خبرگزاری فارس- گروه رادیو و تلویزیون: «چرا جلوی مصاحبه با شبکه من و تو گرفته نمی‌شود؟» این عنوان یکی از سوژه های جدید ثبت شده در سامانه فارس من است که در آن یکی از مخاطبان خبرگزاری فارس خواسته که جلوی همکاری افراد، سازمان ها و نهادها با شبکه های فارسی زبان نظیر «من و تو» گرفته شود.
او در مطالبه خود آورده است: اخیرا شبکه سلطنتی و ضد انقلاب من و تو برنامه‌ای تحت عنوان نکته را پخش می کند. در این برنامه مجری این شبکه هر روز با شرکت‌های معتبر تماس می‌گیرد و این شرکت‌ها هم پاسخ شبکه را به گرمی می‌دهند!! یکسری از مخاطبان شبکه مشکلات خود را با شبکه ضد انقلاب در میان می‌گذارند و مجریان شبکه نیز بدون هیچ منعی براحتی پیگیر مشکلات مخاطبان خود در داخل کشور می‌شوند! مسئولان باید در این مورد دخالت کرده و اجازه عرض اندام به ضد انقلاب را ندهند و اجازه ندهند این شبکه ها خود را حامی و حلال مشکلات مردم معرفی کنند.
این درحالی است که پیش از این نیز اعلام شده است که هر نوع همکاری با شبکه های فارسی زبان خارجی ممنوع است. سابقه این نوع همکاری ها به دهه 80 برمی گردد. از آن زمان که تازه ماهواره به خانه های ایرانی رسوخ پیدا کرده بود؛ این همکاری ها به طرق مختلف انجام شده تا امروز که تبلیغات و همکاری ها با شکل و شمایلی جدید رخ نمایانده است.
در میانه دهه 80 بود که ایرانی ها برای اولین بار با شبکه های فارسی زبان ماهواره ای ارتباط برقرار کردند. ماجرا هم از این قرار بود که در آن سالها شبکه ای با نام «مهاجر» راه اندازی شده بود که گفته می شد در داخل کشور مجوز دارد و بیشتر برنامه هایش نیز نماهنگ هایی با حضور جوانان بود که در ایران تصویربرداری شده بودند.
**کلاهبرداری؛ آغاز همکاری شبکه های ماهواره ای
این شبکه در ادامه یک مسابقه تلفنی به راه انداخت و مجری خانم ضمن تماس با شماره های داخل ایران به آنها می گفت که در مسابقه برنده شده اید. مسابقه ای که تازه آغاز راه یک کلاهبرداری بود!
در ادامه از صاحب شماره خواسته می شد تا برای رسیدن به جایزه اش مقداری پول به حسابی که به او اعلام می شد، واریز کند و در ادامه هم حساب آن فرد با ترفندهای کلاهبرداری خالی می شد.
بعد از آن پای تبلیغات کالاهای ایرانی در شبکه های ماهواره ای باز شد که این ماجرا به اوایل دهه 90 برمی گردد. یکباره حجم عظیمی از آگهی هایی پیرامون کرم های آرایشی و بهداشتی سر از کانال های ماهواره ای درآوردند و حتی آن زمان یکی از بازیگران هم در تبلیغ شامپویی برای رفع سفیدی موها حضور پیدا کرد که با حاشیه های بسیاری همراه شد.
**ورود به حوزه فرهنگ و سینما
اما این همه ماجرا نبود و کم کم با راه اندازی شبکه جم، این بار محصولات فرهنگی نظیر فیلم های سینمایی در شبکه های فارسی زبان تبلیغ می شدند. این آش تا جایی شور شد که در فروردین ماه سال 95 تبلیغ بیشتر فیلم هایی که در صف اکران نوروزی بودند از شبکه های ماهواره ای سر در آورد که منجر شد پای قانون گذاران دوباره وسط بیاید و اعلام شد که پخش تبلیغ فیلم های سینمایی از شبکه های ماهواره ای تخلف است و مجازات به همراه دارد، 3 تهیه کننده نیز به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شدند و ماجرا فیصله یافت.
**چالش جدید با برندهای ایرانی
بعد از خوابیدن تب و تاب پخش تیزر فیلم ها از ماهواره، این بار چالش جدید دیگری به وجود آمد. آن هم تبلیغ کالاهای ایرانی و برندهای شناخته شده بود. حتی برخی از آنها هم زمان هم از صداوسیما و هم شبکه های ماهواره ای تبلیغ خود را پخش می کردند.
اما دیری نپایید و با ورود قانون این بساط هم برچیده شد. اما شبکه های ماهواره ای که از هر راهی برای بقای خود و داشتن مخاطب استفاده می کنند، این روزها شکل و شمایل حضور صاحبان برند را در برنامه‌هاشان تغییر داده اند و با حضور در نقش دایه مهربان تر از مادر، تلاش می کنند تا با شیوه های غیر مستقیم صاحبان شرکت های ایرانی را در لابه لای برنامه هایشان تحت عنوان «پیگیری های مردمی» به چالش بکشند!
چرا تبلیغ در شبکه های ماهواره ای مجاز نیست؟
طبق قانون ساز و کار تبلیغات و سفارش آگهی تبلیغاتی برای کالاها و محصولاتی که در داخل کشور تولید می‌شوند بر عهدۀ دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. تمام آژانس‌ها و کانون‌های تبلیغاتی داخلی چنانچه بخواهند برای محصولی کمپین تبلیغاتی اجرا کنند، در تمام مراحل از کسب مجوز قانونی برای بنگاه تبلیغاتی گرفته تا مرحلۀ طراحی ایده، اجرا و محتوای گرافیکی، صوتی یا تصویری باید تاییدیه‌های لازم را از دفتر فوق‌الذکر دریافت کرده باشند.
این دفتر علاوه بر سیاستگذاری و تعیین خط‌مشی کانون‌های تبلیغاتی در چارچوب قوانین و آیین‌نامه‌های مصوب، در مورد خاصِ تبلیغات از شبکه‌های ماهواره‌ای هم ماموریت و وظایف خاصی دارد و باید تمهیدات لازم را برای مقابله با تبلیغات شبکه‌های ماهواره‌ای فارسیزبان، اندیشیده و اجرای سیاست‌های مربوط به ممنوعیت هرگونه همکاری افراد حقیقی و حقوقی در حوزه تبلیغات با شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان را اجرایی کند.
به عبارت دیگر، فارغ از محتوا و سمت و سوهای مضمونی و سیاسی، بر طبق شرح وظایف ماموریت‌های دفتر تبلیغاتِ وزارت ارشاد، نفسِ تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان تخلف محسوب شده و قابل پیگیری است.
همچنین درباره دستورالعمل‌های ساخت و پخش آگهی‌های رادیو-تلویزیونی، دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد با همکاری و مشاورۀ اداره کل بازرگانی صدا و سیمای جمهوری اسلامی، دستورالعملی در این مورد تدوین کرده که همۀ سفارش دهندگان و تولیدکنندگان این آگهی‌ها باید ملزم به رعایت آن باشند. در صورتی که هر یک از بندهای این دستورالعمل، مبهم بوده یا در مورد یک مصداق خاص از صراحت لازم برخوردار نباشند، حق تفسیر متن نیز به عهده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است.
صلاحیت تفسیر این دستورالعمل صرفا در اختیار صدا و سیماست. در مورد موارد جدیدی هم که این قانون در مورد آنها سکوت کرده یا در متن آن پیش‌بینی لازم نشده است، باز هم حسب مورد یا موارد مربوطه این صدا و سیماست که باید نسبت به پیشامد مربوطه چاره‌اندیشی کرده و دستورالعمل تکمیلی را به کانون‌های تبلیغاتی ابلاغ کند.
تبلیغ در ماهواره جرم یا تخلف؟
قبل از پاسخ به این سوال باید تفاوت بین «مجرم» و «متخلف» را از جایگاه حقوقی تبیین کرد. از منظر حقوقی، اگر فردی دست به ارتکاب عملی بزند که در متن قانون حقوق جزا، برای آن عقوبت و حکم در نظر گرفته شده است، آن عمل، جرم و کسی که دست به ارتکاب آن زده، مجرم است. کسی اگر اموال فرد دیگری را سرقت کند، مجرم است و مطابق قانون جزا باید حدِ آن را تحمل کند. این عمل و حدِ متناسب با آن به طور مشخص در قانون جزا ذکر شده و مرتکب به چنین عملی مجرم است. در مقابل اگر فردی برخلاف دستورالعمل‌ها و ضوابط اداری و سازمانی عمل کند، از آن ضوابط تخطی کرده و متخلف محسوب می‌شود. قانون جزا به طور مشخص برای تخطی‌های متعددی که ممکن است از ضوابط سازمانی صورت گیرد جزایی تعیین نکرده است. آنچه که مشخص است آنکه، این موارد تخطی از قانون تلقی شده و مرتکب آن متخلف محسوب می‌شود و باید به نهادهای مربوطه پاسخگو باشد.
