نتایج جست‌وجو برای: عملیات

گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: با فعال شدن جهاد اصفهان و فارس در خطوط مقدم جبهه جهادگران کم‌کم وارد کار‌های مهندسی و دیگر اقدامات ابتکاری شدند. یکی از اقدامات جهاد فارس در خط اول جبهه «فیاضیه»، انجام عملیات فریب بود؛ این عملیات به این ترتیب بود که ابتدا جلوتر از خط اول یک خاکریز کوتاه ۵۰ متری احداث کردند و سپس ۱۲ پوکه گلوله تفنگ ۱۰۶میلی متری را به فاصله معین روی این خاکریز می‌گذاشتند. آنها این پوکه‌ها را به گونه‌ای روی خاکریز قرار می‌دادند که تا حدودی شبیه لوله تانک بود و دشمن تصور می‌کرد پشت خاکریز تانک مستقر شده هست. اما ارتش فقط یک تانک در اختیار جهاد فارس قرار داده بود و راننده آن از کنار این پوکه‌ها شلیک می‌کرد و سپس جا به جا می‌شد، به این ترتیب دشمن تصور می‌کرد با تعداد زیادی تانک رو به رو هست.  

صبح که می‌شد توپخانه تانک و خمپاره‌انداز‌های عراق آن خاکریز را برای ساعت‌ها زیر آتش می‌گرفتند و مقدار قابل توجهی مهمات مصرف می‌کردند. این حرکت جهادگران در نقاط مختلف جبهه فیاضیه در مقابل خط عراق تکرار شد و عراقی‌ها را خسته کرده بود. این عملیات فریب تا چند روز ادامه یافت و با هوشیار شدن دشمن دیگر آن را ادامه ندادند. همزمان با فعالیت‌های یگان‌های نظامی در جزیره آبادان، تحرکات لشکر ۳ زرهی ارتش عراق در جبهه آبادان نشان می‌داد آنها تصمیم دارند پس از سقوط خرمشهر وارد جزیره آبادان شوند.

** خیز صدام برای تصرف آبادان از سمت «کوی ذوالفقاری»

واحد مهندسی لشکر ۳ عراق با نصب یک پل پی. ام. پی (PMP) بر روی رودخانه کارون در منطقه مارد، واقع در ۱۲ کیلومتری آبادان از این رودخانه عبور کرده بود. این لشکر پل دیگری را هم در سلمانیه واقع در ۲۰ کیلومتری آبادان نصب کرد. ارتش عراق پس از عبور از کارون موفق شد بخشی از جاده آبادان – اهواز و نیز تا ۱۰ کیلومتر از جاده آبادان – ماهشهر را به تصرف خود درآورد. در این شرایط می‌توان گفت که جاده‌های اصلی منتهی به خرمشهر و آبادان در اختیار عراق قرار گرفته بود. کوی ذوالفقاری آخرین منطقه در شهر آبادان و کنار رودخانه بهمنشیر با انبوهی از نخلستان‌ها هست. عراق نهم آبان با زدن پل و عبور از رودخانه بهمنشیر و عبور از روستای سادات وارد نخلستان‌های ذوالفقاری شد.

طرح اولیه ارتش عراق پیشروی به سمت خرمشهر و سپس به سمت آبادان بود که با عبور از غرب رودخانه کارون، وارد آبادان شدند. عراقی‌ها که تجربه تلخی از تصرف خرمشهر با ورود به شهر به دست آورده بودند از ورود به مرکز شهر آبادان خودداری کردند و با نقشه‌ای حساب‌شده، شهر آبادان را دور زدند و وارد روستای سادات شدند. ارتش عراق با از بین بردن نخلستان‌ها، ادوات جنگی خود را از طریق پل متحرکی که بر روی رودخانه بهمنشیر ساخته بود، عبور داد و به سمت نخلستان‌های کوی ذوالفقاری حرکت کرد.

سرهنگ منوچهر کهتری

چند روز قبل از این پیشروی عراق به سمت ذوالفقاری، گردان ۱۵۳ از تیپ ۲ لشکر ۷۷ خراسان با یک گردان پیاده و یک گروهان تانک و یک آتشبار توپخانه به فرماندهی سرهنگ «منوچهر کهتری» از طریق ماهشهر وارد آبادان شد. از آنجا که این گردان در منطقه مهاباد در اثر مقابله با ضد انقلاب از آمادگی خوبی برخوردار بود، سرهنگ کهتری این گردان را برای اولین نبرد رو در رو با دشمن انتخاب کرده بود. دو پل ایستگاه‌های ۷ و ۱۲ بر روی رودخانه بهمنشیر ارتباط بین جزیره آبادان با جلگه خوزستان را برقرار می‌کرد، اما عراقی‌ها برای عبور از بهمنشیر کوی ذوالفقاری را انتخاب کردند تا در مرحله اول وارد شهر آبادان نشوند.

** نقش جهاد فارس در ناکامی صدام در تصرف آبادان

هشتم آبان ۱۳۵۹ جهادگران فارس توسط یکی از افراد بومی منطقه متوجه شدند که عراق قصد دارد در یک حرکت غافلگیرانه اقدام به تک جبهه‌ای در کوی ذوالفقاری کند. با اعلام این خبر کلیه نیرو‌های جهاد بلافاصله مسلح شدند و پشت خاکریز به حال آماده‌باش درآمدند. جهادگران فارس به سرعت واحد‌های سپاه و ارتش را مطلع کرده و نیرو‌ها با هماهنگی سرهنگ کهتری مهیای نبرد شدند. در آن شب تعداد زیادی از نیرو‌های سپاه و مردمی پشت خاکریز در برابر دشمن ایستادگی کردند و مانع پیشروی آنها شدند. اولین اقدام جهادگران احداث خاکریز به سمت دشمن بود و، چون از امکانات زرهی برخوردار نبودند از سپاه درخواست کردند چند سنگر کمین جلوی خاکریزی که احداث می‌کردند پیش‌بینی کند.  به این ترتیب فاصله خاکریز نیرو‌های تحت امر سپاه با خط اول دشمن کاهش یافت.

پس از تصرف جاده اهواز – آبادان، آبادان در حلقه‌ای از محاصره ۲۷۰ درجه قرار گرفت. پس از ورود سرهنگ کهتری و نیروهایش در تاریخ ۹ آبان ۱۳۵۹ به آبادان، نیرو‌های عراقی از پلی که روی رودخانه بهمنشیر زده بودند، وارد کوی ذوالفقاری شدند. در اثر حمله دشمن به کوی ذوالفقاری نبرد سختی در گرفت و سرهنگ کهتری و نیروهایش تا نزدیکترین نقطه به دشمن، پیشروی کردند. او با هماهنگی فرماندهی آتشبار ۱۰۵ ارتش، موفق شد با تحمیل تلفات سنگین به نیرو‌های دشمن، آنها را به آن سوی بهمنشیر عقب براند. این نبرد سنگین اولین عقب‌نشینی جدی عراقی‌ها در آن منطقه به حساب می‌آمد که در این برهه سرهنگ کهتری نقش مؤثری در جبهه آبادان داشت.

