نتایج جست‌وجو برای: کربلا

گروه فرهنگ و هنر مشرق – سرودهای «خمینی ای امام» و «برخیزید» جزء اولین و ماندگارترین سرودهای انقلاب اسلامی هستند. به بهانه روزهای دهه فجر و ۲۰ بهمن که روز تولد استاد حمید شاهنگیان است، او را به دفتر مشرق دعوت کردیم و گفتگویی دو ساعته پا گرفت. لحن گیرا و قدرت بیان استاد به گونه ای بود که می شد تا دو ساعت دیگر، حرف را ادامه داد اما محدودیت های زمانی، مانع این کار شد. انتشار کتاب «برخیزید» که حاوی خاطرات استاد بود هم انگیزه دیگر ما برای این همکلامی شد. همین جا از همراهی دوستان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و انتشارات راه یار سپاسگزاریم که مقدمات این گفتگو را فراهم کردند. گفتگو با استادی که در آمریکا درس خواند ولی در آستانه انقلاب به میهنش بازگشت و تا امروز در سن ۷۰ سالگی، در خدمت به اهداف انقلاب، کوشا و باانگیزه است…

ـ یکی از جنبه‌های گفتگوی ما این است که مردم با کتاب خاطرات شما آشنا بشوند و آن را بطور کامل بخوانند.

ـ حمید شاهنگیان: از نظر شما به عنوان خواننده، کتاب خوبی بود؟

ـ بله، از نظر فرم نوشتار و قلم کتاب خوبی است. آقای روح الله رشیدی به این دقت‌ها معروف اند. آقای قاضی و آقای کربلایی هم آدم‌های دقیقی هستند. کلاً مجموعه کتاب‌هایی که این دوستان در نشر راه یار منتشر می کنند، از مرحله تولید مطلب تا بخش کتابسازی، کتاب‌های فاخر و خوبی است.

ـ حمید شاهنگیان: در این کتاب، دقتشان را تحسین کردم. بعد از سه یا چهار ماه،‌ آقای رشیدی برای من سوالاتی می‌فرستاد که این [مطلب] برای من روشن نشده. از نظر تاریخی این اینطور است و آن آنطور…

ـ مثلا درباره سرود ۱۷ شهریور که اشاره می‌کند بر اساس مراسم ترحیم هفتمین روز درگذشت دایی مرحوم شما توانستند تاریخ آن را دربیاورند. اینها کارهایی است که الان خیلی‌ها انجام نمی‌دهند.

ـ حمید شاهنگیان: دیدم که کتاب خاطرات شفاهی جناب احمدعلی راغب را هم منتشر کرده اند. من همان شبی که کتاب به دستم رسید، ۱۵۰ صفحه اش را در یک نشست، خواندم. به نظر می‌رسد حق راغب ادا نشده و ما در این مملکت، عجیب همه‌مان آمادگی بی وفایی داریم؛ به خصوص در ۲۰ ـ ۳۰ سال اخیر. وقتی کتاب را دیدم خیلی خوشحال شدم.

اینها بعد از پیروزی انقلاب یواش یواش ملحق شدند. وقتی من سرود زندانی را ساخته بودم، برای اولین بار ـ در اواخر مهر ۵۷ ـ بعد از مراسم ختم مرحوم مرشدزاده، با حسین شمسایی رفتیم در ماشین آقای سبزواری نشستیم، بعد این نوار را برایش گذاشتیم، تازه ایشان فهمید با شعر و سرود می‌توان این کارها را کرد، یعنی می‌توان سرود ساخت. بعد از آن بود که ایشان به من شعر داد. یادم است که [این شعر را] داد: برخیزیم در هوای آزادی، بستیزیم از برای آزادی، تا گیریم خون‌بهای آزادی، بگذاریم سر به پای آزادی. این شعر را ساخت و به من داد که من سرودش کردم، که آن سرود برخیزیم زیبا شد که متاسفانه خیلی کم استفاده شد. ولی خیلی کار قشنگی بود.

ـ گفتید حق آقای راغب تضییع شده، اتفاقاً اسم آقای راغب خیلی بیشتر از شما سر زبان‌ها بود.

ـ حمید شاهنگیان: برای اینکه آقای راغب بیشتر از من فعالیت کرد و مطبوعاتی‌تر بود، شاید ایشان صدها کار کرده است. کمّی هم ارزیابی نکنیم، کیفی [ارزیابی کنیم] در سال ۵۸ و ۵۹ و ۶۰ و… آن موقع که من مدیر آن مجموعه بودم، خدا به من لطف کرده که من بسیار در شرایط بد مدیریتی تدبیرم کارآمد بوده، می‌توانم این را با شواهد تاریخی اثبات کنم.

-یکی از این تدبیرها را برایمان تعریف می کنید؟

ـ حمید شاهنگیان: من وقتی مدیرعامل هواپیمایی آسمان شدم، نهمین مدیرعامل آن بودم در ظرف دو سال؛ یعنی هشت نفر قبلی ـ اگر ۲۴ را به هشت تقسیم کنید ـ عمر متوسطشان سه ماه بود! در دو سال هشت مدیرعامل عوض کرد. من وقتی به آنجا می‌خواستم بروم، گفتم من از هواپیما فقط سوار و پیاده شدن آن را بلدم! آقای وزیر گفت: اینجا مشکل مدیریتی دارد، مشکل فنی ندارد که شما خلبان باشید تا آن را بفهمید. دیدم حرفش درست است. زمان وزارت آقای کلانتری گفتم استخاره کردم و بد آمده؛ گفت: دوباره استخاره کن. دوباره استخاره کردم خیلی خوب آمد. گفت حالا یک تیم درست کن و برو. گفتم: نه، من یا نمی‌روم یا تنها می‌روم. آقای نژادحسینیان یک «اوهوکی» گفت که الان سی و چند سال از آن گذشته ولی هنوز جگر من از آن پاره است، آن «اوهوک» یعنی حالا من به بچه پررو، رو داده ام می‌گویم برو مدیرعامل بشو، برای من تعیین تکلیف می‌کنی. این «اوهوک» این معنا را داشت، یعنی حداقل من این استنباط را کردم.

ـ بخشی از آن طبیعی است که باور نداشته باشد.

ـ حمید شاهنگیان: بله، گفتم: من چند نفر آدم می‌توانم ببرم؟ دو نفر؟ سه نفر؟ شش نفر؟ ده نفر؟ اینها چه کسانی هستند؟ اینها رفیقان من هستند که به آنها اعتماد دارم. اینها هم مثل من هواپیماچی نیستند، بنابراین ما یک تعداد آدم ناشی می‌رویم آنجا و گند می‌زنیم، اگر من نتوانم به اندازه این دو تا، سه تا، ده تا آدم، از آن هزار تا، دو هزار نفر، آدم پیدا کنم، بدان اصلا من مدیر نیستم، اشتباه انتخاب کرده ای. من تنها رفتم، هیچ کس را نبردم. عمر سه ماهه‌ی مدیریت آنجا چقدر شد؟ پنج سال شده باشد خوب است؟ بعد از ۵ سال هم درخواست کردم معاونم ـ آقای عابدزاده ـ را بگذارید آنجا. ۲۲ سال هم آقای عابدزاده بود. یعنی ۵ سال و ۲۲ سال، می‌شود ۲۷ سال، دو تا مدیر ۲۷ آنجا را اداره کردند، ۸ تا مدیر ۲ سال؛ این یعنی بلدی اداره کنی.

ـ بعد آن ۵ سال چه شد که بیرون آمدید؟ خودتان خواستید؟

ـ حمید شاهنگیان: آقای خاتمی دنبال رایزن فرهنگی می‌گشت، سه کشور مدنظرشان بود، می‌خواستند چند خصوصیت داشته باشد: زبان بلد باشد، مسلمان باشد، دین را یک مقدار بشناسد و بتواند با اجتماع بین المللی هم تعامل داشته باشد و با سفیر هم دعوایش نشود. چون همه جا با سفیرها دعوا می‌شد.

سه جا را به من پیشنهاد کردند، یکی اروپا بود، من گفتم دختر دارم و به اروپا نمی‌روم. یکی آفریقا بود یا چین، و یکی هم هند بود. گفتم هند مسلمانانش از همه بیشتر است، من به هند می‌روم.

ـ آن موقع رایزن را سازمان ارتباطات اسلامی انتخاب نمی‌کرد؟

ـ حمید شاهنگیان: نه، یکی از باگ‌های مدیریتی کشور ما همین بود، ـ الان نمی‌دانم درست شده یا نه ـ به رایزن‌های فرهنگی، نخست وزیر به پیشنهاد وزیر ارشاد که در هیئت دولت تصویب شده باشد، حکم می‌داد. و شما فکر کنید رایزن که زیر دست سفیر باید کار کند، نفر دوم باید باشد حداکثر، حکم از بالادست وزیر می‌گرفت، این [سفیر] حکم از وزیر گرفته بود،‌ رایزن حکم از نخست وزیر گرفته بود، و این چقدر بد بود. اگر این آدم ظرفیت نداشته باشد می‌رود آنجا می‌گوید تو چه کسی هستی، به تو که وزیر حکم داده، به من هیئت دولت حکم داده، بنشین کنار می‌خواهم حرفم را بزنم. خب درگیری ایجاد می‌شود. در کشورهای دیگر، سفیر، رئیس جمهور یک مملکت است، نماینده رئیس جمهور در آنجاست، نماینده کل مردم آنجاست و نفر اول است، او باید پاسخگو و تصمیم‌گیر باشد، او باید تعامل کند و باید با او تعامل شود، بقیه باید زیردست او کار کنند. و به همین دلیل اکثر کشورها بین سفیر و رایزن‌ها دعوا بود. الان نمی‌دانم چطور شده.

ـ بعد هم سفیر امکانات نمی‌داد و همکاری نمی‌کرد و رایزنی زمین می‌خورد.

ـ حمید شاهنگیان: بعد برای اینکه زمین نخورد، وزارت ارشاد در رقابت با وزارت خارجه به آدم خودش نیرو می‌رساند. سیستم غلط بود. خنثی می‌شد.

ـ ۲۰ بهمن روز تولد شماست. ۷۰ سالگی چه حسی دارد؟

ـ حمید شاهنگیان: ۷۰ سالگیِ خیلی خوبی است، خیلی دوستش دارم. چرا که یک وجدان بسیار راحتی در این سال‌ها برایم ایجاد شده است. چون وجدان کار خودش را می‌کند، در خلوتت یقه‌ات را می‌گیرد، می‌گوید آنجا چرا این کار را کردی؟ آنجا چرا حق را به ناحق دادی؟ برای اینکه رفیقت بود؟ چرا آنجا سکوت کردی؟ چرا آنجا حرف زدی؟ من خیلی کم از این فشارهای روحی دارم. خدا پدر و مادرم ما را طوری تربیت کردند که حق‌شناس باشیم. من الان اصلا خطی نیستم. اگر به نظرم بالاترین مقام کشور هم اشتباه کند، نقدم را می‌گویم. در نتیجه هیچ وجدان درد ندارم الحمدلله.

ـ پایه ارتباطی شما با موسیقی به همان سازدهنی برمی‌گردد؟

ـ حمید شاهنگیان: پایه ارتباط من با موسیقی، شاید خیلی قبل تر باشد.

ـ خانواده‌تان که مذهبی بودند و تلویزیون هم حتی نداشتید…

ـ حمید شاهنگیان: البته همه‌شان صدایشان خوب است، تعداد خیلی زیادی از کسانی که مداح غیرحرفه ای هستند و خوب می‌خوانند از خانواده شاهنگیان هستند. همشیره من می‌گفت تو هنوز نمی‌توانستی بایستی، یک دستت را می‌گرفتی به صندلی و با دست دیگرت ضرب می‌زدی.

ـ چیزی که در کتاب به دنبالش بودم و به چشمم نخورد، همین فامیلی «شاهنگیان» است که از کجا می‌آید؟

ـ حمید شاهنگیان: اجداد ما صنعتگر بودند و ظاهراً پدربزرگ من ـ پدربزرگ پدری ام ـ خیلی صنعتگر قابلی بوده است. کسی هم چیز زیادی از او نمی‌دانست. آنها اول ترازوساز بودند، این از شاهین ترازو می آمد، بعد کردند شاهینیان، بعد کردند شاهنگیان.

ـ پس خیلی به آهنگ ارتباط پیدا نمی‌کند.

ـ حمید شاهنگیان: ما از آن یک سوءاستفاده کردیم، خدا شهید مجید حداد را رحمت کند، در اولین جلسه شورای شعر و موسیقی، (مجید حداد مسئول رادیو بود و در سال ۵۸ و ۵۹ به شورای موسیقی می آمد) … نمی‌دانم من شروع کردم یا مجید، قاعدتاً باید مجید شروع کرده باشد، برای اینکه هم مجید پرروتر از من و خوش‌حرف‌تر بود، هم اینکه مقامش بالاتر بود. فکر می‌کنم اینطور بود که: من گفتم چون من اسمم شاهنگیان است، در آن «آهنگ» دارد، در شورای موسیقی هستم و این هم که حداد است یعنی «آهنگر»، این هم «آهنگ» دارد، ما به این دلیل در شورای موسیقی هستیم! و بعد من شروع کردم برای اینها صحبت کردن، گفتم یک اتفاقی در مملکت افتاده که شما خیلی از آن خبر ندارید، تقصیری هم ندارید، در فضای آن نبوده اید، اسمش «انقلاب» است. من به عنوان نماینده آن انقلاب، به عنوان گوش آن انقلاب در خدمت شما هستم. بدانید هر چیزی از این گوش رد شد از فیلتر انقلاب هم رد می شود، اما چیزی که قرار است آنجا گیر کند، بگذارید اینجا گیر کند، برای همه‌مان بهتر است؛ و این، یک ادعاست: ما سه ماه با هم کار می‌کنیم، اگر غلط بود و من نتوانستم، اینقدر مردش هستم که بگویم ببخشید و من نتوانستم، خداحافظ؛ و اگر جواب داد، با هم کار می‌کنیم.

اینها دیگر می‌خواستند به ما چه بگویند؟ مثلا می‌خواستند ما را خرد کنند؟ از این بیشتر که نمی‌شد خرد شویم؛ آن تدبیر که می‌گویم اینهاست.

ـ طرف را خلأ سلاح می‌کند.

ـ حمید شاهنگیان: واقعاً هم اعتقادم همین بود، اگر بتوانم برای اینها مفید باشم، مفید هستم و اگر مفید نبودم به چه درد می‌خورد. من هم مثل همه که جلوی بقیه را می‌گیرند. یکی دو ماهی که گذشته بود، به مجتبی میرزاده ـ کرمانشاهی بود ـ گفتم مجتبی، نظرت درباره این حرفی که من زدم چیست؟ گفت والله اگر دو نفر سرجایشان باشند یکی خمینی است یکی تو. این یعنی تاییدی که مثلاً درست است…

ـ اینها کارمند ثابت سازمان بودند؟

ـ حمید شاهنگیان: کارمند ثابت بودند. ارکستر داشتند، اینها باید هفته ای مثلا ۱۵ ـ ۲۰ ساعت می‌آمدند، یا می‌نواختند یا تمرین می‌کردند یا ضبط می‌کردند. من از همین باگ یا سوراخ دعا استفاده کردم. در عین حال چون تعداد آدم‌ها هم مشخص بود، سی صندلی مشخص بود، فرد جدیدی را راه نمی‌دادند، معمولاً آنجا سفت نشسته بودند. اینطور که نمی‌شود، اینها همان ارکستر قبل از انقلاب هستند، بعد ما می‌خواهیم بگوییم برای ما اینطور بزنید و اینطور کنید، هم نمی‌خواهند و هم نمی‌توانند.

ـ چرا می‌گویید «نمی توانند»؟

ـ حمید شاهنگیان: نگاه آنها، نگاهی بود که تربیت شده‌ی ۴۰ ـ ۵۰ سال یا ۶۰ سال عمرشان بود با آن نگاه هنری.

ـ اما نُت که تغییر نمی‌کند…

ـ حمید شاهنگیان: نه، تغییر نمی‌کند. اما الان اگر همان شعر «خمینی ای امام» را هم او می‌خواست بسازد، با روح نمی‌توانست بسازد، چون دلش با آن نبود. چرا بعضی کارها اینقدر ماندگار شده؟ «بهمن خونین جاویدان….» چرا اینکار اینقدر مانده؟ برای اینکه یکسری آدم با دل این کار را ساختند.

ـ شما در وضعیت بحرانی اوایل انقلاب می‌خواستید طرف بنوازد و دلی بنوازد؟

ـ حمید شاهنگیان: ما باید به این سمت هدایت می‌کردیم، و کردم و شد. مسیر داشت و باید مسیرش را به درستی انتخاب می‌کردیم.

ـ یعنی جزو دغدغه‌هایتان بود؟

ـ حمید شاهنگیان: بله، بود. من می‌دانستم که از کوزه همان برون تراود که در اوست؛ اینها گرچه فقط نوازنده هستند ولی اینطور نیست که اگر نت را با دل بزنند و بی دل بزنند یک صدا بدهد. قطعاً تفاوت می‌کند. آن وقت ۴ یا ۵ نفر از آنها که پیرتر بودند را صدا کردم و گفتم من خجالت می‌کشم شما با این سن و سال هر روز صبح کیف و سازتان را دست می‌گیرید، با این شرایط که ساز آوردن و بردن سخت است، اینجا می‌آیید و دو ساعت می‌نوازید و می‌روید. شما نمی‌خواهد بیایید، به اندازه کافی زحمت کشیده اید. خانه‌هایتان باشید، هر وقت دلتان خواست بیایید، ولی من کل حقوق را برایتان می‌فرستم. حالا که شما اینهمه تجربه و تخصص دارید، اگر فرصت کردید یک مقدار راجع به ملودی فکر کنید.

من نمی‌توانستم به اینها شعر بدهم [و بگویم] که انقلابی بسازید، ولی می‌توانستم از آنها بخواهم ملودی بسازند، خودمان روی آن شعر می‌گوییم، به اندازه کافی شاعر داشتیم که بتوانند این کار را بکنند. چون من با شعر و آهنگ تقریباً عجین هستم، حتی آن شاعرانی که ترانه سرا نیستند و نمی‌توانند سیلاب‌ها را درست روی موسیقی بنشانند، من خودم این میان بودم، کاتالیزور بودم، گاهی کلمات را جابه جا می‌کردم، بهشان می‌گفتم این کار را بکنید تا به آن بخورد، گاهی ملودی را یک مقدار تکان می‌دادم، می‌گفتم این را اینطوری کنیم درست می‌شود و در می‌آمد. البته آقای سبزواری و آقای شاهرخی در تطبیق شعر با موسیقی فوق العاده خوب بودند.

