ابراهیم یزدی

سرویس سیاست مشرق – “سبکی که الان داریم که با آمریکا نه حرف بزنیم و نه رابطه داشته باشیم، قابل تداوم نیست. مگر اروپا با آمریکا، چین با آمریکا و روسیه با آمریکا چه تفاوتی از دید ما دارند؟ اگر با آنها مذاکره داریم، چرا با آمریکا مذاکره نکنیم؟ معنای مذاکره هم این نیست که تسلیم آنها شویم. مذاکره می‌کنیم اگر مواضع ما را پذیرفتند یا ما مواضع آنها را پذیرفتیم، تمام است”. این جملات بخشی از سخنان اکبر هاشمی رفسنجانی در گفت‌وگویی با فصلنامه مطالعات بین‌المللی است. او تصور میکرد که اگر هر یک از طرفین موضع طرف مقابل را پذیرفت همه چیز تمام است؛ در حالی که این همه ماجرا نیست!

طی تاریخ چهل و چندساله گذشته مسئولین اجرایی جمهوری اسلامی ایران با هدف جلب اعتماد و از بین بردن دیوار بیاعتماد سعی داشتند تا معمای رابطه ایران و آمریکا را حل کنند اما آمریکایی‌ها آن طور که آنها می‌خواستند رفتار نکردند.

به این موارد توجه کنید:

دولت خوش خیال‌ها

آقای مهندس مهدی بازرگان در مدت مسئولیت خود پی‌درپی در صدد جلب حمایت مقامات آمریکایی بود. در یکی از اسناد لانه جاسوسی به تقلای مهندس بازرگان برای تقویت روابط با آمریکا اشاره شده و آمده است: «بازرگان پایبندی شخصی خود را به روابط حسنه ایالات متحده آمریکا و ایران تأکید کرد و همچنین تمایل دولت موقت ایران را برای روابط اقتصادی حسنه و حتی توسعه‌یافته با ایالات متحده مورد تأکید قرار داد» (ج ۲: ۴۵۱)؛ در همین سند تصریح شده که بازرگان پیش شرط دادن انتصاب دکتر ابراهیم یزدی به پست وزیر خارجه را برقراری روابط حسنه با آمریکا قرار میدهد! بازرگان به قدری خوش باور است که خطاب به مقامات آمریکایی عنوان میکند: اگر حکومت ایالات متحده اطلاعاتی دارد که به ما کمک خواهد کرد که از استقلال خود در مقابل دشمنان دفاع کند ما قدردانی خواهیم کرد اگر شما این اطلاعات را به ما برسانید (ج ۲: ۴۵۱-۴۵۲).

با این حال دولت بازرگان نتوانست تسلیحات پیش‌خرید شده و اموال بلوکه شده ایران را از آمریکا به ایران منتقل کند و به تعبیر خودش او فقط از آمریکایی‌ها وعده شنید!

ناکامی رئیس جمهور مزور

بنی صدر به عنوان اولین رئیس جمهوری ایران، سیاست دوگانه‌ای را در قبال آمریکا در پیش گرفت. او در افکار عمومی یک چهره ضدآمریکایی از خود به نمایش گذاشت اما در پشت پرده برای رهایی جاسوسان آمریکایی دست و پا میزد. کارتر در خاطراتش نقل میکند: نامه‌ای را که به امضای بنی‌صدر و قطب‌زاده رسیده بود، آوردند و نشان دادند که در پی یافتن راهی برای آزادی گروگان‌ها هستند (کارتر، ۱۳۹۰: ۱۰۰). البته پس از آزادی گروگان‌ها، علیرغم همه وعده‌ها آمریکا، مبنی بر عدم دخالت در امور داخلی ایران و آزادسازی اموال و تسلیحات خریداری شده ایران، باز هم هیچکدام از وعده‌ها عملی نشد!

کلاه گشادی که بر سر هاشمی رفسنجانی رفت

در برهه دیگر، در روز ۲۴ شهریور ۱۳۶۸ معاون امور سیاسی دبیر کل وقت سازمان ملل وارد فرودگاه مهرآباد شد. مقصد، پاستور و هدف، دیدار با رئیس جمهور وقت هاشمی رفسنجانی بود. مقرر شده بود دیدار بکلّی سرّی باشد. به همین دلیل مترجم این مکالمه دو نفره «جواد ظریف» دیپلمات ارشد ایرانی بود تا خبری از آن به بیرون درز نکند.

هاشمی رفسنجانی انتظار داشت در ازای کمک تهران به آزاد سازی گروگان‌های غربی و آمریکایی در لبنان، «دارایی بلوکه شده ایران» آزاد و «غرامت خانواده شهدا در جریان سرنگونی هواپیما مسافربری توسط ناو آمریکایی» پرداخت شود.

حسین موسویان در خاطرات خود در این رابطه به گزاره‌ای مهم بدین مضمون اشاره کرده و می‌نویسد: هاشمی رفسنجانی بر این باور بود که شعار بوش پدر یعنی «حسن نیت در برابر حسن نیت» می‌تواند به صلحی دائم با ایالات متحده منجر شود. اما آیت الله خامنه‌ای عمیقا نسبت به نیات واقعی آمریکا بدبین بود و در خصوص اعتماد ساده لوحانه و داشتن انتظار عکس العمل مناسب در برابر تلاش های ایران جهت آزادسازی گروگان‌ها هشدار می داد.

نمایش حسن نیت از سوی دولت هاشمی شروع شد. گروگان‌ها یکی پس از دیگری آزاد شدند. تیم ویژه هاشمی پس از آزادی هر گروگان وعده حسن نیت را به واسطه ایران – آمریکا یادآوری می‌کردند. آخرین گروگان آمریکایی ۱۳ شهریور ۱۳۷۰ با مداخله ایران آزاد شد. ایران حتی جنازه «سرهنگ هیگینز» را نیز پس از رایزنی با لبنانی‌ها تحویل آمریکا داد. امّا پاسخ دولت آمریکا به دولت هاشمی رفسنجانی جالب و دردناک بود. آمریکائی‌ها می‌گفتند: “ما گفتیم‌ نشان دادن حسن‌نیت باعث حسن‌نیت متقابل می‌شود، ولی نگفتیم اگر ایرانیان گروگان‌ها را آزاد کنند، بدون توجه به باقی قضایا، به این اقدام پاسخ مطلوب و مساعد می‌دهیم. ما گفتیم حسن‌نیت به‌دنبال خود حسن‌نیت می‌آورد. انجام دادن وقایع تروریستی دیگر، ‌تعریف آمریکا از حسن‌نیت نیست“.

