آسیای مرکزی

به گزارش مجاهدت به نقل ازمشرق به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور عصر امروز(پنجشنبه) در سخنانی در بیستمین نشست شورای نخست وزیران سازمان همکاری شانگهای که از طریق ویدیو کنفرانس انجام شد، با بیان اینکه سازمان همکاری شانگهای هم اکنون به عنوان یک الگوی موفق از همکاری راهبردی منطقه ای و در راستای ترویج فرهنگ چندجانبه گرایی بین المللی است، تصریح کرد: سازمان همکاری شانگهای با برخورداری از ظرفیت‌ها و فرصت های وسیع همکاری‌های چندجانبه می توانند از طریق همکاری و هم اندیشی با یکدیگر، نویدبخش آینده ای روشن برای ملت های منطقه باشند.

متن کامل سخنان معاون اول رئیس جمهور به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای رئیس؛

نخست وزیران و وزرای محترم؛

ابتدا مایل هستم قدردانی خود را از جناب آقای عسگر مامین، نخست وزیر محترم و دولت قزاقستان به خاطر میزبانی این نشست اعلام کنم. خرسندم که فرصتی فراهم شد تا در اجلاس مجازی نخست وزیران محترم سازمان همکاری شانگهای مشارکت کنم. همچنین مایلم از حمایت اعضای این سازمان بابت پذیرش درخواست عضویت کامل جمهوری اسلامی ایران در این سازمان، کمال تشکر و قدردانی را از سوی دولت و ملت ایران ابراز کنم.

سازمان همکاری شانگهای هم اکنون به عنوان یک الگوی موفق از همکاری راهبردی منطقه ای و در راستای ترویج فرهنگ چندجانبه گرایی بین المللی مطرح است ، بر این اساس آمادگی داریم تا فرآیند عضویت کامل در این سازمان را در کوتاه ترین زمان ممکن انجام دهیم. بدون تردید، ادامه حمایت کشورهای عضو موجب تسهیل فرآیند عضویت کامل و فعالیت همه جانبه ایران در سازمان همکاری شانگهای خواهد شد.

همکاران گرامی؛

اکنون اعضای سازمان همکاری شانگهای با برخورداری از ظرفیت ها و فرصت های وسیع همکاری های چندجانبه می توانند از طریق همکاری و هم اندیشی با یکدیگر، نویدبخش آینده ای روشن برای ملت های منطقه باشند. ضمن اینکه این قابلیت ها، سازمان و اعضای آن را در برابر چالش های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی مقاوم می کند.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان عضوی مسئولیت پذیر در منطقه و جامعه جهانی، ظرفیت ها و توانمندی های بسیاری دارد؛ از جمله برخورداری از امنیت و ثبات پایدار، منابع غنی انرژی، مزیت پیوستگی جغرافیایی و همبستگی ملی، پیوندهای گسترده تاریخی و فرهنگی با کشورهای عضو و ناظر سازمان و نیز زمینه های فرهنگی غنی که مانع رشد تفکرات افراط گرا در منطقه است.

همکاران عزیز؛

ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی و مزایای نسبی در هر یک از کشورهای عضو سازمان توجه جامعه جهانی را به خود جلب کرده و فرصت های کم نظیری را برای پیوندهای راهبردی و تعامل بیشتر میان اعضاء ایجاد می‌کند. در همین راستا مزیت‌های حمل و نقلی و جغرافیایی به واسطه همجواری با دو حوضه آبی دریای خزر و خلیج فارس و امکان بهره گیری کشورهای عضو و ناظر سازمان همکاری شانگهای از قلمرو جمهوری اسلامی ایران برای انتقال کالا و انرژی به بازارهای جهانی، یکی از زمینه های سودمند در همکاری های راهبردی بین ایران با سازمان است.

جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست اعلام شده توسط جناب آقای رئیسی رئیس جمهور محترم جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تقویت و ارتقا روابط و همکاری با دولت های منطقه خصوصا در جهت تقویت و تسهیل خطوط مواصلاتی و ترانزیتی با هدف ارتقاء پیوندها میان چین، جنوب و جنوب شرق آسیا با افغانستان، آسیای مرکزی، قفقاز و روسیه، اولویت خاصی قایل است. ایجاد خطی امن، پایدار و قابل اتکا در مسیر شمال – جنوب و با استفاده از زیرساخت های فعال در بنادر جنوبی، بویژه بندر اقیانوسی چابهار، جزء سیاست های راهبردی ایران در جهت توسعه همکاری های منطقه ای و نیز گسترش تبادلات تجاری پویا با کشورهای پیرامونی است.

