کشورهای مسلمان که غالباً دارای درصد بالایی از شیعیان و درصد بالایی از اشتراکات فرهنگی و قرابت‌های حتی فامیلی و قومیتی با مردم ایران دارند کار را در مواجهه با اتباع غیرقانونی کمی سخت می‌کنند. از این جهت ما با خیلی از کشورهای دنیا متفاوتیم. یعنی برخورد با اتباع خارجی و مهاجرین غیرقانونی به کشور ما از یکسری زمینه‌های انسانی بارز و شاخص برخوردار هست که ابعاد مختلف فرهنگی، عاطفی، اجتماعی و حتی امنیتی دارد که ما نمیتوانیم همه این مسائل را نادیده بگیریم.
سیاست مشخصی برای گزینش اتباع خارجی نداریم
عموماً قاعده و ظرفیت برای پذیرش مهاجرین و اتباع برای هر کشوری تعریف شده هست و آن کشور پذیرفته هست که بر اساس آن قاعده اقدام به پذیرش اتباع و مهاجرین کند. ما هم در همین چارچوب در سال‌های گذشته یکسری برنامه‌هایی که تحت عنوان قانون خاص یا تحت یک ضابطه یا حکمرانی مشخصی مقطعی نامگذاری شده هست را پیش‌بینی کرده‌ایم. ما برای مقابله با مهاجرین غیرقانونی غالباً برنامه و اقدامات مقطعی داشته‌ایم، اما اکنون در شرایطی هستیم که به دلیل مسائل گوناگون در کشورهای همسایه‌مان شاهد رشد چند برابری و غیرقابل پذیرش اتباع غیر قانونی هستیم. در واقع ورود اتباع از طرفی بی قاعده و بی ضابطه هست و از طرف دیگر برخی آسیب‌هایی که در سال‌های اخیر به دلیل حجم بالای حضور اتباع خارجی و عدم نظارت ایجاد شده هست، انتظارات جدی برای مقابله با این وضعیت به وجود آورده هست. همچنین مسئله دیگر عدم تمایز بین افرادی هست در کشور با حفظ منافع ایران وارد می‌شوند با افرادی که قرار هست به عنوان یک معضل وارد کشور ما بشوند. بین این افراد هیچ تمایزی ایجاد نشد هست و متاسفانه هیچ سیاستی برای گزینش اتباع خارجی در جمهوری اسلامی به تناسب نیازهای کشور و به تناسب سیاست‌های کشور وجود ندارد. من به جرعت می‌توانم بگویم اصلا ما سیاستی نداشته‌ایم و حکمرانی ما در این بخش شدیداً دچار نقص هست.
حضور اتباع با ضابطه مشخص می تواند فرصت طلایی باشد
ما در بحث مهاجرت و در بحث حضور اتباع گلایه‌هایی را داریم و این گلایه‌های ما به صورت جدی در مورد بی ضابطه بودن حضور اتباع و آسیب‌هایی اجتماعی هست که به دنبال آن ایجاد می‌شود، حضور اتباع خارجی در ایران از حد خودش و از سقف مورد توجه حاکمیت خارج شده هست. اما اگر حضور اتباع در کشور دارای یک قانون مشخص و یک چارچوب ضابطه‌مند و یک حکمرانی درست باشد، می‌تواند فرصت طلایی برای هر کشور به وجود بیاورد.
ژاپن در برهه‌ای شدیدا نیازمند نیروی کار برای تقویت صنعت و اقتصاد خود بود و بر همین اساس نیز مهاجرینی را به صورت ضابطه‌مند پذیرش کرد. در سه یا چهار دهه پیش در کشور ما افراد متعددی برای کار به ژاپن می‌رفتند. کشورهای دیگر هم همین سیاست را دارند یعنی اتباع و حضور اتباع را به ویژه در بخشی که مربوط به نیروی کار و کمک به توسعه و چرخیدن چرخ های صنعتی و اقتصادی می‌شود، بسیار ضابطه‌مند می‌کنند. همه کشورها برای جذب سرمایه ضابطه مشخصی برای پذیرش اتباع دارند. حتی امتیازهایی امروز در بعضی کشورها به اتباع داده می شود. ما هم فارغ از اینکه این اتباع افغانستانی، پاکستانی، عراقی، ترکیه‌ای و یا از کشورهای عربی خلیج فارس و از کشورهای قفقاز باشند باید ضابطه‌ای برای پذیرش اتباعی که حضورشان برای کشور مفید هست ایجاد کنیم. تبعه ای که ایران را به عنوان یک پناهگاه انتخاب می‌کند و می‌تواند منجر به پیشرفت ایران شود قطعاً باید مورد حمایت ما قرار بگیرد.