بیشتر بخوانید:

ماجرای تلاش هاشمی برای نمایش حسننیت و نتیجه آن

دولتی که محور شرارت شد

پس از انتخاب کلینتون و رفتارهای دولت اصلاحات امیدها برای بهبود روابط ایران و آمریکا افزایش یافت. از ایران هم صدای تنش زدایی با غرب به گوش می‌رسید. پس از حادثه ۱۱ سپتامبر، دولت خاتمی از نخستین کشورهایی بود که پیام همدردی با مردم آمریکا ارسال کرد و عده‌ای از مردم ایران نیز با حضور در محل سفارت سوئیس در تهران که حافظ منافع آمریکا در ایران است، با روشن کردن شمع با مردم آمریکا ابراز همدردی کردند. حتی در دوران دولت اصلاحات، نیروهای آمریکایی برای مقابله با طالبان به کمک ایرانیان نیاز داشتند که دولت ایران از این کمک دریغ نکرد. خاتمی حتی با طرح گفتگو تمدن‌ها تلاش کرد تا بیشتر به آمریکایی‌ها نزدیک شود اما علیرغم همه این امتیازات و همراهی‌ها، پاسخ دولت آمریکا با تصورات اصلاح‌طلبان در دولت خاتمی انطباق نداشت و برای آنها شوکه‌کننده بود. جورج دبلیو بوش رییس جمهور جمهوریخواه آمریکا در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۲ در سخنرانی سالیانه خود در کنگره ایالات متحده آمریکا سه کشور ایران، کره شمالی و عراق را “محور شرارت“ خواند!

رئیس جمهوری که به دنبال مدیریت مشترک جهانی بود

در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد که اکثر اعضای کابینه دولت وی را عناصر انقلابی و حزب‌اللهی تشکیل میدادند، وی به همراه حلقه کوچکی از اطرافیان به مرور ساز گفتگو با آمریکا را کوک کرد. ابتدا در لفافه و با ارسال نامه به روسای جمهور آمریکا و سپس در قالب تعبیر به نام “مدیریت مشترک جهانی”! او از آمریکایی‌ها میخواست که با مقامات کاخ سفید به صورت مشترک امور جهانی را اداره کنند. البته اینکه چه طور میخواست اینکار را انجام دهد، مشخص نشد!

در پاسخ به درخواست‌های پنهان و آشکار احمدی‌نژاد برای گفتگو و مذاکره پاسخ آمریکایی‌ها یک چیز بود: افزایش تحریم‌های اقتصادی!

رئیس جمهوری در آرزوی لبخند کدخدا

حسن روحانی نامزد انتخابات یازدهم ریاست جمهوری، در بستری که به سبب فعالیت‌های احمدی نژاد در آن معیشت به مذاکره با آمریکا پیوند خورده بود، حل همه مشکلات اقتصادی را به مذاکره مشروط کرد. روحانی در خصوص مذاکره با آمریکا گفت: آمریکایی ها کدخدای ده هستند، با کدخدا بستن راحتتر است.

بیشتر بخوانید:

نگاه رهبری به مساله مذاکره با آمریکا!

روحانی وعده داد که مشکل آب خوردن کشور هم با مذاکره و امضای توافق برجام حل خواهد شد اما در نهایت او هم از این صحنه ناکام خارج شد. رئیس کل بانک مرکزی دولت روحانی پس از اجرای یکطرفه تعهدات از سوی ایران، گفت تقریبا هیچ چیز از توافق هسته‌ای عاید ایرانی‌ها نشد! بعدها در دولت ترامپ او کاملا برجام را زیر پا گذاشت و سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفت!

روزنامه‌های امروز چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت ماه در حالی چاپ و منتشر شد که تیتر و تحلیل‌های صفحات نخست روزنامه‌ها بیشتر به انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه اختصاص یافته است. از طرح این سوال چرا انتخابات ترکیه برای مردم ایران مهم است تا طرح این نکته انتخابات ترکیه مدعیان اصلاحات را شرمنده کرده است، به نظر بازار انتخابات در کشور همسایه در تهران نیز داغ است؛ ماجرای انتخابات ترکیه از جمله تیترهایی است که در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

انتخابات یکشنبه گذشته ترکیه گرچه پایان نیافت و دور دوم آن دو هفته دیگر برگزار می‌شود و با توجه به نزدیکی آرا، احتمال پیروزی هر دو رقیب متصور است، این رویداد سیاسی این روزها در صدر اخبار روزنامه‌ها قرار دارد.

روزنامه‌های اصلاح‌طلب نگاهی از درون به بیرون به انتخابات ترکیه دارند، هم‌میهن الگوی انتخابات ترکیه را پیشنهاد داده و نوشته است:

اگر ساختار حزبی در ایران و ترکیه را مقایسه کنیم درس‌های خوبی می‌گیریم. شاید بتوان گفت بخش مهمی از مشارکت و شفافیت در انتخابات ترکیه به احزاب فعال این کشور برمی‌گردد و عامل پویایی و قدرت نظام سیاسی این کشور است. کادرسازی می‌کنند، توانمند هستند و نیروهایشان را پله‌پله رشد می‌دهند. حزب در ترکیه یک پدیدۀ سازمان‌یافته و موثر است که همۀ عرصه‌های سیاسی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. مانند یک سازمان یا نهاد هر روز و هر ساعت فعال هستند. از این منظر نحوه فعالیت احزاب ترکیه می‌تواند یک کارگاه آموزشی مناسب برای احزاب داخل ایران باشد.