اعضای محترم؛

برنامه ریزی برای تسهیل سرمایه گذاری و گسترش همکاری های مشترک و متقابل اقتصادی که به توسعه بادوام و امنیت پایدار منطقه می انجامد؛ بدون در نظر گرفتن زمینه های امنیتی و توجه به آرامش ملت ها، میسر نخواهد بود. بنابراین برای رسیدن به این هدف می بایست تهدیدات و چالش های مهم امنیتی منطقه همچون شرایط بحرانی در کشور دوست و برادر ما افغانستان به سرعت مورد توجه همسایگان و اعضای محترم سازمان همکاری شانگهای قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران در ادامه تلاش های متعدد برای یاری رساندن به این کشور همسایه و مردم رنج دیده آن، در تاریخ ۲۷ اکتبر، میزبان نشست همسایگان افغانستان به علاوه روسیه بود. اجلاس تهران این پیام واحد را به داخل افغانستان و جامعه بین المللی داد که همسایگان افغانستان، از حاکمیت دولتی فراگیر با مشارکت همه گروه های قومی در آن کشور حمایت می کنند.

همکاران محترم :

مایلم در بخش همکاری های تجاری و اقتصادی شانگهای به چند اولویت که با توجه به وضعیت پساکرونا اهمیت مضاعفی می یابد اشاره کنم:

اول: خوشبختانه در اجلاس سال ۲۰۰۵ نخست وزیران سازمان شانگهای سند تشکیل« اتحادیه بین بانکی» به امضا رسید. هدف اصلی از آن ایجاد سازوکاری برای سرمایه گذاری و ارایه خدمات بانکی برای پروژه هایی است که مورد توافق اعضاست. این ابتکار مهم مورد توجه و حمایت ما قرار دارد.

دوم: در اجلاس سران سال ۲۰۲۱ راهبرد کوتاه مدت کنسرسیوم تصویب شد که اهداف آن گسترش همکاری در حوزه های اتصالات زیر ساختی، فنآوری، صنایع پیشرفته، کشاورزی و ایجاد زنجیره عرضه کارآمد منطقه ای بیان شد. تقویت این روند به نفع همه اعضا است.

سوم: با کمال خرسندی ، سازمان همکاری شانگهای دارای ساز و کاری به نام « شورای تجاری» است که دبیرخانه آن در مسکو قرار دارد و هدف آن ارتقاء همکاری های اقتصادی و تجاری است از جمله توجه به حوزه های انرژی، حمل و نقل، مخابرات، بانک، آموزش، علم ، فناوری نوین، بهداشت و کشاورزی.

چهارم: وجود سازوکار «بانک توسعه » و «باشگاه انرژی» در اتحادیه، نشانگر این موضوع مهم است که تقریباً تمامی سازوکارهای موجود در اتحادیه پیش بینی شده است و اراده جمعی اعضا هم برای تحقق این اهداف، حاصل است.

مایلم در این جلسه مهم اعلام کنم که جمهوری اسلامی ایران بعنوان عضو پذیرفته شده دائم در شانگهای، از این سازوکارها به گرمی استقبال می کند و آماده ایم همه ظرفیت های بزرگ کشورمان را در جهت تحقق اهداف مذکور فعال ساخته و به خدمت همکاریهای پیش روی منطقه ای در آوریم.

جناب آقای رئیس؛

نخست وزیران و وزرای محترم؛

در پایان ضمن تبریک به دوستان چینی به مناسبت ریاست اجلاس بعدی، بار دیگر از نخست وزیر محترم قزاقستان و همه دست اندرکاران برگزاری این اجلاس تشکر کرده و برای دولت و مردم قزاقستان و سایر ملت ها و کشورهای عضو آرزوی سربلندی و موفقیت می‌کنم.

به گزارش مجاهدت به نقل ازمشرق، «ولی کالجی» با اشاره به برگزاری پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) که قرار است هفته آینده در ترکمنستان برگزار شود، اظهار کرد: گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری که ماهیت و هدف سازمان اکو هست، نقطه تلاقی دو اولویت دولت سیزدهم یعنی سیاست همسایگی و دیپلماسی اقتصادی است.

پژوهشگر ارشد مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری اضافه کرد: برگزاری اجلاس اکو در عشق آباد ترکمنستان، اجلاس مهمی است و می‌تواند در رابطه با پیوند و تعمیق توسعه روابط اقتصادی و تجاری ایران با سایر کشورهای همسایه تاثیرگذار باشد.

کالجی مهترین موضوعات قابل طرح در اجلاس اکو را تقویت شبکه ریلی میان کشورهای عضو این سازمان عنوان کرد و گفت: پنج کشور آسیای مرکزی، عضو اکو هستند و باید تقویت شبکه ریلی این کشورها در دستور کار اکو قرار گیرد.

وی یادآور شد: طی ماه‌های گذشته راه آهن خواف – هرات در افغانستان افتتاح شد، در پاکستان هم  بعد از یک دهه توقف، قطار کانتینربر اکو در سه کشور پاکستان، ایران و ترکیه  به حرکت درآمد که اتفاق مهمی در مورد توسعه شبکه ریلی کشورهای عضو است.

 کالجی با بیان اینکه شبکه ریلی ایران و ترکیه نیاز به بازسازی و توسعه دارد، اضافه کرد: ایران و جمهوری آذربایجان ارتباط ریلی با هم ندارند و محور رشت آستارا هنوز تکمیل نشده است که باید این موضوع هم مورد توجه قرار گیرد زیرا حجم بار و کالایی که از طریق  شبکه ریل جابه جا می‌شود قابل مقایسه با کامیون نیست.