گفتم شما هر آهنگی که ساختید و آمد اینجا در شورا تصویب شد، من پول دو آهنگ را به شما می‌دهم! به هم نگاه کردند و گفتند این چقدر گاگول است، می‌گوید نیایید پول بگیرید، آهنگ بسازید و دو برابر بگیرید. قبول کردند. خوشحال رفتند. من کارم را انجام داده بودم، و چهار یا پنج صندلی پیدا کرده بودم که باید ۴ ـ ۵ جوان می‌آوردم.

ـ این صندلی که می‌گویید، منظورتان صندلی های استودیو است؟

ـ حمید شاهنگیان: بله، اتاق تمرین آنها مثلا سی تا صندلی دارد، هر کدام هم جایشان معلوم است. چون مثلا ضربی‌ها باید یک طرف بنشینند، زهی‌ها باید یک طرف بنشینند و… جایشان معلوم است. سرقفلی دارد. ۴ ـ ۵ جوان خوب پیدا کردیم.

ـ پیدا می‌شد؟

ـ حمید شاهنگیان: خیلی زیاد بودند، اینها هم بچه هایی بودند که مدرسه موسیقی رفته بودند، دانشسرای هنر رفته بودند، دایره تنگ شده بود، کار نبود، نه کار بیرون می‌توانستند انجام دهند، نه ضبطی بود، نه کسی برایشان آهنگ می‌ساخت. من یادم نمی‌آید چطوری، شاید از طریق خود بچه‌ها یک فراخوان کوچکی زدیم. یک جوانی را آوردند که فامیلش «علی آقا» بود. او اوبوا را معرکه می‌زد، یکی از این ۵ نفر آقای رضا قلی ملک بود که اوبوآ می‌زد، او رفت و جایش ایشان آمد.

ـ ترکیب سازها را نمی‌شد دست زد؟

ـ حمید شاهنگیان: تا حدی می‌شد. دو نفر ویولون می‌زدند، حسن یوسف زمانی و حسین یوسف زمانی. آنها آدم‌های بزرگی بودند در موسیقی ایران. فوت کردند. (اینها هم جزو آن ۴ ـ ۵ نفر بودند که رفتند.) سرود «برخیزید ای شهیدان راه خدا» را یکی از این ۲ بزرگوار ـ آقای حسن یوسف زمانی ـ بعد از پیروزی انقلاب تنظیم کرد. آن موقع که امام می‌آمد، اصلا سازبندی نداشتیم. در سازبندی است که تنظیم معنا می‌دهد.

ـ ملودی اصلی که تغییر نکرد؟

ـ حمید شاهنگیان: یک دانه نت از ملودی اصلی تغییر نکرده بود. یادم هست وقتی که این را درست کرده بود ـ خدا رحمتش کند ـ من خیلی خوشحال شدم، چون اگر دقت کنید خیلی زیبا کار کرده، گفتم آقای یوسف زمانی دست شما درد نکند، انگار این ملودی و تنظیم از یک ذهن درآمده.

من بعضی اوقات شورای شعر و موسیقی را همزمان می‌گذاشتم، [می خواستم] این دو گروه با هم ایاغ باشند، همیشه نمی‌شد این کار را بکنیم. دوم اینکه زبان همدیگر را بفهمند. یکی از آن جلساتی که این دو گروه را با هم گذاشته بودم، آن روز بود و چون کار دبیری جلسه با خودم بود، هم شعرها را می‌خواندم، هم اصلاحات و تذکرات را روی آن می‌نوشتم، هم در کتابچه باید نتیجه کار را می‌نوشتم. شعر جانباز را که نگاه کردم دیدم این همان آهنگی است که من روی شعر اقبال لاهوری گذاشته ام، وزنش تقریبا همین است. موقعی که داشتم شعرها را می‌خواندم رسیدم به شعر آقای سبزواری گفتم یک شعر جانباز است، من اجازه می‌خواهم با ملودی بخوانم: «ای شکسته استخوان از جفای اهرمن × بسته راه دشمنان با نثار جان و تن/ پیکر نژند تو مومیایی وطن × بسته‌ی کمند تو قلب جمله مرد و زن» گفتم آقای سبزواری! اینجا من سه جمله می‌خواهم… با این سبک همانجا چند خط دیگر سرود «ای طلایه دار ما × ای همیشه یار ما × از تو زنده شد میهن»… گفتم: عالی است.

ـ یعنی شعر همان جا شکل گرفت… صوت جلسات و مذاکرات ضبط نمی‌شد؟

ـ حمید شاهنگیان: آن موقع نه، یادم نمی‌آید، چون من باید این کار را می‌کردم و یادم نمی‌آید این کار را کرده باشم… بعد، شعر و آهنگ همزمان تصویب شد که برای اجرا برود. نمازم داشت قضا می‌شد [ولی] شورا هنوز ادامه داشت. گفتم من بروم نمازم را بخوانم و بیایم. نمازخانه کنار دفتر آقای صبحدل بود. به سرعت دویدم رفتم نمازخانه نماز بخوانم و از آنجا که هر چه گم می‌کنی در نماز پیدا می‌کنی، من در نماز، اوج این شعر به ذهنم آمد، «تا به راه حق خود گذشته ای × ای تو قهرمان از شباب خویش»، نماز را تند تند خواندم و مدام این را تکرار می‌کردم که یادم نرود. یک ضبط صوت کوچکی همیشه همراهم بود که وقتی ملودی به ذهنم می‌رسید، همان موقع ضبط می‌کردم. آن موقع در جلسه‌ها ضبط صوت نداشتم.

سومین کاری که من ساختم، همین سرودی بود که بعدها به نام جانباز معروف شد، اینطور شروع می‌شود «ای شکسته استخوان از جفای اهرمن × از تو زنده شد میهن»

ـ چطور خاطرات اینقدر رنگی در ذهنتان مانده است؟ تقریبا چهل سال می‌گذرد…

ـ حمید شاهنگیان: عجیب است که من بخشی‌هایی بسیار ارزشمند از حافظه ام را تا ۸۰ ـ ۹۰ درصد از دست داده ام. قبلاً من هر موسیقی ای را که می‌شنیدم، در ذهنم می‌ماند. همه از دست من به عذاب آمده بودند، که هر چه می‌ساختند [اگر] یک گوشه‌اش شبیه یک آهنگ زمان پهلوی بود، بهشان می‌گفتم این شبیه آن آهنگ است، این را عوض کن! آن موقع ما خیلی نزدیک به انقلاب بودیم، سال ۶۰ بود. اگر چیزی شبیه کارهای قبلی درمی آمد، تداعی آن را می‌کرد.

آن روزها همه چیز از موسیقی در ذهن من می‌ماند، الان دیگر اینطور نیست. الان به ندرت اتفاق می‌افتد که یک موسیقی مثل آن موقع‌ها در ذهنم بماند.

ـ آنهایی که از قدیم به ذهن داشتید چطور؟

ـ حمید شاهنگیان: آنها اکثراً هست، هر چه دورتر است، بیشتر هست.

ـ یعنی این شباهت از نگاه شما اینقدر بد بود؟

ـ حمید شاهنگیان: حتی الامکان و تا جایی که می‌فهمیم هیچ شباهتی نداشته باشد.

ـ استاد! اگر به فضای سینما و بازیگری می‌رفتید هم خیلی موفق می‌شدید، هیچ وقت به آن سمت نرفتید؟

ـ حمید شاهنگیان: نه، چرا موفق می‌شدم؟

ـ حس خوب و توانایی زیادی در انتقال احساسات دارید. و صدایتان هم خیلی خوب است…

ـ حمید شاهنگیان: هر کار که ما کردیم واقعا خدا [خواست]. تقریباً اکثر شب‌ها که می‌خواهم بخوابم، با خدا حرف می‌زنم و از همه چیز تشکر می‌کنم. همه چیز به من داده است.

ـ تا الان که عالی بوده، اما به عرصه هنر که آمدید هیچ وقت به فکرتان نرسید که به سمت سینما هم بروید؟

ـ شاهنگیان:یک قصه بگویم: فیلم حضرت محمد صلی الله علیه و آله، ساله ۵۸ توسط یک تاجر بازاری به ایران آمد. ما آن موقع بنیاد هنری مستضعفین را درست کرده بودیم و فیلم‌ها را آنجا می‌آوردند. ما خودمان همه کاره شده بودیم. تصمیم گرفتیم این فیلم کجایش ضبط شود، کجایش قیچی شود و… ما را شناخته بودند تقریباً. فیلم کرانول را برای من آوردند، در فیلم کرانول پادشاهی بود که آقای اسماعیلی ـ سلطان دوبله‌ی ایران ـ آن نقش را دوبله کرده بود. این نقش را طوری دوبله کرده بود که از سینما که بیرون می‌آمدی، دلت برای آن پادشاهی که علیه او قیام کرده بودند،‌ می‌سوخت. اینقدر این صدا لطیف و مهربان بود.

ـ قرار بود آدمِ بدِ داستان باشد…

ـ حمید شاهنگیان: بله، بعد از انقلاب قرار بود پادشاه‌ها بد باشند. من این را متوجه شدم، بقیه بچه‌ها متوجه نشدند. قرار شد با دوبلرش صحبت کنیم. آقای اسماعیلی آمد آنجا و من با ایشان و صحبت کردم. پیشنهاد دادم یک مقدار ناچاری و عجز را در صدایش بیاورد. گفت: اینکه شما می‌گویید، نبض و مغز تمام دوبله است، من می‌روم همین کار را می‌کنم. و رفت این کار را کرد.

این را خدا داده؛ آن استعداد را برای هنر داده. الان من نقاشی می‌کنم، خیلی از کسانی که نقاشی‌های من را می‌بینند باور نمی‌کنند این کارهای من باشد.

ـ در چه سبکی؟

ـ حمید شاهنگیان: بیشتر رئال و با رنگ روغن. غیر رئال را خیلی دوست ندارم. وقت بیکاری‌ام را می‌گذارم. در پروفایل تلگرامم یک عکس از پیرمرد هست، آن نقاشی ۸۰ ـ ۹۰ سالگی خودم است، از روی طرح بهلول کشیدم ولی شکل خودم نقاشی کردم. این استعداد خدادادی است.

ـ اگر الان بهتان پیشنهاد شود برای بازیگری، بازی می‌کنید؟

ـ حمید شاهنگیان: نه. [ماجرای] فرهاد را بگویم معلوم می‌شود چرا. بعد از انقلاب فرهاد که خیلی من صدا و کارهایش را دوست داشتم، پیغام فرستاد که من می‌خواهم «خمینی ای امام» را بخوانم. اجازه می دهید؟ من عاشق صدایش بودم، اما مخالفت کردم. به خاطر اینکه نمی‌خواستم این کار که سمبل انقلاب است، از جنس قبل از انقلابی‌ها شود. این [شعر] از جنس انقلاب و مردم است، همان بچه‌هایی که سواد موسیقی نداشتند، خواندند، همان درست بود، در آن مسجدهایی که می‌خوانند، درست است، فرهاد این [شعر] را بخواند، برای من هیچ مزیتی که نیست، حداقل آن این است که من را می‌کشاند و با آهنگسازهای قبل از انقلاب معادل می‌کند و این آهنگ را هم با کارهای قبل از انقلاب معادل می‌کند و این [آهنگ] از جنس آنها نیست.

ـ این از روحیه انقلابی شما در آن سال‌ها نشأت می‌گرفت، الان که ۴۰ سال می‌گذریم، به نظرتان کار درستی کرده اید؟

ـ حمید شاهنگیان: بله، چون هویت آن را نگه داشتم، هویتش را «فرهاد»ی و قبل از انقلابی نکردم. به همین دلیل است که اینها از کارهای دیگر مجزا است. حتی از بقیه کارهای بعد از خودش هم مجزاست. این دو سرود اولا به دلیل تاریخی خیلی مهم بوده، آمدن حضرت امام بوده، [از نظر] جغرافیایی هم که در فرودگاه و بهشت زهرا خوانده شده، «برخیزید» که در بهشت زهرا خوانده شد را مردم اولین بار بود می‌شنیدند.

ـ از نقاشی گفتید و متوجه شدم که پیشینه ای دارد. خط شما هم زیباست. سابقه نقاشی هم به جوانی‌تان بر می‌گردد؟

ـ حمید شاهنگیان: آنها هم قصه‌های قشنگی دارد. آمریکا که درس می‌خواندم، خرج کردن آن موقع سخت بود، پول هم برایم از ایران می‌آمد. درآمد پدرم کم نبود، کارخانه داشت، ولی شاید نگاهشان این بود که خودمان هم کار کنیم؛ اما برای ما پول می‌فرستادند، ما صرفه جویی زندگی می‌کردیم. اولا که هم‌اتاق داشتیم که بزرگترین هزینه که هزینه اقامت است به دو یا سه تقسیم می‌شد. دوماً اینکه به ساختمان‌های لوکس نمی‌رفتیم که گران باشد، ساختمان ما سه طبقه بود که یک زیرزمین داشت، شاید ۴۰ ـ ۴۵ آپارتمان داشت که دو ـ سه تای آن دانشجویی بود. در نتیجه تابستان‌ها که گرم می‌شد، در کوچه و آپارتمان را باز می‌کردیم که هوا بیاید. روبه روی آپارتمان ما هم یک نقاش کوبایی که پناهنده سیاسی از کوبا به آمریکا بود و جایزه هم گرفته بود، همین کار را می‌کرد، یعنی درِ خانه‌اش و پنجره آن طرف را باز می‌کرد، یک کورانی می‌شد، دو تا خانه ما خنک می‌شد. او دائماً نقاشی‌های تجاری می‌کشید. مثلا یک تخته خیلی بزرگ ۴ متر در ۳ متر داشت که رویش بوم‌های کوچک می‌چسباند، یک باره ده تصویر از یک منظره می‌کشید.

ـ درآمد او از نقاشی بود؟

ـ حمید شاهنگیان: چون پناهنده بود احتمالاً به او پول هم می‌دادند. گاهی می‌آمد و به من می‌گفت: «حَمِد ـ نه محمد نه حمید ـ یک چایی ایرانی به من بده» گپ می‌زدیم و یک چایی می‌خورد و می‌رفت. گاهی هم که من درس می‌خواندم و خسته می‌شدم پیش او می‌رفتم. یک بار که رفتم پیش او، داشت نقاشی می‌کشید که تلفنش زنگ زد. همین طور که تلفن دستش بود، من رفتم [کنار بوم] قلمو را برداشتم و تظاهر کردم که دارم [نقاشی] می‌کشم؛ گفت بکش؛ گفتم نه؛ گفت بکش نترس؛ داشت درخت می‌کشید، من هم درخت‌ها را کشیدم، نگاه می‌کردم که چکار کرده، من هم عین آن می‌کشیدم، من حواسم به [نقاشی کشیدن] بود، دیدم تلفنش تمام شده و همین طور ایستاده و دهانش باز است و دارد من را نگاه می‌کند، گفت you are artist ـ تو هنرمندی ـ گفتم نه؛ گفت تو نقاشی بلد هستی؛ گفتم نه، بار اولم است قلم به دست می‌گیرم. گفت تو مانند هنرمند [قلم را] دست گرفتی، مگر می‌شود بار اولت باشد؟ خلاصه این شروع نقاشی من شد.

ادی به من گفت ادامه بده، اگر ادامه بدهی اصلا معلوم نمی‌شود کدام را تو کشیدی. یک روز در زد و آمد و گفت نقاشی کن. هر مدلی می‌خواهی بیا انتخاب کن و نقاشی کن؛ من سه چهار کار آن موقع انجام دادم ولی ۴۵ ـ ۴۶ سال بیشتر شد که دیگر به نقاشی دست نزدم تا سال ۱۳۹۶. من با یکی از دخترهایم برای اینکه علاقمند شود به کلاس خط رفتیم. این [دختر] استعداد نقاشی داشت، همه‌شان استعداد موسیقی داشتند که من این استعداد را در همه‌شان کشتم.

ـ چرا؟

ـ حمید شاهنگیان: شاید اشتباه کردم ولی به نظر می‌رسد که موسیقی در این مملکت هنوز هم مطربی است. خیلی دوست نداشتم. نه تنها ساز نیاوردم بلکه خودم هم هیچ سازی را در خانه نزدم و هیچ وقت هم سی دی نگذاشتم که گوش کنند. به جای این، سعی کردم استعدادهای دیگرشان را در هنر پرورش دهم. یکی عکاسی و دیگری، خطاطی.

ـ چند فرزند دارید؟

ـ حمید شاهنگیان: سه دختر دارم.

ـ شاید اگر پسر هم داشتید برای موسیقی کمتر سختگیری می‌کردید؟

ـ حمید شاهنگیان: ممکن است، چون بالاخره پسر آزادی‌هایی دارد که دختر ندارد. به محیط‌هایی می‌تواند برود که دختر نمی‌تواند. با یک دخترم رفتیم پیش یک استاد نقاشی و او اصرار کرد که شما هم بیا، من قول می‌دهم سال دیگر همین موقع نمایشگاه آثارت را برگزار کنی. بعد از آن خودم نقاشی کردم. بازنشسته شده بودم و وقت داشتم. علاقه هم داشتم.

ـ شما بازنشسته سازمان صدا و سیما بودید؟ یا هواپیمایی یا وزارت ارشاد؟

ـ حمید شاهنگیان: هیچکدام. ۹ سال آخر را من در شرکت سرمایه‌گذاری صنعت نفت بودم، بعد یک خلافی را دیدم آنجا که ایستادگی کردم و نهایتا از انجا بیرون آمدم. البته با بیرون آمدن من شرکت هم بدبخت شد. شرکتی که تا سال ۹۰ هر سال ۵۰۰ یا ۷۰۰ میلیون تومان ضرر می‌داد، من سال ۹۱ مدیرعاملش را عوض کردم، آن موقع هم خودم رئیس هیئت مدیره بودم اما خیلی دخالت نمی‌کردم. بعد دیدم نمی‌شود [چون] دارند کثافت کاری می‌کنند. مدیرعامل را عوض کردم و اتفاقاتی افتاد و خیلی توطئه کردند، مدیر عامل بچه‌ها را خریده بود که کار را بخوابانند. آن سال هم ضرر دادیم. سال بعد ـ ۹۲ ـ همان شرکت ۸۰۰ میلیون تومان سود کرد. سال ۹۳ سه میلیارد و دویست میلیون تومان سود کرد، سال ۹۴ که یک رکود اقتصادی به ما خورد، دو میلیارد و سیصد میلیون سود کرد. همان سالی که سود کرد، من را برداشتند! سال بعد، سود و زیان شرکت برابر شد، و از آن به بعد هر سال دوباره ضرر داد و از هم پاشید.