روزنامه اعتماد نیز انتخابات ترکیه را «پیروزی دموکراسی» خوانده و می‌نویسد:

در ترکیه آرای ملی‌گرایان تعیین‌کننده انتخابات بود نه آرای کردها. ترکیه کشوری است که سریع‌تر از بقیه از جریانات سیاسی دیگر کشورها تاثیر می‌گیرد و تقریبا در هر دوره‌ای همین بوده است. در حالی که احزاب راست رادیکال در همسایگی ترکیه در صربستان و مجارستان به قدرت می‌رسند، یا گفتمان اقتدارگرایی در روسیه، چین، اسراییل و حتی امریکا نیز سکان حکمرانی را به دست می‌گیرد آیا در کشوری به مانند ترکیه ائتلاف میز شش‌نفره شانسی برای حکومت کردن می‌تواند داشته باشد؟ آیا می‌توان گفت که ترکیه تحت‌تاثیر جریان ملی‌گرایی در جهان نیست؟

روزنامه شرق نیز نوشته است که قلیچداراوغلو برای پیروزی در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه به معجزه نیاز دارد؛ در بخشی از این گزارش آمده است:

هنوز بنیادهایی که آتاتورک تأسیس کرده، به‌ویژه نهادگرایی، در ترکیه قوی است. همچنین خطاست که آرای اردوغان را فقط بر اساس مذهب تفسیر کرد. این دو عامل نقش داشتند، اما اقتصاد نقش پررنگ‌تری داشت. با وجود بحران اقتصادی شدید ترکیه و سوء‌عملکرد اردوغان، همچنان موفقیت انکارنشدنی او در دهه اول حکمرانی، تأثیرش را گذاشته است.

شرق در ادامه نوشته است:

از آن مهم‌تر، ائتلاف رقیب او برنامه مؤثری ارائه نکرد و درواقع رأی به این حزب سلبی بود. اکثریت رأی‌دهندگان ترکیه قانع نشدند که با حضور آنها وضعیت اقتصادی بهتر می‌شود. حتی در شهرهای زلزله‌زده نیز -‌به استثنای یک شهر- اردوغان با فاصله زیاد برنده شد. شکاف شهری نیز علیه او چندان فعال نشد و در استانبول، مهم‌ترین شهر ترکیه، فقط یک درصد کمتر از کمال قلیچداراوغلو رأی آورد.

نگاهی به محتوای روزنامه‌های اصلاح‌طلب نشان از سمپاتیک خاص آنها به الگوی سیاسی ترکیه دارد، این توجه ویژه برای رسیدن به الگوی ترکی در سیاست موضوعی قابل توجه و با ریشه خاص است، در ایران گروهک نهضت آزادی از جمله مبلغین نظریه سکولاریته سیاسی است؛ ابراهیم یزدی دبیر کل اسبق این گروهک آمریکایی در بسیازی از مقالات و گفتگوهای خود الگوی حکومتی کودتا زده چون ترکیه را بهترین گزینه برای آینده ایران ارزیابی کرده و اعتقاد داشت که ترکیه الگوی تعامل اسلامگرایان با لائیک ها است!

یزدی در بهمن سال ۸۷ در گفتگو با اعتماد روایتی را شرح می‌دهد که این روزها اصلاح‌طلبان در بیان آن کمی محتاط هستند؛ الگوی ترکی برای ایران همان قرائتی از سکولاریسم است.

اردوغان نتیجه طبیعی ا آرایش نیروها در ترکیه است. به طوری که طیب در عین حال که روی مبانی دینی اش اصرار دارد، می داند کجاها باید انعطاف داشته باشد. اینکه اردوغان اسلامگرا می تواند در عرصه سیاست ترکیه این گونه بازی کند، به خاطر این است که بخش خصوصی قوی شده است. این بخش خصوصی منافعش در این است که ثبات برقرار باشد و دموکراسی حفظ شود. کنشگران بازی سیاست در ترکیه هم باید بدانند نمی توانند همه ایده ها و خواسته هایشان را پیاده کنند. اسلامگرایان نباید در این مرحله زیاده خواهی کنند.

روزنامه کیهان در انتقاد به چرخش عجیب اصلاح‌طلبان به سوی انتخابات ترکیه کنایه جالبی زده و نوشته است:

چند سال پس از آنکه مدعیان اصلاحات گرای تحریم‌های فلج‌کننده را به دشمن دادند، از نردبان خیانتی که خود ساختند بالا رفتند و با ادعای برداشتن تحریم‌ها، و ضمن امید و اعتماد به آمریکا و حرکت دیگر باره در نقشه دشمن از جمله تضعیف درونی کشور، رکورد ۱۷۰۰ تحریم را برجای گذاشتند.
آشوب‌طلبان نیابتی مدعی اصلاحات در سال ۸۸ خواستند نظام اسلامی را درهم شکسته و سرنگون کنند اما ملت بزرگ و با بصیرت ایران اسلامی که همیشه عزّت را بر ذلّت ترجیح داده است، در روز نهم دی ماه ۸۸ علیه آنان خروشید و عمق ایمان، آگاهی و وفاداری خود به انقلاب اسلامی و ولایت فقیه را نشان داد. انتخابات ترکیه که این روزها بدون ادعای تقلب و آشوبگری به دور دوم رفت، مدعیان اصلاحات را از خجالت آب کرده است.

روزنامه جوان نیز در گزارش اول خود به مسئله انتخابات ترکیه پرداخته می‌نویسد:

اصلاح‌طلبان این‌روزها بر انتخابات ترکیه رشک می‌برند، اما همه انتخابات‌ها و مشارکت‌های مردم ایران را چه آن‌وقت که پیروز شدند، و چه آنگاه که شکست خوردند، به جهنمی برای کشور تبدیل کردند. دوم خرداد را که پیروز شدند، در خام‌ترین پنداشت سیاسی تاریخ ایران، پیروزی ۲۰ میلیونی جمهوریت بر اسلامیت ۸ میلیونی نامیدند و در انتخابات ۸۸ که شکست خوردند، برخلاف باور خود که در جلسات خصوصی بر زبان می‌آوردند، بر طبل تقلب کوبیدند تا به اذعان تحلیلگران غربی بهترین فرصت و بهانه در دست اوباما برای اعمال گسترده‌ترین تحریم‌های تاریخ علیه ملت ایران باشد. اصلاح‌طلبان با مشارکت مردم چه کردند که حالا حسرت مشارکت همسایه را می‌خورند!

