به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاعپرس، دعا به تعبیر امام خمینی (ره) یکی از نعمتهای خداوند بر انسان هست، دعا کردن نیز شکرانه این نعمت هست، نکته مهم در این میان آن هست که علاوه بر شناخت و درک این نعمت زوایای آن را بشناسیم. امام خامنهای در بسیاری از بیانات خود همواره بر التزام به دعا کردن تاکید دارند. ایشان توصیه دارند چه در امور جزئی و چه در امر کلی نباید از دعا کردن غافل شد.
مجموعه بیانات امام خامنهای در خصوص مفهوم و معنای دعا در کتاب «دعا از منظر حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنهای مدظلهالعالی رهبر معظم انقلاب اسلامی» گدآوری و تدوین شده که قسمت سوم آن را در ادامه میخوانید:
توحید خالص در صحیفه سجادیه هست
مطلبِ اصلیِ دعا چیست؟ خشوع در مقابل پروردگار. اصلِ دعا، این هست. اینکه میبینید از قول پیغمبر صلیالله علیه و آله نقل شده هست که فرمود: «ألدُّعاءُ مُخُّ العِبادهً»؛ «مغز عبادت دعاست» به خاطر آن هست که در دعا حالتی وجود دارد که عبارت هست از وابستگیِ مطلق به پروردگار و خشوع در مقابل او. اصل عبادت هم این هست. لذاست که در ادامه آیه شریفه «و قال ربُّکُمُ ادعُونی أستجِب لکُم» میفرماید: «إِنّ الّذین یستکبِرُون عن عِبادتی سیدخُلُون جهنّم داخِرین»
اصل دعا این هست که انسان در مقابل خدای متعال، خود را از انانیت دروغین بشری بیندازد. اصل دعا، خاکساری پیش پروردگار هست. خاصیت دعا این هست که نفسانیتها را میشکند. لذاست که گفتهاند: حتّی چیزهای کوچکت را هم از خدا بخواه تا بفهمی که حقیری. بدانی که گاهی اوقات، یک پشه یا مگس، انسان را از کار میاندازد و آسایشِ وی را میگیرد: «و إِن یسلُبهُمُ الذُّبابُ شیئاً لا یستنقِذُوهُ مِنهُ ضعُف الطّالِبُ و المطلُوبُ».
این هست که دعا برای تضرّع پیش خداست؛ برای عرضِ حاجت پیش خداست؛ برای تواضع و برای بیرون آمدن از پوسته دروغین استکبار و استعلاست. خدای متعال، گاهی برای من و شما مشکلاتی به وجود میآورد تا وادار به تضرّع و توجّه و خشوعمان کند. همانطور که در آیات کریمه قرآن میفرماید: «و لقد أرسلنا إِلی أُممٍ مِن قبلِک فأخذناهُم بِالبأساءِ و الضّرّاءِ لعلّهُم یتضرّعُون فلو لا إِذ جاءهُم بأسُنا تضرّعُوا و لکِن قست قُلُوبُهُم و زیّن لهُمُ الشّیطانُ ما کانُوا یعملُون».
این تضرّع، نه برای خاطر خدا که به خاطرِ خودِ ماست. خدا احتیاجی به تضرّع من و شما ندارد: این حالت تضرّع هست که دل را از عشق خدا پر میکند؛ انسان را با خدا آشنا میکند؛ انسان را از خودبینی و خودنگریِ فسادانگیز تهی میکند و او را از نورِ مقدّس پروردگار و لطفِ الهی، سرشار میسازد. قدرِ این را بدانید که از همهچیز بالاتر هست.
همه انسانها مبتلا به این پیل مست در درون وجود خودشان هستند که باید این را مهار کنند. این مهار با ذکر خداست؛ با یاد خداست؛ با پناه بردن به خداست؛ با احساس نیاز به پروردگار هست؛ با احساس حقارت خود در مقابل عظمت الهی هست؛ با احساس زشتیهای خود در مقابل جمال مطلق حقِّ متعال هست. اینها همهاش ناشی از ذکر هست. انسانی که باتقواست، یعنی مراقب خودش هست و متذکر هست، منشأ شر و ظلم و فساد و طغیان و بدی به اینوآن نمیشود. آن ذکر الهی مرتب دارد او را نهی میکند؛ مرتب دارد او را بازمیدارد. واقعاً این دعاها پُر از معارف هست؛ که اگر اینها را از حالت دعا بیرون بیاورند، معارف اسلامیِ متین و اصیل و قویای را تشکیل میدهند که نظیرشان در روایات ما کم هست.