ـ چرا خودتان خاطراتتان را در این سال‌ها ننوشتید؟

ـ حمید شاهنگیان: دست به قلم من هم بد نیست، اما هیچ وقت به آن فکر نکردم. اینقدر از من مصاحبه گرفتند که وجود دارد. به این فکر نکردم که خودم مستقلاً این کار را بکنم. من همیشه خوب لباس می‌پوشیدم، همیشه ماشین‌های خوب داشتم، این ظاهر به یک حزب اللهی نمی‌خورد. و اصلا دنبال این نیستم که دیگران فکر کنند من خوب هستم. یک فیلم از من هست که من با آستین کوتاه ایستادم ـ با سیبیل و بدون ریش ـ و دارم گروه سرودی را در افتتاحیه مجلس خبرگان هدایت می‌کنم. می‌خواهم بگویم نه هر کسی که ریش گذاشت و پیرهنش را روی شلوارش انداخت و آستین بلند پوشید و سلامش را با صاد گفت و… دیگر کارش کاملا درست است.

ـ آقای براری یک مستند به نام سرود عاشقانه درباره شما ساختند. از آن راضی بودید؟

ـ حمید شاهنگیان: آقای براری یک نقل تاریخ کرد و با دوستان مختلف صحبت کرد و خاطرات آنها را پرسید و آنها را تدوین کرد. بیشتر راجع به «خمینی ای امام» و «برخیزید» بود. بیشتر مصاحبه‌ها در فرودگاه بود.

ـ بعد هم مستند «بزم رزم» آمد که خیلی مورد توجه قرار گرفت، مستند خوبی بود که فضای کنتراست قبل و بعد از انقلاب را خیلی خوب نشان می‌داد…

ـ حمید شاهنگیان: خیلی مستند خوبی بود. جوان به این کم سنی چقدر خوب توانسته بود این کار را بکند.

ـ هم نگاه خیلی خوبی داشت و هم در فرم ساخت و حرف‌هایی که زد خیلی کار خوبی بود.

ـ حمید شاهنگیان: من در آن فیلم آدم بده هستم.

ـ چرا؟

ـ حمید شاهنگیان: برای اینکه تمام تقصیرها را به گردن گرفته ام. انگتذ تمام تقصیرها در حوزه موسیقی تقصیر من بوده. واقعیت هم همین است. من خودم، در خودم که محاسبه کنم می‌گویم آنجا را اشتباه کردم.

ـ اما اشتباه گل درشتی نداشتید؟

ـ حمید شاهنگیان: نه، به نظرم نمی‌رسد.

ـ این که گفتید آدم بد [فیلم] هستید، من که دیدم چنین چیزی به ذهنم نیامد.

ـ حمید شاهنگیان: در ذهن هیچ کس نمی‌آید.

ـ همه به شما حق می‌دهند که در آن موقعیت شاید یک تصمیم اشتباهی هم بگیرید… کسی از این همه تجربه مدیریتی شما استفاده می‌کند؟

ـ حمید شاهنگیان: نه؛ نه تنها استفاده نمی‌کنند [بلکه] به نظر اضافه می‌آیم. من در این سال های آخرعضو هیئت مدیره بنیاد هنری رودکی (تالار وحدت) بودم. در آن سه سالی که بودیم به لطف خدا، نتیجه حسابرسی، مطلوب بود. مطلوب یعنی هیچ ایرادی به شما وارد نیست و کارهایت درست انجام شده. زمانی که ما به بنیاد رودکی رفتیم، حدود دو میلیارد و نهصد میلیون تومان بدهکاری داشت، به علاوه سه چهار ماه حقوق معوقه. البته من کاری نکردم، فقط تلاش کردم ولی به هر حال؛ دو تا ارکستر از هم پاشیده داشت. ارکستر سرجایش آمد. ما دو ارکستر از هم پاشیده را جمع کردیم و در همان سه ماه اول برایشان برنامه‌هایی گذاشتیم که تا به حال در ایران سابقه نداشته.

ـ این برای چه سالی است؟

ـ حمید شاهنگیان: این برای سه سال گذشته است: ۹۵، ۹۶، ۹۷. برای اولین بار ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک ایران به جاهای مختلف کشور رفت. رفت به: بوشهر، اصفهان، شیراز، زنجان، استان گلستان و… برای اولین بار ارکستر به آنجا رفت و برای اولین بار آنها احساس می‌کردند آدم حساب شده اند. خیلی حس خوبی بود. اینها کارهای نوین و هزینه بر بود. با همه این تفاسیر، نه تنها ما زیان نداشتیم، پول بچه‌ها را به موقع پرداخت کرده بودیم، حقوق عقب افتاده نداشتیم و ارکسترها داشت کار می‌کرد. ما را از آنجا برداشتند. هیئت مدیره ای که اینقدر خوب جواب داده، به لحاظ مالی سالم بوده و به لحاظ اجرایی این کارها را کرده، چه دلیلی دارید که او را بردارید؟ فقط به خاطر اینکه نصف ریش دارد؟ فقط به خاطر اینکه آمریکا می‌رود و می‌آید؟

اگر شما درست مدیریت نکنید همین می‌شود. من در هواپیمایی که بودم، یک خلبان به نام اکبر محمدی داشتیم. ایشان دفاع وسط تیم ملی و دفاع وسط پرسپولیس هم بود و به نام «اکبر خرک» معروف بود. این خلبان ما و از جنس کسانی بود که خودش را با انقلاب هماهنگ کرده بود. یک خلبان دیگر داشتیم به نام سادات اخوی که بچه مسلمان سفت و سخت بود، آقای محمدی نسبت به او حسادت می‌کرد. سادات اخوی یک مقدار به مدیریت و سیستم دولتی نزدیک تر بود. ضمن اینکه اکبر محمدی خلبان فالکون بود و با تمام حضرات از رئیس جمهور و نخست وزیر و وزیرها و رئیس مجلس و همه پرواز کرده بود.

آن موقعی که آسمان بودم، اکبر محمدی را صدا کردم، گفتم ببین صد هزار نفر (در ورزشگاه) من را صدا نکرده اند، دست بزنند بگویند «محمدی» اما دو هزار نفر، پنج هزار نفر وقتی فوتبال بازی می‌کردم من را تشویق کرده اند، می‌دانم تشویق چقدر لذت دارد، تو اینجا به دنبال تشویق نباش، کارت را انجام بده. تو استاد خلبان هستی. یک ماموریت به او دادم، گفتم برو فرودگاه‌های کشور را چک کن. هر ماه یک فرودگاه، دو ماهی یک فرودگاه، ماهی دو فرودگاه، ارزیابی‌ات را به من بده، من به تو پاداش هم می‌دهم، به درد کارمان هم می‌خورد. به او اینطور شخصیت دادم. وقتی بیرون آمدم، سادات اخوی (رقیب اکبر محمدی) را بالا گذاشتند. یک روز ساعت ۵ صبح به من زنگ زدند، گفتند یک هواپیما گم شده. من در هیئت مدیره بودم ولی مدیرعامل نبودم. گفتم خلبان کیست؟ گفتند محمدی، گفتم کمکش کیست؟ گفتند فلانی ـ یک برادر شهید بود، شیرازی ـ گفتم پرواز برای کجا بوده؟ گفتند دیشب از رشت بلند شده و از رادار خارج شده. خیلی متبحر بود. گفتم به بچه‌های بندرعباس بگویید تلویزیون عراق را نگاه کنند. من هنوز در رختخواب بودم. (سال ۶۵ بود) دو ساعت بعد زنگ زدند گفتند درست است، پناهنده شده و مصاحبه هم کرده است. چرا محمدی زمان من نرفت و بعد از من رفت. چون آن تدبیر از این میان رفت.

-همین تدبیرهای شما بوده که باعث شده در عرصه های مختلف، موفق باشید.

ـ حمید شاهنگیان: اینکه شما می‌گویید خاطراتت [را بنویس] اگر من بخواهم بنویسم، اینقدر از این ظرائف کاری هست؛ مطرح کنم که چه بشود مثلا؟…

*میثم رشیدی مهرآبادی

منبع خبر

به گزارش مشرق، به شرط عاشقی روایت زندگی سردار شهید مدافع حرم سعید سیاح طاهری از زبان همسر می باشد که همزمان با ایام آزاد سازی خان طومان سوریه توسط انتشارات شهید کاظمی روانه بازار شد.

به شرط عاشقی روایت زندگی فرمانده ای است که در خان طومان به جمع یاران دیرینش پیوست.

فرمانده ای که یک روز در جبه های حق علیه باطل در ۸سال دفاع مقدس جهاد میکرد و یک روز آموزش موشکی نیروهای پاکستانی و افغانستانی در منطقه حلب را به عهده داشت و یک روز هم در مناطق محروم کشور برای بچه های کوچک جشنواره های دانش آموزی دفاع مقدس برگزار می کرد.

سعید سیاح طاهری از فرماندهان جنگ ایران و عراق و فعال فرهنگی و اجتماعی بود که در سن ۵۸ سالگی عازم سوریه شد و در منطقه خان طومان در نزدیکی شهر حلب به شهادت رسید.
سیاح طاهری در سال ۱۳۳۶ در شهرستان آبادان به دنیا آمد. دوران نوجوانی او مصادف با اوج‌گیری مبارزات مردم ایران علیه حکومت پهلوی بود. وی پس از انقلاب نیز در عرصه‌های مختلف دفاع از کشور، از جمله غائله ضدانقلاب در کردستان، خط التقاط و فتنه منافقین و بنی‌صدر مشارکتی فعال داشت.

سیاح طاهری بعد از تشکیل بسیج به فرمان خمینی، در زمان فرماندهی «حمید قبادی‌نیا» به عضویت بسیج آبادان درآمد و در آغاز جنگ تحمیلی، از آبادان دفاع کرد. وی در سال ۶۰ به عضویت سپاه آبادان درآمد و پس از قبادی‌نیا، فرماندهی سپاه آبادان را عهده‌دار شد، در آذر ماه سال ۶۰ نیز طی یک عملیاتی مجروح شد و یکی از انگشتان دستش را از دست داد، چندی بعد دوباره به جبهه آبادان بازگشت و همواره پرتلاش و در اغلب عملیات‌ها حضور مستمر داشت. وی در پنجم آذرماه سال ۶۵ در خلال عملیات کربلای ۵، دچار مجروحیت شدیدی شد که منجر به از دست دادن چشم راست و شنوایی گوش چپ شد، همچنین عصب دست چپ وی نیز در این عملیات منقطع شد
با شروع جنگ سوریه، سعید به طور داوطلبانه برای حضور در این نبرد و آموزش نیروهای جوان سوری و لبنانی اعلام آمادگی کرد و موفق به اخذ اجازه جهت حضور در سوریه شد. وی در آنجا وارد تیپ سیدالشهدا شده و کار خود را با آموزش تخصصی موشک‌های هدایت شونده تاو، کورنت و مالیوتکا در رزم زمینی آغاز کرد.
وی همچنین در مقطعی آموزش موشکی نیروهای پاکستانی و افغانستانی واقع در منطقه حلب را برعهده داشت که در نهایت ظهر روز ۲۳ دی ماه ۱۳۹۴ در حالیکه جهت بازدید منطقه خان طومان به همراه جابر زهیری عازم شده بود با گلوله خمپاره تکفیری ها مورد هدف قرار گرفت و هردو به درجه شهادت نائل آمدند.
بعد از شهادت این فرمانده عزیز، هنرمندان و فعالین فرهنگی بسیاری از جمله پرویز پرستویی، رخشان بنی اعتماد، تهمینه میلانی، خسرو سینایی، حمید فرخ‌نژاد، محسن امیریوسفی، رؤیا تیموریان، مسعود رایگان، انسیه شاه حسینی، پریوش نظریه، مهتاب کرامتی ،عبدالحسن برزیده، محمدباشه آهنگر، حسن پورشیرازی، جواد افشار، مهرداد صدیقیان، کوروش سلیمانی، سید علی صالحی، مالک حدپور سراج و… در پیام‌هایی جداگانه، ضمن ابراز همدردی با خانواده وی، شهادت او را تسلیت گفتند.

پرویز پرستویی درباره این شهید این گونه می‌نویسد:
سعید سیاح طاهری از رزمندگان هشت سال دفاع مقدس که به درجه جانبازی رسید .وپس از اتمام جنگ تمام مدت دست از اعتقاداتش بر نداشت ودر کنار یاران دیگرش جشنواره دانش آموزی دفاع مقدس را راه ندازی ونه دوره جشنواره را در مناطق محروم برگزار کرد و در زمانیکه زلزله آذربایجان رخ داد با حضورش در منطقه زلزله زده برای چهل و هشت هزار کودک آسیب دیده روحی جشنواره دانش آموزی برگزار کرد و نهایتا بدست داعشیان جانی وبی رحم وپست به شهادت رسید و بنده افتخار میکنم که در تمام جشنواره های دانش آموزی در رکابش بودم.روحش شاد و شهادتش را به خانواده محترمش و یارانش بخصوص همرزم و رفیق و همراهش حبیب احمدزاده تسلیت میگویم و امیدوارم که ادامه دهنده راهش باشیم.

در برشی از کتاب میخوانیم:
همه در اتاقی که با نور فانوسی روشن بود، کنار هم غم زده نشسته و منتظر بودیم. وضعیت سختی بود، اما کنار هم بودن به ما یادآوری می کرد که هنوز زنده ایم. هوای بیرون بوی نفت سوخته می داد و پر از دوده بود و آرامش، این کلمه قشنگ که چند ماه قبل نه چند روز قبل در نگاهمان، در حرفهایمان، در زندگیمان بود، دیگر نبود.

کتاب به شرط عاشقی؛ روایت زندگی شهید سیاح طاهری از زبان همسر و خانواده است که به کوشش رضیه غبیشی در قطع رقعی و در ۲۴۰ صفحه توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است

علاقمندان جهت تهیۀ این کتاب می توانند از طریق سایت manvaketab.ir و یا از طریق ارسال نام کتاب به سامانۀ پیام کوتاه ۳۰۰۰۱۴۱۴۴۱ آن را با پست رایگان دریافت نمایند.

منبع خبر

گروه جهاد و مقاومت مشرق – چندی پیش در گفتگویی با آزاده، علی خاجی درباره وضعیت امروز آزادگان و روزگاری که بر آن ها در سی سال قبل گذشته است، صحبت کردیم.

متن این گفتگو را نیز بخوانیم:

در گفتگوی مشرق با آزاده «علی خاجی» بررسی شد؛

بررسی وضعیت دیروز و امروز آزادگان

در همان نشست، درباره سابقه فعالیت ها و مبارزات، همچنین نحوه اسارت او نیز همکلام شدیم. آنچه در ادامه می خوانید، روایتی بی کم و کاست از مجاهدت های یک نوجوان در دوران جنگ تحمیلی و از ایستادگی های او در اردوگاه های عراق است. بماند برای ثبت در تاریخ…

**: شما اسفند ماه سال ۱۳۶۳ در عملیات بدر شرکت کردید. اگر موافقید از جریان شرکتتان در این عملیات و اتفاقات بعد از آن شروع کنیم.

– من در این عملیات به عنوان امدادگر فعالیت می کردم.

**: چند سال داشتید؟

– قبل از آن سال، مدتی طولانی آموزش های نظامی دیده بودم ولی در آن زمان دوم دبیرستان بودم. توسط یک آقا که گفته میشد تکاور نیروی دریایی بودند به صورت منقطع حدود یک سال آموزش دیدم. یک دوره چهل روزه هم با نیروهای جنگ نامنظم شهید چمران داشتم.

**: دوره های آموزشی تان طبق یک سیستم خاص نبود؟

– آموزش مان که در بسیج دبیرستان تمام شد زیر نظر آن تکاور نیروی دریایی فعالیت می کردیم.

**: مکان آموزش تان کجا بود؟

– پشت دبیرستان دکتر نصیری واقع در بزرگراه نواب،خیابان سینا یک کاخ جوانان بود و در آن جا آموزش می دیدیم. یک فضای باز و سرسبز وجود داشت و ما یک روز در میان برای تمرین به آن جا می رفتیم. تمرینات حدود ساعت دو بعد از ظهر آغاز می شد و تا ده یا یازده شب طول می کشید.

**: تمرینات تان زیر نظر مدرسه نبود؟

– خیر. در آن جا (کانون سلمان) تمرین می کردیم و گاهی هم بچه ها به کوه می رفتند. مدام تعدادمان کمتر می شد و در نهایت در پایان دوره کمتر از صد نفر باقی ماندیم.

– **: در کدام دانشگاه درس خواندید؟

– دانشگاه تهران. تا بهمن ماه سال ۱۳۶۳ درس خواندم. ترم سوم را هم ثبت نام کردم و چند جلسه رفتم تا اینکه بچه های پایگاه به من گفتند برای عملیات نیرو لازم دارند. فردای همان روزی که بچه ها این موضوع را گفتند،ثبت نام کردم. متاسفانه پدرم را ندیدمکه از او خداحافظی کنم. بعدا که به دوکوهه رسیدم برایش نامه نوشتم و بابت این موضوع عذرخواهی کردم.

**: پدر از اعزامتان راضی بودند؟

– بله

**: باکدام لشگر رفتید؟

– لشگر ۲۷ محمدرسول الله(ص) گردان ابوذر. مدتی در دو کوهه آموزش دیدم و بعد از آن به منطقه جفیر رفتم. برای انجام عملیات از جفیر به جزیره شمالی رفتیم و از آن جا با قایق به شرق دجله منتقل شدیم. کنار دجله هم رفتیم ولی وضو نگرفتیم و تیمم کردیم!