غایبان مهم نمایشگاه کتاب تهران

در خبرها آمده بود که طالبان اعلام کرده است به دلیل اینکه ناشران دیر اقدام کردند، ایران نتوانست ویزا برای آنها صادر کند.

روزنامه فرهیختگان درباره غیبت همسایه شرقی در نمایشگاه کتاب نوشته است:

علی‌رغم اینکه ناشران افغانستانی نتوانستند در نمایشگاه حضور داشته باشند تعدادی از دیپلمات‌های افغانستان در ایران در چهارمین روز برگزاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلای امام خمینی‌(ره) حاضر شدند و از نمایشگاه بازدید کردند و به گفته خودشان درحال رایزنی هستند تا با صنعت نشر ایران ارتباط بگیرند، حالا این ارتباط چگونه باشد را باید بعدا دید و سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا اجازه حضور ناشران داده نشد؟ البته این سوال را از یکی از کسانی که با این هیات آمده بود پرسیدم و در جواب شنیدم: «موارد زیاد بود. گرانی و اینکه باید سازوکار جدید برای حضور ناشران افغانستانی در ایران داشته باشیم.

سرویس سیاست مشرق- آذر سال ۱۳۸۲ و در آستانه روز دانشجو میزان انتقادات اصلاح‌طلبان رادیکال از دولت خاتمی به اوج خود رسیده بود، آن روزها برخی می‌گفتند که دولت اصلاحات توان لازم برای تحول سیاسی در ایران را نداشته و بهتر است با عبور از دوم خرداد مرگ اصلاحات را اعلام کنیم! این ابراز تنفر از اصلاح‌طلبی دارای یک تئوری جالب هم شده و بحث «عبور از خاتمی» به‌عنوان راه‌کار پایان اصلاح‌طلبی در روزنامه‌های زنجیره‌ای جناح چپ تبلیغ می‌شد.

اما منظور اصلاح‌طلبان تندرو از ناکارآمدی دولت خاتمی چه بود؟ در آن روزها ماهنامه نامه متعلق به یک گروهک مارکسیستی در سرمقاله خود کنایه‌ها به دولت اصلاحات را علنی کرده و می‌نویسد که خاتمی به بدنه رأی‌دهنده به خود خیانت کرده و نتوانست نظام جمهوری اسلامی را به جمهوری دموکراتیک تبدیل کند، در ادامه این یادداشت آمده بود وقتی دولت از شعارهای خود تهی و کوچک‌تر است باید با چشمی گریان آن را پایین کشید؛ خاتمی هم برای ما از آلنده بزرگ‌تر نیست! منظور این ماهنامه رادیکال از آلنده؛ رئیس‌جمهور شیلی بود که با کودتا برکنار شده بود.

چند هفته بعد سعید حجاریان نیز در یادداشتی با ایهام نوشت که دولت خاتمی خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود! این دست انتقادات به دولت اصلاحات باهدف هُل دادن آن به سمت رادیکالیسم عریان باعث شد تا تعدادی از اعضای جبهه دوم خرداد در کنار برخی از گروهک‌های ضدانقلاب با راه‌اندازی یک وب‌سایت از مردم بخواهند با یک کلیک کوچک درخواست رفراندوم را امضا کرده تا نظام عوض شود.

این سایت بعدها معروف به «شصت میلیون دات کام» شده و هدفش آن بود که یک فراخوان اینترنتی ایجاد کرده و امضاهای آن به سازمان ملل فرستاده شود، در این درخواست اینترنتی نوشته‌شده بود که باید دولت‌های متخاصمی چون آمریکا و رژیم صهیونیستی زیر پرچم ناتو به ایران حمله نظامی کرده و پس‌ازآن نهادهای ناظر بین‌المللی روی خرابه‌های باقی‌مانده از جنگ یک انتخابات آزاد برگزار کنند.

این ادعای عجیب در حالی مطرح‌شده بود که مدتی قبل از آن در انتخابات شورای شهر تهران افرادی چون تاج‌زاده، ابوالفضل بازرگان، ابراهیم یزدی و هاشم صباغیان و نیز بسیاری از اعضای گروهک‌های چپ مارکسیستی؛ گروهک نهضت آزادی و ملی – مذهبی‌ها در آن انتخابات با فشار وزارت کشور دولت خاتمی تائید صلاحیت شده اما هیچ‌کدام کف رأی را نیز از مردم تهران نگرفته بودند!

نیمه پنهان شکست دو پروژه تبهکاری کلیک خور!

سایت شصت میلیون دات کام به‌عنوان مرجع نرمالیزه کردن جنگ علیه مردم ایران با استقبال رسانه‌های غربی روبه‌رو شد. وب‌سایت رادیو فردا متعلق به سازمان سیا برای آن‌یک رپورتاژ خبری بزرگ رفته و علی افشاری از اعضای گروهک افراطی دفتر تحکیم وحدت و یکی از مؤسسان این سایت در گفتگو با این رادیوی آمریکایی اعلام کرد که امضاکنندگان آن خواهان شکل‌گیری حکومتی دموکراتیک مبتنی بر اعلامیه جهانی حقوق بشر هستند و به همین دلیل معتقدند که برای تحقق این امر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران باید تغییر کند.

افشاری به رادیو فردا گفته بود که علاوه بر خودش افرادی چون رضا دلبری، محمد محسن سازگارا، اکبر عطری، مهرانگیز کار، محمد ملکی و عبدالله مؤمنی به‌عنوان کمیته اقدام برای همه‌پرسی انتخاب‌شده‌اند! در میان این افراد که خواهان جنگ علیه مردم ایران بودند نام برخی جالب‌توجه بود؛ ازجمله محمد ملکی اولین رئیس دانشگاه تهران پس از انقلاب که به‌صورت علنی از گروهک منافقین حمایت کرده و معروف بود در جمعی گفته است که روزی با تانک‌های رجوی تهران را دوباره فتح خواهد کرد! حضور افرادی چون سازگارا و محمد ملکی ماهیت این سایت مروج مداخله خارجی را به‌خوبی نشان می‌داد.