اما دومین چیزی که در دعا وجود دارد، معارف هست؛ و این مخصوص دعاهایی هست که از معصوم به ما رسیده هست. امام سجاد علیهالسلام، «صحیفه سجادیه» را بهصورت دعا تنظیم فرموده و اصلاً دعا خوانده هست؛ اما این کتاب، پُر از معارف الهی و اسلامی هست. توحید خالص در صحیفه سجادیه هست.
نبوّت و عشق به مقام تقدّس نبیّ اسلام صلیالله علیه و آله در صحیفه سجادیه هست. مثل بقیه دعاهای مأثور، معارف آفرینش در این کتاب هست. همین «دعای آبی حمزه ثمالی» که مخصوص سحرهاست ـ سعی کنید آن را بخوانید و در معنایش توجّه و تدبّر داشته باشید ـ و همین «دعای کمیل» که شبهی جمعه خوانده میشود، ازجمله دعاهایی هست که سرشار از معارف اسلامی هست و در آنها حقایقی به زبان دعا بیان شده هست. نه اینکه آن بزرگوار ـ امام سجاد علیهالسلام ـ نمیخواسته دعا کند و دعا را پوشش قرار داده هست؛ نه. دعا میکرده، مناجات میکرده و با خدا حرف میزده هست. منتها انسانی که قلبش با خدا و با معارف الهی آشناست، حرف زدنش هم اینگونه هست. حکمت از او سرریز میشود و دعای او هم عین حکمت هست. دعاهایی که ما میخوانیم، پر از حکمت هست. در دعاهای مأثور از ائمّه علیهمالسلام که به ما میرسد، نکاتی عاید از معارف وجود دارد که حقیقتاً مورد احتیاج انسان هست. آن بزرگواران با آوردن این نکات در دعاها به ما یاد میدهند که از خدا چه بخواهیم.
این دعاها درس هست. اگر در معانی این دعاها تدبّر کنیم، بزرگترین هدیههای معنوی الهی را در اینها خواهیم یافت. نکته آخر در باب دعا، دعاهای مأثور هست. دعاهایی که از ائمّه رسیده هست، بهترین دعاهاست. اولاً خواستههایی در این دعاها گنجانده شده هست که به ذهن امثال ماها اصلاً خطور نمیکند و انسان از زبان ائمّه علیهمالسلام آنها را از خدا طلب میکند.
در دعای ابوحمزه و دعای افتتاح و دعای عرفه بهترین مطالبات و خواستهها برای انسان مطرح میشود؛ که اگر انسان اینها را از خدا بخواهد و بگیرد، میتواند برای او سرمایه باشد. ثانیاً در این دعاها مایههای خشوع و تضرّع وجود دارد. مطلب، با زبان و لحن و بیانی ادا شده هست که دل را خاشع و نرم میکند. با عبارات
فصیح و بلیغ، عشق و شیفتگی و شوق در این دعاها موج میزند. انسان باید این دعاها را قدر بداند و از آنها استفاده کند. البتّه باید معنای این دعاها را بفهمیم. خوشبختانه الآن ترجمههای خوب وجود دارد و مفاتیحالجنان و دعاهای گوناگون ترجمه شده هست. با توجّه به ترجمهها، دقّت کنند و بخوانند. البتّه تا آنجایی که ما دیدهایم، هیچ ترجمهای نتوانسته زیباییهای الفاظ این دعاها را منعکس کند؛ ولی بالاخره مضمون دعا معلوم هست.
با توجّه به این ترجمهها دعاها را بخوانند. کسانی که میخوانند و با آنها عدّهای همصدا میشوند، بعضی از فقرات دعا را لااقل ترجمه کنند. البتّه مرتبه پائینترش هم این هست که اگر انسان معنای دعا را نمیفهمد، همینقدر احساس کند که با یک زبانِ شیفته حاکی از سوز دل دارد با خدای متعال حرف میزند.
انتهای پیام/ 161
این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست
