آسیای مرکزی

به گزارش مجاهدت از مشرق، کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت خارجه شامگاه سه‌شنبه با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری با اشاره به اهمیت برگزاری این اجلاس گفت: همایشی در بهمن سال گذشته در سطح نخست‌وزیران برگزار شد و مقرر گردید نشست بعدی در رشت برگزار شود. برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای آن تدارک دیده شد و لابی‌ها و رایزنی‌هایی نیز با چهار کشور ساحلی صورت گرفت. موضوعاتی که در دستور کار قرار گرفت؛ باید توجه کنیم که منطقه‌گرایی یک بحث و توجه به کشورهای همسایه یک بحث دیگر است. اکنون در بحث همسایگان، نگاه ما معطوف به همان سیاست منطقه‌گرایی است؛ از منطقه خزر شروع کرده‌ایم. کشورهای ساحلی خزر ظرفیت‌های بسیار گسترده‌ای دارند و نکته مهم‌تر این است که ما روابط بسیار خوبی با چهار کشور ساحلی داریم. البته این به معنای بی‌توجهی به سایر کشورهای آسیای مرکزی یا قفقاز نیست. ما با دیگر کشورهای این منطقه نیز همکاری فعال داریم.

وی ادامه داد: اتحادیه اقتصادی اوراسیا که مطرح است، دایره کشورهای بیشتری را در بر می‌گیرد و حتی برخی کشورهای خارج از این محدوده جغرافیایی را نیز شامل می‌شود. ما در آن چارچوب نیز فعال هستیم، عضو هستیم و از ظرفیت‌های منطقه‌ای آن استفاده می‌کنیم. با این حال، تمرکز فعلی بر حوزه خزر است؛ زیرا این حوزه ظرفیت‌های متنوعی در همکاری‌های محیط‌زیستی، گردشگری، حمل‌ونقل و لجستیک، و همکاری‌های اقتصادی و تجاری دارد. بحث کریدور شمال–جنوب نیز که این روزها مطرح است، طبیعتاً سه کشور اصلی درگیر یعنی ایران، آذربایجان و روسیه که کشورهای ساحلی را در بر می‌گیرد و از اهمیت راهبردی برخوردار است. هدف اصلی این نشست آن است که بتوانیم نقشه راهی برای اتصال استان‌های‌مان به یکدیگر وصل کنیم و سپس مصوبات آن را پیگیری کنیم تا به مرحله اجرا برسد.

معاون وزیر خارجه با اشاره به اینکه دبیرخانه‌ای در وزارت امور خارجه و در معاونت کنسولی، امور مجلس و ایرانیان خارج از کشور تشکیل شده است که آقای دکتر جلال‌زاده مسئولیت آن را بر عهده دارند، گفت: طبیعتاً این روند به همین دو یا سه نشست محدود نخواهد شد و امکان دارد نشست‌های بعدی در استان‌های مختلفی که دارای ظرفیت هستند، برگزار شود. نکته مهم در دیپلماسی استانی این است که ابتدا استان‌ها باید به ظرفیت‌های خود باور داشته باشند. اگر در داخل کشور یک قوه محرکه وجود نداشته باشد، دیپلماسی همسایگی و همکاری با کشورهای همسایه شکل نخواهد گرفت؛ بنابراین باید ابتدا ساختار متناظر آن را در داخل کشور ایجاد کنیم. به همین دلیل وزارت امور خارجه به این موضوع توجه کرده است.

غریب آبادی با تاکید بر اینکه هدف ما انجام کار در داخل کشور نیست؛ افزود: هدف این است که ظرفیت‌های داخلی را شناسایی و آن‌ها را به ظرفیت‌ها و سازوکارهای خارج از کشور به‌ویژه کشورهای پیرامونی و همسایگان متصل کنیم تا در راستای منافع ملی از آن‌ها بهره‌برداری شود. سیاست خارجی فقط خلاصه به گفت‌وگو با چند کشور نیست. گفت‌وگو و مذاکره تنها بخشی از وظایف وزارت خارجه است. وزارت امور خارجه وظایف دیگری نیز دارد، از جمله مأموریت‌هایی در حوزه دیپلماسی اقتصادی. باور ما این است که برآیند فعالیت‌های وزارت امور خارجه باید تأمین منافع ملی باشد؛ تأمین منافع ملی نیز تنها به منافع سیاسی، دیپلماتیک یا امنیتی-دفاعی محدود نمی‌شود. بخش مهمی از آن، در جهانی که امروز به‌طور گسترده به هم پیوسته است، منافع اقتصادی و تجاری است که بسیار کلیدی محسوب می‌شود.