روز سوم که تصمیم به عقب نشینی گرفتیم، تانک ها داشتند پشت سرمان می آمدند و (در آن منطقه ای که ما بودیم) آخرین نیروهایی بودیم که برمی گشتیم. تنها سلاح سنگینی که داشتیم یک دوشکا بود که صبح دو بار شلیک کرد و جایش را پیدا کردند. یکی از هواپیماهای ملخی pc۷ سوئیسی آن را زد. اگر اشتباه نکنم سوئیس این هواپیماها را تقریبا به چهل کشور فروخت که یکی ازآن ها ما هستیم ولی برای دو کشور آن را مسلح کرد تا کاربرد نظامی داشته باشد؛ یکی برای مکزیکی ها به بهانه این که با قاچاقچی ها درگیر شوند و دیگری برای عراق. این هواپیماها برای دیگر کشورها کاربرد آموزشی یا گشتی داشت. در گزارش هایی که از برخی عملیات ها مثل کربلای۴ هست برای بمباران ها (بخصوص حملات شیمیائی) از همین هواپیما استفاده می کردند.

**: شما یک دوشکا داشتید و آن را هم زدند…

– بله، آن را با یک راکت از بین بردند و دو تا از بچه ها و خدمه آن را شهید کردند. بعد از آن دو هلیکوپتر ما را بمباران کردند و عملا هیچ دفاعی در آن جا نداشتیم. نقشه کانال ها را داشتند و حتی یک تیرشان هم خطا نمی رفت. به ماموریتی که قصد داشتند من را بفرستند نرسیدم و چند ساعت دیرتر رسیدم. به ماگفتند تا شب صبر میکنیم تا با استفاده از تاریکی شب ماموریتمان را انجام دهیم اما عراق در سه نوبت صبح، ظهر و نزدیک ساعت پنج بعد از ظهر تک کرد. ما مجبور شدیم کانال تخلیه کرده و عقب بیایم. صبح روز بعد دوباره جلو رفتیم. ظاهرا تصمیم گرفته شده بود که آنروز صبح نیروها را از شرق دجله خارج کنند. ما جلو آمدیم و در محلی مستقر شدیم.

**: پس چگونه روز بعد جلو رفتید؟

– ما از ساعت ۶ تا ۹ صبح آن جا ماندیم. اکثر افراد به صورت داوطلبانه آمده بودند. ساعت ۹ عراقی ها تقریبا ما را محاصره کرده بودند. یک پد آنجا بود و ما پشت آن قرار داشتیم. آن پد نه متعلق به عراقی ها بود و نه برای ایرانی ها به همین دلیل کسی جرئت نمی کرد پشت آن برود. چند متر آن طرف تر هم یک خاکریز۶ متری قرار داشت.

**: خاکریز ها متعلق به ایران بود؟

– نه، همه چیز برای عراقی ها بود. ما در آن جا هیچ چیزی نداشتیم. اگر هم چیزی داشتیم از عراقی ها گرفته بودیم. تانک های عراقی از کنار خاکریز جلو رفته بودند و حدود ۵۰۰ متر در پشت سر ما ایستاده بودند. هواپیماهای آن ها هم در آسمان پرواز می کردند و به طور کامل دید داشتند. ساعت ۹ به ما دستور عقب نشینی داده شد. در آن ساعت هوا روشن بود و عراقی ها هم تسلط کامل بر اوضاع داشتند. هر سه گروهان از یکدیگر فاصله گرفتیم. آخرین جمله ای که فرمانده به ما گفت این بود:«زمانی که اعلام کردم هر کس می تواند به سمت آب برود و خودش را نجات دهد. پشت سرتان را هم نگاه نکنید.»

**: درون آب قایق نبود؟

– نرسیدیم که درون آن را ببینیم ولی قاعدتا برخی از قایق ها زمانی که آمدیم از بین رفت اما حتما قایق در کنار آب بوده.

**: چقدر با آب فاصله داشتید؟

– نمی دانم شاید فاصله مان بیش از یک کیلومتر بود.

**: شما هم به طرف آب حرکت کردید؟

– بله. زمانی که دستور دادند من در گروهان دو بودم. تانک ها از خاکریز گذشتند و تیربارانمان کردند. هیچ راه فراری وجود نداشت. نه می توانستیم سنگر بگیریم و نه می توانستیم جایی بایستیم. در مسیر یک خاکریز ۲متری بود و من خودم را به آن رساندم. خاکریز ۶متری به دلیل اینکه بریدگی داشت عراقی ها به راحتی می توانستند بچه ها را با تیر بزنند. گاهی آسیب شدیدی می دیدند و همان جا می افتادند؛گاهی هم بچه های دیگر کشان کشان آن ها را می بردند. من پشت خاکریز ۲متری آمدم تا از تک تیراندازها در امان باشم. زمانی که داشتیم می رفتیم یکی از بچه ها گفت بدوید که تانک ها دارند می رسند. من یک لحظه برگشتم که ببینم تانک در چه فاصله ای نسبت به ما قرار دارد؛زمانی که برگشتم فقط آتش دیدم. یک گلوله توپ (احتمالا تانک) در فاصله یک متری ام منفجر شد و من را بیش از پنج متر به هوا برد و به زمین زد. اصلا احساس نمی کردم پا دارم و توانایی بلند شدن نداشتم چون هم موج زیاد بود و هم یک ترکش به من برخورد کرده بود. ریه هایم خونریزی شدیدی داشت. دو تا از بچه ها سعی کردند به من کمک کنند ولی نتوانستند.

**: شما خودتان هیچ حرکتی نداشتید؟

– من حتی نمی توانستم به حالت چهار دست و پا شوم و از کمر به پایین بی حس بودم. روی دست هایم هم نمی توانستم بلند شوم. نفر آخر خیلی ناراحت بود ولی من به او اجازه ندادم بایستد و کمکم کند. صدای تانک که نزدیک تر شد،احساس کردم از رویم رد می شود و همان موقع بیهوش شدم. حدود ساعت یک بعد از ظهر به هوش آمدم و دیدم دستم کاملا زیر خاک است. کنار دستم رد شنی تانک باقی مانده بود.

**: زمانی که به هوش آمدید تانک ها هنوز آن جا بودند؟

– نه، رفته بودند و صدای تیراندازی از دور دست می آمد. تردد عراقی ها از پَد بود. عصر به قدری حالم بد بود که وقتی یک نفربر عراقی از آن جا رد می شد،برایش دست تکان دادم. با خودم فکر کردم یا تیر خلاص می زند یا اسیر می شوم.

**: یعنی شما بر خلاف خیلی از افراد که می گفتند ما دوست داریم کشته شویم ولی اسیر نشویم،ترس از اسارت نداشتید؟

– می ترسیدم. شاید ترس از اسارت بدتر از مرگ باشد. ولی شرایط به قدری بد بود که دیگر نمی توانستم در آن وضع بمانم. دوست داشتم از آن بلاتکلیفی خارج شوم.

**: خونریزی هم داشتید؟

– بر اثر اصابت ترکش خون زیادی از دست داده بودم و اصلا حالم خوب نبود.

**: خونریزی باعث نشد به کما بروید؟

– بعد از گذشت چهار ساعت که به هوش آمدم، خونریزی ام بند آمده بود. آن نفربر عراقی حدود ده دقیقه ایستاد و یکی از سربازهای عراقی که از نفربر بیرون آمده بود من را نگاه کرد. چند بار براش دست تکان دادم، اما به سمتم نیامد. من هم تا غروب حدود ده متر سینه خیز رفتم، دو قمقمه پیدا کردم و تا صبح با آن ها سر کردم. در این مدت مدام بیهوش می شدم و به هوش می آمدم و دائم کابوس می دیدم.

**: خاطرات در ذهن تان مرور می شد؟

– کابوس های وحشتناکی می دیدم و شرایط خیلی بدی بود که تا کسی تجربه نکند متوجه وخامت آن نمی شود. امیدوارم هرگز کسی چنین چیزی را تجربه نکند.

**: کابوس دیدن در این شرایط را اولین بار است که می شنوم. علت این کابوس ها ترس از شب بود یا دلیل دیگری داشت؟

– چیزهای دیگر باعث آن می شد. بستگی به تفکرات انسان دارد و این که برای چه می جنگد مثلا کابوس های من مملو از گلوله و تیر و تفنگ بود تا شمشیر و سپر و نیزه. مثلا کابوس دیدم که با شمشیر گردنم را می زنند

**: آن شب با سرما چه کردید؟

آن قدر کابوس می دیدم که سرما برایم اهمیتی نداشت. صبح که آفتاب در آمد از خواب بیدار شدم.

**: عراقی ها در طول شب آن جا تردد نداشتند؟

– خیر در جاده تردد می کردند. من بیهوش بودم و زمانی هم که به هوش می آمدم، نمی توانستم به طرف جاده بروم. صبح صدای تیراندازی شنیدم و احساس کردم عراقی ها از سمت راستم می آیند. آن ها درحال پاکسازی منطقه بودند. درباره ی این که می گویید آدم اسارت را نمی تواند تحمل کند باید بگویم من با خودم گفتم که بچه ها با یک حمله عقب نشینی نمی کنند و عملیات چند مرحله دارد و آن ها دوباره برمی گردند. خودم را به مُردن زدم. اول فکر کردم سربازان ایرانی اند ولی از روی صدای شان فهمیدم عراقی هستند. سوی چشمم هم به دلیل خونریزی کم شده بود. ده یا پانزده نفر نزدیک من ایستادند. بصورت یک نیمدایره در فاصله ۵-۶ متری ابستاده بودند. یک نفر بین دست و تنه من تیر زد و من ناخودآگاه تکان خوردم و آن ها متوجه شدند که زنده ام. از من پرسید ایرانی هستی و من گفتم بله. چند نفر دور من جمع شدند. یکی از سربازها کنار من نشست و اسلحه اش را خالی کرد،فشنگ ها را برداشت و خشابش را مجددا پر کرد.بعد خشاب را جا زده و اسلحه اش را مسلح کرد. اسلحه را روی پیشانی من گذاشت. حدود شش یا هفت بار این کار را کرد. هر دفعه خشاب اسلح را در می آورد، اسلحه را امتحان می کرد که نشان دهد خالی است. بعد فشنگ را در خشاب میکذاشت و خشاب ار جا می زد و با کشیدن گلنگدن اسلحه را مسلح می کرد.

**: هدفش از این کار چه بود؟

– بدترین نوع شکنجه است که اصطلاحا به آن تقلید اعدام می گویند. این کار ذهن آدم را شخم می زند. دو دفعه هم اسلحه را درون دهان من گذاشت. من هر دفعه که این کار را می کرد ماشه را نگاه می کردم که ببینم آیا آن را می چکاند یا خیر اما دفعه ی آخر به چشم هایش زل زدم. چندین دقیقه فقط در چشم یکدیگر نگاه می کردیم و من با اینکه دفعات قبلی مردد بودم ولی آن موقع خدا خدا می کردم که تیر را به من بزند تا آن قدر عذاب نکشم. سربازان دیگر هر دفعه هلهله می کردند ولی دفعه ی آخر ساکت شدند. فکر می کنم خودش هم مردد بود که شلیک کند یا نه. نمی دانم این وضعیت چقدر طول کشید اما بعد از مدتی سه نفر دیگر به جمع آن ها اضافه شدند که یکی شان فرمانده ی دسته بود. لاغر اندام، بلند قد و بور بود. سر او داد زد و اسلحه را از او گرفت. سرباز را به عقب حل داد و اسلحه اش را به سمتی پرتاب کرد.کنارم نشست و شروع به صحبت کرد.

**: چیزی از صحبت هایش متوجه می شدید؟

– به من گفت can you speak English من پاسخ دادم No و از من به زبان عربی پرسید می توانی عربی صحبت کنی؟ و در جواب به او گفتم «لا». خندید و سوالات دیگری از من پرسید. مقداری صحبت کرد ول من متوجه نمی شدم. بعد از چند دقیقه ای دو سرباز را مامور کرد تا من را عقب ببرند و با سربازانش به مسیر دیگری رفتند.

**: توانستید بلند شوید؟

– من زمانی که می نشستم چشم و گوشم به سختی کار می کرد و وقتی سرپا می شدم بدنم بی حس می شد و می افتادم. من بادگیر را زیر پوشیده و لباس نظامی را روی آن پوشیده بودم و به همین دلیل خونریزی ام مشخص نبود. آن ها خونریزی من را نمی دیدند و فکر می کردند تمارض می کنم. تا مقر گردان شان من را کتک زدند. وقتی به مقر گردانشان رسیدیم و روی سینه ی خاکریز انداختند. در آن جا به من نان تعارف کردند ولی من قبول نکردم. به کلمن اشاره کردم و کمی به من آب دادند. همان جا دراز کشیدم و آن ها را نگاه کردم چون اولین بار بود آن همه دشمن را یک جا می دیدم! در فاصله ی سی متری یک خودرو آیفا ایستاده بوده که برای آنها غذا آورده بود. سربازهای عراقی هم دورش جمع شده بودن تا غذا بگیرند. توپخانه ی ایران تازه شروع به زدن کرده بود و شدت آن از چند روز قبل بیشتر بود و یک گلوله روی آیفا فرود آمد و همه ی کسانی را که در اطراف آن بودند و می خواستند غذا بگیرند از بین برد. تعدادی کشته شده و چند نفری هم مجروح شدند. یک تویوتا آمد تا مجروحان را ببرد و من را هم در بین آن ها بردند. یک نفر کنار من بود که تمام صورتش از بین رفته بود و نمی توانستم تشخیص بدهم که این پشت سرش است یا جلوی آن. به قدری کف آن جا خون جمع شده بود که من سرم را بالا گرفته بودم تا خون وارد دهانم نشود. تا نیمه ی راه کسی نمی دانست که من اسیر هستم و زمانی که فهمیدند، شروع به پذیرائیکردند. یکی لگد می زد، دیگری با مشت می زد ، آب دهان می انداختند و یک سرباز مسلح که نگهبان ما بود و روی سقف تویوتا نشسته بود هر از چن گاهی با قنداق اسلح می زد. در میانه ی راه به یک درمانگاه رسیدیم و مجروحین عراقی را پیاده کردند. من را به یک محل دیگر بردند. در آنجا یک بهیار آمد و زخم من را پانسمان کرد.

**: زخم در کدام ناحیه بود؟

– در کمرم کنار ستون فقرات.

**: پای تان هم آسیب دیده بود؟

– خیر. من را به یک ساختمان بردند که از ظاهر آن بر می آمد که مدرسه بوده باشد و در آن زمان مقر عراقی ها شده بود.

**: این مدرسه الان در کجاست؟

– در یکی از روستاهای کنار رود دجله قرار دارد. نمی دانم من را به آن جا بردند یا از آن جا فاصله داشت. در حیاط افتاده بودم و سربازان کتکم می زدند و ناسزا می گفتند.کارت شناسایی ام همراهم بود. روی کارت سپاه نوشته شده بود ارتش بیست میلیونی و به جای صفر آرم سپاه کوبیده شده بود. آن ها فکر می کردند من فرمانده ام و هی کارت را جلوی من تکان می دادند و من هرچه می گفتم فرمانده نیستم قبول نمی کردند. بعد از آن یک مترجم به من گفت روی کارتت آرم سپاه خورده است و من از او خواستم پشت کارت را که نوشته شده بود نیروی بسیج بخواند. بسیج زیر نظر سپاه و سرباز زیر نظر ارتش است. این که مترجم در آن شرایط به این صحبت ها گوش بدهد لطف بزرگی است. در نهایت آقای مترجم توانست عراقی ها را قانع کند که من فرمانده نیستم. آن ها رفتند ولی چند دقیقه ی بعد برگشتند و پوتینم را نشان دادند. من چون به پایم ترکش خورده بود نمی توانستم پوتین نظامی بپوشم.

**: یعنی کتانی پای تان بود؟

– یک نیم چکمه از کفش ملی خریده بودم. یکی از سربازان به من گفت این پوتین متعلق به عراقی هاست. من اصلا نمی دانستم که افسران شان چنین پوتین هایی می پوشند. بعدها که نگاه کردم دیدم درست می گوید پوتینی که پایم بود کاملا شبیه عراقی ها بود اصلا مو نمی زد و فقط کشور سازنده ی آن متفاوت بود. من زیربار نرفتم و گفتم ایرانی است. مترجم را آوردند و او از من پرسید این پوتین را از کجا آورده ام و من به او گفتم که از ایران خریدم و آرم زیر کفش را که متعلق به کفش ملی بود به او نشان دادم. مترجم این موضوع را به سرباز گفت و سرباز هم آن را برد تا با پوتین افسرانشان مقایسه کند و فهمید که من راست می گویم. لنگه ی دیگر پوتین را هم از پایم درآورد و برای خودش برداشت. حدود یک ساعت آن جا بودم و بعد من را به داخل ساختمان بردند.

**: آن جا هنوز تنها بودید و کس دیگری در آن منطقه اسیر نشده بود؟

– اسیر شده بودند ولی من هنوز آن ها را ندیده بودم. درون ساختمان مانند مدرسه بود. من را یک گوشه نشاندند. آن جا دو اسیر دیگر هم بودند و اولین ایرانی هایی بودند که من دیدم. حدودا یک ربع نشسته بودم تا من را برای بازجویی بردند.

**: درآن زمان شرایط جسمی تان چگونه بود؟ می توانستید راه بروید؟

– نه من را کشان کشان می بردند و کلی کتک می زدند چون فکر می کردند تمارض می کنم. در اتاق بازجویی یک سروان از من سوال می کرد و کتکم می زد. من حدود ده دقیقه تحمل کردم ولی بعد از هوش رفتم.

**: مترجم هم داشتید؟

– یک درجه دار عراقی بود که زبان فارسی را بلد بود. حدود ساعت یک بعد از ظهر از هوش رفتم و پنج صبح فردا به هوش آمدم. من را با اسرای دیگر برده بودند و دست و پایم را بسته بودند. از بچه ها سوال کردم آنها گفتند که در بصره هستیم. در همان شرایط نمازم را خواندم. ده دقیقه ی بعد یک سرباز آمد و نام من را نوشت. کمتر از یک ساعت بعد من را به اتاق بازجویی بردند و حدود یک ساعت آن جا بودم که تنها یک ربع صحبت کردیم و بقیه ی آن مدت زمان من را کتک زدند.

