آلزایمر

به گزارش مجاهدت از مشرق، ۲۱ سپتامبر (۳۰ شهریور) روز جهانی آلزایمر نامگذاری شده است. اکنون بیش از ۵۲ میلیون نفر در جهان با این نوع بیماری زندگی می‌کنند و در واقع در جهان هر سه ثانیه یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. پیش‌بینی‌های انجام شده نشان می دهد بیش از ۱۳۹ میلیون نفر تا سال ۲۰۵۰ در جهان مبتلا به بیماری دمانس (زوال عقل) شوند.

زوال عقل، اختلال مزمن مغزی و آلزایمر جزو بیماری دمانس هستند. آلزایمر یا بیماری فراموشی، یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در اثر آن به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود؛ البته با بالا رفتن سن، اندکی فراموشکار شدن در افراد طبیعی است اما در بیماری آلزایمر این اختلال حافظه به تدریج پیشرفت می‌کند.

یک هشتم از افراد دارای ۶۵ سال و بیشتر، این حالت مخرب زوال عقل را دارند. آلزایمر در مرحله اول ممکن است برای خانواده و دوستان قابل تشخیص نباشد اما قبل از بروز، علائم هشداری از خود نشان می‌دهد. چگونه می‌توان آغاز فراموشی (که معمولا بی خطر است) در افراد را به سبب آلزایمر تشخیص داد؟

اکنون حتی افراد زیر ۶۰ سال با مشکلاتی مانند فراموشی به انجمن آلزایمر ایران مراجعه می‌کنند که یکی از علت‌های مهم آن، بیماری کووید۱۹ است، این بیماری با کاهش ارتباطات اجتماعی و افزایش فشار (استرس) و اضطراب بر سیستم اعصاب محیطی و مرکزی تاثیر نامطلوب داشته و سبب افزایش افسردگی شده است.

به گفته معصومه صالحی مدیر عامل انجمن آلزایمر ایران، بیماری آلزایمر بین ۱۰ تا ۱۵ درصد از طریق ژن انتقال می‌یابد اما با پیشگیری از زمان جوانی درصد ابتلای ژنتیک، کاهش زیادی خواهد داشت و در برخی از انواع دمانس درصد انتقال از طریق ژن کمی افزایش بیشتری دارد.

صالحی افزود: در دنیا تحقیقاتی شده است که نشان می‌دهد در جهان بین ۵۲ تا ۵۳ میلیون نفر به دمانس مبتلا هستند و این پیش بینی را کرده‌اند که تا سال ۲۰۵۰ این رقم به بیش از ۱۵۵ میلیون نفر برسد و در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود که یک میلیون نفر در ایران به این بیماری مبتلا هستند و همزمان با افزایش سالمندی، شاهد افزایش ابتلا به بیماری آلزایمر نیز خواهیم بود.

بابک زمانی متخصص مغز و اعصاب در این زمینه گفت: آلزایمر یک بیماری عصبی است که بر مغز تاثیر می‌گذارد و موجب مرگ سلول‌های مغزی می‌شود که از دست رفتن حافظه و نیروی شناخت را به دنبال دارد. علائم این بیماری ابتدا خفیف است اما به مرور شدیدتر می‌شود.

وی، از دست دادن حافظه، مشکلات زبانی و  رفتار غیرقابل پیش‌بینی را از علایم اولیه آلزایمر برشمرد و افزود: اصلی‌ترین ویژگی‌ این بیماری این است که ارتباط بین نورون‌های عصبی از بین می‌رود و اطلاعات نمی‌توانند به‌راحتی بین مناطق مختلف مغز و بین عضلات و اندام‌ها عبور کنند. برای همین است که علاوه بر مشکلات مغزی مثل کاهش حافظه، سایر مشکلات رفتاری و حرکتی هم به وجود خواهند آمد.