پژوهشگر ارشد مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری یادآور شد: احیای راه آهن قفقاز جنوبی از جلفا به نخجوان و جمهوری آذربایجان و ارمنستان که بعد از جنگ دوم قره باغ مطرح شده به دلیل اختلافات منطقه‌ای معطل مانده است و تکمیل آن می تواند مبادلات تجاریو اقتصادی منطقه را تسریع کند.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر با تکمیل راه آهن بصره – شلمچه، ایران و عراق هم باهم ارتباط ریلی پیدا می‌کنند و این خط آهن می تواند حوزه کشورهای آسیای مرکزی، پاکستان و افغانستان را به عراق و حوزه کشورهای عربی متصل کند که اتفاق مهمی در حوزه اکو خواهد بود.

کالجی با تاکید بر لزوم تقویت کریدورهای ترانزیتی و نقش آن در افزایش مبادلات تجاری سازمان اکو گفت: سازمان همکاری اقتصادی (اکو) از نظرجغرافیایی محل تلاقی قرار گرفتن چندین طرح مهم استراتژیک و کریدور است  که این موضوع باید مورد توجه ویژه این سازمان قرار گیرد.

وی به طرح ابتکار یک کمربند- یک راه چین اشاره کرد و احیای جاده ابریشم گفت: تقریبا اکثر کشورهای عضو اکو در این مسیر قرار دارند. علاوه بر این تعدادی از اعضای اکو در کریدور شمال- جنوب بین هند، ایران، جمهوری آذربایجان و روسیه واقع شده‌اند. کریدور خلیج فارس و دریای سیاه است هم در این مسیر قرار دارد.

این کارشناس مسائل آسیای میانه ادامه داد: مجموعه‌ای از طرح‌ها و برنامه‌های اقتصادی تجاری و ترانزیتی که در طول این سال ها ایجاد شده همه از جغرافیای اکو عبور می کند و اکو می تواند نقطه تلاقی همه این طرح‌های ترانزیتی و اقتصادی باشد.

کالجی با اشاره به ظرفیت های اکو در بخش انرژی گفت: در حوزه انتقال انرژی این سازمان از ظرفیت‌های خوبی برخوردار است و کشورهای عضو این سازمان حالت مکمل دارند. در این زمینه ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان به عنوان کشورهای تولید کننده نفت و گاز و پاکستان، افغانستان و ترکیه مصرف کننده نفت و گاز همه عضو اکو هستند و از این جنبه  باید خطوط انتقال انرژی تقویت شود.

 به گفته این پژوهشگر حوزه‌ آسیای میانه و قفقاز در حوزه صادرات برق و ایجاد شبکه یکپارچه انتقال برق بین کشورهای عضو اکو هم مولفه مهمی برای ارتقای همکاری‌های تجاری بین اعضای این سازمان است.

وی در ادامه اظهار کرد: یکسان سازی تعرفه‌های گمرکی و همکاری های بانکی می‌تواند تجارت داخلی اعضای اکو را گسترش دهد،   زیرا حجم تجارت داخلی اکو در مقایسه با سایر سازمان‌ها رقم بالایی نیست و این نقطه ضعفی برای سازمان اکو محسوب می شود که در این سه دهه هنوز برطرف نشده است و باید در این زمینه تسهیل‌گری شود.

کالجی با بیان اینکه دبیرخانه اکو مستقر تهران می‌تواند نقش فعالی در تدوین دستور کار اکو داشته باشد، گفت: اکو می تواند حوزه عملکرد خود را گسترش دهد و یا فقط بر حوزه مسایل اقتصادی و تجاری تمرکز کند و به نظر می‌رسد گاهی اوقات در چند دهه اخیر از وظیفه اصلی خود خارج شده و وارد حوزه‌های دیگر شده است.

وی افزود: اگر تمرکز اکو و دبیرخانه اکو بر مسایل اقتصادی و تجاری باشد و به سمت کاهش متقابل تعرفه های گمرکی، اجتناب از اخذ مالیات و عوارض مضاعف، باز کردن خطوط اعتباری برای تجار صادر کننده، افتتاح دفاتر تجاری و برگزاری نمایشگاه تجاری مشترک برای شناسایی بازار هدف پیش برود، می‌تواند عملکرد موفق‌تری داشته باشد و در صورتی که بر حوزه های سیاسی و فرهنگی تمرکز کند از اهداف خود دور می‌شود.

پانزدهمین اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) و ششمین نشست سران کشورهای ساحلی دریای خزر هفتم آذر ماه به میزبانی ترکمنستان برگزار می شود.

اجلاسیه پانزدهم به صورت حضوری است گرچه چهاردهمین اجلاس سران اکو اسفندماه سال گذشته به دلیل شیوع کرونا به صورت مجازی برگزار شد و پاکستان ریاست این نشست را بر عهده داشت. شعار چهاردهمین نشست سران اکو نیز «همکاری اقتصادی منطقه ای در دوران پسا کرونا» بود.