**: دنبال چه چیزی بودند؟

– از همه چیز می پرسیدند. مثلا شغل، تحصیلات، مدت زمان آموزش دیدن و چیزهای دیگر که اکثرا پاسخ های مان شبیه به هم بود. تصورات عراقی ها از نیروهای ما به دلیل اطلاعاتی بود که بچه ها به آن ها می دادند. از ما می پرسیدند کدام پادگان بودید و پاسخ همه مان یا امام حسین بود و یا امام حسن! فردای آن روز یکی از افسران آن ها آمد تا با صحبت کند و به ما گفت شما یا تک تیرانداز هستید یا امدادگر پس چه کسانی تانک های ما را می زنند؟هر کسی را که جثه ی درشت تری داشت به عنوان آر پی جی زن برای کتک زدن و بازجویی می بردند.

**: شما که واقعا امدادگر بودید چه به سرتان آمد؟

– من چون کارت دانشجویی همراهم بود پذیرفتند که یک امدادگر هستم. پرسید تو که یک دانشجو هستی برای چه به جنگ آمدی؟ البته یک سوال می پرسید،من یک جمله می گفتم و ده دقیقه پنج نفر کتکم می زدند و بعد سوال بعدی مطرح می شد. آن روز شش نفر در اتاق بودند:یک سروان، یک ستوان،سه سرباز و یک ایرانی که از اعضاء سازمان منافقین (مجاهدین خلق) بود.

**: آن ایرانی صحبت هم می کرد؟

– بله، مترجم و از بچه های تهران بود. قبل از شروع بازجویی به من گفت اگر راستش را بگویی کاری با تو ندارند ولی خودش هم در زدن کمک می کرد.

**: این آقای ایرانی که فرمودید سازمانی بود چند سال داشت؟

– فکر می کنم حدود بیست و سه چهار سال داشت. من سعی می کردم دروغ بگویم ولی چون باید مراقب می بودم که حرف هایمباهم تناقض نداشته باشد،کمی سخت بود. یک دفتر که نام تمام فرمانده ها در آن نوشته شده بود،جلویش گذاشت و از من درباره ی آن ها پرسید. می گفت فلانی چه اتفاقی برایش افتاد و من چیزهایی سر هم می کردم و می گفتم.

**: خب شما هم که از آن ها اطلاعی نداشتید.

– بله. سه روز آن جا ماندیم و کلی پذیرائی شدیم. هیچ غذایی هم به ما ندادند. وقتی بچه ها خیلی اعتراض می کردند تنها یک کمی آب به ما می دادند.

**: چطور سه روز را بدون غذا دوام آوردید؟

– من از دو روز قبل از آن هم غذا نخورده بودم. سیم هایی که به دست و پایمان بسته بودند مفتولی بود و اگر تکان می خوردیم مچ مان زخم می شد. هر از گاهی هم چشم های مان را می بستند. حدود ده یا پانزده عراقی هم مدام کتکمان می زدند. ده نفری در یک ماشین یک روز در راه بودیم تا به بغداد برسیم

**: کلا ده نفر بودید؟

– خیر در آن ماشین ده نفر بودیم.

**: از کجا متوجه شدید آن جا بغداد است؟

– زمانی که رسیدیم،متوجه شدیم. ما را به زندان استخبارات بغداد بردند و در آن جا از آن ها پرسیدیم کجا هستیم و به ما گفتند. البته بچه هایی هم بودند که آن مناطق را می شناختند.

**: از این جهت سوال کردم که چون قاعدتا باید با چشم بسته شما را برده باشند.

– بله، اما در بین راه به دلیل مسائلی که پیش آمد چشم های مان را باز کردند. قبل از راه افتادن خیلی بد ما را زدند و در ماشین من احساس کردم که پهلویم خیلی شدید می خارد. یکی از اسرا دستش شکسته بود به همین دلیل دستش را نبسته بودند. از او پرسیدم چرا در پهلویم احساس خارش میکنم و او به من گفت که در آن پر از کِرم است. اجازه ی دستشویی رفتن نداشتیم و در لباس مان ادرار می کردیم. تمام بدنم زخم شده و کرم گذاشته بود. در آن جا دستم را به هر سختی که بود باز کردم و باندی که چشم هایم را با آن بسته بودند کمی بالا دادم و پهلویم را نگاه کردم. دیدم که درست می گوید و بدنم کرم گذاشته است. در بغداد من را به بیمارستان بردند. زمانی که از ماشین پیاده شدم بر زمین افتادم و غلتیدم. آن ها کارآموز بودند و می خواستند به من سِرُم بزنند ولی رگم را پیدا نمی کردند چون خیلی من را کتک زده بودند. بالاخره توانستند سرم را به من وصل کنند و کم کم چشم هایم باز شد. تا آن زمان همه چیز را تار می دیدم. بعد از آن من را روی برانکارد گذاشتند تا زخم هایم را تمیز کنند ولی به آن ها اجازه ی این کار را ندادند و به همان شکل من را در ماشین انداختند و تا نیمه شب ما را چرخاندند. بعد از مدتی متوجه شدم که تنها هستم چون در بین راه بچه ها را پیاده می کردند و به بیمارستان و درمانگاه می بردند. لباسم را در آوردم و با آن کرم ها را تمیز کردم. آن قدر وحشت کرده بودم که چهار دست و پا رفتم بالاتر نشستم تا پایم را روی زمین نگذارم. من را به زندان و بقیه را به بیمارستان بردند. در استخبارات دو اتاق کنار هم قرار دارد که انتهای آن کمی قوس دارد و هر کسی اسیر شده باشد آن جا را دیده است. چند نفر از بچه ها آن جا شهید شدند. شرایط در آن جا خیلی سخت تر از قبل بود. صبح روز بعد به ما غذا دادند. در آن روز یک سینی فرنی آوردند و ما حدودا شصت نفر بودیم. قاشق به ما ندادند و پس از اینکه سر و صدا کردیم دو ظرف ماست آوردند تا با آن ها فرنی را بخوریم. در آن مقداری خون هم بود چون بچه ها دست های شان خونی بود. دو روز آن جا بودیم و صبح و بعد از ظهر به ما اجازه ی رفتن به دستشویی و حمام می دادند ولی آن قدر در راه بچه ها را می زدند که تا مجبور نمی شدیم از اتاق بیرون نمی رفتیم. دو قابلمه داشتیم که وقتی بچه ها از اتاق بیرون می رفتند آن را می شستند و در آن آب می ریختند و ما تا صبح باید با آن سر می کردیم. زمانی هم که آب درون ظرف تمام می شد در آن ادرار می کردیم. آن جا هم فقط آب برای شستن بود و مواد شوینده نداشتند. روز سوم ما را با ماشین پیش دژبانی بردند که مسئول نگه داری از اسرا بود. باید به فاصله ی یک متر از یکدیگر می نشستیم و پای میز می رفتیم تا مشخصات مان را وارد کنند و بعد سوار اتوبوس می شدیم. نوبت به من که رسید چهار دست و پا خودم را به میز رساندم. افسری که پشت میز نشسته بود سوالاتی می پرسید و جواب آنها را در یک دفتر ثبت می کرد. بعد از تمام شدن سوالات، چند متر از میز فاصله گرفتم. دیگر نمی توانستم حتی چهار دست و پا هم حرکت کنم. سرباز عراق دو نفر از بچه های خودمان را صدا کرد و آن ها من را بلند کردند و بردند داخل اتوبوس.

**: از پله های اتوبوس نمی توانستید بالا بروید؟

– اصلا نمی توانستم راه بروم فقط سعی کردم از میز افسر عراقی دور شوم تا جلوی آن ها روی زمین نیفتم. اتوبوس به سمت رمادی راه افتاد. در آن جا به شهر رسیدیم، مردم شهر دو طرف خیابان ایستاده بودند و اسراء را نگاه می کردند.

**: شیشه های اتوبوس دودی نبود؟

– نه؛کاملا دید داشت. زمانی که به اردوگاه رسیدیم هوا گرگ و میش بود. هر پنجاه نفر در یک آسایشگاه بودیم. هر کدام مان را صدا می کردند؛ یک کوله که در آن وسیله بود به ما می دادند. بعد باید برای استحمام به حمام میرفتیم. زمانی که می خواستیم دوش بگیریم به دلیل اینکه آن جا لوله کشی نشده بود و منبع آب بیرون ساختمان قرار داشت،آب خیلی سرد بود. ساعت ده شب فصل زمستان ما در آن جا دوش گرفتیم. من به دلیل اینکه زخم پشت کمرم بود و نمی توانستم از آن مراقبت کنم کامل زیر دوش نرفتم که آب به کمرم نرسد. سرم و دستها و پاهام را شستم.

**: زیر دوش رفتید که برای وضو پاک باشید؟

– هم برای وضو و هم اینکه یک سرباز گذاشته بودند تا ببیند ما خودمان را می شوییم یا خیر. یک دشداشه تنم کردم و بیرون آمدم.

**: دشداشه را خودشان دادند؟

– یک دشداشه و یک لباس سبز خودشان را به ما داده بودند. دو دست لباس داشتند: لباس های خاکی رنگ برای تابستان شان و لباس های سبز رنگ برای زمستان شان بود. سال های اول همان لباس های ارتش خودشان را می دادند؛از سال ۶۵ به بعد لباس های زرد رنگ را دادند. فکر می کنم بعد از آن شب،خرداد ماه بود که به حمام رفتم.

**: آن زخم الان در چه وضعیتی است؟

– بعدا زخمم خوب شد.

**: یعنی عفونت نکرد؟

– مشکل ساز نشد چون پانسمان خوبی کرده بودند. در آن جا وضعیت کمی بهتر بود ولی حالم روز به روز بدتر می شد چون ترکش به ریه ام خورده بود و به زیر بغلم آمده بود. ریه ام خونریزی داشت و عفونت کرده بود و این مسئله نفس کشیدن را برایم سخت می کرد. دو هفته ای در اردوگاه بودم و روز آخر اصلا نمی توانستم با کسی صحبت کنم. من را به آسایشگاه مجروحان منتقل کردند. یک روز فرمانده ی اردوگاه برای بازدید به آن جا آمد و مسئولین آن جا به او گفتند که اگر من را به بیمارستان منتقل نکنند،می میرد. در آن جا اصلا با کسی صحبت نمی کردم. سه روز بعد از بازدید فرمانده،من را به بیمارستان (تموز) منتقل کردند و حدود یک ماه و نیم در آنجا بودم. این بیمارستان در پایگاه هوایی به همین نام قرار داشت. بعد من را به بیمارستان الرشید بغداد فرستادند و دو هفته ای هم آنجا بودم.

**: در آن جا برای عفونت ریه تان کاری کردند؟

– دو مرتبه chest Tube گذاشتند تا ترشحاتی که در ریه وجود داشت تخلیه شود. در آن بیمارستان اتفاقات زیادی افتاد که بیان ن نیاز به زمان دیگری دارد. من را برای جراحی به بغداد منتقل کردند. در آن جا پنج دکتر معاینه ام کردند که سه تای شان مخالف جراحی بودند. زندان ما جای خاصی بود که نامش بیمارستان بود ولی ساختمانی بود که در کنار بیمارستان الرشید قرار داشت و در آن جا زندانیان سیاسی و نظامی بودند. همه در یک جا بودیم ولی اتاق های مان متفاوت بود. در آن جا صلیب سرخ برای اولین بار من را ثبت نام کرد. پنج نفر در یک اتاق بودیم که از بین آن ها فقط من می توانستم راه بروم. البته داخل آن اطاق چهار تا تخت بود و نفر پنجم که خودم بودم روی زمین می خوابیدم. بعد از دو هفته از بیمارستان الرشید به اردوگاه منتقل شدم. به اردوگاه رمادی۳ ( کمپ۹ ) آمدیم. حدود یک سال یعنی تا سال ۱۳۶۵ در آن جا بودم. اوایل اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۵ اردوگاه را به طور کامل تخلیه کردند و تعدادی از ما به اردوگاه عنبر رفتیم.

**: عنبر همان جایی است که آن بیست و سه طفل هم در آن بودند.

– بله. در شماره گذاری کمپ ها به کمپ ۸ معروف بود.

**: در استان الانبار قرار دارد؟

– به دلیل این که یکی از اردوگاه های این استان است در گزارش های صلیب سرخ تحت عنوان الانبار از آن یاد شده است. حدودا بیست یا سی نفر را به عنبر فرستادند و بقیه به کمپ ۷ (رمادی ۲) رفتند که به عنوان اردوگاه اطفال آن را می شناسند. بچه ها را از اردوگاه های دیگر جمع کرده و به آن جا آورده بودند. تعدادی از بچه ها از جمله آن بیست و سه نفر به این اردوگاه آورده شده بودند که دارای چهار قاطع بود. کمپ ۹،عنبر و کمپ۱ هر کدام ۳ قاطع داشتند. از این ۴ قاطع،۳ و ۱ کاملا پر بود؛قاطع ۲ هنوز به طور کامل پرنشده و قاطع ۴ خالی بود. بچه ها قاطع ۴ را پر کردند و تعدادی از آن ها هم به قاطع ۲ رفتند که در آن جا بچه های عملیات خیبر بودند. اسرای خیبر را به دو قسمت تقسیم کرده بودند:یک اردوگاه در موصل داشتند که به اردوگاه خیبری ها معروف بود و آن هایی را که به عنون اطفال جدا کرده بودند به کمپ رمادی۲ آورده بودند. من را هم به آن جا منتقل کردند. در قاطع ۱ آن جا بچه های رمضان،بیت المقدس و دیگر عملیات های قدیمی بودند و از ما بزرگ تر بودند. تا سال ۱۳۶۷ و پس از پذیرش قطعنامه در آن جا (قاطع ۲ کمپ ۷) بودم.

**: یعنی دو سال در آن جا بودید؟

– حدود دو سال و نیم در آن جا بودم. در فصل پاییز و پس از گذشت حدود ۶ ماه از پذیرش قطعنامه ما را به کمپ رمادی۱بردند. رمادی۱ یکی از اولین اردوگاه هایی بود که در سال ۱۳۵۹ تاسیس شد. اکثر اسرای رمادی۱ قدیمی بودند. در تیرماه سال ۱۳۶۷ اسرای آن اردوگاه را به اردوگاه های دیگر فرستاده و اسرای جدید را به آن جا آوردند.

**: شما را به کجا بردند؟

– ما حدود ۲۰۰ نفر بودیم که از اردوگاه ۷ به دو اردوگاه رمادیه ۱و کمپ ۱۳ فرستادند. ۱۰۰ نفری را که به اردوگاه رمادیه ۱ برده بودند در ۲۴ آسایشگاه تقسیم کردند. من همراه با سه نفر دیگر از دوستان به آسایگاه شماره ۱۳ فرستاده شدیم.

**: یعنی اسرای قدیمی میان اسرای جدید قرار می گرفتند؟

– بله. عراقی ها معمولا رسم داشتند که تا یک سال به اسرای جدید اجازه ی برقراری ارتباط با اسرای قدیمی را نمی دادند.

**: بله و این کارشان خیلی عجیب بود که شما را به همراه اسرای جدید در یک مکان قرار دادند.

– ۱۰۰ نفر دیگر را هم به اردوگاه۱۳ بردند. شش اردوگاه در رمادی قرار داشت که عبارت بودند از:رمادی۱و۲و۳،عنبر،کمپ ۱۰ و ۱۳. در کمپ۱۳ بچه های سپاه و بسیج تیرماه۱۳۶۷بودند. در کمپ۱ که حدود ۲۴۰۰نفر اسیر داشت بچه های ارتش بودند. ما را به دو گروه ۱۰۰ نفره تقسیم کردند و هر صد نفر را به یکی از این دو اردوگاه بردند.

شما به کجا منتقل شدید؟

– من جزء بچه های ارتشی بودم. ما را به حیاط اردوگاه بردند و یک ساعت در حالت سجده قرارمان دادند. پس از آن یک نفر شروع به صحبت کرد که صدایش برایم آشنا بود. به ما اجازه دادند بنشینیم و من متوجه شدم صدا متعلق به آقای سرگرد مفید بود. سال اول که در کمپ۹ بودیم آخرین فرمانده ی مان بود که البته در آن زمان ستوان بودند.

**: فرمانده به چه معناست؟

– یعنی مسئول و فرمانده ی اردوگاه بودند.

**: عراقی بود؟

– بله. آدم باهوش ولی بسیار بد طینتی بود. آن زمان سرگرد و معاون نذّار شده بود. به نظرم خیلی زود ترقی کرده بود. نذّار مسئول اسرای ایرانی در عراق بود.

**: شما که قدیمی تر بودید او را می شناختید و اسرای جدید با ایشان آشنایی نداشتند؟

– خیر فقط ما که قدیمی بودیم او را می شناختیم. حدود یک ساعت ما را تهدید کرد و در نهایت به ما گفت شما را برای شنیدن این حرف ها به این جا نیاوردیم و می خواهیم واقعیت های ایران را به شما نشان دهیم. این اسرا تازه از ایران آمده اند و به شما خواهند گفت که ایران آن چیزی که شما فکر می کنید، نیست. بعد از صحبت های او ما را تقسیم کردند. در هرقاطع حدود چهل نفر بودیم. همانطور که گفتم من همراه به سه نفر دیگر از دوستان به آسایشگاه۱۳ فرستاده شدیم.

**: شما سه یا چهار سال بود که در آن جا بودید.

– ما حدود ۷ ماه در این اردوگاه بودیم. سه ماه در آسایشگاه ۱۳ و چهار ماه بعدی به آسایشگاه شماره ۲۴ فرستاده شدیم. با تمام مشکلاتی که در ابتداء وجود داشت اما در نهایت اردوگاه به صورتی در آمد که کاملا مغایر با نظر سرگرد مفید بود. در دو هفته ی اول بچه های جدیدتر خیلی کم با ما صحبت می کردند. پس از دوهفته کم کم با هم بهتر شدیم. به آنهخا گفته بودن که عدهای لات و چاقوکش را پیش شما می آوریم.

**: قضیه زیارت عتبات چه بود؟

– پس از پذیرش قطعنامه صدام اجازه داده بود که اسرا برای زیارت بروند. یکی از دلایلی که ما را تقسیم کردند همین بود چون ما گفتیم که اگر قرار است برای تبلیغ و فیلم برداری این کار را بکنند به عتبات نمی رویم.