تانک‌ها و نفربر‌های عراقی تا ساحل بهمنشیر پیشروی کرده بودند و اگر این مقاومت انجام نمی‌گرفت، احتمال سقوط آبادان بسیار زیاد بود؛ غیر از ارتش گروه‌های زیادی از داوطلبان در این نبرد شرکت کرده بودند. عراقی‌ها هنگام عقب‌نشینی تعداد زیادی تانک و نفربر، لودر و بلدوزر را رها کردند. جهادگران فارس و اصفهان هنگام عقب‌نشینی عراقی‌ها از کوی ذوالفقاری، تعدادی خودروی سنگین و دستگاه مهندسی به غنیمت گرفتند که بخشی از ماشین‌آلات جهاد فارس از این طریق تأمین شد. جهاد اصفهان بخشی دیگر از امکانات خود را از روی شناور‌های باربری در ساحل بهمنشیر تأمین کردند که صاحبانشان پس از حمله عراق، آنها را رها و منطقه را ترک کرده بودند.

** تجهیز جهاد اصفهان با غنیمتی‌های ارتش بعثی

از آنجا که این شناور‌های دوبه‌ای متعلق به مردم بود، جهادگران به کمک آیت الله «غلامحسین جمی» امام جمعه آبادان صاحبان آنها را پیدا کردند و با اجازه آنها از این امکانات استفاده می‌کردند. یک تیم ماشین‌آلات جهاد اصفهان به سرپرستی آقای «آژیر»، تمام این دستگاه‌ها را عقب کشید و این دستگاه‌های مهندسی را به تعمیرگاه منتقل کرد. جهاد اصفهان با این تجهیزات غنیمتی عراقی‌ها پس از عقب‌نشینی وارد مرحله جدیدی از عملیات مهندسی شد. تعمیرگاه جهاد اصفهان با پیوستن چند استادکار حرفه‌ای در امور تراشکاری، مکانیک دستگاه‌های سنگین، آهنگر و چند رشته دیگر از اصفهان در سطح وسیعی توسعه یافت و کلیه واحد‌های ارتش کار‌های تعمیراتی خود را از این طریق انجام می‌داد؛ جهاد اصفهان با توسعه کار‌ها و اضافه شدن نیرو به فعالیت خود را در محور ایستگاه‌های ۱۲ و ۷ و فیاضیه توسعه داد.

آیت الله «غلامحسین جمی» امام جمعه آبادان

فعالیت مهندسی جهاد فارس با دو دستگاه جرثقیل یک دستگاه لودر از شرکت نفت یک دستگاه لودر جهاد آبادان دو دستگاه بلدوزر شرکت ایران ژاپن، یک دستگاه بلدوزر از سطح شهر و دستگاه‌های غنیمتی از عملیات ذوالفقاری شکل گرفت. اولین خاکریز در محور ایستگاه ۷ به وسیله جهاد فارس و اصفهان احداث شد. ساخت خاکریز که از حاشیه کارون تا جاده آبادان – ماهشهر به عهده جهاد اصفهان و ادامه آن تا بالاتر از ذوالفقاری به عهده جهاد فارس بود. در این منطقه هماهنگی جهاد با ارتش به سرعت صورت گرفت. فرماندهان ارتش اغلب نیاز‌های مهندسی خود را به جهاد محول می‌کردند. با فعال شدن جهاد فارس، سرهنگ کهتری یکی از فرماندهان ارتش در منطقه آبادان مستقیم به فرمانده جهاد فارس دستور می‌داد در کدام محور جاده یا خاکریز بزنند.

** احداث خاکریز ۵۰۰ متری

نیرو‌های جهاد در نخلستان اطراف کوی ذوالفقاری وارد عمل شدند. دشمن رو به روی آنها در یک زمین باز موضع گرفته بود و جهاد باید یک جان پناه به طول ۵۰۰ متر احداث می‌کرد تا نیرو‌هایش پشت آن مستقر شوند. آنها پس از اتمام این خاکریز در منطقه ایران‌گاز هم همین کار را تکرار کردند. کم‌کم به این روش از خاکریز زدن مسلط شدند و قدم به قدم پیشروی می‌کردند و خاکریز می‌زدند و به دنبال آن رزمندگان بی‌درنگ پشت خاکریز مستقر می‌شدند. پس از عقب‌نشینی دشمن از کوی ذوالفقاری، جهاد استان تهران با توجه به مهندسانی که در اختیار داشت، پس از استقرار در یک مدرسه در آبادان اقدام به انجام چند کار زیربنایی کرد.

در واقع، جهاد وارد مرحله تثبیت منطقه شده بود. با قطع جاده‌های اصلی مواصلاتی باید منطقه «چوئبده» را به عنوان عقبه و محل ارتباط با بندر ماهشهر را از طریق راه‌های آبی در نظر می‌گرفتند. به کارگیری لنج‌های محلی که صاحبان آن به مسیر بهمنشیر و اروندرود تا بندر ماهشهر مسلط بودند، بهترین جایگزین برای تردد به جزیره آبادان به حساب می‌آمد. از آنجا که در این منطقه هیچ اسکله‌ای نبود، نخستین اقدام، احداث یک اسکله در منطقه چوئبده بود که به سفارش ارتش به جهاد تهران واگذار شد. ارتش در نظر داشت پس از وارد کردن ادوات سنگین از طریق این اسکله، یگان رزمی خود را تقویت کند.

گروه مهندسی جهاد استان تهران با انجام مطالعات و برنامه‌ریزی‌های مهندسی، منطقه چوئبده در ساحل بهمنشیر را محل احداث این اسکله سنگین تشخیص داد که می‌توانست تا ۲۰۰ تن بار را تخلیه کند. از ویژگی‌های این اسکله این بود که از کف بتنی در ساحل رودخانه یک خط به عرض ۱۳ و طول ۳۰ متر به داخل آب امتداد می‌یافت تا در صورت جزر و مد نیز عملیات بارگیری و تخلیه انجام شود. عملیات شمع‌کوبی در این اسکله به این صورت انجام شد که هر کدام از شمع‌ها حدود ۳۱ متر در زمین کاشته شد. احداث این اسکله با امکانات کم در مدت یک ماه به سختی به پایان رسید.

برای تدارک و پشتیبانی نیرو‌های ارتش مستقر در آبادان لازم بود یک باند بالگرد در منطقه چوئبده احداث شود تا از طریق آن و با استفاده از جاده خسروآباد، تدارکات و امکانات به آبادان حمل شود. این باند برای تسهیل در مانور بالگرد‌های هوانیروز در انتهای جاده چوئبده احداث شد. جهاد تهران برای زیرسازی این باند در زمین باتلاقی، از ورق‌های آهنی استفاده کرد. پس از آماده شدن این باند در آخر آبان ۱۳۵۹ بالگرد‌ها نسبت به امدادرسانی مجروحان و کمک‌های اولیه فعال شدند، پس از اعلام پایان کار باند و اسکله در اتاق جنگ اولین کاروان ادوات شامل تانک نفربر و توپ وارد اسکله شده و در میان استقبال نیرو‌ها وارد جزیره آبادان شدند.

