به گزارش مشرق، تالیف و نشر کتاب‌های تاریخ شفاهی در حوزه دفاع مقدس را می‌توان حرکت روی لبه تیغ دانست، چراکه شانس موفقیت و اقبال عمومی به کتاب همانقدر است که طرد شدن و خاک خوردن آن در قفسه کتابخانه‌ها می‌تواند سهم این کتاب باشد.
کتاب‌های دفاع مقدسی گاهی آنچنان مورد اقبال عموم بوده است که به یک پدیده در حوزه کتابخوانی تبدیل شده و گاهی آنقدر مورد بی‌توجهی واقع شده که حتی نتوانسته هزینه‌های تالیف و انتشار خود را تامین کند.
گواه این ادعا انبوه کتاب‌هایی است که اکنون در قفسه کتابخانه‌های عمومی کشور خاک می‌خورند. کتابداران شاید بهتر از دیگر فعالان حوزه می‌توانند فرق کتاب خوب و بد را از هم تشخیص دهند و برای رسیدن به الگویی درست مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
ناهید سادات حیاتی، کتابدار کتابخانه علامه رفیعی قزوین یکی از همین فعالان حوزه کتاب است که امروز به صاحب‌نظری در این حوزه تبدیل شده است. وی که در سابقه ۲۳ ساله فعالیت خود در اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین مسئولیت‌های متعددی نظیر مسئولیت کانون‌های ادبی کتابخانه‌ها، کارشناس فرهنگی و مسئول کتابخانه را در کارنامه خود دارد، امروز از روند تالیف و نشر برخی از کتاب‌های حوزه دفاع مقدس، گله‌مند است.
حیاتی در این خصوص می‌گوید: در کشوری که دفاع مقدس، بخشی درخشان از تاریخ آن است و هزاران اتفاق تراژیک، حماسی و اسطوره‌ای را در دل خود نهفته دارد، شایسته نیست که کتاب و کتابخوانی به یک چالش و دغدغه تبدیل شود.
وی بیان کرد: دفاع مقدس افتخار ماست و روزهایی طلایی در تاریخ ما محسوب می‌شود اما به‌واقع هنوز نتوانسته‌ایم ابعاد مختلف این ۸ سال طلایی را به مخاطب و نسل جوان خود معرفی کنیم.
این کتابدار قزوینی گفت: فاصله ۴۰ سالهای که بین نسل انقلاب و نسل جوان ما ایجاد شده، موجب شده تا بسیاری از خاطرات و تاریخ شفاهی دفاع مقدس به فراموشی سپرده شود و قطعا کتاب بهترین راه برای حفظ این داشته‌های فرهنگی است؛ طوری که صادقانه، درست و به‌دور از تابوسازی نگاشته شود.
مردم کتاب خوب را می‌خوانند
حیاتی معتقد است که بخشی از مشکل کمبود ساعات مطالعه کتاب در بین ایرانیان ناشی از تالیف و انتشار کتاب‌هایی است که خوب نتوانسته‌اند رسالت خود را به انجام دهد.
وی افزود: در دل دفاع مقدس هزاران قصه عاشقانه، تراژدی و حماسی به وقوع پیوسته است که قطعا هر کدام از این داستان‌ها جذابیت‌های ویژه‌ای دارد؛ به شرطی که درست روایت شوند و زبان شیوای نویسنده بتواند مخاطب را به دل قصه بکشاند.
این کتابدار کتابخانه علامه رفیعی استان قزوین بیان کرد: امروز غالب افراد، تحصیل‌کرده‌اند و به‌خصوص نسل جوان ما نسلی فرهیخته است پس خیلی زود ایرادات متنی، حتی اغراق‌ها و بی‌دقتی‌های نویسنده را متوجه می‌شوند و همین مسئله مردم را نسبت به کتاب دلسرد می‌کند.
حیاتی یادآور شد: این در حالی است که کتاب‌های خوبی هم در حوزه دفاع مقدس طی سالیان گذشته در بین مردم پرطرفدار شده‌اند و دیدیم که توانستند هم خوب به فروش بروند و هم خوب داستانی از روزهای جنگ و داشته‌های ارزشمند معنوی ما را به نسل جوان منتقل کنند.
