آسیای میانه

به گزارش مجاهدت از مشرق، وحید جلال‌زاده ، با اشاره به توسعه سیاست همسایگی در دولت سیزدهم، اظهار داشت: یکی از سیاست‌های اصولی دولت سیزدهم که در رأی اعتماد وزیر امور خارجه و در برنامه‌های کلان رئیس‌جمهور در ابتدای دولت مطرح شد، پیگیری سیاست همسایگی بود.

وی بیان کرد: سیاست تقویت ارتباط با همسایگان به خوبی در دولت پیگیری شده است. ما تاکنون در آسیای میانه، در حوزه خلیج فارس و در شرق کشور با اکثریت همسایگان خود رابطه‌ای متعادل و متوازن برقرار کردیم.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: بسیاری از مشکلاتی که با برخی از کشورها در آسیای میانه داشتیم، در دولت سیزدهم برطرف شده است و ما الان در رابطه مناسبی با این کشورها قرار داریم.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: سیاست اخیر دولت در تنش زدایی با برخی از کشورهای منطقه در حوزه خلیج فارس از جمله امارات، بحرین و عربستان، سیاست درست و خوبی بوده است، البته ما از این رویکرد انتظار بهره برداری در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی را هم داریم.

جلال‌زاده درباره آخرین وضعیت بازگشایی سفارت‌های ایران و عربستان، گفت: برای فعال‌سازی سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های دو کشور یکسری اقدامات و مقدمات لازم است که در حال انجام است و سپس تبادل سفرای دو کشور انجام خواهد شد.

وی اظهار داشت: تاکید ما آن است که از سرگیری روابط ایران با کشورهایی مانند عربستان باید تأثیرات خود را در حوزه اقتصادی و سیاسی و برای ملت‌های منطقه هم داشته باشد. عربستان و ایران دو کشور بسیار مهم در جهان اسلام و منطقه هستند و اگر این دو کشور با هم رابطه خوب و متوازن داشته باشند، به نفع ملت‌های منطقه است و همچنین می‌توانیم در آینده و در مواجهه با دشمنان جهان اسلام رویکرد بهتری را شاهد باشیم.

رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: مجلس شورای اسلامی از سیاست تقویت روابط با همسایگان و تنش‌زدایی دولت حمایت می‌کند. البته ما منتظر بهره‌برداری های سیاسی و اقتصادی از تنش زدایی با کشورهایی چون عربستان و تقویت سیاست همسایگی هستیم و باید آثار آن را در عمل ببینیم.

به گزارش مجاهدت از مشرق به نقل از خبرگزاری تاس، چین گانگ وزیر امور خارجه چین در اظهاراتی خاطرنشان کرد که پکن آماده همکاری با جامعه بین المللی از جمله کشورهای آسیای میانه برای دستیابی به یک “مخرج مشترک” به منظور حل بحران اوکراین است.

وی که این اظهارات را در نشست وزاری امورخارجه با پنج کشور آسیای مرکزی مطرح کرد، افزود: یک درگیری هر چقدر هم که پیچیده باشد، باید تنها با سیاست حل شود.

چین گانگ سپس یادآور شد که پیشینه تاریخی و دلایل واقعی پیچیده باعث شده است که بحران اوکراین به مرحله کنونی برسد.

روز گذشته نیز برای اولین باز از زمان شروع جنگ اوکراین، شی جینپینگ رئیس جمهوری چین در تماس تلفنی با ولودیمیر زلنسکی همتای اوکراینی خود، بر ضرورت پایان جنگ از طریق راه حل سیاسی و گفت و گو تاکید کرد و گفت که چین آماده کمک به پیشرفت روند مذاکرات برای پایان جنگ است.

نشست وزرای امور خارجه چین و پنج کشور آسیای مرکزی قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان از تاریخ ۲۶ تا ۲۷ آوریل (۶ تا ۷ اردیبهشت) در چین برگزار شد و مسائل مهم بین‌المللی و منطقه‌ای از محورهای اصلی گفت و گو اعلام شده است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، ایروان بارها اعلام کرده که هیچ گونه مهمات یا کالای دارای کاربرد نظامی را پیش از محاصره دالان لاچین در ۱۲ دسامبر ۲۰۲۲ یا پس از آن، در این مسیر جابجا نکرده است.