محمد ملکی عضو گروهک منافقین در منزل اعضای فرقه ضاله بهائیت

محسن سازگارا آن روزها در موسسه خانه آزادی وابسته به وزارت خارجه آمریکا فعالیت کرده و ملکی سخنگوی رسمی گروهک منافقین در داخل کشور بود، الباقی نفرات نیز وضعیت بهتری نداشته و تعدادی از آن‌ها پس از تجاوز آمریکایی‌ها به عراق در بیانیه‌ای معروف به «بهار بغداد» به‌صورت آشکار خواهان حمله نظامی به ایران بودند تا جایی که ادعا می‌کردند آمریکایی‌ها باید با موشک ایران را فتح کرده و پس‌ازآن پول این موشک‌ها را نیز از مردم ایران بگیرند!

اما ماجرای این سایت ضدانقلاب به‌عنوان مرجع فراخوان جنگ علیه مردم ایران جالب‌توجه بود، باوجود تبلیغات سنگین رسانه‌های خارجی، امضاکنندگان آن حتی به تعداد انگشتان یکدست نیز نرسیده و خیلی زود صفحه آن بسته شد. بعدها سازگارا در وبلاگ خود نوشت که مردم به فراخوان خشونت و جنگ پاسخ منفی دادند و باید راه دیگری برای ضربه به‌نظام پیدا کرد!

تحصن شاخه رسانه‌ای سایت ۶۰ میلیون دات کام در تهران

سازگارا درآن یادداشت با عنوان صبح نزدیک است نوشته بود:

جنبش رفراندوم در ابتدای راه خود قرار دارد. انتشار فراخوان تنها طرح یک گفتمان بوده است. بحث‌های به‌عمل‌آمده بر عمق و وسعت این گفتمان افزوده است. دوران جنینی جنبش سپری‌شده و همسویی میان مبارزان راه آزادی برقرار شده است. سازمان‌دهی مناسب، حرکت هم‌جهت، ضرورت درک موقعیت حساس کنونی، پرهیز از خواسته‌های فردی و خودمحورانه و شتاب‌زدگی، اهمیت به کار جمعی و توافقات حداقلی و به تعلیق درآوردن تمایزات ایدئولوژیک و معرفت‌شناسانه و دیدگاه‌های چپ و راست اقتصادی تا حصول موفقیت جنبش دموکراسی خواهی، گام‌های بعدی هستند که می‌توانند مقاومت مدنی مردم را برای تأمین خواست برگزاری همه‌پرسی محقق سازند و پشتوانه اجتماعی لازم را فراهم آورند.

بعدها عبدالله مؤمنی و مهدی امینی زاده از اعضای گروهک افراطی دفتر تحکیم وحدت با انتشار یک مقاله مشترک در روزنامه شرق نوشتند که مسیر براندازی از طریق فراخوان اشتباه بوده و مردم برای این دست اقدامات ضدانقلاب تره نیز خرد نخواهند کرد. امینی زاده نوشته بود که راه عبور از نظام از صندوق رأی خارجی با حمایت تانک‌های خارجی بلکه از درون و با اعتصاب؛ براندازی نرم در مدل دموکراسی هندی می‌گذرد، نه بیانیه‌ای که گروهک منافقین برای دانشجویان بنویسد!

در جریان فتنه سال ۸۸ باز همان گروهک‌های رادیکال دوم خردادی سعی کردند با انتشار فراخوان مردم را با خود همراه کرده و با تشکیل زنجیره‌های انسانی فشار مصنوعی به‌نظام وارد کنند، در نهم دی همان سال طومار این فراخوان‌های بیهوده درهم‌پیچیده شده و عرض و دامنه ضدانقلاب برای همگان آشکار شد.

رد پای نفاق انگلیسی پشت یک پروژه اینترنتی

شصت میلیون دات کام آزمایش اولین پروژه اینترنتی توسط سازمان‌های اطلاعاتی غربی علیه ایران بود، بعد از آن بارها این دست پروژه‌های سفارشی مورد آزمایش قرار گرفته است. هفتاد روز پس از اغتشاشات محله محور در برخی شهرهای کشور بازهم طول و عرض جنگ احزاب علیه مردم ایران به‌خوبی مشخص‌شده است. درحالی‌که دشمن سعی داشت با راه انداختن یک جنگ ترکیبی تمام‌عیار یک موج اجتماعی سنگین علیه مردم برپا کند، محتوای درونی این جنگ نیز کشاندن نیروی متجاوز خارجی به کنار مرزهای ایران و ضرب به مقاومت اسلامی و مردمی از درون بود.

در این مدت عوامل گروهکی از تمامی مدل‌های بسط زنجیره خشونت استفاده کرده تا نقطه‌چین‌های براندازی سخت را به هم پیوست کنند. حسین توقیری، کارشناس ارشد مسائل ایران در نشنال اینترست درباره مدل اغتشاشات نوشته است:

ایران در مقابل هژمونی آمریکا ایستاد اما با گسترش اهداف خود در منطقه از حـد خـود فـراتـر رفـت. ایـران با سیاست‌ها و لفاظی خود ثبـات مـتحـدان عـرب آمریکا را تهدید کرده و برتری استراتژیک اسرائیل (رژیم موقت صهیونیستی) را با برنامه هسته‌ای خود به چالش کشیده است. ایران همچنین ترسی را در میان سلطنت‌های محافظه‌کار عربی برانگیخته است که می‌خواهد بـر منطقه تسلط یابد. واشنگتن بدون شک تلافی کرد و شدیدترین تحریم‌های ممکن را اعمـال کـرد و مشکلات اقتصادی جـدی بـرای مـردم عـادی ایرانی ایجـاد کـرد و اکثریت مردم را ناراضی ساخت. حالا باید قدم آخر را برداشت، روی صندوق رأی نمی‌توان رژیم عوض کرد، دولت بایدن باید با اعمال خشونت بیشتر به جلو حرکت کند!