وی ادامه داد: مردم، کتاب خوب را می‌شناسند و می‌خوانند و گاهی آثار و کتب ارزشمند ما با مفاهیم فرهنگی، چوب تالیف بد را خورده‌اند و برخی را نسبت به این سبک کتاب دلسرد کرده‌اند.
نویسندگان الگوی کتاب خوب را بشناسند
این کتابدار قزوینی عنوان کرد: اینکه شاخصه‌ها و مولفه‌های یک کتاب خوب را شناسایی کنیم و الگویی برای کتاب‌های پرطرفدار، ارزشی و محتوامحور تعریف کنیم، کار سختی نیست؛ چراکه سلیقه مردم و توصیه‌های بزرگان در سالهای اخیر سرنخ‌های خوبی در اختیار ما قرار می‌دهد.
حیاتی گفت: من به‌عنوان یک کتابدار که با نسل جوان و کتاب‌ها و نویسندگان سر و کار دارم، امروز می‌دانم که نسل جوان ما حتی والاترین مفاهیم و معناها را در دل یک قصه عاشقانه و ماجرایی داستانی می‌پذیرد؛ نگاهی به کتاب‌های پرمخاطب چند سال اخیر در این حوزه نشان می‌دهد که توان نویسنده در داستان‌نویسی، شیوایی نثر و بیان واقعیات در دل ماجرایی خاص تا چه اندازه توانسته تاثیرگذار واقع شود.
نویسنده موفق باید کتابخوانی ماهر هم باشد
این مسئول بیان کرد: یک نویسنده موفق در مرحله نخست یک کتابخوان خوب است و می‌تواند با مطالعه کتاب‌های برتر در حوزه فعالیت خود به این نکات دست یابد.
این کتابدار قزوینی گفت: یک نویسنده باید بداند کتابی مثل «دا» یا «شینا» چرا بین مردم و به خصوص نسل جوان مورد اقبال واقع شد، چه شاخصه‌هایی در این کتاب‌ها وجود داشت که توانست بسیاری از مفاهیم و محتوای ارزشمند را به مردم و نسل جوان منتقل کند و برای رسیدن به این شاخص‌ها تلاش کند.
حیاتی افزود: در دل جنگ لحظاتی وجود داشته است که از هر ماجرایی عاشقانه‌تر و از هر حماسه‌ای حماسی تر بوده است اما نویسندگان ما از این لحظات فاصله گرفته‌اند.
وی افزود: یک نوجوان ۱۵ ساله ما آنقدر دلاور بوده که بدون ترس در میدان نبرد حاضر می‌شده اما امروز ما با یک نوجوان ۱۵ ساله مانند یک کودک رفتار می‌کنیم؛ از این رو نویسنده باید بتواند تفاوت نسل‌ها را بشناسد و به تناسب مخاطبین خود روایتگری داشته باشد.
تا زمانی که مردم کتاب نخرند، چیزی درست نمی‌شود
این کتابدار باسابقه قزوینی اما معتقد است تا زمانی که مردم کتاب نخرند، نویسنده و ناشر نمی‌توانند برای کتاب هزینه کنند و در نتیجه نشر کتاب‌ها همچنان به روال سابق ادامه خواهد داشت.
وی بیان کرد: نخریدن کتاب توسط مردم، صدمه بزرگی است که به کتاب و کتابخوانی در کشور وارد شده است و فرهنگ پول ندادن مردم بابت کتاب هم به صنعت نشر، هم به توان و انرژی نویسنده و هم به تبلیغات در حوزه کتاب صدمه زده است.
کتابدار کتابخانه علامه رفیعی استان قزوین یادآور شد: نویسنده‌ای که در سال مجبور است برای تامین معاش خود چندین کتاب تالیف کند درصورتی‌که از نظر مالی تامین باشد، می‌تواند با تامل، تفکر و وقت گذاشتن بیشتری کتاب تالیف کند به همه نکته‌های ریز و درشت آن توجه کند و آثاری ارزشمند خلق کند.
حیاتی گفت: مردم باید در این حوزه پای کار باشند و با خریدن کتاب از کل این صنعت حمایت کنند و قطعا نتیجه این حمایت جز فرهیختگی در جامعه، پیشرفت و تعالی نتیجه‌ای نخواهد داشت.
* ایبنا