نمایش اقتدار دریایی سپاه در خلیج فارس

خلاصه

رزمایش بزرگ نیروی دریایی سپاه در خلیج فارس و جزایر نازعات که به نام شهید «حاج محمد ناظری» مزین شده است، نمایشی از آمادگی دفاعی و قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران در صحنهٔ دریایی به شمار می‌آید. این تمرین چند روزه با اشراف کامل اطلاعاتی آغاز شد و شامل شلیک انواع موشک‌های بالستیک و کروز، به‌کارگیری سامانه‌های پدافندی نوآورانه، پهپادها و شناورهای تندرو و بدون سرنشین است. یگان‌های سپاه در حین تمرین، ناوهای آمریکایی حاضر در آب‌های منطقه را رصد کردند و از طریق پهپاد «مهاجر ۶» تصاویری از ناوشکن «یواس‌اس روزولت» و یک شناور کلاس «ایندیپندنت» ثبت کردند و به این ناوها هشدار دادند که از منطقهٔ رزمایش فاصله بگیرند. استفاده همزمان از هوش مصنوعی، سامانه‌های دفاعی نواب، مجید و میثاق و موشک‌های نقطه‌زن باعث شد اهداف هوایی و دریایی با سرعت و دقت بی‌سابقه‌ای رهگیری و منهدم شوند. این رزمایش علاوه بر ارسال پیام صلح و دوستی به کشورهای همسایه، پاسخ قاطعی به نیروهای فرامنطقه‌ای است که حضورشان را عامل بی‌ثباتی در منطقه می‌دانند.

روایت دقیق و مستند

آغاز با اشراف اطلاعاتی

رزمایش «اقتدار» پس از ماه‌ها آماده‌سازی و با حضور فرمانده کل سپاه، دریادار علیرضا تنگسیری و جمعی از فرماندهان در تنگه هرمز، خلیج فارس، دریای عمان و جزایر راهبردی آغاز شد. فرمانده نیروی دریایی سپاه می‌گوید که در این رزمایش «اشراف زیر سطح، سطح و بالای ارتفاع به صورت همزمان» انجام می‌شود و سامانه‌های اطلاعاتی توانسته‌اند هر تحرک دشمن فرضی را رصد کنند. انتخاب نام شهید ناظری به عنوان نماد وفاداری به یادگاران دفاع مقدس و انتقال روحیهٔ جهادی به نسل جدید است.

تجهیزات نوین و تاکتیک‌های ترکیبی

یکی از ویژگی‌های بارز رزمایش امسال، بکارگیری سامانه‌های پدافندی نواب، مجید و میثاق در شرایط جنگ الکترونیک بود؛ سامانه‌هایی که با استفاده از هوش مصنوعی اهداف پروازی و دریایی را در کسری از ثانیه شناسایی می‌کنند و با موشک‌های نقطه‌زن به آن‌ها ضربه می‌زنند. این سامانه‌ها در هماهنگی کامل با شبکهٔ یکپارچهٔ دفاع هوایی کشور عمل کردند و نشان دادند که توان بومی ایران به استانداردهای جهانی نزدیک شده است.

استفاده از موشک‌های بالستیک و کروز با بردهای متفاوت در این رزمایش به چشم می‌خورد. به گفتهٔ منابع سپاه، موشک‌های جدید قابلیت حمله به اهداف فراتر از طول خلیج فارس را دارند و برخی از آن‌ها با کمک پهپادهای شناسایی به‌صورت همزمان هدف‌گیری شدند موشک‌های ساحل به دریا و دریا به دریا با کمک سامانه‌های هوش مصنوعی و حسگرهای مختلف به‌طور همزمان شلیک شدند و توانستند اهداف تعیین‌شده را به دقت منهدم کنند. این سامانه‌ها علاوه بر افزایش برد، از قابلیت پرواز در ارتفاع کم و عبور از رادارهای دشمن برخوردارند.