حساسیت بیش از حد برای حضور اتباع افغانستانی یک طراحی امنیتی از سوی دشمنان هست
اگر چارچوب مشخص، قوانین مشخص و قوانین بازدارنده از آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و امنیتی و قوانینی که محدودیت‌های مشخص را برای اتباع ایجاد کند، رصد کاملا الکترونیک اتباع را به همراه داشته باشد تا حضور آنها کاملا معنادار تعریف شود، حتما باید کشور از ظرفیت اتباع مفید استفاده کند. مردم هم باید بدانند به هر حال ما در مواجهه همین اتباعی که امروز یک ابر چالش جدی در کشور به واسطه ورود بیش از اندازه و بی‌ضابطه و بی‌قانونشان داریم از مسوئلان ذیربط گله‌مند هستیم. این مسئله حاشیه‌های جدی هم ایجاد کرده هست. اما مردم باید بدانند بخشی از هجمه‌ها به اتباع به ویژه به خواهران و برادران عزیز افغانستانی که منجر به تحریک بخش عمده‌ای از جامعه ایرانی شده هست به ویژه در فضای مجازی ناشی از یک شیطنت رسانه‌ای هست که بدخواهان کشور و دشمنان مشترک ما و مردم عزیز افغانستان با هدف برهم زدن رابطه این دو کشور طراحی کرده‌اند. این تحریک اجتماعی یکی از نقاط بسیار حساسیت برانگیز بین روابط ما و افغانستان هست. در موضوع اتباع به راحتی نمیتوانیم، هر چیزی که وجود نداشته هست هم به آن اضافه کنیم تا به یک چالش بزرگتر از واقعیت موجود دامن بزنیم. در غیر اینصورت حاکمیت، مسئولین و مردم در بحران جدیدتری که ناشی از فضای رسانه‌ای طراحی شده توسط دشمنان ما هست گرفتار می‌شوند. ما باید موضوع اتباع را در یک فضای غیر احساسی و در یک فضای کاملا غیر عاطفی و با نگاه منطقی و عقلانی متناسب با منافع جمهوری اسلامی و متناسب با رویکردهای انسانی و اخلاقی جامعه ایران و حکومت شیعی و حکومت اسلامی مورد بررسی قرار دهیم و در خصوص آن تصمیم‌گیری کنیم. البته این ملاحظات دلیلی نمی شود که ما سرعت عمل لازم را در رفع این معضل نداشته باشیم.
ورود جدی مجلس برای ساماندهی اتباع خارجی
در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس ما در چند روز اخیر به واسطه پیام‌های متعددی که هم از مردم و هم از برخی دستگاهها داشتیم جلساتی را با وجود اینکه در ایام تعطیلی مجلس بود طی سه یا چهار روز با اعضای کمیسیون، نمایندگان دستگاه‌های امنیتی و انتظامی و دستگاه‌های اداری داشتیم. کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، سایر کارشناسان حوزه‌های متعددی که مربوط به این بخش می‌شدند در این جلسات حضور داشتند. در این جلسات موضوع اتباع در یک فضای بسیار صمیمی ولی دقیق و کارشناسانه مورد بررسی قرار گرفت. انشالله به زودی خبرهای خوبی در این خصوص ارائه خواهیم داد. البته این طرحی که اخیراً در مجلس مطرح شده یک قانون آینده نگر هست و انشالله بتوانیم برای اولین بار در جمهوری اسلامی بعد از این همه سال بلاتکلیفی و عدم حکمرانی مناسب موضوع اتباع خارجی را فارغ از اینکه همسایگان باشند یا از کشورهای دوردست حل و فصل کنیم.