معاون حقوقی وزیر خارجه خاطر نشان کرد: از این منظر، وزارت امور خارجه در حال بازنگری ساختارهای خود است تا از تمامی ظرفیت‌های داخلی، ظرفیت‌های استانی و ظرفیت سفارتخانه‌ها برای تحقق منافع ملی استفاده کند. یکی از ایده‌هایی که اکنون در وزارت خارجه در حال پیگیری است، تغییر رویکرد نسبت به سفارتخانه‌هاست. زمانی توجه ویژه به سفارتخانه‌های کشورهای اروپایی داده می‌شد و تلاش می‌شد سفرا و دیپلمات‌های قوی در آن کشورها اعزام شوند. اما امروز دیگر نیازی برای این رویکرد وجود ندارد. وزارت امور خارجه اکنون بر روی این ایده کار می‌کند که قوی‌ترین دیپلمات‌ها باید به‌عنوان سفیر در کشورهای همسایه اعزام شوند و این موضوع مورد توجه ویژه وزیر محترم امور خارجه نیز هست. در حال حاضر تلاش می‌کنیم ساختار و منابع انسانی سفارتخانه‌های خود را در کشورهای پیرامونی تقویت کنیم.

به گزارش مجاهدت از مشرق، رویترز به نقل از پنج منبع آگاه نوشت که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مصرانه به‌دنبال متقاعد کردن جمهوری آذربایجان و تعدادی دیگر از متحدان واشنگتن در آسیای مرکزی به پیوستن به توافقات عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی است.

به ادعای این منابع، حالا آنکه جمهوری آذربایجان و تمام کشورهای آسیای مرکزی پیش از این روابط دیرینه‌ای با اسرائیل داشته و این بدان معناست که گسترش توافقات «آبراهام» با گنجاندن آنها تا حد زیادی نمادین خواهد بود و بر تقویت روابط در حوزه‌هایی همچون تجارت و همکاری نظامی تمرکز خواهد داشت.

رویترز در ادامه نوشت: نسخه اولیه توافقات «آبراهام» که در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در دوره نخست ریاست جمهوری ترامپ، بین اسرائیل و چهار کشور با اکثریت مسلمان در خاورمیانه و آفریقا منعقد شد، بر عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با اسرائیل پس از میانجی‌گری آمریکا تمرکز داشت.

با این حال، افزایش شمار شهدا در نواز غزه و مسدودسازی ورود مواد غذایی و کمک‌های بشردوستانه به این باریکه و استفاده رژیم صهیونیستی از غذا به عنوان سلاح و تداوم عملیات‌های نظامی در غزه، خشم جهان عرب را برانگیخته و تلاش‌های مذبوحانه ترامپ برای اضافه کردن کشورهای مسلمان بیشتر به توافقات آبراهام را پیچیده ساخته است.

جنگ غزه که تاکنون به شهادت بیش از ۶۰ هزار فلسطینی از جمله ده‌ها زن و کودک منجر شده است، خشم جامعه بین‌الملل را نیز برانگیخته است. کشورهای کانادا، فرانسه و انگلیس در روزهای اخیر برنامه خود را به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین اعلام کرده‌اند.

همچنین به گفته سه منبع، یکی از مسائل بحث‌برانگیز، مناقشه آذربایجان با کشور همسایه با ارمنستان است چرا که دولت ترامپ توافق صلح بین این دو کشور واقع در منطقه قفقاز را پیش‌نیاز پیوستن به توافقات عادی سازی می‌داند.