با اینکه اسکله فوق بسیاری از مشکلات را برطرف کرده بود، اما برقراری ارتباط همچنان ناقص بود. شناور‌هایی که از دهانه «خورکوارین» و دهانه بهمنشیر وارد می‌شدند با مشکلاتی مواجه بودند. شناور‌ها در مواقع جزر و مد در داخل آب متوقف می‌شدند و امکان حرکت نداشتند. از طرفی احتمال استفاده نیرو‌های عراقی از رادار دریایی در منطقه «فاو» و بستن این راه دریایی را قوت می‌بخشید، از این رو احداث راه زمینی می‌توانست این نواقص و اشکالات ارتباطی را برطرف کند. جهادگران استان تهران تا پایان سال ۱۳۵۹ در این منطقه این سفارش‌ها را انجام دادند.

شهید علی ایمانیان

با فعال شدن منطقه چوئبده و انتقال دستگاه‌های سنگین از جمله توپ، تانک و حتی بلدوزر به آبادان، از طریق ماهشهر تردد دستگاه‌های سنگین با مشکل جدی مواجه شد. فرماندهی جبهه آبادان بازسازی جاده چوئبده را در اواخر آبان ۱۳۵۹ به جهاد اصفهان واگذار کرد. این جاده از کارخانه شیر پاستوریزه تا انتهای فیاضیه چسبیده به رودخانه کارون ادامه داشت که در واقع جاده ارتباطی بین جبهه‌های آبادان به حساب می‌آمد. از آنجا که این جاده در زمین با تلاقی احداث می‌شد جهادگران کلیه مصالح کوره‌های آجرپزی آن منطقه را با کمپرسی به داخل باتلاق ریختند. به منظور سرعت بخشیدن به احداث این جاده، گروهی از جهادگران نجف آباد به فرماندهی «علی ایمانیان» به آنها پیوستند.

پس از اتمام مرحله اول جاده یک تیم به فرماندهی محمد روح‌الامین اقدام به آسفالت کردن این جاده کردند که پس از آن تردد بیشتری از روی این جاده صورت گرفت. آنها قیر را از یک کشتی پر از قیر به گل نشسته در ساحل اروند تأمین کردند. حمل بشکه‌های قیر در شب انجام می‌گرفت و پس از گرم کردن در کوره، آن را در جاده می‌پاشیدند. از ۳۰ کیلومتر جاده احداثی، ۱۷ کیلومتر با آسفالت سرد احداث شد. با اتمام این جاده در دی ۱۳۵۹، در ۷۰۰ متری خط اول دشمن وضعیت تردد محور‌های عملیاتی آبادان به خصوص خطوط مقدم جبهه تغییر کرد و با تردد رزمندگان از این جاده دشمن آتش سنگینی روانه این جاده کرد.

یکی از جهادگرانی که در احداث این جاده مشارکت داشت، نحوه اعزام و فعالیت گروهی از جهادگران نجف آباد را این گونه توضیح داد: «ما یک گروه داوطلب ۳۰ نفره بودیم که به سرپرستی علی ایمانیان از جهاد نجف‌آباد آمده بودیم. وقتی به اهواز رسیدیم که جاده خرمشهر – آبادان سقوط کرده بود و با هزار زحمت از طریق بندر امام، خودمان را به آبادان رساندیم در اولین شب وارد جاده‌سازی در جاده چوئبده شدیم که به با تلاق برخوردیم، اما به سختی جاده را تمام کردیم. سه شب بعد به منطقه کارخانه شیر پاستوریزه رفتیم تا برای جلوگیری از پیشروی دشمن خاکریزی ایجاد کنیم؛ جهاد اصفهان لودر و بلدوزر ما را تأمین کرد و بدون آنکه تجربه‌ای داشته باشیم به فیاضیه رفتیم تا آن خاکریز را احداث کنیم. یک گروه از جمع ما هم باند فرودگاه آبادان را لکه‌گیری می‌کردند که در بازسازی فرودگاه دو تن از جهادگران شهید شدند.  

شهید خلیل پرویزی

حجم کار‌های جهاد فارس به حدی رسید که آقای جزایری از طریق تلفن شرکت نفت با شورای مرکزی جهاد فارس ارتباط گرفت و از آنها درخواست نیرو کرد. یکی دیگر از گروه‌های اعزامی جهاد استان فارس به سرپرستی «خلیل پرویزی» وارد منطقه شدند. وقتی او وارد آبادان شد تنها ۱۷ سال سن داشت، اما به مرور زمان یکی از فرماندهان جهاد فارس شد. بخش اعظم تردد نیرو‌ها از چوئبده به ماهشهر با بالگرد و یا لنج انجام می‌شد. کمبود بالگرد و لنج در آذر ۱۳۵۹ به حدی رسید که به راحتی امکان تردد نبود. تدارکات تخلیه مجروحان حمل مهمات و هجوم مردمی که مجبور شدند محل زندگی خود را ترک کنند، عاملی شد که بندر ماهشهر در ترافیک شدید کمک‌رسانی به آبادان قرار گیرد.

این گروه جهاد فارس در نهایت با یک مینی‌بوس از جاده فرعی آبادان – ماهشهر حرکت کردند، اما در بین راه با عراقی‌هایی مواجه شدند که جاده را مسدود کرده بودند. آنها مجبور شدند از طریق جاده فرعی دیگری خود را به بهمنشیر برسانند و سپس با لنج به سمت چوئبده بروند. عراقی‌ها پاسگاه خسروآباد را گلوله باران می‌کردند و این گروه به سختی از آن منطقه گذشتند. وقتی وارد جهاد فارس شدند اولین اقدام آقای جزایری برای نیرو‌های جدید تشکیل کلاس آشنایی با جنگ بود، از جمله شناخت نحوه عملکرد خمپاره و تیربار و واکنش در برابر انفجار خمپاره و ترکش در حین آموزش صدای انفجار گلوله‌های توپ و خپاره و رگبار هم شنیده می‌شد.

ناگهان یک گلوله خمپاره ۱۲۰ جلوی ساختمان جهاد منفجر شد و یک نفر به شهادت رسید. این گروه پس از آموزش اولیه، با یک جیپ ارتشی به جبهه ذوالفقاریه اعزام شده و از آنجا با استفاده از یک لودر در یکی از کوره‌های آجرپزی در جبهه ذوالفقاریه مستقر شدند. عراقی‌ها به شدت این محور را گلوله باران می‌کردند تا لودر را از کار بیندازند. چند نفر از نیرو‌های ارتشی لودر را از جاده خارج کردند تا از دید مستقیم دشمن خارج شود همین که آتش عراقی‌ها کم شد، لودر را به خاکریز کوتاهی منتقل کردند که عده‌ای پشت آن مقاومت می‌کردند. جهادگران بلافاصله با همان لودر این خاکریز را تقویت کردند سپس خلیل پرویزی خودش پشت لودر نشست و زیر رگبار عراقی‌ها جلو رفت.

فعالیت مهندسی جهاد فارس با اضافه شدن دو دستگاه جرثقیل، یک دستگاه لودر از شرکت نفت، یک دستگاه لودر جهاد آبادان، دو دستگاه بلدوزر شرکت ایران – ژاپن، یک دستگاه بلدوزر از سطح شهر و دستگاه‌های غنیمتی از عملیات ذوالفقاری تقویت شد. اولین خاکریز در محور ایستگاه ۷ توسط جهاد فارس و اصفهان به صورت مشترک احداث شد. از حاشیه کارون تا جاده آبادان – ماهشهر به عهده اصفهان و ادامه آن تا بالاتر از ذوالفقاری به عهده جهاد فارس بود؛ هماهنگی جهاد با ارتش در این منطقه نیز به سرعت شکل گرفت. رزمندگان فداییان اسلام نیز در محور میدان تیر جلوتر از یگانی از ارتش مستقر بودند.