منظور این تحلیل‌گر آمریکایی از به جلو حرکت کردن با خشونت بیشتر، توانمندسازی گروهک‌ها برای اقدام علیه مردم ایران بود. به‌عنوان‌مثال رصد تحرکات گروهک‌های تروریستی نشان می‌دهد پس از اقدامات میدانی و آشوب ها و عملیات تروریستی اخیر گروهک‌های معاند کردی طی هفته‌های اخیر در شهرهای غربی کشور، در روزهای گذشته مبالغی از سوی سران این گروهک به‌عنوان پاداش نقدی به هسته‌های داخلی خود در شهرهای کردنشین نظیر مهاباد و … پرداخت‌شده است.

نکته قابل‌توجه در این خصوص این است که هم‌زمان با این اقدام، پیغامی نیز از سوی سران گروهک به برخی نیروها و هسته‌های داخلی در خصوص خرابکاری و عملیات در شهرهایی مانند بوکان نیز منتقل‌شده است که جزئیات آن در اختیار دستگاه‌های امنیتی بوده و اقدامات تأمینی و پیشگیرانه لازم نیز در نظر گرفته‌شده است.

باوجود دادن تنفس مصنوعی به ضدانقلاب و گروهک‌های تروریستی در ۷۰ روز گذشته بخش قابل‌توجهی از این گروهک‌های اقماری از اغتشاشات جامانده و نتوانستند به خود پابه‌پا در آشوب‌ها برسند، ازاین‌رو بار دیگر ایده فراخوان روی میز اتاق فرمان سرویس‌های اطلاعاتی غربی قرار گرفت! اما بازهم محاسبات دشمن به‌هم‌خورده و این دست فراخوان‌های اجباری با چاشنی خشونت، تهدید به قتل و اعمال روش‌های تروریستی در خط دو نه‌تنها به نتیجه لازم نرسید، بلکه ماهیت ضدانقلاب را بیشتر مشخص کرد، اگر در فراخوان شصت میلیون دات کام رد پای انگلیسی‌ها به‌وضوح در آن ماجرا مشخص بود، این بار راه انداختن یک اکانت جعلی بانام «جوانان محلات» دست ضدانقلاب را رو کرد.

تصویری کمتر دیده شده از کمپ گروهک تروریستی منافقین در آلبانی

کمیته خرابکاری جوانان محلات خود را گروهکی بدون لیدر و سیال با ساختار خاکستری معرفی کرده است که به‌صورت علنی ترویج خشونت کرده و با راه انداختن کمپین‌های تحریمی ازجمله اعتصابات سعی دارد برای پروژه آشوب راه باز کند، اما با یک جستجوی ساده از مدل عملیاتی آن متوجه می‌شویم که پشت این اکانت جعلی بازهم گروهک منافقین مشغول به کار است!

اگر در دهه شصت گروهک منافقین هر مغازه‌داری که شبیه حزب‌اللهی‌ها بود را ترور کور می‌کرد، این بار از مقر گروهک تروریستی منافقین در آلبانی مردم را با اعتصابات اجباری ترور آنلاین می‌کند؛ این دیکتاتورهای مجازی به طرز عجیبی موبه‌مو شبیه گروهک تروریستی منافقین عمل کرده و به نظر جوانان محلات نامی انحرافی برای پوشاندن ماهیت اصلی آشوبگران است.

یک جستجوی ساده اینترنتی نشان می‌دهد که سر حلقه اول فراخوان زنجیره‌ای برای اعتصابات اجباری در خارج از ایران است که بازنمایی، پمپاژ و تبلیغات آن‌هم در شبکه سعودی اینترنشنال دنبال می‌شود، بررسی فراخوان‌ها برای اعتصابات اجباری که در آن معتقدند یا با ما همراهی می‌شوید یا با خشونت با شما برخورد می‌کنیم، آپدیت جدید اعتصابات توسط این جریان تروریستی است که اساساً مرزهای اعتراض و اعتصاب را جابه‌جا کرده است. در یک سر این طیف، حلقه‌ای قرار دارد که حتی نمی‌خواهد کمترین هزینه‌ای برای عقیده خود بدهد و اعتصاب خود را به اسم انبارگردانی تمام می‌کند و در آن‌سوی این طیف هم جریانی قرار دارد که با تیراندازی به راننده‌ها در جاده‌ها و آسیب به لاستیک کامیون‌داران می‌خواهند آن‌ها را وادار به پیوستن کنند. شکست آخرین فراخوان ضد انقلاب باهدف اعتصابات سریالی سه‌روزه، تجمعات توده‌ای و خشونت سازمان‌یافته گانگستری نشان می‌دهد که رفت‌وآمد سرویس‌های اطلاعاتی دشمن در سفارتخانه‌ها چون گذشته بدون نتیجه مانده و فراخوان‌های سریالی ازلحاظ زمانی و مکانی روزبه‌روز کوچک‌تر می‌شوند!

تراب ثالث از اعضای گروهک کمونیستی حکمتیست‌ها درباره ایده فراخوان ضد انقلاب در سایت ۶۰ میلیون دات کام دست به افشاگری زده و به مجله آرش گفته بود:

به نظر من آدم نمی‌تواند که راجع به این تیپ ماجراهای پشت پرده نظر قطعی و دقیقی بدهد. ما مجبوریم صرفاً بر اساس شواهد و علائم بسیاری که برای بودن‌اش وجود دارد و به خصوص واکنش دولت انگلیس، چون دولت انگلیس خیلی به ندرت مداخله می‌کند. اگر دقت کرده باشید دولت انگلیس همیشه خیلی دست به عصا روی این قضایا راه می‌رود. همین که آمده‌اند و بی خجالت راجع به این طرف حرف زده‌اند، نشان می‌دهد که مذاکراتی پشت پرده بوده است. اطلاعاتی که تاکنون بوده این است که تنها با سازگارا نبوده و نیست و این مذاکرات چندین سال است که ادامه دارد. هیئت‌هایی ظاهراً از مجلس تا لندن سفر می‌کنند، من‌جمله آقای کروبی که دائم اینجا تشریف دارند و مرتب در حال مذاکره هستند.