پهپادها و شناورهای تندرو

پهپادهای تهاجمی و شناسایی نقشی کلیدی در این رزمایش داشتند. پهپاد «مهاجر ۶» ضمن پرواز بر فراز ناوشکن آمریکایی DDG‑80 و شناور کلاس «ایندیپندنت»، تصاویر واضحی از آن‌ها ثبت و برای مرکز فرماندهی ارسال کرد. این اقدام باعث شد نیروهای سپاه به ناوهای آمریکایی هشدار دهند که نزدیک شدن به محدودهٔ تمرین ممکن است منجر به درگیری ناخواسته شود. به نوشتهٔ تابناک، مجلهٔ نیوزویک گزارش داد که ایران به کشتی‌های جنگی ایالات متحده هشدار داده است از رزمایش فاصله بگیرند، اقدامی که نشان می‌دهد سپاه آمادهٔ دفاع از آب‌های خود و کنترل کریدورهای استراتژیک است.

در بخش شناورهای تندرو، قایق‌های پرسرعت با سرعت ۷۵ و ۹۰ گره دریایی و مجهز به موشک و راکت‌انداز آزمایش شدند. این شناورها، که از فناوری‌های بومی بهره می‌برند، قادرند در مدت کوتاهی به منطقهٔ درگیری برسند و با تحرک بالا تهدیدها را خنثی کنند. سپاه همچنین از شناورهای بدون سرنشین با کنترل هوش مصنوعی رونمایی کرد که قادرند عملیات مین‌ریزی و حملهٔ هماهنگ را بدون دخالت مستقیم انسان انجام دهند.

تمرین دفاع از جزایر و انتقال نیرو

رزمایش «اقتدار» شامل سناریوی دفاع از جزایر ایرانی خلیج فارس نیز بود. در این بخش، نیروهای بسیجی و گردان‌های امام حسین (ع) با استفاده از بالگردها و هواپیماهای نیروی هوافضای سپاه در کمتر از پانزده دقیقه از سواحل جنوبی به جزایر بوموسی و تنب‌های بزرگ و کوچک منتقل شدند. سپس با آتش توپخانه و تیربار به دفاع از مواضع پرداختند و حملات دشمن فرضی را درهم شکستند. در کنار این عملیات، رژهٔ دریایی و زمینی با حضور شناورهای شهید مهدوی، رودکی، ناظری و ناوهای تندر و ذوالفقار برگزار شد که نشان‌دهندهٔ توان بالای لجستیکی سپاه است.

پیام‌های راهبردی

رزمایش دریایی سپاه چند پیام راهبردی به مخاطبان داخلی و خارجی ارسال کرد:

1. اعتماد و بازدارندگی داخلی: نمایش انواع سامانه‌های بومی، توان موشکی و پهپادی و مشارکت وسیع بسیجیان نشان داد که نهادهای دفاعی از آماده‌ترین وضعیت برای مقابله با تهدیدهای احتمالی برخوردارند. این پیام برای مردم ایران آرامش‌بخش است و روحیهٔ مقاومت را تقویت می‌کند.
2. پیام صلح برای همسایگان: فرمانده نیروی دریایی سپاه تأکید کرد که رزمایش حامل پیام صلح و دوستی برای کشورهای همسایه است. وی گفت هدف ما تأمین امنیت منطقه در کنار همسایگان است و نشان دادن اینکه امنیت خلیج فارس باید توسط کشورهای منطقه برقرار شود.
3. هشدار به نیروهای فرامنطقه‌ای: هشدار مستقیم سپاه به ناوهای آمریکایی و تأکید بر خروج نیروهای بیگانه از منطقه از سوی فرماندهان سپاه، به‌ویژه در واکنش به حمایت شورای همکاری خلیج فارس از ادعاهای امارات درباره جزایر سه‌گانه، نشان داد که ایران هرگونه دخالت خارجی را خط قرمز می‌داند.
4. تغییر توازن ژئوپلیتیک: رزمایش در زمانی برگزار شد که تنش‌ها پس از جنگ دوازده‌روزه و حملات آمریکا به برخی تأسیسات ایران افزایش یافته بود. طبق تحلیل نیوزویک، این رزمایش به جهان نشان داد که ایران آمادهٔ دفاع از آب‌راه‌های حیاتی است و هرگونه تشدید تنش می‌تواند بازارهای انرژی را تحت تأثیر قرار دهد.