بر همین مبنا، فرد یا گروهی که اقدام به تبلیغات در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسیزبان می‌کند در جایگاه تخطی از ضوابط و ساز و کارهای نهادی و اداریِ تبلیغات قرار گرفته و متخلف محسوب می‌شود. بر همین اساس تبلیغات در این شبکه‌ها می‌تواند «جرم» نیز محسوب شود. در صورتی که نهاد مرجع صلاحیت تشخیص دهد که تبلیغات در این شبکه‌ها نه صرفا یک تبلیغاتِ تجاری و بازرگانی بلکه در زمرۀ قاعدۀ «همکاری» با این شبکه‌ها قرار گرفته در این صورت، فرد مشمول قاعدۀ همکاری با شبکه‌های بیگانه و مرتکب «جرم» شده است. در این صورت او مجرم خواهد بود و مطابق قوانین جزا با وی برخورد خواهد شد.
مجازات تبلیغ بدون هماهنگی چیست
گاهی پیش می آید که شبکه‌های ماهواره‌ای فارسیزبان بدون هماهنگی با تولیدکننده محصول اقدام به تبلیغ برای کالایی کنند که داخل کشور تولید شده و تولیدکننده هم هیچ سفارشی به شبکۀ مزبور نکرده باشد، صاحب محصول باید بیانیه‌ای عمومی منتشر کرده و در آن بیانیه از اقدام شبکه مورد نظر تبری جوید. در این صورت بار حقوقی این کار از وی سلب شده و او هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.
**کاهش چشمگیر تبلیغات ایرانی در ماهواره
اما در رابطه با تبلیغ و همکاری شرکت ها و افراد ایرانی با شبکه های ماهواره ای فارسی زبان، «محسن حدادی» مدیر کل دفتر تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت و گو با خبرنگار رادیو و تلویزیون خبرگزاری فارس گفت: کاهش تبلیغات برندهای داخلی در شبکه های ماهواره ای علی رغم افزایش حدود 100 درصدی تعداد این شبکه ها در سال های اخیر محصول یک هم افزایی فرادستگاهی است.
او اعتقاد دارد میزان تبلیغات کالاهای ایرانی در شبکه های ماهواره ای به شدت کاهش داشته و درباره دلایل این اتفاق اظهارداشت: مسئولیت پذیری صاحبان کالا و خدمات و برندهای داخلی در کنار توجه ویژه به سیاست های اقتصاد مقاومتی از جمله اعمال بسته های تشویقی در دستگاه های مختلف و به ویژه همراهی سازمان صداوسیما می تواند از دلایل اصلی تغییر این رویکرد و کاهش حداکثری تبلیغات باشد.
**شبکه های ماهواره ای مدام رصد می شوند
اما او از اعمال قانون خبر داد و گفت: مطابق قانون و وظایف محوله، شبکه های ماهواره‌ای فارسی زبان رصد می شوند و گزارش های دوره‌ای، برای دستگاه های ذی ربط ارسال جهت اقدام مقتضی می شود.
وی با اشاره به اینکه اقدامات در دو سطح صنفی و غیر صنفی توسط دستگاه‌های مرجع، انجام می‌شود، تصریح کرد: صاحبان کالا و خدمات در کشور به خوبی در جریان عدم همکاری با شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان هستند و اغلب آگهی‌های این شبکه‌ها، مربوط به وجود برخی کالای قاچاق در داخل کشور است.
**شیوه های جدید هم پیگیری می شوند
حدادی با بیان اینکه تبلیغات در شبکه های ماهواره ای طبق آمار بسیار کاهش داشته است، گفت: شیوه های جدید تبلیغاتی و برنامه‌های جدید هم مورد رصد ما قرار داشته و در حال بررسی است. طبق ضوابط، موضوع پیگیری و حتما به مراجع ذی صلاح اطلاع داده می شود.
انتهای پیام/
منبع خبر