زمانی اظهار داشت: آلزایمر می‌تواند سبب تغییرات رفتار و پریشانی شود. ممکن است بیمار در محلی آشنا گم شود. بی‌ثباتی خلقی و لغزش در قضاوت نیز عوارض رایج آن هستند. بهداشت ضعیفی نیز دارد. افرادی که قبلا شیک پوش بودند ممکن است لباس‌های آلوده پوشیده و شستن موهای سرشان را فراموش کنند.

علائم هشداردهنده ابتلا به آلزایمر را نادیده نگیرید

وی تصریح کرد: آلزایمر در هر شخص مسیر متفاوتی را طی می‌کند. بعضی اوقات علایم به سرعت تشدید شده و در عرض چند سال، منجر به زوال حافظه شدید و پریشانی می‌شود. برای سایر افراد این تغییرات تدریجی هستند. ممکن است ۲۰ سال طول بکشد که یک بیماری دوره خود را سپری کند و  بیشتر افراد، ۳ تا ۹ سال بعد از تشخیص بیماری زنده می‌مانند.

این پزشک خاطرنشان کرد: هیچ آزمایش ساده‌ای برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد. آزمایش‌های غربالگری می‌توانند مهارت‌های هیجانی یا حافظه کوتاه مدت بیمار  را اندازه گیری کنند. می‌توان برای پیشگیری از سایر مشکلات مانند سکته یا تومور از آزمایش های عصب شناختی و اسکن های مغزی استفاده کرد.

آلزایمر چگونه زندگی روزمره ما را تغییر می دهد؟

به گفته زمانی، آلزایمر بر تمرکز اثر می‌گذارد؛ بنابراین بیمار نمی‌تواند کارهای عادی مانند آشپزی یا پرداخت صورتحساب را انجام دهد. مطالعه صورت گرفته روی افراد مبتلا به آلزایمر نشان می‌دهد که دشواری در انجام حساب کتاب‌های مالی، اغلب یکی از اولین علایم این بیماری است. با تشدید علائم، فرد ممکن است افراد یا مکان‌های آشنا را به جا نیاورد، به راحتی گم می‌شود یا از ظروف و لوازم به درستی استفاده نکند.

وی افزود: به عنوان مثال بیمار ممکن است با چنگال موهای خود را شانه کند، بی اختیاری، مشکلات تعادل و فراموش کردن زبان در مراحل پیشرفته ابتلا به آلزایمر رخ  می دهد. اختلالات خلقی، روانی، آشفتگی و بی‌ثباتی خلق و تحریک‌پذیری، ترس و اضطراب، افسردگی و یا دلمردگی، ضعیف تدریجی عواطف، بدبینی‌ و بی‌اعتمادی، بی خوابی و آشفتگی خواب، بی‌قراری ‌و پرسه‌زدن بی‌هدف و یا بی‌حرکت یکجا نشستن،  تکرار یک رفتار یا بیان یک عبارت به صورت مکرر، برداشتن وسایل دیگران، تغییر تدریجی شخصیت بیمار و کاهش ‌تعادل‌ فیزیکی و مهارت‌های‌ حرکتی ‌و هماهنگی میان آنها در راه ‌رفتن، غذاخوردن، لباس‌ پوشیدن، ا ستحمام از دیگر علایم فرد مبتلا به این بیماری است.

این متخصص مغز و اعصاب اظهار داشت: علت اصلی ایجاد این بیماری نامشخص بوده و همین عامل باعث شده است که نتوان راه حل دقیقی برای پیشگیری از آن در نظر گرفت اما پیروی از سبک زندگی سالم و دوری کردن از عوامل خطر ابتلا به آلزایمر می‌تواند فرد را از این بیماری در امان نگه دارد.

زمانی تصریح کرد: سیگار نکشیدن، داشتن رژیم سالم و متوازن که روزانه شامل حداقل پنج بخش میوه و سبزیجات باشد، حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش هوازی و عدم ابتلا به فشار خون بالا در پیشگیری از ابتلا به آلزایمر موثر است.