**: منظورتان از «ما» چه کسانی است؟

– همه به غیر از قاطع۲ از کمپ۷ برای زیارت رفتند ولی ما این کار را نکردیم. این ۲۰۰ نفر را از همان قاطع جدا کرده بودند. بچه های کمپ۱ هنوز به زیارت نرفته بودند و پس از حدود یک ماه آن ها را به زیارت بردند. پس از زیارت ارتباطات مان باهم بیشتر شد. کمی بعد عراقی ها متوجه شدند دقیقا برعکس چیزی که می خواستند رخ داده است. آن ها قصد داشتند ایرانی ها را به جان یکدیگر بیندازند. اتفاق عکس آن رخ داد و به مرور این اردوگاه نیز شبیه بقیه اردوگاه ها شد و مانند اردوگاه های دیگر از کنترل عراقی ها خارج شد. زمانی که دیدند اوضاع از کنترل شان خارج می شود،بچه های قاطع ۲ را به قاطع۳ آسایشگاه۲۴ منتقل کردند. حدود ۱۰۵ نفر بودیم و به مدت ۴ ماه در آن جا اقامت داشتیم. برعکس همه که می گویند ۱۳ نحس است ولی با این که آن سه ماه از نظر روانی برای ما سخت بود اما خیلی خوش گذشت و اتفاقات عجیب و غریبی در آن جا (آسایشگاه شماره ۱۳) رخ داد. اوایل سال ۱۳۶۸ بود که ابریشم چی و گروهش برای جذب پناهنده در اردوگاه ها سخنرانی می کردند. اواخر اردیبهشت بود. یک روز صبح با چند تا از دوستان در تراس مقابل آسایشگاه ۲۴ ایستاده (طبقه دوم) و مقر فرماندهی عراقی ها را نگاه میکردیم. چون از صبح احساس می کردیم که اوضاع کمی غیر عادی است.

**: طبقه ی دوم اردوگاه؟

– در اردوگاه رمادی هر قاطع دو طبقه بود و در هر طبقه چهار آسایشگاه قرار داشت؛چون آن جا سه قاطع بود،در کل ۲۴ آسایشگاه داشت.

**: شما از پنجره می توانستید عراقی ها را ببینید؟

– خیر بالای آن جا یک تراس یک و نیم متری بود و من آن جا ایستاده بودم چون از صبح که بیدار شده بودم دیدم تعداد نگهبان ها بیشتر شده است و چند نفربر به آن ها اضافه شده و این کمی غیر عادی بود. حدود ساعت یازده صبح بود که چند پاترول آمد و یکی از افرادی که از ماشینها پیاده شد «ابریشم چی» بود (او را یکی دو بار در ایران دیده بودم). ابریشم چی و دیگران به مقر رفتند و بلندگو را روشن کردند.

**: شما را به درون محوطه بردند؟

– خیر، هرکس هر کجا که بود به صحبت های او گوش می داد چون ساعت آزادباش بچه ها بود. و آن ها دل پری از سازمان داشتند. کسانی که تازه اسیر شده بودند کینه ی زیادی از سازمانی ها داشتند چون آن ها در مرز خیلی اذیتشان کرده و تعدادی از دوستانشان را در حملاتی که به نیروهای ما داشتند به شهادت رسانده بودند و در اینکار از هیچ خباثتی هم کوتاهی نکره بودند مثلا اجساد شهداء را مسله کرده بودند. بچه ها برای اینکه سخنرانی او را به هم بزنند شروع به سوت و کف زدن کردند و شعار مرگ بر منافق سردادند. در طول حیاط رفت و آمد می کردند و شعار می دادند. ابتداء فکر کرد که او را تشویق می کنند لذا از بچه ها خواست که آرامش خود را حفظ کنند و به صحبت های او گوش دهند اما شعار "مرگ بر منافق" به او نشان داد که سوت زدنها برای چه بوده است.از آنجاییکه او سخنرانی اش را قطع نکرد، بچه ها بلندگوها را بر روی یک تیر چوبی نصب شده بود کندند و درون سیم خاردارها انداختند. بلندگوی بخش ما را که در سیم خاردار بود آنقدر با کفش زدند تا ساکت شد. در عین حال شعارها هم تندتر و تندتر می شد. کم کم شعارها تبدیل شد به «مرگ بر آمریکا»، «مرگ بر اسرائیل»، «خامنه ای حمایتت می کنیم» و شعارهایی از این دست.

**: یعنی این اتفاق مربوط به بعد از خرداد ۱۳۶۸ است…

– بله ولی تازه این واقعه رخ داده بود. سربازان عراقی بعد از دیدن شرایط، اردوگاه را رها کرده و رفته بودند. سازمان افرادش را تحت عنوان اسیر بین دیگر اسرا می فرستاد.در قاطع دو،یک نفر و در قاطع یک،دو نفر از این افراد را بچه ها شناسایی کرده بودند و آنروز با کتک آن ها را بیرون انداختند. آنطور که گفته می شد، فرمانده ی اردوگاه قول داده بود که حدود ۱۰۰۰ پناهنده را به سازمان بدهد اما در نهایت حدود ۲۵ نفر رفتند. برخی چون رفیقشان می رفت مجبور می شدند به دنبالش بروند. اکثر این افراد با این تصور که می توانند پس از پیوستند به سازمان مجاهدین از موقعیت استفاده کرده و به ایران فرار کنند این کار را انجام دادند. برخی دیگر تحمل زندان را نداشتند و می خواستند یه جوری از زندان خلاص شوند. بین افسرها یک سرگرد بود که خیلی با بچه ها آرام صحبت می کرد و رفتار نسبتا خوبی با ما داشت. او با مسئولین آسایشگاه۲۴ صحبت کرد وگفت برای چه شلوغ کردید؟ بچه ها پاسخ دادند کهدر این اردوگاه ۲۴۰۰ اسیر وجود دارد و شما این مسائل را فقط تقصیر ما می دانید؟ او هم گفت که می دانم این مسائل به دست شما رخ داده است و در حال حاضر سربازان ما نمی توانند آمار بگیرند. در پاسخ به او گفته شد که با شما مشکلی نداریم ما اسیر شما هستیم و باید تابع قوانین تان باشیم ولی نباید آن ها (افراد سازمان مجاهدین) این جا باشند. او قول داد که دیگر به آن ها اجازه ندهد صحبت کنند و خیلی زود از آن جا بروند. پس از این صحبت ها همه بچه ها به آسایشگاهها رفته و اردوگاه آرام شد.آن سرگرد به قول اولش عمل کرد ولی آن ها (منافقین) تا صبح روز بعد آن جا بودند و از اردوگاه نرفتند.

**: چرا پس از این جریانات اردوگاه را ترک نکردند؟

– چون می خواستند پناهنده جذب کنند و کارشان را پیگیری می کردند. تعدادی رفته بودند ولی زمانی که اوضاع را دیده بودند بعضی های شان برگشتند. آن ماجرا تمام شد ولی فرمانده ی اردوگاه به خاطر اوضاع پیش آمده تنبیه شد. چند وقت پس از این ماجرا به بهانه ای آسایشگاه ما را تنبیه کردند. یک شب تلویزیون آسایشگاه را خاموش کردیم تا بخوابیم. پنج دقیقه پس از خاموش کردن تلویزیون سربازان آمدند و گفتند برای چه این کار را کردید؟ ما هم گفتیم می خواهیم بخوابیم. آن ها گفتند الان صدام می خواهد صحبت کند و شما به خاطر توهین به او این کار را کردید!

**: شما از این موضوع با خبر بودید؟

– خیر. پشت سر او فرمانده آمد و به این بهانه ما را یک هفته (به عنوان تنبیه) زندانی کرد. غذا می دادند ولی ما نمی خوردیم چون حدود ۱۰۵ نفر بودیم و دسترسی به سرویسهای بهداشتی نداشتیم. روز آخر تنبیه مان با هفتم تیرماه ۱۳۶۷ مصادف شد. صبح احساس کردیم اوضاع کمی به هم ریخته است.

**: یعنی در این یک هفته حتی سرویس بهداشتی هم نمی توانستید بروید؟

– خیر.

**: شما کمترین تحرک را داشتید که غذا نخورید و بیرون هم نروید.

– صبح روز ۷ تیر به ما اجازه ی بیرون رفتن دادند.

**: چنین اتفاقی قبلا برای تان رخ داده بود؟

– خیر؛ همیشه کمتر از اینها بود. ما را در حیاط جمع کردند و فرمانده برای مان سخنرانی کرد. او گفت "می دانستم با شما چکار کنم اما چه کنم که از بغداد دستور رسیده که از اینجا بروید". زمانی که می خواستیم سوار اتوبوس شویم کتک مان زدند. در اتوبوس هر سه نفر روی دو صندلی نشسته بودیم. گرمای تیرماه در آن جا بیش از ۴۰ درجه بود، شیشه ها را بسته و پرده ها را هم کشیده بودند. من یک حوله ی کوچک با خودم برده بودم ولی دیگر آن هم تاثیری نداشت. حدود یک ساعت در همین شرایط بدون هیچ حرکتی بودیم. چند نفری از بچه ها از هوش رفتند و آنها را به درمانگاه فرستادند. در نهایت ما را از اتوبوس پیاده کردند و در یک فضای باز با فاصله ی یک متر از یکدیگر نشستیم. زمانی که کمی حالمان بهتر شد ما را مجددا سوار کردند و به اردوگاه ۱۷تکریت فرستادند.اسرائی را که به این اردوگاه آوردند تقریبا از ۱۰ اردوگاه (اردوگاههای موصل و رومادیه) به آن جا آورده بودند و تعدادمان به حدود۱۲۰۰ نفر می رسید.

**: بر چه اساسی این جداسازی را انجام داده بودند؟

– اینطور عنوان می کردند که کسانی را که مسئول شلوغ کاری ها و شورش ها بوده اند به آن جا آورده اند.

**: پس یعنی شرایط آن جا سخت تر بود؟

– بله ۲ ماه اول خیلی سخت و ترسناک بود. ما همیشه در جابه جایی ها دعا می کردیم شب برسیم چون معمولا شب ها کتک نمی زدند و تا صبح هم خشم شان فروکش می کرد ولی شبی که ما به آن جا رسیدیم نیروها با باتوم و سپر ایستاده بودند و خلاصه بگویم که آن شب خیلی به ما خوش گذشت!

**: بدن تان در آن چند سال به این ضربات عادت نکرده بود؟

– خیر؛ بدن مان تحلیل رفته بود و دیگر تحمل روز اول را نداشتیم و به نسبت قبل خیلی برای مان سخت تر بود. زمانی که از اتوبوس پیاده شدم یک نفر با کابل در سمت چپ و سرباز دیگری هم با باتوم در سمت دیگر ایستاده بودند. من زمانی که آن ها را دیدم با خودم گفتم کابل را می شود تحمل کرد ولی باتوم دست و پایم را می شکند. هر طوری که هست نباید این ضربه ها را بخورم. در مدت زمان کوتاهی باید ارزیابی می کردم،تصمیم می گرفتم و به آن عمل می کردم. از ماشین که پیاده شدم به طرف کسی که باتوم در دست داشت،رفتم. وانمود کردم تعادلم به هم خورده است و دو دستی به سینه اش کوبیدم. او یکی دو قدم عقب رفت و تا خودش را جمع کند من دور شده بودم ولی کسی که کابل در دستش بود یک ضربه به زیر دنده هایم زد و آن ضربه خیلی دردناک بود. بحرحال آن شب رای خودش یک مثنوی است. صبح روز بعد برای گرفتن صبحانه رفتیم. دو لیوان شیر را ته یک ظرف ریخت برای صبحانه ۸ نفر. هر هشت نفر دو لیوان شیر و چهار نان سهمیه ی غذای مان بود. دو ماه اول در آن جا سخت بود و به اندازه ی دو سال اسارت ما در آن جا سختی کشیدیم.

**: این اتفاق مربوط به اواخر سال ۱۳۶۸ است؟

– مربوط به تیرماه سال ۱۳۶۸ است. پس از مدتی حاج آقا ابوترابی را به آن جا آوردند و منش و رفتار او باعث آرام شدن اوضاع شد. اردوگاه به دو قاطع A و B تقسیم شده بود که من در قسمت A بودم.

**: حاج آقا ابوترابی هم در قسمت شما بودند؟

بله. ایشان از زمانی که به اردوگاه ۱۷ آمدند به جز ۲ هفته بقیه زمانها در قسمت A بودند.

من در این اواخر دوباره ریه ام مشکل ساز شده بود و به بیمارستان تکریت رفتم. حدود ۱۵ روز در آن جا بستری بودم. صلیب سرخ آن جا به دیدنم آمد و من از او پرسیدم از مبادله خبری هست یا خیر و او هم اظهار بی اطلاعی کرد. هفته ی بعد از آن ماجرا، صدام یک نامه برای آقای هاشمی رفسنجانی (رئیس جمهور وقت) نوشت. عصر بود که در تلویزیون عراق اعلام شد فردا صدام می خواهد درباره ی تبادل اسرا اطلاعیه مهمی بدهد. ساعت ۹ صبح بود که همه ی ما دریک سالن کوچک جمع شدیم و به همراه چند نفر از سربازان عراقی تلویزیون را تماشا میکردیم. پس از شنیدن این اطلاعیه یکی از بچه ها که عرب زبان بود به عراقی ها گفت ده سال هم خودتان و هم ما را بدبخت کردید ولی در نهایت شط العرب و سه تا جزیره (تنب بزرگ، کوچک و ابو موسی) برای ما ماند. روزی که اولین مبادله انجام شد من در بیمارستان بودم و از تلویزیون آن را تماشا می کردم.

**: گروه اول در مردادماه سال ۱۳۶۹ به ایران برگشتند. شما دقیقا چه زمانی به بازگشتید؟

– من جزء آخرین گروه ثبت نام شده بودم. در چهارم شهریور ماه آمدم. در چند روز آخر از محدودیتها کاسته شده بود:به فرض مثال چند مرتبه شام را در محوطه خوردیم. روزها موقع بازی والیبال، بچه ها مدام توپ را روی پشت بام میانداختند و هر زمانکه یکی از بچه ها برای آوردن توپ به پشت بام میرفت آنتن تلویزیون را کمی بالاتر میبرد تا بتوانیم شبکه های ایران را هم ببینیم. یک ار اینروزها نگهبان عراقی که در آساشگاه حضور داشت همراه ما تلویزیون ایران (مرکز کرمانشاه) را تماشا میکرد.

**: پس چند روزآخربه شما خوش گذشت. آیا نگران این بودید که جزء آزادگان هستید یا خیر؟

– بله نگران بودیم. چون صدام آدم قابل پیش بینی نبود. یک روز صبح تلویزیون کرمانشاه را گرفتیم. تلویزیون نشان داد که یک آقا کنار خیابان ایستاده بود و وقتی اتوبوس اسراء آزاده شده ایرانی رد شد گفت فلانی همراه شما نیست؟ و آن فلانی کنار ما نشسته بود و خیلی ناراحت شد. اسراء کمپ ۱۷ را به دو قسمت تقسیم کردند. برخی سوم شهریور به ایران بازگشتند و عده ای دیگر روز بعد (چهارم شهریور). البته چند روز آخر جیره غذایی به شدت کم شده بود. مسئولین عراقی می گفتند که چون قرار است شما آزاد شوید جیره شما را قطع کرده اند و این مقدار از نان و غذا را هم از جیره سربازان خودمان به شما می دهیم. کار به جایی رسیده بود که از سبزیکاری و موادی را که در باغچه اردوگاه کاشته بودیم استفاده می کریم. مثلا خربزه ی کال را با مقداری نان و فلفل باهم می خوردیم. روز آخر هم از صبح که اردوگاه را ترک کردیم تا زمانی که به مرز خسروی رسیدیم به ما آب ندادند. نزدیکهای غروب بود که به مرز خسروی رسیدیم. اسیرهای عراقی را بعد از ظهر آورده بودند ولی چون ما به مرز نرسیده بودیم آن ها را برگردانده بودند. عراقی ها هم گفتند تا زمانی که اسرای ما را نیاورید مبادله را انجام نمی دهیم. آنطور که نقل شد، نمایندگان ایران و عراق در آن جا با نماینده ی صلیب سرخ یک جلسه تشکیل دادند و تصمیم بر این شد که ما وارد ایران شویم و اسراء عراقی هم برای مبادله آورده شوند. زمانی که ما به سمت گیلان غرب می رفتیم اسرای عراقی را دیدیم که می آمدند و خیلی هم خوشحال بودند.

**: میثم رشیدی مهرآبادی

منبع خبر

به گزارش مشرق، جنگ تازه آغاز شده و هنوز بسیاری از مردم توجیه نشده‌اند، سوریه؟ جنگ؟ چرا جوانان ما باید بروند؟ چرا تو؟ تو بمان و درست را بخوان، اینجا مفیدتر خواهی بود. نوعروست را چه می‌کنی، تازه زندگی را آغاز کرده ای؟ بعد از تو یک دختر عقدکرده باید چه کند؟ همه این‌ها و بسیاری از حرف‌های دیگر را می‌شنود؛ اما دلش سال‌هاست که هوایی شده، شاید از همان زمان که عمویش بال گشود و پرواز کرد، شاید همان زمان که عاشق شهادت است؛ اما نه برای شهادت که برای ادای تکلیف می‌رود و چه شیرین که شهادت هم ثمره این ادای دیِن به اهل البیت علیهم‌السلام و حریّت باشد.

آری محمد مسرور طلبه پایه ۷ حوزه قید بهترین‌ها را می‌زند، تا تمام آنچه را که پای درس استاد آموخته به نمایش درآورد، برای رسیدن به غایت آمال خوبان. او نه تنها از حوزه و درس که از نوعروسش که با ملاک‌های زهرایی انتخاب کرده عبور می‌کند تا با عنوان نخستین شهید مدافع حرم آل الله از استان فارس، در کلاس درس حضرت عشق بنشیند…
در ابتدا خودتان را معرفی و از همسرتان برایمان بگویید.
زهرا انجین ، همسر نخستین شهید مدافع حرم کازرون محمد مسرور هستم. تحصیلات حوزوی دارم.بنده شش ماه با همسرم زندگی کردم و به اندازه ده برابر سه سالی که در حوزه بودم از همسرم یاد گرفتم، آقامحمد برای من یک استاد اخلاق و در زمان شهادت طلبه پایه هفت حوزه بودند.
آقامحمد متولد اول فروردین سال ۶۶ هستند که مصادف با روز مبعث بوده، برای همین هم اسم محمد را برایشان گذاشتند.