مدتی قبل یکی از اکانت‌های سایبری نزدیک به گروهک منافقین نوشته بود که اکانت‌های جوانان محلات باید از حالت کرم ابریشمی خارج‌شده و همچون احزاب کردستان کار نظامی و تشکیلاتی انجام دهند؛ باید سفر مایک پنس و پمپئو به مقر منافقین را لانسه کرد! در ادامه این یادداشت آمده بود:

واقعیت آن است که به‌زحمت می‌توان از میان ده‌ها توئیتِ روزانۀ کنش‌گران منتسب به جریان براندازی چند خبر، تحلیل یا پیام با ارزش دانش‌افزا یا روشن‌گر یافت. توئیت‌های گاه کم‌مایه و شعارگونه با چاشنی هشتگ‌هایی که به رخدادهای روز (و در واقع امور روزمرّه) میپردازد و تنها بیانگر اعلام موضع (و به تعبیر دقیقتر اظهار نظر) فعالان سیاسی منتسب به براندازی در مورد رخدادهای به اصطلاح ترند شدۀ روز هستند. این توئیت‌ها از کنشگرانی که مدت‌هاست فقط نامی از یک جنبش یا جریان سیاسی را با خود یدک می‌کشند، نسبت به روند تحولات جاری کشور و آیندۀ پیشِ روی مردمی که دو دهه به شعارها و وعده‌های ایشان دل بستند، رفع مسئولیت نمیکند. متاسفانه تنها کارکرد واقعیِ و تنها نتیجۀ عینی این حضور شبح‌وار در پسِ دستگاه های رایانه یا گوشی‌های تلفن همراهِ هوشمند، چیزی نیست جز خود خرسندسازی و مسخ هویت یک جریان مردمی و تبدیل آن به یک «اجتماع خیالی» و فروکاستن تمامیت جنبش سیاسی و مدنی به توهم کنشگری اصلاح‌طلبانه آنهم از نوع میانمایه و مجازی‌اش، به‌قصد محافظت از هویتی روبه‌زوال و در حال جایگزینی با خرده‌ هویت‌های پراکنده و ناهمگن.

روایت است که مهدی بازرگان در نامه‌ای به نمایندگان مجلس اول نوشته بود که اگر شهرداری تهران را به مسعود رجوی می‌دادند او دست به اسلحه نمی‌برد، البته بعدها مشخص شد که نظر او درباره ماهیت این گروهک تروریستی دقیق نبوده است، آن زمان حضرت امام (ره) در برابر باج‌خواهی منافقین ایستاد و مردم نیز در ۳۰ خرداد شصت تودهنی محکم به پیکره میلیشایی آن زدند؛ بی‌محلی کسب‌وکارها به فراخوان‌های سریالی این گروهک نیز از همان جنس است، این جمله ایمانی که خدای دهه شصت؛ خدای امسال هم هست تعبیری مهم در خود دارد.

سرویس سیاست مشرق- میانه‌های اسفند سال ۱۳۷۸ محمدرضا خاتمی سرمست از پیروزی در انتخابات مجلس ششم یک کنفرانس خبری برگزار می‌کند. در این نشست یکی از خبرنگاران از دبیر کل مشارکت می‌پرسد، برنامه شما برای چهار سال آینده در پارلمان چیست؟ خاتمی پاسخ می‌دهد که باید زیرساخت‌های سیاسی ایران را تغییر بدهیم، زمان خانه‌تکانی است. برادر رئیس‌جمهور اصلاحات ادامه می‌دهد که ما برای اصلاحات در ایران نیاز به آرامش سیاسی در قدرت داریم.

پس‌ازاین گفتگوی خبری، روزنامه کیهان با استقبال از طرح «فضای آرام سیاسی در کشور» در یادداشتی می‌نویسد که اصلاحات باید بتواند حرف بزند و در حاکمیت مشارکت داشته باشند. این سرمقاله در تاریخ معاصر انقلاب بسیار مهم است، زیرا در آن با لحنی دلسوزانه به دولت اصلاحات در عواقب رادیکالیسم هشدار داده و چپ را بخشی از نظام خوانده بود. تا پیش از انتخابات هواداران دوم خرداد در شهر شایعه کرده بودند که دولت خاتمی مستعجل است و برخی اجازه نمی‌دهند اصلاح‌طلبان سوار دولت شوند!

آن سرمقاله توطئه روانی چپ‌ها را خنثی کرد. البته رقیب اصلاحات (جناح راست) پیش‌ازاین نیز نشان داده بود که انتخابات را بخشی از مؤلفه‌های قدرت در کشور دانسته و حاضر است حتی در صورت شکست نیز به رقیب تبریک گفته و به حیاط خانه خود برود.

اما تئوری «آرامش سیاسی» از سوی اصلاح‌طلبان عمر زیادی ندارد! یک هفته پس از سخنرانی محمدرضا خاتمی در خیابان سمیه، چند محله بالاتر و در حسینیه ارشاد سعید حجاریان یکی از مشاوران دولت، مغرور از پیروزی در انتخابات مجلس، طی یک سخنرانی تند و عصبی اعلام می‌کند که ورق‌ بازی در حاکمیت در دست جبهه دوم خرداد است.

حجاریان با اشاره به جناح رقیبش گفته بود که برای اصلاحات واقعی در کشور باید مخالفان خاتمی را جارو کرده و برای همیشه از قدرت بیرون کنیم!

ماجرای عجیبی بود؛ درحالی‌که همه کشور خود را آماده کمک به اصلاح‌طلبان برای اداره دولت کرده بود؛ رادیکال‌های محفل خاتمی پنجه به‌ صورت نظام کشیده و با توسل به تاکتیک تولید هر ۹ روز یک بحران به میدان آمده بودند. از هنجارشکنی‌های روزانه روزنامه‌های زنجیره‌ای تا غائله کوی دانشگاه، ماجرای تاج‌زاده در خرم‌آباد، پروژه نوار سازان؛ قتل‌های زنجیره‌ای تا بیانیه یک‌میلیون امضا برای رفراندوم قانون اساسی و تحصن در مجلس برای رویارویی نهایی با حاکمیت بخشی از دست‌پخت اصلاحات در آن سال‌ها بود. بعدها ماشاالله شمس‌الواعظین سردبیر چند روزنامه تندرو اصلاح‌طلب در شرح آن روزها نوشت: ما سوار پیکان بودیم، اما می‌خواستیم مثل بنز حرکت کنیم، برای همین در اولین پیچ دچار انحراف شده و اصلاحات به ته دره رفت.