فاصله خاکریز ارتش با عراقی‌ها بیش از حد زیاد بود و نیرو‌های فداییان اسلام بین آنها خطی تشکیل دادند که نیاز به خاکریز داشتند. نیرو‌ها قبل از ورود جهاد با بیل زمین را کنده و برای خود جان‌پناهی ساخته بودند که اصلاً امنیت نداشت. جهادگران فارس خاکریز را یک کیلومتر جلوتر از خط ارتش احداث کردند. عراقی‌ها با گلوله تانک به سمت آنها شلیک می‌کردند به همین دلیل مجبور شدند خاکریز را مقطع مقطع بزنند تا به طور موقت پناه نیرو‌ها شود. چند راننده به نوبت روی همان یک لودر کار می‌کردند. شب‌ها که وارد خط می‌شدند عراقی‌ها محل کارشان را شناسایی کرده و مدام آتش می‌ریختند. عراقی‌ها به حدی جلو آمده بودند که با کلاش به سمت جهادگران شلیک می‌کردند. در حالی که خاکریز رو به اتمام بود، خلیل پرویزی مجروح شد و او را به بیمارستان طالقانی آبادان که خیلی شلوغ بود منتقل کردند.

احمد دادبین

تنوع فعالیت جهاد اصفهان در بهمن ۱۳۵۹ موجب شد که از طریق جذب نیروی جدید توان خود را بالا ببرد. با حضور ارتش در جبهه فیاضیه، جهاد اصفهان ارتباط تنگاتنگی با فرماندهان مستقر در آن منطقه برقرار کرد. با ورود تعدادی از افسران ارتش به جبهه آبادان سروان «احمد دادبین» از اتاق جنگ آبادان مأمور به جبهه‌ای شد که جهاد اصفهان فعالیت می‌کرد. او مسئولیت جنگ‌های روانی را به عهده گرفت و به کمک جهاد اصفهان چند بلندگو در خطوط مقدم رو به خاکریز‌های عراق قرار داد و سخنرانی‌ها و سرود‌های انقلابی به زبان عربی پخش می‌کرد. این جنگ روانی از سر شب شروع می‌شد و تا صبح ادامه می‌یافت.  با انجام این کار‌های مشترک، همکاری بین ارتش و جهاد مورد رضایت اتاق جنگ آبادان قرار گرفت.

از دیگر اقدامات جهاد اصفهان تشکیل گردان تانک بود. جهادگران پس از عقب‌نشینی عراق از ذوالفقاریه، حین احداث خاکریز در آن سوی بهمنشیر متوجه تعدادی تانک عراقی شدند که بلافاصله آنها را به عقب منتقل کردند. برای استفاده از این تانک‌ها هنوز اقدامی نشده بود. «عبدالمحمود حجتی» این موضوع را با استواری به نام «جعفرزاده» که قبلاً راننده تانک بود در میان گذاشت و او مسئولیت جمع‌آوری تانک‌ها را به عهده گرفت. تعدادی از جهادگران که اغلب اهل نجف‌آباد بودند داوطلب آموزش تانک شدند و به تیم استوار جعفرزاده پیوستند. این گروه حدود ۱۰ تانک را پشت خاکریز جبهه فیاضیه سازماندهی کرد و با آموزش جهادگران خودشان خدمه تانک شدند. این گروه رزمی جهاد پدافند بخشی از جبهه آبادان را به عهده گرفته و مورد حمایت سرهنگ کهتری قرار گرفتند.

زمان تهاجم دشمن به خرمشهر، واحدی از ارتش حین عقب‌نشینی تعدادی از تانک‌های «چیفتن» خود را در جاده خرمشهر – آبادان رها کرده بودند. در جهاد نجف‌آباد یک استادکار مکانیک ماشین سنگین کار می‌کرد که قبل از انقلاب در یگان زرهی گردان تانک خدمت می‌کرد و با تعمیرات تانک آشنایی داشت. او یک گروه مکانیک تانک را در بهمن ۱۳۵۹ زیر نظر استوار جعفرزاده تشکیل داد و جهاد نجف‌آباد تعدادی از نیرو‌هایی را که خدمت سربازی را گذرانده بودند برای این منظور به کار گرفت. آنها در مرحله اول ۷ دستگاه تانک را آماده و یک یگان زرهی را در آبادان راه‌اندازی کردند. در این شرایط بود که «محمدعلی حجتی»، «اکبر عاطفی»، «محمدباقر قادری» و «مصطفایی» هسته‌های اولیه یک گردان زرهی را تشکیل دادند.

آنها هم کار زرهی انجام می‌دادند هم مهندسی و از طریق جعفرزاده با ارتش ارتباط برقرار کرده و تجهیزات خود را تأمین می‌کردند. این گروه زرهی در جهاد نجف‌آباد با استفاده از امکانات دشمن تقویت شد و توسعه یافت که تا حدودی به طور مستقل از سایر کار‌های مهندسی جهاد فعالیت می‌کردند. به همین دلیل نحوه حضور آنها در هر عملیات صرفاً جمع‌آوری غنایم زرهی دشمن بود و وارد سایر کار‌های مهندسی نمی‌شدند. این گروه تانک زیر نظر جعفرزاده در عملیات ثامن‌الائمه (ع) تعدادی ادوات زرهی دشمن را غنیمت گرفتند. از آنجا که تانک‌های ایران غربی بودند به خصوص چیفتن که انگلیسی بود؛ ولی تانک‌های غنیمتی روسی و پیشرفته‌تر بودند، نیرو‌ها طی یک دوره آموزشی طرز کار با تانک‌های روسی را فرا گرفته و در عملیات طریق‌القدس از این تانک‌ها استفاده کردند.

آیت‌الله جمی

این گروه تانک در این عملیات نیز یک سری تجهیزات زرهی غنیمت گرفتند و در عملیات فتح‌المبین در قالب دو گردان سازماندهی شدند. البته این دو گردان به نام جهاد فعالیت زرهی انجام نمی‌دادند، به همین دلیل این اقدامات در یگان‌های نظامی ثبت نشد. جهاد نجف‌آباد پیش از آغاز عملیات فتح‌المبین یک گردان را به تیپ ۸ نجف اشرف و گردان دوم را هم به تیپ ۲۵ کربلا واگذار کرد. این دو گردان تنها یگان زرهی بودند که به عنوان نیرو‌های مردمی وارد جنگ شدند. به موازات فعالیت‌های جهاد اصفهان، جهاد فارس نیز در آغاز سال ۱۳۶۰ گستره فعالیت خود را افزایش داد و چند تیم از جهادگران این استان در جبهه‌های مختلف فعال شدند. ارتباط مستمر جزایری با آیت الله جمی امام جمعه آبادان عاملی شد که ایشان فعالیت‌های جهاد را از نزدیک دنبال کند.