بیانیه وزارت امور خارجه ارمنستان با تاکید دوباره بر مستقر نشدن هیچ گونه نیروی نظامی این جمهوری در ناگورنو قره باغ، هدف از هیئت حقیقت یاب بین المللی اعزامی به این نقطه را تائید اعتبار اطلاعاتی دانست که بارها توسط سران جمهوری آذربایجان، تکذیب شده است.

این بیانیه با پافشاری دوباره بر تمایل ایروان به دستیابی به صلح در این منطقه، بر ضرورت اعزام سریع این هیئت به ناگورنوقره باغ و گذرگاه لاچین برای جلوگیری از تهاجم دوباره نیروهای آذربایجان، با توجه به آمادگی های آشکار این جمهوری برای اجرای پاکسازی قومی و نسل کشی در این منطقه، تاکید کرده است.

ایروان ادعای باکو را در باره اعزام یک ستون خودروهای نظامی به جاده استپاناکرت – لیساگور در هفتم مارس (۱۶ اسفند ماه) و استفاده از این مسیر برای نقل و انتقال نیروهای ارتش خود، تکذیب کرده است.

روز گذشته ،پیتر استانو سخنگوی امور خارجه و امنیتی اتحادیه اروپا ضمن ابراز تاسف از “خشونت پیش آمده در خط مقدم قره باغ که دستکم پنج قربانی بر جای گذاشت”، خواهان تحقیق کامل در مورد “جرئیات این رخداد مرگبار” شد.

مقام‌های ناتو، اتحادیه اروپا و آمریکا طی اظهاراتی ضمن رد استفاده از نیروی نظامی در حل‌وفصل اختلاف ها، خواهان تحقیق در مورد حادثه تیراندازی در قره‌باغ و فشار بر جمهوری آذربایجان شدند.

استانو همچنین از تمامی طرف های ذی نفع خواست تا با خویشتنداری از اقدام های دیگری که ممکن است ثبات منطقه را تضعیف کرده و فرآیند صلح را تهدید کند، جلوگیری کنند.

به نوشته آرمن پرس، سه مامور پلیس اداره گذرنامه و روادید قره باغ حوالی ساعت ۱۰ بامداد پریروز (۱۴ اسفند) در جریان کمین نیروهای جمهوری آذربایجان به خودروی آنها کشته شدند. وزارت دفاع روسیه که مسئولیت صلح بانی در منطقه را بر عهده دارد، اعلام کرده که طرف آذربایجانی آغازگر این حمله بود و در جریان آن ۲ سرباز این جمهوری نیز کشته و یک نظامی دیگر مجروح شدند.

خاویر کولومینا نماینده ویژه دبیرکل ناتو در امور قفقاز و آسیای میانه نیز در بیانیه ای با اشاره به تیراندازی به خودروی پلیس قره‌باغ نوشت: از گزارش های حاکی از رخداد مرگبار در نزدیکی شهر استپاناکرت (خانکندی) بسیار نگرانیم. این رخداد نشاندهنده فوریتِ یافتن راه حل برای مسائل باقیمانده در میز مذاکره است. ناتو از عادی سازی روابط میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان حمایت می کند.

ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز در جریان یک کنفرانس خبری گفت که مناقشه قره‌باغ راه‌حل نظامی نداشته و استفاده از قوه قهریه برای حل و فصل اختلاف‌ها هرگز پذیرفتنی نیست.

پرایس ضمن ابراز همدردی با خانواده جانباختگان و مجروحین، گفت: تنها را حفظ صلح، میز مذاکره است و کاربرد زور مذاکرات را تضعیف می کند.

وی گفت که لو بونو (Lou Bono) مشاور ارشد مذاکرات قفقاز در وزارت امور خارجه آمریکا، در منطقه حضور دارد تا بر بر مسیر دیپلماسی و گفت و گوی مستقیم به عنوان تنها مسیر پیش رو تاکید کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا همچنین بر تعهد واشنگتن به مذاکرات صلح باکو و ایروان تاکید کرد.

پرایس گفت: ما آماده‌ایم که به صورت دوجانبه، سه جانبه و چندجانبه به مشارکت در پیشبرد تلاش ها در تامین یک صلح بادوام ادامه دهیم.