نحوه آشنایی‌تان با شهید را بیان کنید.
خانواده عموی شهید همسایه ما بودند. از طرفی هم هر صبح جمعه در گلزار شهدای کازرون دعای ندبه برگزار می‌شود، روز ولادت حضرت معصومه(س) ما هم برای دعای ندبه رفتیم گلزار، آن روز وقتی با چند نفر از آشنایان سلام و علیک می‌کردم، مادر آقامحمد من را دیده بودند و وقتی برگشتیم منزل، تماس گرفتند و من از تُن صدایشان فهمیدم همان خانمی‌هستند که شش ماه پیش برای خواستگاری تماس گرفته بودند و ما هم جواب رد داده بودیم. آن زمان من در حال تحصیل در مقطع پیش دانشگاهی بودم.
این بار برای عصر قرار گذاشتیم، مادرشان آمدند و جلسه دوم هم خود آقامحمد آمد. من آن زمان خواستگارهای زیادی داشتم و درست چند شب قبل از ایشان مهندسی آمده بودند که از لحاظ مالی در سطح خیلی بالایی بودند؛ اما چون که اعتقادشان را قبول نداشتم جواب رد دادم. من در مسائل اعتقادی خیلی سختگیر بودم و می‌گفتم که مال برای من ملاک نیست، فقط ایمان طرف مقابلم برایم مهم است، من ملاک‌های خیلی ریزی داشتم، طوری که دوستانم می‌گفتند هیچ وقت چنین فردی را پیدا نمی‌کنی.
وقتی آقامحمد تشریف آوردند اطرافیان گفتند زندگی با یک طلبه از نظر مالی خیلی سخت است، تو خواستگارهای زیادی داری و می‌توانی با کسی که از لحاظ مالی وضع بهتری دارد ازدواج کنی، گفتم که فقط ایمانش برایم مهم است؛ ولی به خاطر اینکه این حرف‌ها را خیلی تکرار می‌کردند، یک شب قبل از اینکه با خانواده بیایند منزل، پای سجاده قرآن را در دست گرفتم و گفتم خدایا من فقط ایمان و تقوای او برایم مهم است، من قرآن را باز می‌کنم، خودت دلم را آرام کن که حرف اطرافیان خللی در تصمیم من ایجاد نکنند. قرآن را که باز کردم آیه ۲۹ سوره هود آمد و آیه این بود: «باز بگو من از شما ملک و مالی نمی‌خواهم، اجر من با خداست و من آن مردم با ایمان را هر چند فقیر باشند از خود دور نمی‌کنم که آنان به شرف ملاقات خدا می‌رسند ولی شما خود مردمی‌نادانید.» همان موقع گفتم خدایا من معنی تک تک کلمات را متوجه می‌شوم، اینکه از خودم دورش نکنم؛ ولی اینکه به شرف ملاقات تو می‌رسد را متوجه نمی‌شوم!
وقتی خبر شهادتشان را به من دادند، گفتم خدایا تو همان روز خواستگاری خبر شهادتش را به من دادی. خودش هم خواب شهادتش را دیده بود، خواب شهادت حضرت سجاد (ع) را دیده بود، در خاطراتش نوشته بود: «چهره آن حضرت را دیدم و به من فرمودند: «تو به شهادت دست پیدا می‌کنی» من نوید شهادت را به مادرم دادم و من منتظر آن روز می‌مانم تا هر وقت که خدا صلاح بداند؛ ولی از این به بعد همیشه در قنوت نمازم دعای «اللهم الرزقنا توفیق الشهادت فی سبیلک» را می‌خوانم.»

از اخلاق و رفتار شهید بفرمایید.
نخستین عامل شهادت او حیا بود، حتی به خاله‌هایش نگاه نمی‌کرد. وقتی هم که مجبور بود کار اداری انجام دهند در حد ضرورت با نامحرم صحبت می‌کردند. در فضای مجازی خیلی ورود نمی‌کرد و فقط کارهای مرتبط با شهدا را در آن فضا انجام می‌داد.ادب و اخلاقشان خیلی بالا بود. اوج عصبانیتش سکوت بود، مظلوم بود. مادرم همیشه می‌گفتند که من آدم‌های زیادی را دیده‌ام، همه آنها چند صفت خوب دارند و در بقیه موارد مشکل دارند. محمد جامع صفات خوب است.
ببینید یک جوان ۲۸ ساله چقدر روی خودش کار کرده بود که هم حیایش و هم اخلاقش هم تواضع و ادبش به این مرحله رسیده بود. او حتی یک شب هم نماز شبش ترک نمی‌شد، دوساعت در سجده‌گریه می‌کرد و خسته نمی‌شد.
هدف او برای رفتن به سوریه هم دفاع از اسلام بود، می‌گفت: «دفاع از خاک و حضرت زینب(س) خیلی مهم است؛ اما مسئله مهم‌تر این است که داعش با پرچم اسلام دارد اسلام را نابود می‌کند.» و جمله معروفی دارند که شهادت جان کندن نیست دل کندن است.

چرا همسرتان اینقدر با شهید و شهادت انس داشتند؟
زمانی که اصلا بحث سوریه نبود و در دوران نوجوانی رابطه عمیقی با شهدا داشتند و این طور نبودند که مثلا امسال بحث سوریه پیش می‌آید بگوید چون بقیه دارند می‌روند من هم بروم! او عمویی داشت که شهید شده بود، از دوران کودکی و نوجوانی به شدت در فضای شهید و شهادت بود، یعنی ۱۰ سال قبل از بحث سوریه خواب شهادت را دیده بود.

چطور و کجا بحث سوریه را مطرح کرد؟
دو ماه بعد از عقد، کم کم بحث سوریه پیش آمد، در صورتی که در روز عقد اصلا حرفی از سوریه نبود. گفت: «دارند نیروهای داوطلب را به سوریه می‌فرستند و بچه‌ها دارند می‌روند، کازرون هم می‌خواهد اولین نیروها را بفرستد.» بحث رفتن شده بود؛ ولی خانواده‌هایمان نمی‌دانستند. همه درد و دلش با من بود، روزهایی رسید حرف سوریه که می‌شد، التماسش می‌کردم در موردش حرف نزند، می‌گفتم: «ببین الان وقتش نیست.» می‌گفت: «تو فکر کن مثل زمان پیامبر (ص)، پیامبر رفت خارج از شهر و با دشمن جنگید، حالا هم بحث دفاع از اسلام است.» تا آن زمان هم به من نگفته بود که ثبت‌نام کرده، او مدام بحث سوریه را پیش می‌کشید واشک‌ها و بی‌قراری‌های من… به روزی فکر می‌کردم که، مردی که من حالا با تمام وجود به او تکیه داده‌ام نباشد.
یک روز ما از گلزار شهدای بهشت زهرای کازرون برمی‌گشتیم، بحث سوریه بود و قرار بود اولین گروه از نیروها اعزام شوند که برنامه لغو شد و خود این یک امتحان بود. وقتی همسرم می‌رفت من مدام‌گریه می‌کردم، برگشتیم خانه و او باید می‌رفت حوزه، یک لحظه به او گفتم: «اسم نوشتی؟» چیزی نگفت، شاید بیست بار من این حرف را تکرار کردم، چیزی نگفت، گفت: «می‌روم حوزه و شب تماس می‌گیرم» شب باید حوزه می‌خوابید. شب تماس گرفت، گفتم: «اسم نوشتی؟» جواب نداد و من هم تلفن را قطع کردم، دلم نیامد و بعد از چند دقیقه دوباره تماس گرفتم، گفت: «بله اسم نوشتم.»

شما با رفتنش مخالفت نکردید؟
من هیچ وقت نگفتم نرو، شاید گفته باشم حالا وقتش نیست؛ اما نگفتم نرو. آن شب گفتم: «فکر زندگی‌مان را کردی؟ زندگی ما چه می‌شود؟ آینده ما چه می‌شود؟ تو فقط فکر خودت هستی.» گفت: «تو راست می‌گویی، من به فکر تو نیستم.» در واقع ناراحت شده بود.
چهار ماه که از عقدمان گذشته بود، می‌گفت: «دیگر حرف از دفاع از یک کاشی حرم حضرت زینب (س) نیست، حرف از دفاع از اسلامی‌است که امام حسین(ع) خود و خانواده‌اش را فدای آن کرد، فقط حرف حرم حضرت زینب (س) نیست، این اسلام اگر در خطر باشد در دل آمریکا هم که باشد باید بروی و برای آن بجنگی.»
پدرم هم رزمنده دفاع مقدس بود و از این فضا دور نبودم، یک روز مادر خودم مانند من نوعروس بودند و همه مردهای خانواده در جبهه بودند؛ اما در شرایط این‌چنینی که همه مخالف بودند، من مانده بودم و آقا محمد… شرط آقا محمد هم برای رفتن اذن من بود. ما در دوران عقد بودیم و من کاملا سرگردان بودم، یک دختر ۱۸ ساله، نزدیک عروسی بود، با هزار امید و آرزو، کسی بودم که دوستانم می‌گفتند با این ملاک‌ها هیچ وقت کسی را پیدا نمی‌کنی و حالا فردی پیدا شده بود که کاملا هم عقیده من بود و آنقدر مرد بود که من با تمام وجودم به او تکیه کنم، بقیه می‌گفتند تو همسرش هستی اگر ما نمی‌توانیم مانع او شویم تو می‌توانی او را منصرف کنی و من باید برگه را امضا می‌کردم، در غیر این‌صورت نمی‌توانست برود.
او روز خواستگاری به من گفت:«من سال‌هاست در این فضا زندگی می‌کنم و با شهدا نفس می‌کشم، اگر هم روزی حرف از دفاع از اسلام باشد من می‌روم.» گفتم: «اگر حرف از دفاع از اسلام باشد شما بمانی من مشکل دارم نه اینکه بروی.» این اعتقاد قلبی بنده بود که اگر روزی حرف از دفاع از اسلام باشد، من در اوج عشق هستم و همه چیز تمام می‌شود.
یک روز در گلزار شهدا روبروی مزار عموی شهیدش نشسته بود، گفت: «اگر بدانم تو رضایت قلبی داری خیالم خیلی راحت می‌شود.» با شنیدن این حرف احساس کردم قلبم ایستاده، دستانم می‌لرزید صورتم پر ازاشک بود، دستش را گرفتم و گفتم: «از ته قلبم راضیم و برای اینکه به هدف و آرزویت برسی نمی‌گذارم کسی مانعت شود، سال‌ها آرزوی تو شهادت بوده…» گفت: «نه من اول فکر انجام وظیفه ام.» و این حرف او برای من خیلی جالب بود. من شهادت را دوست دارم؛ اما من می‌دیدم آقا محمد دارد در شهادت می‌سوزد و خاکستر می‌شود، کسی که دارد برای شهادت خاکستر می‌شود گفت نه من حالا که می‌روم فکر انجام وظیفه هستم.

شهید چه مدتی در سوریه بود؟
اول دی رفتند تهران و سوم دی هم از آنجا به سوریه اعزام شدند و شانزدهم بهمن ۹۴ هم شهید شد؛ البته قبل از این مدت، در کازرون دو، سه هفته‌ای دوره دیده بودند.
همرزمان شهید در مورد شهید مسرور چه می‌گفتند؟
دوستانش می‌گفتند در آن سرمای سوریه آقا محمد هر جمعه غسل جمعه می‌کرد. او تنها کسی بود که نهج‌البلاغه داشت و مطالعه می‌کرد و این نهج‌البلاغه بین همه نیروهای گردان و رزمنده‌ها دست به دست می‌شد. او در مقر جملات شهید آوینی را نصب کرده بود.

چطور از شهادت همسرتان مطلع شدید؟
ما در یکی از شبکه‌های مجازی گروهی تشکیل داده بودیم و با تعدادی از همسران رزمندگان در ارتباط بودیم. آنها گفتند رزمنده‌ها تا ۶ روز نمی‌توانند تماس بگیرند، ما هم خیالمان راحت بود که نمی‌توانند تماس بگیرند. سه چهار روزی گذشت و دیدیم یکی یکی آمدند در گروه و گفتند که همسرانشان تماس گرفته‌اند. آنها پاسدار بودند و همسر بنده و خانم توفیقی بسیجی بودند، به ما هم گفته بودند که اگر قرار باشد کسی برود خط مقدم پاسدارها می‌روند و خطری بسیجی‌ها را تهدید نمی‌کند، چون آنها پشت خط مقدم هستند.
روزی که آنها قرار بوده برگردند و اسلحه‌هایشان را هم تحویل داده بودند عملیات بزرگ نبل و الزهرا انجام شده بود و اینها دوباره اسلحه‌ها را تحویل گرفته بودند و برای عملیات رفته بودند.
همه می‌دانستند که شهید مسرور، شهید توفیقی و شهید جوکار و در کل حدود ۸ نفر از کازرون شهید شده‌اند؛ اما به ما نمی‌گفتند، می‌گفتند که اگر به خانمش بگوییم می‌میرد.
یک بنده خدایی به شوهر خواهرم زنگ زد و گفت قرار است فردا تمام نیروها به ایران برگردند. روز عملیات هم به پدرم گفتم با دوستانشان تماس بگیرند و از سلامتی آقا محمد خبر بدهند. تماس که گرفتند گفته بودند که کازرون شهید داده، زخمی‌هم داده؛ اما آقا محمد صحیح و سالم است و حتی یک خراش هم برنداشته. بنده هم خیالم راحت بود. یکی از اقوامشان هم آنجا بودند و گفتند که خودم آقا محمد را دیده ام، و این در حالی بود که آقا محمد جمعه شهید شده بودند.
من به خانم یکی از همرزمانشان که از دوستانم هم بود گفتم من مطمئنم که فردا آقا محمد تماس می‌گیرد و می‌گوید که من تهران هستم، من هم می‌خواهم فردا صبح بروم دسته گل و هدیه بگیرم و بروم ترمینال، او هم که قضیه را می‌دانست و خیلی ناراحت بود، گفت: «تو از کجا مطمئنی؟!»
خواهرشوهرم به من پیام داد حال مامان خیلی بد است فردا صبح بیا اینجا، گفتم: «خب باشه من اول میام و مادر را می‌بینم و بعد دسته گل می‌خرم.» اما نزدیک خانه که شدم دیدم خانه شلوغ است، وقتی وارد شدم زانوانم شل شد، همه می‌دانستند؛ اما فقط دلداری می‌دادند و می‌گفتند که خبر شایعه است، محمد سالم است.
من به پدرم زنگ زدم و گفتم با همکارانتان تماس بگیرید ببینید چه خبر است، پدر تماس نگرفت، خودم تماس گرفتم، دیدم پدرم‌گریه می‌کند، گفتم چه شده؟ گفت محمد تمام شد. تلفن از دست من افتاد و مادر شوهر و خواهرشوهرم فریاد زدند.
مادرشوهرم می‌ترسید که من از او دور شوم، گویا یک امیدی برایش بودم، دست من را گرفته بود و می‌گفت زهرا تو نروی، از طرفی مادر و خواهرم هم آمدند و گفتند منزل خودمان هم شلوغ است، من هم برگشتم. در ماشین پسر دایی ام راننده بود، به یک نفر زنگ زد و گفت: «مال ما را آوردند؟» من نزدیکی‌های خانه مان بودم که به خاله‌ام گفتم همسر من شهید شده؟ گفت بله…
وقتی رسیدیم خانه نزدیک اذان ظهر بود، وضو گرفتم که نماز بخوانم، سجده شکر به جا آوردم، گفتم یا حضرت زینب سلام الله علیها شما صد تا گل برای اسلام دادید، من یک گل دادم، فقط آن را از من قبول کنید.

آقا محمد چطور به شهادت رسیده بود؟
دوستانش می‌گفتند: «ما دیدیم محمد قبل از عملیات دنبال ظرف می‌گردد، گفتیم دنبال چه می‌گردی؟ گفت می‌خواهم غسل شهادت کنم. گفتیم ما در این سرما نمی‌توانیم نفس بکشیم تو می‌خواهی غسل شهادت کنی؟ با مقداری آب که آن را گرم کرده بود غسل شهادت کرده بود، بعد هم رفته بود خط و شهید شده بود.
ایشان یک نیروی عادی بودند و فرمانده می‌آیند چند نفر را انتخاب می‌کنند و چون ایشان توان بدنی بالایی داشتند همراه بقیه می‌روند. در محاصره دشمن گیر می‌کنند و همه جا می‌پیچد که تعدادی از بچه‌های کازرون در محاصره گیر کرده‌اند، پاسداران به آقا محمد و چند نفر از نیروهای بسیجی می‌گویند که شماها برگردید عقب؛ اما او می‌گوید من تا لحظه آخر در خط می‌مانم.
یکی از همرزمانشان که بیشتر از آقا محمد تیر خوردند ولی جانباز شدند و زنده ماندند می‌گفتند که داعشی‌ها آمدند و پا گذاشتند روی پیکر ایشان و پیکر را بردند و تکه تکه کردند؛ ولی همان موقع نیروهای پشتیبانی رسیدند و تیراندازی کردند و داعش عقب رفت و بعد از چندین ساعت پیکر ایشان را برگرداندند. در صورتی که گفته بودند که دیگر پیکر ایشان برنمی‌گردد.
همین همرزمشان می‌گفت وقتی محمد اولین تیر را خورد یک یا حسین بلند گفت و روی زمین افتاد.
در واقع آقا محمد در معرض دوربین تک تیرانداز قرار گرفته بود و تیر مستقیم تک تیرانداز به سینه و پهلویشان خورده بود و این یکی از نشانه‌های حضور حضرت زهرا سلام الله علیها در زندگی ما بود.