گزارش از حامد افروغ

انتهای پیام/ 112

نتایج عملیات «ثامن‌الائمه (ع)» مبین این نکته بود که طراحی و انجام عملیات‌های گسترده با سبک و شیوه جدید نه‌تنها امر امکان‌پذیری هست؛ بلکه تعیین‌کننده آینده و سرنوشت جنگ نیز خواهد بود. در واقع موفقیت در عملیات ثامن‌الائمه (ع)، فرماندهان نظامی کشور را بر آن داشت تا با اتکا به شیوه‌های جدید جنگی که موجب تغییر در تاکتیک‌ها و در سازمان رزم شده بود، به تدوین استراتژی و برنامه درازمدت همت گمارند. در شرایط مورد نظر، فرماندهان عالی‌رتبه نظامی و سیاسی کشور بر این نکته متفق‌القول بودند که مسأله جنگ لزوماً بایستی از طریق اقدامات نظامی حل شود؛ زیرا هیچ زمینه‌ای برای راه حل غیرنظامی جنگ وجود نداشت و هیچ قدرتی در جهان نه‌تن‌ها از تجاوز عراق به جمهوری اسلامی نگران نبود؛ بلکه برای حفظ موقعیت متجاوز، از او حمایت می‌کرد. 

بر همین اساس؛ فرماندهان سپاه و ارتش طی جلسات متعددی، شرایط جدید را مورد بررسی قرار داده و مبتنی بر آن استراتژی جدیدی را تعریف کردند. این استراتژی سه هدف اساسی را دنبال می‌کرد:

۱ – انهدام هرچه بیشتر ماشین جنگی عراق
۲ – دست یافتن به مواضعی مناسب جهت کم کردن خطوط پدافندی و نهایتاً آزادسازی نیرو‌های خودی از پدافند برای افزایش توان خودی در عملیات بعدی.
۳ – آماده شدن برای انجام عملیات نهایی و آزادسازی مناطق اشغالی. 

نتیجه اقدامات فوق تهیه طرح‌های دوازده‌گانه‌ای بود که «کربلا» نامیده شد. این طرح‌ها توسط فرماندهان سپاه و ارتش برای تصویب نهایی به شورای‌عالی دفاع ارائه شد. نکته اساسی در تعیین ترتیب و تقدم هرکدام از طرح‌های مزبور، میزان تناسب توان خودی با ظرفیت مورد نیاز منطقه عملیاتی بود. علاوه بر این، اجرای هر طرح نیز بستگی به تقلیل خطوط پدافندی خودی بعد از هر عملیات و میزان آزاد شدن نیرو‌های خودی از آن خطوط داشت. عملیات «طریق‌القدس» اولین حلقه از زنجیره استراتژی جدید محسوب می‌شد که هدف آن آزادسازی بخشی از سرزمین‌های اشغالی بود. شیوه اجرایی این عملیات مبتنی بر تجارب جنگ انقلابی سپاه در بیش از 20 عملیات به‌دست آمده بود.

اهداف و جایگاه عملیات «طریق‌القدس» در استراتژی نظامی کشور 

قبل از پرداختن به اهداف استراتژیکی و تاکتیکی عملیات طریق‌القدس، توجه به جایگاه این عملیات در استراتژی نظامی جمهوری اسلامی لازم و ضروری هست. همان‌گونه که قبلاً بیان شد، استراتژی نظامی جمهوری اسلامی در مقطع مورد نظر، آزادسازی سرزمین‌های اشغالی و رسیدن به مرز‌های بین‌المللی بود. در میان مناطق سه‌گانه جنوب (خرمشهر، سوسنگرد، دزفول) نزدیک‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین طریق برای دستیابی به مرز‌های بین‌المللی، منطقه میانی یعنی محور سوسنگرد – بستان بود؛ بنابراین سرنوشت این عملیات که اولین گام از استراتژی جدید بود، مسلماً در مراحل بعدی استراتژی جدید تاثیر می‌گذاشت. در واقع می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که در آن مقطع زمانی، سرنوشت استراتژی نظامی کشور که از طریق انجام طرح‌های دوازده‌گانه کربلا دنبال می‌شد، عمیقاً با نتیجه این عملیات گره خورده بود. 

اهداف استراتژیکی و تاکتیکی که این عملیات دنبال می‌کرد، به شرح ذیل بودند: 

۱ – رسیدن به مرز‌های بین‌المللی در منطقه هورالعظیم.
۲ – آزادسازی ۳۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی که شامل یستان، غرب سوسنگرد و شمال رودخانه نیسان و ۷۰ روستا بود.
۳ – قطع ارتباط خطوط مواصلاتی دشمن از شمال خوزستان به سمت جنوب.
۴ – کوتاه کردن خطوط پدافندی و آزادسازی نیرو‌های خودی از این خطوط.
۵ – انهدام بخشی از ماشین جنگی دشمن و کاهش نوازن رزمی ارتش عراق.

دلایل و علل انتخاب منطقه نبرد

پس از انجام عملیات ثامن‌الائمه (ع) بر سر انتخاب منطقه عملیاتی آینده مباحثی بین فرماندهان سپاه و ارتش صورت گرفت. ابتدا نظر کلی فرماندهان ارتش بر انجام عملیات در منطقه عملیاتی خرمشهر بود. صاحبان این نظریه عملیات در بستان را حرکت بیش از اندازه در عمق دشمن تلقی کرده و عقبه نیروی خودی را به شدت آسیب‌پذیر می‌دیدند؛ ولی فرماندهان نظامی سپاه با توجه به وسعت منطقه، استعداد دشمن، استعداد خودی، توان طرح‌ریزی و ظرفیت فرماندهی عملیات، بر انجام عملیات در منطقه عملیاتی بستان و غرب سوسنگرد تاکید داشتند و اساساً عملیات خرمشهر را در شرایطی تجویز می‌کردند که بستان آزاد شده باشد. 

فرماندهان سپاه معتقد بودند که با عمل در منطقه بستان، ارتباط بین دو جبهه دشمن در منطقه دزفول و اهواز – خرمشهر قطع، و امکان پشتیبانی جبهه خرمشهر از سوی جبهه بستان نیز قطع می‌شود. در این صورت عملیات آینده در جبهه خرمشهر با سهولت و اطمینان بیشتری انجام خواهد شد. سپاه به نقطه نظرات خود تاکید داشت و این انتخاب را به‌عنوان یک ابتکار عمل تلقی می‌کرد؛ ابتکاری که از دید دشمن دور می‌ماند. تأکید ارتش به اصول اولیه کلاسیک و استدلال سپاه مبنی بر استفاده از ابتکار عمل بحث‌های متعددی را در پی داشت که در نهایت با گرایش نظریات برخی از فرماندهان و افسران ستادی نیروی زمینی ارتش به نقطه نظرات فرماندهان سپاه، بستان و غرب سوسنگرد به‌عنوان منطقه عملیاتی طریق‌القدس انتخاب شد.

تشریح کلی و عمومی منطقه نبرد

منطقه عمومی عملیات که اصطلاحاً در جبهه خوزستان به جبهه میانی شناخته می‌شد، از شمال به حد فاصل رودخانه کرخه و محدوده دامنه ارتفاعات میشداغ محدود می‌شد و از جنوب، حدفاصل رودخانه‌های کرخه کور، سابله، نیسان تا هورالعظیم را در بر می‌گرفت. زمین منطقه در محور شمالی رملی و از جنس ماسه‌های بادی؛ ولی در محور جنوبی، مسطح و در بعضی نقاط باتلاقی هست. 