آدام شیف نماینده دموکرات مجلس آمریکا و رئیس پیشین کمیته اطلاعاتی این نهاد قانونگذاری نیز با انتشار بیانیه ای، “قتل عمد” سه مامور پلیس در قره‌باغ به دست نیروهای جمهوری آذربایجان را دلیلی دیگر برای لزوم تحریم باکو دانست.

به گزارش مجاهدت از تارنمای خبرگزاری ارمنستان، این عضو کنگره در بیاینه خود جمهوری آذربایجان را متهم کرد که “حقوق بشر و حق تعیین سرنوشت” مردم قره باغ را نقض می کند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، ولادیمیر پوتین در سخنان خود در مورد وضعیت افغانستان به عنوان یکی از اعضای دایم سیکا خاطر نشان کرد: برای عادی سازی وضعیت سرزمین افغانستان قطعا لازم است تا به صورت مشترک رشد اقتصادی آن را بهبود بخشید.

رییس جمهوری روسیه در مورد این کشور که آمریکا سال گذشته پس از ۲ دهه اشغال نیروهای خود را از آنجا تخلیه کرد، افزود: اما اول از همه، ما قویا (از آمریکا) می‌خواهیم تا غرامت خسارت وارده به افغان‌ها در جریان سال‌ها اشغال را بدهد و منابع مالی مسدود شده افغانستان را آزاد کند.

پوتین در ششمین اجلاس سیکا که در آستانه پایتخت قزاقستان برگزار شد، همچنین اعلام کرد که خطر قحطی و خیزش‌های اجتماعی گسترده به ویژه در کشورهای فقیر وجود دارد.

وی ادامه داد که مباحث ضروری درباره غذا و نظام مالی جهانی باید مورد رسیدگی قرار بگیرد.

رییس جمهوری روسیه تصریح کرد درحالیکه قدرت‌هایی در آسیا برای رشد اقتصاد جهانی ظهور کردند، این قاره نقش کلیدی را در جهان ایفا می‌کند.

وی که در حضور رهبران کشورهای آسیایی سخن می‌گفت، افزود: ما امنیت جهانی که در منشور سازمان ملل برای همه گنجانده شده را ایجاد می‌کنیم.

نشست سیکا با حضور سران ۱۱ کشور از جمله سید ابراهیم رئیسی رییس جمهوری اسلامی ایران امروز آغاز به کار کرد.  ۲۷ عضو دایم این سازمان که افغانستان نیز عضوی از آنها آخرین نشست خود را پیش از همه گیری کرونا برگزار کرده بودند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، شبکه خبری الجزیره در گزارشی نوشت که از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در بیش از ۴ ماه پیش، تهران در تهدیدهای بین المللی مبنی بر بستن کریدورهای ترانزیت زمینی بین روسیه و کشورهای اروپایی فرصتی برای افزایش سهم خود از تجارت جهانی یافته است.

همان گونه که «محمد مخبر»، معاون اول رئیس جمهوری ایران استفاده از ظرفیت کریدورها را سودآور و باعث ایجاد و توسعه فرصت های شغلی توصیف کرد، ایران این موضوع را در دستور کار قرار داده است.  

مخبر فرصت حمل و نقل بین‌المللی را یکی از مزیت‌های اصلی ایران عنوان کرد و با تاکید بر اینکه «ترانزیت» می‌تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی باشد، به وزارت راه دستور داد ظرف ۳ ماه برنامه جامع توسعه بخش حمل‌ونقل را آماده کند. .

شبکه حمل و نقل

پس از آنکه ایران هفته گذشته کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب (INSTC) را رسما افتتاح کرد، یکشنبه گذشته یک قطار حمل و نقل کانتینری را در مسیر ترانزیتی ریلی که قزاقستان، ترکیه و اروپا را از طریق خاک ایران به هم وصل می کند، وارد ایران شد.  

در همین حال، رسانه‌های ایرانی هفته گذشته از راه‌اندازی قطار باری بین‌المللی از منطقه «نینگ شیا چین» به سمت ایران خبر دادند و تاکید کردند که این قطار پس از گذشت ۲۰ روز از قزاقستان به کشور می‌رسد و محموله‌های آن از طریق دریای خزر به سمت بندر انزلی منتقل و پس از آن به دیگر کشورها ارسال می‌شود.

«محمد مولوی»، تحلیلگر اقتصادی به الجزیره گفت که موقعیت جغرافیایی ایران این امکان را فراهم می کند تا به حلقه اتصال حیاتی میان آسیا و اروپا تبدیل شود بنابراین لازم است که همه مسیرهای ترانزیتی در خاک کشور فعال شود.