به گفته منابع مذکور، در حالی که مقامات دولت ترامپ به طور علنی به چندین گزینه احتمالی ورود به توافقات عادی‌سازی اشاره کرده‌اند، مذاکرات حول محور باکو در بین مسنجم‌ترین و جدی‌ترین‌هاست. به ادعای دو منبع، توافق احتمالی ظرف چند ماه یا حتی چند هفته قابل دستیابی است!

به گزارش مجاهدت از مشرق، مسعود پزشکیان، رئیس جمهور در همایش بین‌المللی با عنوان «ارتباط متقابل عصرها و تمدن‌ها» که به مناسبت بزرگداشت سیصدمین سالگرد مختومقلی فراغی شاعر شهیر ترکمن برگزار شد، اظهار کرد: از رئیس‌جمهور و رهبر ملی ترکمنستان بابت دعوت از اینجانب و میزبانی نشست فرهنگی بزرگداشت شاعر شهیر مختومقلی فراغی صمیمانه تشکر می‌کنم.

وی افزود: در قلمروی بزرگ سیاسی- فرهنگی که امروز ایران و ترکمنستان در قلب آن جای گرفته‌اند و در زمان سلجوقیان و شاعران و تاریخ نگاران سرحد آن را از جیحون تا فرات و گاه از کاشغر تا حلب ذکر کرده‌اند، از دیرباز مردمانی با صلح و صفا زندگی می‌کنند که با وجود گوناگونی و تنوع در قوم و زبان، میراث تمدنی و فرهنگی مشترکی دارند.

رئیس جمهور ادامه داد: در این قلمروی سرزمینی گسترده، ساختار فرهنگی کما بیش واحدی حاکم بوده؛ با وجود اقوام گوناگون و گویش ها، زبان ها و لهجه های متفاوت و برآمدن و برافتادن سلسله های حکومتی مختلف، نمودهای فرهنگی این پهنه عظیم همواره از آبشخورهای یکسان سیراب شده است، از این رو جلوه های گوناگون فرهنگ، هنر و ادبیات چنان مشابهت و نزدیکی دقیقی دارد که جز با قائل شدن به زیرساخت فرهنگی واحد، قابل توصیف و توجیه نیست.

پزشکیان با بیان اینکه روابط و دوستی دو ملت ایران و ترکمنستان به عنوان دو همسایه با مرزهای طولانی همواره روابطی دوستانه، برادرانه، سازنده و مبتنی بر منافع متقابل بوده، گفت: میراث فرهنگی مشترک ایران و ترکمنستان، بستر صلح و توسعه پایدار است.

پایداری دوستانه میان ملت‌ها وامدار دغدغه‌های شاعران استوی تصریح کرد: نقش‌های مهمی از تاریخ، ادبیات و فرهنگ مردم ایران با مردم حوزه تمدنی آسیای مرکزی از پیوستگی بالایی برخوردار است و به‌سان نوری است که از یک منشور تابیده و جهان پیرامون ما را غرق در شکوه و وسعت گیرای خود ساخته است.

رئیس جمهور ادامه داد: وجود دین اسلام و گسترش آیین های اسلامی از مسیر ایران و آسیای مرکزی و تبادل فرهنگی در کنار قرابت زبانی میان اقوام ایرانی با قومیت های ساکن در گستره آسیای مرکزی بر رونق و غنای تمدن مشترک افزوده است.

پزشکیان قوام و پایداری دوستانه میان ملت‌ها وامدار فعالیت‌ها و دغدغه‌های عالمان و شاعران اخلاق و معنویت دانست و گفت: تبادل اندیشه و تعاملات فرهنگی میان گروه‌های انسانی خارج از اراده دولت‌ها شکل گرفته است و مرز و حصار نمی‌شناسد.

وی عنوان کرد: اقوام ایران و آسیای مرکزی از آبشخورهای فرهنگی یکسان سیراب شده‌اند و پیوستگی تمدنی عمیقی دارند.پزشکیان اظهار کرد: دیوان اشعار و آثار به‌جای مانده از مختومقلی، گویای دریایی از مضامین اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است.وی ادامه داد: بسیاری از گویش‌های زبانی ما مدیون تلاش وافر شاعران بزرگی همچون مختوم‌قلی فراغی است که از جان مایه گذاشته‌اند.