منطقه دشت‌آزادگان از نقطه‌نظر پیوستگی و ارتباط جبهه دشمن در شمال و جنوب استان خوزستان بسیار با اهمیت تلقی می‌شد و کوتاه شدن دست دشمن از این منطقه باعث می‌شد که دشمن برای ایجاد ارتباط بین دو جبهه خود در شمال و جنوب خوزستان، مجبور به پیمودن محیط هورالعظیم و طی مسافت طولانی باشد؛ ضمن این‌که محور بستان – سوسنگرد بهترین معبر برای تهدید مرکز خوزستان (اهواز) از سمت مرز‌های غربی کشور تلقی می‌شد.

این منطقه از نظر کشاورزی حاصل‌خیز بوده و از نظر نظامی دارای مناطق حساسی مانند تنگه چزابه، ارتفاعات الله اکبر و محور عماره، حلفائیه، بستان، سوسنگرد، حمیدیه و اهواز بوده و همچنین از نقطه نظر تاکتیکی نیز دارای اهمیت بود؛ چراکه هر نیروی نظامی با در اختیار داشتن تنگه چزابه، می‌توانست با کمترین استعداد نیروئی، بهترین شکل پدافندی را اتخاذ کرده و کنترل منطقه را در اختیار داشته باشد.

وضعیت کلی دشمن در منطقه نبرد

عراق پس از توقف در منطقه دشت آزادگان و اتخاذ سیاست پدافندی در مناطق اشغالی، به احداث مواضع مستحکم و متعددی در شمال و جنوب کرخه مبادرت ورزید. ارتش بعث عراق مواضع پدافندی خود را با استفاده از موانع طبیعی و مصنوعی مستحکم ساخته و با توجه به تجارب یک‌ساله خود به‌ویژه در مواجهه با تحرکات غیرمنظم رزمندگان اسلام و خصوصاً حملات اخیر آنها از نیرو‌های پیاده، پیاده مکانیزه، واحد‌های زرهی و سلاح‌های سنگین به ترتیب در خطوط اول تا سوم خود بهره می‌گرفت. در شمال کرخه از کنار آن در حوالی دهکده «جابر حمدان»، تا تپه ماهور‌های رملی و غیرقابل عبور دامنه میشداغ که شش کیلومتر طول دارد، یک خاکریز پیوسته به عرض و ارتفاع تقریباً سه متر به وجود آورد و در آن سنگر‌های انفرادی و اجتماعی متعددی احداث کرد. این خاکریز پس از رسیدن به زمین‌های کاملا رملی و غیرقابل عبور، با یک زاویه تقریباً ۷۵ درجه به‌سمت غرب کشیده شده و مماس با تپه‌های رملی، ۲.۵ تا ۳ کیلومتر امتداد می‌یافت؛ دشمن بدین‌ترتیب جناح شمالی مواضع مقدم پدافندی خود را کاملاً می‌پوشاند. جلوی این خاکریز میادین مین پیوسته و نامنظم و چندین رشته متوالی سیم‌خاردار احداث شده بود. این مواضع که از یک سو به رودخانه کرخه و از سوی دیگر به زمین‌های غیرقابل عبور رملی متکی بود، توسط یک تیپ پیاده، یک تیپ نیروی مخصوص و یک تیپ زرهی و سه گردان توپخانه پدافند می‌شد. 

مواضع دشمن در جنوب کرخه نیز از لحاظ ظاهری شبیه خاکریز‌های شمالی بوده و توسط ۲ تیپ پیاده مکانیزه و زرهی به اضافه چهار گردان توپخانه پدافند می‌شد. احتیاط نزدیک دشمن شامل یک تیپ زرهی و احتیاط مستقر در شمال و جنوب کرخه، شامل ۲ تیپ زرهی و مکانیزه بود. 

اطلاعات به‌دست آمده حاکی از آن بود که دشمن نسبت به نقل و انتقالات قوای ایرانی و اقدامات مهندسی خودی در منطقه بی‌تفاوت نبوده و حمله ایران را در هفته اول آذر سال ۱۳۶۰ قطعی می‌دانست. بر همین اساس از ساعت ۱۵ روز هفتم آذر سال ۱۳۶۰ به کلیه نیرو‌های خود در خط، اعلام آماده‌باش ۱۰۰ داده بود. عراق تصور می‌کرد که فلش اصلی عملیات از جبهه مقابل آن (سویدانی و دهلاویه) هست و محور شمالی را به‌علت رملی بودن زمین منطقه و وضعیت جاده‌های تدارکاتی آن، از محور‌های عمده عملیات به حساب نمی‌آورد.

تشریح کلی مانور عملیات

فرماندهان سپاه و ارتش پس از بحث و بررسی‌های فراوان و تاکید بر اصولی همچون هدف قرار دادن نیرو‌های احتیاط دشمن در عمق منطقه، بستن تنگه چزابه، استفاده از نقاط آسیب‌پذیر دشمن، استفاده از نیرو‌های سپاه برای شکستن خطوط، استفاده از یگان‌های زرهی ارتش برای پدافند از مواضع تصرف‌شده و… طرح کلی مانور عملیات را به شرح ذیل تهیه و تصویب کردند:

الف) تلاش اصلی: با توجه به تحلیل و ارزیابی فرماندهان از نوع آرایش نیرو‌های پدافندی دشمن و نیز تفکر حاکم بر فرماندهان ارتش بعث عراق و نوع نگرش آنها نسبت به توانایی نیرو‌های انقلابی و عدم باور دشمن نسبت به امکان عبور قوای خودی از منطقه رملی شمال عملیات، این منطقه به‌عنوان فلش اصلی عملیات انتخاب شد تا باعث غافل‌گیری دشمن شود. در این ارتباط مقرر شد شمال کرخه با استفاده از یک مانور احاطه‌ای و با به کار بردن یک تیپ زرهی ارتش و دو تیپ پیاده سپاه پاکسازی شده و تنگه چزابه برای سه منظور زیر تامین شود: 

۱- قطع راه‌های تقویت دشمن از فکه و سابله.
۲ – بستن راه عقب‌نشینی نیرو‌های دشمن.
۳ – برقراری یک پدافند مطمئن.

ب) تلاش پشتیبانی: به‌منظور حمایت از تلاش اصلی و تامین منطقه جنوبی عملیات، یک مانور جبهه‌ای با استفاده از دو تیپ زرهی ارتش و دو تیپ پیاده سپاه تصویب شد که ضمن پشتیبانی از تلاش اصلی، اهداف دیگری را دنبال می‌کرد؛ این اهداف شامل آزادسازی بستان و منطقه غرب سوسنگرد و نیز دستیابی به کرانه شمالی رودخانه نیسان و سواحل شرقی هورالعظیم بود.

ج) سازمان رزم: استعداد نیرو‌های خودی برای انجام مانور مورد نظر به شرح ذیل بود:

۱) محور شمال کرخه

– تیپ ۳ لشکر ۹۲ زرهی ارتش به استعداد ۲ گردان تانک، ۲ گردان مکانیزه و یک گردان سوار زرهی.
– نیب ۳ امام حسین (ع) سپاه به استعداد ۴ گردان پیاده
– تیپ ۴ امام سجاد (ع) سپاه به استعداد ۹ گردان پیاده.