وی افزود که موقعیت جغرافیایی ایران، این امکان را ایجاد کرده تا بتواند بخش بزرگی از تجارت جهانی را جذب خود کند.

مولوی توضیح داد که بیش از ۵ کریدور بین المللی از خاک ایران عبور می کند که شاید مهمترین آنها کریدور شمال-جنوب باشد که هند و روسیه را به هم متصل می کند، همچنین کریدور «تراسیکا» که همچون پلی میان کشورهای آسیای میانه و قاره اروپا عمل می‌کند و نیز راه باستانی ابریشم که شرق آسیا به دریای مدیترانه و قفقاز را به هم متصل می کند و چند کریدور دیگر که هنوز به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم تکمیل نشده‌اند، از دیگر مسیرهای ترانزیتی مهمی هستند که از ایران عبور می‌کنند.

ایران دارای بنادر بزرگ، شبکه های حمل و نقل جاده ای و راه آهن است که تا کشورهای اروپایی امتداد دارد.

جغرافیای متمایز

این پژوهشگر ایرانی می گوید که موقعیت جغرافیایی ایران بین آب های خلیج فارس در جنوب و دریای خزر در شمال و همچنین داشتن بندرهای زیاد در کنار شبکه حمل و نقل زمینی و راه‌آهن تا کشورهای همسایه از جمله عواملی است که به کوتاه شدن مسیر انتقال کالا و کم شدن هزینه‌ها به ویژه میان شرق آسیا و اروپا کمک می کند.

مولوی افزود: در میان کریدورهای فعال ایران، کریدور شمال – جنوب نسبت به جاده ای که از کانال سوئز می گذرد و حمل کالاهای چینی با قطار از طریق کانال سوئز ۲۰ روز مدت زمان حمل کالا را کاهش می دهد و ۳۰ درصد هزینه ها را کم می کند این یعنی حدود ۹۰۰ دلار در هر کانتینر نسبت به مسیر قبلی صرفه جویی دارد.

وی با اشاره به امضای قراردادهای همکاری راهبردی ایران با چین و روسیه در سال گذشته خاطرنشان کرد: تهران حمل‌ونقل بین‌المللی را فرصتی برای پیشبرد اقتصاد تحت محاصره خود و دور زدن تحریم‌های غرب در کنار منابع مورد انتظار با فعال کردن شبکه کریدورهای بین‌المللی می‌داند.

این تحلیلگر در پایان گفت: دولت ابراهیم رئیسی به توسعه روابط تجاری خود با کشورهای همسایه توجه زیادی دارد و از اولین روز روی کار آمدن از حدود یک سال قبل تلاش کرده است تا اقتصاد ملی را با رشد روابط با چین، روسیه و هند و ترغیب این کشورها به سرمایه گذاری در ایران توسعه دهد.  

زیر ساخت ها

آخرین جلسه کارگروه «ترانزیت» در ایران با حضور وزرای اقتصاد، کشور، راه و دفاع، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و رئیس مرکز مطالعات راهبردی نهاد ریاست جمهوری برگزار شد.  

شرکت کنندگان در این جلسه بر این باور بودند که بخش حمل و نقل ترانزیتی توانایی تامین درآمد سالانه ۲۰ میلیارد دلار و همچنین توانایی ایجاد یک میلیون فرصت شغلی در ایران را دارد.

در همین حال، «فرزاد احمدی»، پژوهشگر جغرافیای سیاسی نسبت به از دست رفتن زمان برای استفاده از تبدیل شدن ایران به حلقه اتصال میان غرب و شرق در صورت نبود زیرساخت‌های لازم، هشدار داد و گفت که نبود ثبات و امنیت در برخی از کشورهای همسایه و جنگ‌های منطقه چالش‌هایی بزرگ در برابر شکوفایی بخش ترانزیت در ایران به شمار می‌آید.

وی با بیان اینکه برخی از جاده‌های ایران که در کریدورهای بین‌المللی قرار دارند هنوز تکمیل نشده‌اند، تاکید کرد که ایران به دلیل دسترسی به اقیانوس هند و دریای خزر، می‌تواند از بخش ترانزیت درآمد بسیار خوبی داشته باشد.