در مورد نشانه‌های حضور حضرت زهرا سلام‌الله علیها در زندگی‌تان گفتید، می‌توانید بیشتر توضیح بدهید؟
بله. یکی از شرایط ازدواج آقا محمد این بود که دختر از خانواده شهید باشد، مادرشان گفته بود که دختر خانواده شهید با سنی مناسب شما وجود ندارد، گفته بود خب پدرشان پاسدار باشد. بعد گفته بود که دوست دارم ۱۸ ساله و نامش هم زهرا باشد. مادرشان هم گفته بودند که من دختری با این ویژگی‌ها را از کجا پیدا کنم؟
وقتی که برای خواستگاری آمدند و فهمیدند اسم من زهراست خیلی خوشحال شدند. سر مزار قبور شهدای گمنام که به درخواست ایشان صیغه محرمیت را خواندیم، من به ایشان پیام دادم و گفتم بیایید دنبالم که با هم برویم نماز جمعه، وقتی به خانه برگشتیم هر دویمان از ارادتمان به حضرت زهرا سلام الله علیها گفتیم، اینکه همه اهل بیت علیهم‌السلام برایمان عزیز هستند؛ اما حضرت زهرا (س)یک چیز دیگری هستند. ایشان یک دسته کلید به من دادند که روی آن یا فاطمه الزهرا حک شده بود.
بین صیغه موقت و دائم ما سه روز فاصله بود، در این فاصله ما می‌رفتیم پارک، تا نیمه شب ما در پارک بودیم، یک شب بعد از اینکه خداحافظی کردیم پای من در حیاط، پشت پله گیر کرد و زمین خوردم و دستم شکست. دیدم پایم خونی شده؛ اما فکر نمی‌کردم دستم شکسته باشد، آنقدر درد داشتم که همانجا نشستم، کسی را هم صدا نکردم، تا یک ربع بیست دقیقه همانجا نشستم و بعد لنگان لنگان داخل رفتم.
نیمه شب بود که به آقا محمد پیام دادم که فردا می‌خواهم بروم و از دستم عکس بگیرم، دوست نداشتم بدون اجازه ایشان بروم، ماجرا را که به ایشان گفتم خیلی ناراحت شد و گفت: «فردا صبح خودم از حوزه مرخصی می‌گیرم و شما را دکتر می‌برم.»
دستم آتل‌بندی شد و با همان دست شکسته و پای زخمی سر سفره عقد ‌رفتم. وقتی که آمد با یک ظاهر بسیار منظم، پیراهن سفید و شلوار مشکی، و عطرزده بود، همیشه مرتب بود.
قابی در دستش بود، گفتم: «این چیه؟» رویش را برگرداند، دیدم روی آن نوشته شده «السلام علیک یا فاطمه الزهرا سلام الله علیها» و تنها چیزی بود که ما سر سفره عقدمان گذاشتیم، تا زندگیمان با نام و یاد حضرت زهرا آغاز شود.
ما هر شب می‌رفتیم نماز جماعت بعد زیارت قبور شهدای گمنام و بعد هم پارک و شام و…
یک شب که سر قبور شهدای گمنام بودیم گفت: «زهرا تو چند سالته؟» گفتم: «مگه تو نمی‌دونی؟ ۱۸ سالمه»، گفت: «حواست هست ۱۸ سالته، نامت زهراست و با دست شکسته نشستی سر سفره عقد؟» من یک آن، جا خوردم. همیشه روضه حضرت زهرا را با هم گوش می‌دادیم، و من فقط ‌اشک می‌ریختم. گفت: «این یک نشانه بود که تمام زندگی ما با نام و یاد حضرت زهرا باشه.»
وقتی خبر شهادت را به من دادند گفتند از ناحیه پهلو مورد اصابت تیر قرار گرفته و وقتی من عکسشان را دیدم جای تیر روی سینه ایشان هم بود. در صورتی که همیشه تک تیرانداز ابتدا قلب را هدفگیری می‌کند.
ایشان قبل از شهادت هر سال برای خادمی‌می‌رفتند شلمچه. بعد از شهادتشان به نیت ایشان رفتم خادمی، در آخرین روزها محل خدمتم را قرارگاه فاطمه الزهرا (س) تعیین کردند و این نشانه‌های حضرت زهرا (س) همچنان در زندگی ما ادامه دارد و دیده می‌شود.

چگونه با دوری شهید مسرور کنار آمدید؟
بقیه به من گفتند ما زن و شوهر زیاد دیده بودیم؛ اما تو بی‌نهایت به آقا محمد وابسته بودی، راست می‌گفتند، من خیلی به شوهرم وابسته بودم؛ چون همه کارهایم را آقا محمد انجام می‌داد.
من الان شب‌های وحشتناکی را می‌گذرانم، همیشه می‌گویم چرا لحظه‌ای که تو تیر خوردی من در کنارت نبودم، من طاقت اخمت را نداشتم و شنیده ام چند ساعت در سرمای وحشتناک سوریه مانده ای، سرمایی که نفس‌ها در آن یخ می‌زده.
من وقتی در شب‌های زمستان به لحظات شهادت او فکر می‌کردم تا صبح‌گریه می‌کردم که چه کشیده، وقتی فکر این را می‌کردم که الان پیکر همسرم زیر خاک است از خدا می‌خواستم که‌ای کاش آن لحظه که او را خاک کردند می‌توانستم بروم یک پتو روی پیکرش بکشم که سردش نباشد. شاید هم به نظر بقیه احمقانه باشد. اما واقعا این را می‌خواستم. آنقدرگریه می‌کردم که صبح بیهوش می‌شدم.
یک شب به حضرت زهرا(س) التماس کردم که من می‌دانم روحش در محضر شما قرار دارد، جسمش را دربیاورد و در محضر خودتان قرار بدهید.
بعد از مدتی یکی از دوستانشان آمدند و گفتند ما خواب ایشان را دیدیم و پرسیدیم که لحظه‌ای که تیر خوردی چه شد؟ گفت: «من تیر اول را که خوردم قبل از اینکه به زمین بخورم امام حسین(ع) من را در آغوشش گرفت و من در آغوش اربابم حسین بودم و هیچ دردی را متوجه نشدم.»
خانم یکی از دوستانشان می‌گفتند: من خواب دیدم که شهید مسرور می‌گوید: «من، شهید توفیقی و یکی از شهدای گمنام در یک منطقه هر شب مهمان اختصاصی حضرت زهرا (س) هستیم.»
همسر ایشان می‌گفتند من رفتم به آن منطقه که ببینم آیا شهید گمنامی‌در آنجا وجود دارد؟ دیدم بله، در همان آدرسی که شهید مسرور گفته بودند شهید گمنامی‌دفن شده‌اند.

از اینکه به ایشان اجازه دادید برود پشیمان نیستید؟
من به این راه افتخار می‌کنم. من در موقعیتی به ایشان اذن رفتن دادم؛ اما غرور برای من نیست، من یک بنده روسیاهم که امتحانی از من گرفته شد، همه دل می‌سوزانند و ترحم می‌کنند، می‌گویند تو تازه عروس بودی، الان سرگردان شدی،‌ای کاش رفته بودی سر خانه و زندگی‌ات.
شرایط کسی که بچه دارد سخت است و شرایط من که عقد بودم هم خیلی سخت است، هیچ وقت نخواستم که این سختی‌ها را با کسی در میان بگذارم و اتفاقاتی که برای من و خانواده‌ام افتاد را بازگو کنم.
همیشه می‌گفتم حضرت زینب(س) اگر گفتند «ما رایت الا جمیلا» خواستند که جلوی دشمن خار نشوند، اما خدا را شاهد می‌گیرم از لحظه‌ای که خبر شهادت آقامحمد را دادند در اوج سختی‌ها این کلام را با همه وجودم حس کردم، که اوج سختی‌ها برای اسلام و خدا دیدن همین زیبایی‌هاست.
من از این جهت افتخار می‌کنم که خدا بین این همه زندگی، زندگی من را برای فدا شدن در راه اهل بیتش انتخاب کرد، من با هیچ سجده شکری نمی‌توانم شکرش را به جا بیاورم که من را برای مسیر اهل بیت انتخاب کرده، چون حضرت آقا فرمودند که شهدای مدافع حرم از اولیاء زمان خودشان بودند، و من شش ماه همسری و کنیزی یکی از اولیاء خدا را کردم. آیت‌الله بهجت می‌رفتند در خیابان و می‌گفتند شاید یکی از اولیا خدا آنجا باشد و نفسش به من بخورد، حالا من شش ماه با یکی از اولیا خدا زندگی کردم. می‌گفت: «تو همسر دنیا و آخرت منی.» من تنها کسی بودم که اجازه می‌داد پشت سرش نماز بخوانم و من همیشه خدا را شکر می‌کنم که من را برای همسری یکی از اولیااش در آخرت انتخاب کرد.

گویا مردم ارتباط خوبی با شهید برقرار کرده‌اند، در مورد آن بفرمایید.
بعد از شهادتشان یک عده از من خواستند که مطالب زندگی‌مان را نشر بدهم و من هم از زمانی که همسرم بحث سوریه را مطرح کردند خاطرات را با ذکر زمان نوشته بودم و همان‌ها را در یک کانال نشر دادم، در این بین یک خانمی‌به من پیام دادند که من از خواندن خاطرات زندگی شما متحول شده‌ام و می‌خواهم شما را ببینم. وقتی من را دیدند گفتند: «من فقط به خاطر حضور شما چادر پوشیدم و حجابم را رعایت کرده‌ام.» ایشان کامل محجبه شدند و با یک فرد مذهبی ازدواج کردند و به جایی رسیدند که می‌گفتند اگر الان شوهرم بگوید می‌خواهم بروم سوریه با تمام وجودم می‌گویم فدای حضرت زینب.
گاهی فقط با خواندن خاطرات زندگی ما این اتفاق افتاده یا همسرم به خواب کسی رفته و چادر به آنها هدیه داده‌اند. و در کل مزار ایشان شده محل حاجت دادن و هر چند روز یک بار دوستان به من پیام می‌دهند که ما از شهید مسرور حاجت گرفته ایم. هر هفته هم که ما سر مزار ایشان می‌رویم افرادی را می‌بینیم که می‌گویند ما شنیده‌ایم شهید مسرور حاجت می‌دهد و ما برای حاجت آمده‌ایم. اولین نفری که گفت من حاجتم را از ایشان گرفتم خانمی‌بودند که گفتند: «من ۱۸ سال باردار نمی‌شدم، روزی که خبر شهادت شهدای مدافع حرم کازرون رسید من یکی یکی داشتم عکس‌های شهدا را نگاه می‌کردم، یک لحظه چهره همسر شما من را جذب کرد. نگاه کردم دیدم نوشته شهید مسرور. خیلی دلشکسته بودم و فقط زار می‌زدم و می‌گفتم شهید مسرور دکترها من را جواب کرده‌اند شما را به خون پاکتان حاجت من را بدهید. و من بعد از ۱۸ سال متوجه شدم که باردار هستم؛ ولی کمی‌بعد گفتند که قلب بچه تشکیل نشده، دلشکسته‌تر از قبل برگشتم سر مزار و گفتم شما حاجت من را دادی ولی الان که گفته‌اند قلب بچه تشکیل نشده من ضربه بیشتری می‌خورم، به خون پاکت قسم می‌دهم که از خدا بخواه که قلب بچه ام تشکیل شود. بعد که رفتم دکتر گفتند که قلب بچه تشکیل شده و رشد عادی و طبیعی دارد.»
آن بچه الان به دنیا آمده و ۴ سال دارد.

کلام آخر
خدایا چه آرام‌بخش است از خلق بریدن و به شماپیوستن قصه یکی دیگر از عشاق و پاسداران حریم ولایت را خواندیم، حکایت دلتنگی‌های نوعروسی دیگر را شنیدیم، نوعروسی که از وهبش گذشت تا سر خُم می‌به سلامت مانَد و عاشورایی دیگر به پا نشود، حرف‌ها شنید اما از حرفش برنگشت و سر عهد پیمانش ماند، «ما رایت الا جمیلا» را زمزمه کرد، صبوری به خرج داد و ایستاد تا بتواند قصه عشقی الهی را که به کربلا ختم شد برای همگان بازگو کند. و حال او و تمام مادران و نوعروسان و فرزندان شهدا چشم به راه مردانی هستند که این راه را ادامه دهند و پرچم مبارزه با ظلم و کفر را به دست صاحبش برسانند و خنکای ظهور فرزند حسین علیهم‌االسلام دل دردمندشان را تسلا بخشد…

منبع: کیهانمنبع خبر

حاج قاسم روی صندلی نشست و من هم مقابل او به دیوار تکیه دادم و ایستادم. از من پرسید اسم شما چیست؟ گفتم سید باقر حسینی هستم. در همین حین بدون حرف دیگری از روی صندلی آمد پایین و مقابل من روی زمین نشست.

به گزارش مشرق، رزمندگان لشکر فاطمیون که متشکل از برادران افغانستانی هستند بسیار مورد توجه و عنایت حاج قاسم قرار داشتند. «سید باقر حسینی» پدر شهید سید محمد صادق از شهدای همین لشکر است که در بهمن ماه سال ۹۵ در سوریه شهید شد.

سید محمد باقر می گوید: پسرم ساکن قم بود و به تازگی صاحب یک پسر شده بود. از راه سیمان کاری و بنایی خرج خانواده اش را می گذراند. با آغاز جنگ سوریه و اخباری که از جنایت داعشی ها به او می رسد تصمیم می گیرد برای دفاع از حرم حضرت زینب(س) به آنجا برود.

بیشتر بخوانید:

صوت/ روضه‌ حضرت زهرا توسط سپهبد سلیمانی

فیلم/ روایت سردار سلیمانی از محبت مادری‌ حضرت زهرا (س)

بدون اینکه به کسی اطلاع دهد نام نویسی می کند و همراه گروه فاطمیون می رود. یک روز تماس گرفت و گفت: پدر من از فرودگاه دمشق تماس می گیرم. آمدم سوریه. من که از اوضاع خبر داشتم پرسیدم چرا رفتی؟ گفت الان نمی توانم خیلی حرف بزنم، تلفن قطع میشه. هفته دیگه دوباره تماس می گیرم زنگ می زنم. گفتم لااقل می گفتی خداحافظی می کردیم. آنجا خطرناک است تو زن و بچه داری، اینجا روزی ۱۱۰-۱۲۰ هزار تومان کار می کردی الان که رفتی خرج زندگی چه می شود؟

گفت بابا هفته دیگه که زنگ زدم جواب همه سوالاتت را می دهم. یک هفته بعد زنگ زد گفت: در روضه ها شنیدی اسرای کربلا را که داخل شهر شام کردند با تازیانه و شلاق می زدند، مثل حضرت زینب(س). حالا اگر ما الان از این مردم و حرم بی بی دفاع نکنیم دشمن با خمپاره و گلوله آنها را می زند. حرف هایش را که زد آخرش گفت: حالا اگر تو راضی نباشی بر می گردم. گفتم: نه پسرم بمان، اگر قبل رفتنت هم این حرف ها را می گفتی خودم می گفتم برو.

صادق دو روز مانده بود ماموریتش تمام شود به شهادت رسید. آخر هر هفته تماس می گرفت. مدتی بی خبر بودیم. تا اینکه یکی ازدوستانش گفت سید صادق تیر خورده. گفتم هر اتفاقی افتاده به من بگو. گفت تو را به خدا از من نپرس از مسئولین بپرس. یکی دیگر از رفقایش گفت پسرت بیسیم چی بود، وسط عملیات کمین خوردند و او شهید شد.

برادر کوچکش هم با تشویق سید صادق به سوریه رفت و الان جانباز است.

بهمن ماه سال ۹۷ به مناسبت سالگرد شهادت شهادت پسرم از طرف لشکر فاطمیون ما را برای زیارت حرم حضرت زینب(س) به سوریه بردند. در هتلی که مستقر بودیم حدود ۲۵۰ خانواده دیگر فاطمیون هم حضور داشتند.

یک روز داخل اتاق مان نشسته بودیم که در زدند. من و خانمم نشسته بودیم و عروسم بیرون بود. با صدای در، نوه ام که فرزند شهید بود دوید و در را باز کرد. در کمال تعجب دیدیم مردیست که تاکنون پیش از آن بارها او را یا در تلویزیون دیده بودیم یا عکسش را مشاهده کرده بودیم. حالا او در چند قدمی ما آن هم در محل استراحتمان بود. بسیار شوکه شدیم.

حاج قاسم سلیمانی با دو نفر دیگر وارد شد. با نوه ام که یک بچه حدود ۵ ساله بود طوری دست داد و احترام کرد که گویی با یک مرد بالغ هم کلام شده. سریع جلو رفتم و با همان حس هیجانی که در درونم ایجاد شده بود او را دیدم. سردار یا الله گفت و همان جلوی در ایستاد. گفتم بیایید داخل. حاج قاسم گفت: اختیار با شماست اگر اجازه دهید. خندیدم گفتم تا اینجا به اختیار خودتان آمدید از اینجا به بعد به اختیار من بیایید. تعارفش کردم به سمت تنها صندلی اتاق که بنشیند.

حاج قاسم روی صندلی نشست و من هم مقابل او به دیوار تکیه دادم و ایستادم. از من پرسید اسم شما چیست؟ گفتم سید باقر حسینی هستم. در همین حین بدون حرف دیگری از روی صندلی آمد پایین و مقابل من روی زمین نشست.

حال و احوالمان را پرسید و از اوضاع خانواده پسرم جویا شد. گفت نام پسرت چه بود؟ گفتم سید محمد صادق. نام پدرم را هم پرسید. گفتم حاج آقا نام پدرم هم ابوطالب است.

بعد بلند شد که برود، پیشانی مرا بوسید. ناگهان دیدم اشک چشمان سردار را پر کرده. با خودم گفتم خدایا! من حرف بی تربیتی زدم یا چیزی گفتم که او ناراحت شد؟

در فکر خودم دنبال علت می گشتم که سردار گفت: شما پدر شهید هستی دعا کن من هم ردیف پسران شما باشم. بلافاصله پس از جمله سردار گفتم: الهی آمین.

سردار خندید و گفت: هنوز دعایی نکردی که الهی آمینش را گفتی. گفتم خودم تا تهش را خواندم. می دانستم وقتی می گوید می خواهم هم ردیف پسرتان باشم یعنی شهادت می خواهد. از او خواهش کردم و شماره خانه مان را دادم. گفتم سردار تو را به آبروی حضرت معصومه هر وقت به اصفهان آمدید به خانه ما هم بیایید. ایشان هم شماره ما را در دفتری یادداشت کرد اما هیچ گاه قسمت نشد قدم در خانه ما بگذارد.

۵-۶ دقیقه حاج قاسم پیش ما بود و رفت. پشتش رفتم که دیدم سردار از پله ها پایین رفت و حتی سوار آسانسور نشد.

منبع: فارس

• 

• 

• 

• 

منبع خبر