۲) محور جنوب کرخه

– تیپ ۱ لشکر ۱۶ زرهی ارتش به استعداد ۲ گردان تانک، ۲ گردان منها مکانیزه و ۲ گردان پیاده تحت امر.
– نیپ ۲ لشکر ۱۶ زرهی ارتش به استعداد ۲ گردان تانک، ۲ گردان مکانیزه
– تیپ ۱ عاشورای سپاه به استعداد ۸ گردان پیاده.
– تیپ ۲ کربلای سپاه به استعداد ۶ گردان توپخانه

علاوه بر این؛ هوانیروز، نیروی هوایی، توپخانه و پدافند هوایی ارتش، ادوات سپاه، مهندسی جهاد سازندگی از عملیات پشتیبانی می‌کردند. ضمناً تیپ ۳ تشکر ۱۶ زرهی ارتش نیز ماموریت پدافند از کرخه کور را به‌عهده داشت و تیپ امام حسن (ع) سپاه نیز در احتیاط عملیات بود. در این عملیات استعداد نیروی رزمنده سپاه تقریباً سه برابر عملیات ثامن‌الائمه (ع) بود و از ۳ هزار نفر به ۹ هزار نفر افزایش یافته بود.

شرح عملیات

عملیات طریق‌القدس، ساعت ۳۰ دقیقه بامداد روز هشتم آذر سال ۱۳۶۰ با عبور نیرو‌های پیاده یگان‌های سپاه از میادین مین و مواضع دشمن در چندین محور به‌طور همزمان آغاز شد. نیرو‌های عمل‌کننده در محور شمال عملیات، در همان ساعات اولیه درگیری، موفق به تصرف مواضع نیرو‌های بعثی در خطوط اول و انهدام نیرو‌های احتیاط دشمن در پشت خطوط پدافندی شدند. میزان موفقیت اولیه یگان‌های سپاه در محور شمال به حدی بود که فرمانده تیپ زرهی ارتش نیز به گردان‌های زرهی و مکانیزه خود فرمان داد تا از معابر باز شده با چراغ روشن عبور کرده و ضمن انهدام دشمن و حمایت از نیرو‌های پیاده، به‌سوی هدف‌های خود در عمق منطقه پیشروی کنند. در ساعت ۶ بامداد روز اول عملیات، تیپ امام حسین (ع) به همراه یک گردان از تیپ ۳ زرهی لشکر ۹۲، موفق به تصرف و تامین تنگه چزابه شدند. در این محور تا ساعت ۹ صبح همان روز، تمامی اهداف تعیین‌شده تأمین شدند.

در محور جنوبی عملیات اوضاع به‌گونه‌ای دیگر بود؛ دشمن که فلش اصلی عملیات نیرو‌های ایرانی را از این محور می‌دانست با بهره‌گیری از موانع متعدد و هوشیاری نیروهایش، به‌سختی مقاومت کرده و مانع پیشروی قاطع نیرو‌های ایرانی شده بود. در این محور نیرو‌های خودی علی‌رغم شکستن برخی از خطوط اولیه و تصرف پل سابله، با روشن شدن هوا مجبور به عقب‌نشینی شدند. با بروز شرایط بغرنج در محور جنوبی عملیات، تدبیر بر این قرار گرفت که نیرو‌های خودی در شمال، با ورود به منطقه ابوچلاج (منطقه کوچک محصور بین شاخه‌های رودخانه کرخه در غرب بستان) به‌سوی شرق و جنوب شرقی پیشروی نموده، و بستان و منطقه سابله را تصرف و تأمین کنند. این مرحله در روز دوم عملیات، با ورود یگان‌های سپاه به منطقه ابوچلاج، جنبه عملی پیدا کرد و شهر بستان پس از ۴۲۰ روز اشغال، آزاد شد. متعاقب ورود نیرو‌های خودی به مثلث سابله و پیشروی به سوی ساحل شمال رودخانه سابله و نهر عبید، باقیمانده ارتش بعث، مواضع خود در این منطقه را ترک و به جنوب رودخانه سابله گریخت. 

روز‌های سوم چهارم و پنجم عملیات، با تبادل آتش بین طرفین و تلاش نیرو‌های خودی برای نگهداری و تحکیم مواضع متصرفی سپری شد. در روز ششم عملیات یعنی سیزدهم آذر سال ۱۳۶۰ نیز دشمن سعی داشت تا از تعلل نیرو‌های ایرانی در اتخاذ یک پدافند مطمئن و مستحکم، در منطقه مثلث‌شکل شمال سابله سود جسته و آن را مجدداً به تصرف خود در آورد و از آن طریق بستان را در معرض تهدید قرار دهد؛ اما هوشیاری نیرو‌های خودی و حضور به موقع نیرو‌های تقویتی پیاده و زرهی در قسمت شمال پل سابله، سبب شد تا دشمن با تحمل تلفات سنگین چندین کیلومتر عقب‌نشینی کرده و در جنوب سابله مستقر شود. 

نقطه پایانی عملیات طریق‌القدس، تلاش نیرو‌های خودی برای پاکسازی محدوده‌ای به‌وسعت ۷۰ کیلومتر مربع بود که بین جنوب سابله و شمال رودخانه نیسان قرار داشت و همچنان در اشغال نیرو‌های عراقی باقیمانده بود. فرماندهان خودی پس از انجام مباحث مانور و اقدامات شناسایی و آماده‌سازی نیروها، قصد داشتند این منطقه را نیز آزاد کنند؛ اما قبل از شروع عملیات، فرمانده بعثی به اشتباه تاکتیکی خود مبنی بر حضور در یک محدوده محصوره از مواضع طبیعی پی برده و در ۳۰ آذر سال ۱۳۶۰ در پوشش آتش شدید توپخانه، به طرز ماهرانه‌ای نیرو‌های خود را از منطقه مزبور خارج ساخت و در نتیجه انجام عملیات نیرو‌های خودی منتفی شد.

نتایج عملیات

نخستین مرحله از طرح‌های دوازده‌گانه‌ای «کربلا»، پس از انجام موفقیت‌آمیز عملیات طریق‌القدس با موفقیت به پایان رسید که نتایج زیر را دربر داشت:

۱- آزادسازی ۶۵۰ کیلومتر مربع از خاک جمهوری اسلامی؛ شامل شهر بستان، حدود ۷۰ روستا، پنج پاسگاه مرزی و نیز تنگه استراتژیک چزابه.

۲- تجزیه شدن قوای سپاه سوم عراق، که با توانی بیش از شش لشکر بخش‌هایی از خوزستان را تحت اشغال داشت.

۳- موفقیت ابتکار عبور از منطقه رملی.

۴- خسارت‌هایی به شرح زیر به دشمن وارد شد:

ـ انهدام ۱۷۰ دستگاه تانک و نفربر، ۲۰۰ دستگاه خودرو، ۱۳ فروند هواپیما و ۴ فروند هلی‌کوپتر

ـ به غنیمت درآوردن ۱۵۰ دستگاه تانک و نفربر، ۲۵۰ دستگاه خودرو، ۳۰ قبضه توپ ضدهوایی، ۱۲۰ دستگاه مهندسی، ۱۹ قبضه توپ صحرایی.