لزوم ایجاد یکپارچگی برای رسیدگی به موضوع اتباع
ما باید یک قانون منسجم، جامع و یکپارچه برای این موضوع بنویسیم. چند سالی هست که در وزارت کشور دستگاهی ایجاد شده هست که وظیفه رسیدگی به شرایط اتباع خارجی را دارد، این در حالی هست که ما دستگاه های دیگری هم داریم که مسئله اتباع را پیگیری می کنند، به طور کلی پراکندگی و موازی کاری در زمینه اتباع سبب شده هست تا ما نتوانیم وضعیت اتباع را به صورت یکپارچه و اثربخش رسیدگی کنیم. متأسفانه این دستگاه ها هیچ هماهنگی با یکدیگر ندارند و وقتی در زمینه اتباع انتقاداتی مطرح می شود و کم و کاستی هایی به وجود می آید هیچ کدام مسئولیت را نمی پذیرد. چرا؟ چون یک دستگاه و یک نهاد واحد برای رسیدگی به این امر وجود ندارد. الان یکی از اولویت‌های مجلس و دولت که تا کنون در قالب لوایح و طرح‌ها مطرح شده هست ایجاد یکپارچگی در زمینه مدیریت مسائل مربوط به اتباع هست. در روزهای اخیر کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس اهتمام ویژه‌ای نسبت به این مهم داشت. به لطف خدا این اراده تبدیل به عمل شد و جلساتش تا حالا چندین مرتبه به صورت کارشناسی دقیق و کاربردی برگزار شد تا قانون جامعی که مد نظر هست به تصویب برسد.
طرح کمیسیون شوراها به زودی به صحن می آید
اولین هدفمان اجماع سازی ظرفیتها برای یک دستگاه هست که ماموریت و ساختار مشخص برای ساماندهی اتباع و البته پاسخگویی لازم را به مجلس و سایر نهادهای ذیربط را دارد. این بدان معنا نیست که حفظ شئون همه دستگاه‌هایی که تا کنون در این مسئله بوده اند رعایت نمی‌شود، بلکه مجلس همه این مسائل را به صورت جامع بررسی کرده هست. تاکنون کمیسیون شوراها به صورت کارشناسی همه این موضوعات را بررسی کرده هست و انشالله در مرحله بعد در صحن مجلس این طرح رأی می آورد و به قانون تبدیل می شود. انشالله نمایندگان به دلیل حساسیتی که چند وقت اخیر ایجاد شده کمک خواهند کرد این طرح جامع هر چه زودتر تصویب شود تا در بخش‌های بعدی هم توسط شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام مورد رسیدگی قرار بگیرد.
اگر این مسیر به سرعت طی شود، تصور ما این هست که بتوانیم قانون بسیار خوبی که حکمرانی شایسته و مناسبی برای ساماندهی اتباع پیش‌بینی می کند را داشته باشیم که در طول تاریخ انقلاب کم نظیر هست. در بخشی از این قانون همه مواردی که برای اشتغال و چرخیدن چرخ های تولید، صنعت، کشاورزی و بخش های مختلفی که بسیاری از اتباع در آن مشغول هستند یک قاعده کاملاً صحیح و ضابطه‌مند تعریف شده هست. و در بخش دیگر هم که مربوط به اتباع غیر قانونی در کشور هست، نسبت به تعیین تکلیف و خروج آنها تکالیف قانون خوبی دیده شده هست و انشالله در مجموع چه آنهایی که ماندند چه آنهایی که خارج شدند همه در یک بانک اطلاعاتی دقیق اطلاعتشان ثبت شود. در واقع ما باید یک رفتار صحیح که هم منافع ملی و هم امنیت ملی و هم منافع اتباع عزیز را حفظ کند داشته باشیم تا خدشه ای بین روابط ما با کشورهای همسایه ایجاد نشود.
انتهای پیام/371