نوآوری در سامانه‌های دفاعی

سامانه‌های پدافندی استفاده شده در این رزمایش ترکیبی از موشک‌های کوتاه‌برد و میان‌برد و سامانهٔ «جنگال» بود. سامانهٔ نواب با بهره‌گیری از هوش مصنوعی می‌تواند اهداف بالستیک و پهپادهای تندرو را رهگیری کرده و با موشک‌های مجید و میثاق مقابله کند. همچنین برخی رسانه‌ها گزارش کردند که سامانهٔ تازه‌ای به نام «نواب–مجید» توانست در شرایط جنگ الکترونیک اهداف را در مدت بسیار کوتاهی شناسایی کند و با دقت بالا به آن‌ها ضربه بزند. این پیشرفت‌ها بیانگر آن است که سپاه با ترکیب داده‌های راداری، اپتیکی و هوش مصنوعی، یک شبکهٔ متمرکز و واکنش سریع را ایجاد کرده است.

مؤلفه‌های معنوی و فرهنگی

رزمایش «اقتدار» تنها یک نمایش نظامی نیست؛ بلکه ترکیبی از عناصر معنوی و فرهنگی است. انتخاب نام شهدا برای مراحل مختلف رزمایش یادآور پیوند نسل امروز با مجاهدان دیروز است و روحیهٔ ایثار را در نیروها زنده نگه می‌دارد. در بخش‌های مختلف رزمایش، روحانیون همراه نیروها حضور داشتند و جلسات فرهنگی برگزار کردند. این اقدامات به ایجاد همدلی و انگیزهٔ معنوی کمک می‌کند.

جمع‌بندی و اهمیت

رزمایش دریایی سپاه در خلیج فارس تنها یک مانور معمولی نبود؛ بلکه ترکیبی از تمرینات عملیاتی، نمایش فناوری‌های نوین و ارسال پیام‌های سیاسی و روانی بود. استفاده از موشک‌های بالستیک و کروز، سامانه‌های پدافندی هوشمند، پهپادهای شناسایی و تهاجمی، شناورهای تندرو و بدون سرنشین و سرعت بالای انتقال نیروها نشان داد که نیروی دریایی سپاه توانایی اجرای عملیات مرکب در زمین، دریا و هوا را دارد. هشدار به ناوهای آمریکایی و رصد آن‌ها توسط پهپادها علاوه بر جنبهٔ نظامی، پیام واضحی بود به تمامی نیروهای فرامنطقه‌ای که اقدام به تحرک در نزدیکی مرزهای ایران کنند. این رزمایش همچنین به کشورهای همسایه نشان داد که ایران به‌دنبال امنیت جمعی و همکاری است و معتقد است خروج نیروهای بیگانه به ثبات منطقه کمک می‌کند.

از منظر راهبردی، رزمایش «اقتدار» تأکید می‌کند که خلیج فارس و تنگهٔ هرمز برای ایران اهمیت حیاتی دارند و جمهوری اسلامی ایران آماده است برای حفظ حاکمیت و امنیت ملی خود، از توان تمام شاخه‌های نظامی استفاده کند. نمایش فناوری‌های بومی و به‌کارگیری هوش مصنوعی در سامانه‌های دفاعی نشان می‌دهد که تحریم‌ها نتوانسته است مانع پیشرفت صنعت دفاعی کشور شود و ایران مسیر خودکفایی را با قدرت ادامه می‌دهد. این رزمایش همچنین پاسخی به ادعاهای برخی کشورها دربارهٔ جزایر سه‌گانه ایرانی است و پیام می‌دهد که تمامیت ارضی ایران قابل مذاکره نیست