رئیس‌جمهور مطرح کرد: بسیاری از دلایل ماندگاری آداب سنن و گویش‌های زبانی ما مدیون تلاش وافر بزرگانی بوده است که از جان مایه گذاشته‌اند، اگر زبان فارسی شاعران بزرگی چون فردوسی را برای احیای خود دیده است زبان و ادب ترکمن نیز مدیون تلاش شاعران و ادیبان بزرگی همچون که نقش به بدلی برای حفظ ادبیات ترکمن از خود بر جای گذاشته است.

نگاه به وحدت فقط مختص به جوامع اسلامی نیست

پزشکیان گفت: یکی از موضوعاتی که تمایل دارم در خصوص آن سخن بگویم وجود دسیسه‌های پنهان برای واگرایی و ایجاد دشمنی میان مذاهب اسلامی است موضوعی که لازم است مد نظر همه جامعه اسلامی قرار گیرد.

وی افزود: بخش‌های مهمی از جهان اسلام در معرض تهدید افراط و رشد گروه‌هایی است که فلسفه وجودی خود را در تزریق افتراق و جدایی جامعه اسلامی می‌بینند.

رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: وقتی بزرگانی مانند مختوم قلی صحبت از همگرایی و اتحاد جوامع اسلامی می‌کنند به خوبی از زوایای تاریک و مصائب جدایی آگاه هستند.

پزشکیان اظهار کرد: آیه «واعتصموا بحبل اللـه جمیعا ولا تفرقوا» بهترین و مؤثرترین راه برای جلوگیری از هرگونه نفاق و ایجاد کننده وحدت به معنای حقیقی آن در دنیای پرتلاطم کنونی است.

وی ادامه داد: نگاه به وحدت و ایجاد وفاق فقط مختص به جوامع اسلامی نیست بلکه صحبت از صلح و تعمیق برادری و پی‌ریزی گفتمان وفاق نیاز امروز جامعه بین‌المللی است اما در این گذر هنوز هم مؤلفه‌های یکجانبه‌گرایی همزیستی جامعه جهانی را با اختلال مواجه کرده است.

عمق بحران غزه و ادامه حملات وحشیانه به لبنان خارج از توصیف است

رئیس‌جمهور گفت: مصداق یکجانبه‌گرایی در مسئله فلسطین و نادیده گرفته‌شدن حقوق ملتی می‌بینیم که دارای تاریخ، فرهنگ و عناصر فرهنگی مختص به خود هستند، عمق بحران غزه و ادامه این جنگ نابرابر و ادامه حملات وحشیانه به لبنان خارج از توصیف است.

پزشکیان ادامه داد: از مصادیق شعر مخدومقلی درک درست و ترس وی از جهل و آسیبی بود که با دوری از اخلاق می‌توانست جامعه بشری را به سوی انقیاد و یا بی‌اخلاقی سوق دهد.

وی با بیان اینکه وحدت اسلامی نیرویی برای مقابله با تهدیدات و جلوگیری از نفاق است، گفت: تفرقه میان مسلمانان تنها به نفع دشمنان است و باید با همدلی به مقابله با آن پرداخت.

رئیس‌جمهور گفت: آموزه‌های اسلامی همواره بر اهمیت اتحاد و اجتناب از افتراق تأکید دارند. با پایبندی به اصول اسلام، به جامعه‌ای مبتنی بر برادری و تفاهم خواهیم رسید.

وی با تأکید بر اینکه دوری از معنویت سال‌هاست که روزگار ما را با چالش‌ مواجه کرده‌ است، تصریح کرد:‌ امیدوارم با تقویت و توسعه همکاری‌های فرهنگی و برگزاری مراسم‌های مشابه گام مهمی در معرفی شایسته مفاخر و گنجینه‌های ادبی برداریم.

پزشکیان در پایان تصریح کرد: از دولت محترم ترکمنستان بابت این نشست مهم فرهنگی تشکر می‌کنم و امیدوارم توسعه همکاری‌های فرهنگی گامی مهم در معرفی مفاخر و گنجینه‌های ادبی مشترکمان برداریم.