۵- کشته و زخمی شدن حدود ۸ هزار و ۵۰۰ تن و به اسارت درآمدن ۵۴۶ تن از نیرو‌های دشمن.

ایجاد تردید در دشمن نسبت به توانایی‌هایش

انجام موفقیت‌آمیز عملیات طریق‌القدس، علی‌رغم شهادت فرماندهان عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران پس از عملیات ثامن‌الائمه (ع) در سانحه سقوط هواپیما، دشمن را به این باور رساند که با قدرت جدیدی مواجه شده هست. ضمن این‌که عدم تحرک اساسی منافقین که صدام آن ها را عاملی تعیین‌کننده در جنگ می‌دانست، باور‌های قبلی نسبت به توانایی آن‌ها را با تردید مواجه ساخت. بدین‌ترتیب به نظر می‌رسید که عراق به یک بازنگری اساسی نیاز داشت؛ اما ارزیابی دقیق از وضعیت جدید مستلزم زمان مناسب و کافی بود که فاصله کوتاه دو عملیات ثامن‌الائمه و طریق‌القدس فرصت کسب اطلاعات دقیق و تجزیه و تحلیل مناسب را از دشمن سلب کرده بود. در نتیجه تا قبل از عملیات طریق‌القدس، دشمن فاقد درک کافی و فرصت مناسب جهت رویارویی با شرایط جدید را نداشت. رهبری عراق در این دوره گام‌های اولیه برای تغییر وضعیت را برداشت و سه مسأله را در دستور کار خود قرار داد:

۱ – تحکیم خطوط پدافندی و تقویت دفاع از بغداد.
۲ – انتخاب استراتژی صلح و پدیرش آتش‌بس قبل از انجام عملیات عقب‌نشینی.
۳ – توسعه و تحکیم ارتباط با ضدانقلابیون ایران و در رأس آنها لیبرال‌ها و منافقین.

تشدید ضعف روحی دشمن و افزایش روحیه رزمندگان و ملت ایران

از دیگر نتایج عملیات طریق‌القدس، تشدید ضعف روحی دشمن بود و در مقابل نیز نتایج روحی و روانی این پیروزی‌ها اثرات مثبت بی‌شماری روی اوضاع داخل کشور بر جای گذاشته بود؛ به‌طوریکه همه باور کرده بودند که جنگ از بن‌بست خارج شده و علی‌رغم تمام نابسامانی‌های داخلی که ناشی از آشوب ترور و ناامنی در شهر‌ها بود، طلیعه پیروزی بروز کرده بود. اولین نتیجه انعکاس این مسأله در جامعه، حرکت طبیعی مردم به‌سوی جبهه‌ها بود. نیرو‌های مردمی بدون تبلیغات گسترده به‌سوی مناطق عملیاتی سرازیر شدند و سپاه این توانایی را به دست آورد که در عملیات طریق‌القدس با ۹ هزار نفر نیروی انسانی وارد میدان نبرد شود؛ در حالی که در عملیات ثامن‌الائمه (ع) تنها یک‌سوم این نیرو را در اختیار داشت؛ بنابراین شاخص رشد ۳۰۰ درصدی حضور مردم در جبهه‌ها و استعداد و ظرفیت پذیرش سپاه در قالب گردان و تیپ، از دیگر ابعاد نتایج عملیات طریق‌القدس بود.

اثبات برتری مدیریت انقلابی بر مدیریت کلاسیک در جنگ

همچنین مدیریت انقلابی که برتر از قواره‌های کلاسیک می‌اندیشید، برتری اندیشه خود را برای هدایت جنگ نشان داد. انتخاب فلش اصلی عملیات طریق‌القدس از روی مناطق غیرقابل عبور و ممکن کردن غیرممکن به‌وسیله ابتکار عمل، با اتکا به پتانسیل‌های انقلابی، موفقیت دیگری بود که در عملیات طریق‌القدس بار دیگر به اثبات رسید.

انتهای پیام/ 113

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از قزوین، سردار «رستمعلی رفیعی آتانی» فرمانده سپاه حضرت صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف استان قزوین در همایش اقتدار بسیجیان که در محوطه سپاه ناحیه امام صادق(ع) شهرستان آبیک برگزار شد، اظهار داشت: شعار هفته بسیج امسال با نام «بسیج با مردم و برای مردم» به معنای تحقق آرمان و به اهتزاز درآمدن همه نشانه‌های مردم و بالاترین و پرافتخارترین پرچم امامت و ولایت هست.

وی افزود: ملت ایران امام خمینی رحمه‌ الله علیه را در میدان مبارزه با استکبار جهانی تنها نگذاشتند و با میدان آمدن فرزندان خانواده‌های معظم شهدا در عملیات‌ های فتح‌ المبین، کربلای ۵، بیت‌ المقدس و غیره ملت ایران سرافراز شد.

فرمانده سپاه حضرت صاحب الامر(عج) استان قزوین ادامه داد: بسیجیان، استمرار جهاد گذشته پر افتخارشان هستند و جهاد هم‌چنان ادامه دارد و نقشه پیش روی بسیجیان، نقشه راه مسلمانان و مظلومان عالم شد.

سردار رفیعی آتانی اضافه کرد: اسرائیل با پشتیبانی آمریکا برای امنیت خیالی اش در سرزمین اشغالی، برای خودش قدرت تخیلی ساخته و حیفا و تل آویو در آتش جبهه مقاومت قرار گرفته هست.

وی خاطر نشان کرد: رژیم صهیونسیتی سرزمین و عقبه ندارد و از دریا و آسمان کمک می‌شود که به این دو را به رویشان خواهیم بست و اکسیژن مصنوعی و تنفس آخر آمریکایی‌ها هم کاری برایش نخواهد کرد.

فرمانده ارشد نظامی استان قزوین تصریح کرد: ملت فلسطین و غزه و لبنان دارای تاریخ و تمدن کهن هستند و مورد حمایت دنیای اسلام و آزادی خواهان دنیا قرار دارند.

وی به تبیین خصوصیت روشن نقشه بسیج در جهاد پرداخت و تصریح کرد: بسیجیان در مقابل دشمن هستند و او را به خوبی می‌شناسند و فریب نمی‌خورند. در واقع بسیجیان از نقشه آمریکایی ها در غرب آسیا و دست پرورده‌های آنان در داخل کشور واقف هستند و در میدان مبارزه ایستاده‌اند.

سردار رفیعی آتانی افزود: خستگی‌ ناپذیری از دیگر ویژگی‌های بسیجیان هست که بابد گفت با دشمن‌ شناسی در سمت درست تاریخ ایستاده‌اند و دوستان شان را خرسند و امیدوار کرده‌اند.

وی ادامه داد: عملیات وعده صادق یک و دو بیانگر دشمن شناسی و استمرار جهاد هست و صدای بیداری اسلامی به دانشگاه‌های غربی رسیده و بسیج، الگوی مسلمانان جهان و آزادی خواهان شده هست.

سردار رفیعی آتانی در پایان عنوان کرد: بسیجیان شهرستان آبیک در برنامه‌ها و رزمایش های مختلف از جمله رزمایش مواسات، ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ و کمک به مردم در حوادث مختلف نقش آفرین بوده‌اند.

انتهای پیام/