تقی رحمانی یکی از مهم‌ترین تئوریسین‌های گروهک ملی و مذهبی نیز دراین‌باره در جزوه جامعه مدنی نوشته است: متأسفم برای خودمان! من و مهندس (عزت‌الله سحابی) سوار اتوبوس شده و ۵۰ شهر را برای تبلیغ خاتمی رفتیم؛ اما آورده اجتماعی اصلاحات درنهایت هیچ بود. عضو سابق گروهک تروریستی موحدین و حامی خاتمی در انتخابات سال ۷۶ در ادامه نوشته است: اصلاح‌طلبان گمان می‌کردند که با تندروی می‌توانند مردم را به سمت خودشان جذب کنند، آن‌ها گمان می‌کردند که پس از استعفا در مجلس و تحصن مردم دسته‌دسته به میدان بهارستان آمده و بهزاد نبوی و محسن آرمین را روی شانه گرفته و در شهر می‌چرخانند، اما زهی خیال باطل حتی یک نفر نیز به استقبال آن‌ها نرفته و دوم خردادی‌ها مجبور شدند عقب‌نشینی سیاسی کنند.

محمدرضا تاجیک رئیس مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری در شرح آن روزها گفت: همواره به این موضوع فکر می‌کنم که چه اتفاقی برای ما افتاده که ما حتی امکان خلق یک مفهوم و نظریه را از دست دادیم و فقط مصادره کردیم و به قول اسمیت، به آپولوژیست تبدیل شدیم! دیگران [مفهوم] خلق می‌کنند و می‌گوییم مال ما بوده است. [۱]

آشوب سازی تاج‌زاده در غائله خرم آباد

دوباره برمی‌خیزم!

بعد از انتخابات سال ۸۴ و شکست سخت دو حزب منحله مشارکت و سازمان مجاهدین (انقلاب)، ابراهیم یزدی دبیر کل گروهک نهضت آزادی و عزت سحابی رئیس شورای ملی مذهبی‌ها به دعوت دفتر دانشجویان تندرو دفتر تحکیم وحدت(ظیف علامه) به یک جلسه هم‌اندیشی میان اصلاح‌طلبان دعوت می‌شوند تا برای آن‌ها تئوری داده و راه چاره‌ای پیدا کنند. یزدی در آن گفتگوی چالشی و طولانی رو به اعضای حاضر در نشست می‌گوید: اصلاحات دو راه‌حل دارد، یا باید اسلحه به دست گرفته و مبارزه مسلحانه کند؛ یا آنکه خودش را پالایش کرده و دوباره به قدرت بازگردد. یزدی در آن جلسه توصیه‌ای مهم به سران اصلاحات کرده و می‌گوید: همیشه قرار نیست ژنرال‌های اصلاحات در حاکمیت باشند، اجازه بدهید اصلاحات ریشه دوانده و در بروکراسی کشور رشد کند!

عزت‌الله سحابی نیز پس از یزدی پشت تریبون آمده و می‌گوید: در دوره خاتمی فکر می‌کردیم راه اصلاحات کوتاه است و می‌توان خیلی ساده همه‌چیز را روی انگشتمان بچرخانیم، حالا به این نتیجه رسیده‌ام که صبر استراتژیک دشوار و از گلوله خوردن نیز دردآورتر است.

احتمالاً آن روزها و در آن جلسه مهم کسی معنای سخنان یزدی و سحابی را به‌خوبی متوجه نمی‌شود، زیرا ۴ سال پس‌ازآن اصلاح‌طلبان باهدف کسب قدرت قمار بزرگی را شروع کرده و با رمز دروغین تقلب در انتخابات، ۸ ماه جنگ خیابانی را به‌نظام تحمیل می‌کنند.

در فتنه سال ۸۸ اصلاح‌طلبان گمان می‌کردند که برای بازگشت دوباره به حاکمیت باید به سیم آخر زده و فضا را در دست گرفت! اما بازهم مانند ماجرای تحصن در مجلس ششم در محاسبات آخر دچار اشتباه شده و در ۹ دی از مردم سیلی سخت خوردند؛ آن ضربه چنان شدید بود که سال ۹۲ تنها با تمسک به یک رحم اجاره‌ای توانستند در حاشیه حاکمیت برای خود سنگر سازی کنند. درحالی‌که قرار بود چپ‌های ستادی (سوسیال‌دموکرات‌های ایرانی) با تمسک به تئوری‌های ایوان ایلیچ (تئوریسین اتریشی و مبتکر ایده جامعه مدنی و براندازی) و با هدایت گروهک نهضت آزادی دوباره از خاکستر خود برخاسته و حاکمیت را یکدست کنند. اما چنان در چرخ‌دنده‌های کارنامه نئولیبرال های دولت روحانی له شدند که نامزد اختصاصی آن‌ها در انتخابات سال ۹۸ حتی نتوانست ۲ میلیون رأی آورد.

بعدها سرمقاله نویس روزنامه صبح امروز در یادداشتی در یک کانال تلگرامی نوشت که اصلاحات ته‌مانده اعتبار خود را ازدست‌داده و یک‌دهم رأی خود در سال ۷۶ را نیز به دست نیاورد! سعید حجاریان نیز با اعلام خبر مرگ اصلاحات و حمله به حزب کارگزاران اعلام کرد که اصلاحات پای صندوق رأی مرده است.

اصلاحات سخت یا اصلاحات ساختاری؟

اما عبور از صندوق رأی و مشارکت سیاسی در بطن انتخابات چه معنایی داشت؟ ضعف راهبردی و ادراکی از سوی اصلاح‌طلبان باعث شد آن‌ها مسیری جدید بانام «اصلاحات ساختاری» را آزمایش کنند.

مصطفی تاج‌زاده در تعریف اصلاحات ساختاری از توصیفاتی سخن می‌گوید که نشانه‌هایی از همان پروژه نرمالیزاسیون یا برجام ۳ و ۴ دارد! در این مدل سیاسی باید قدرت توسط چپ‌ها پالایش‌شده و قانون اساسی تغییرات محتوای کرده و خطوط قرمزی چون اصل مترقی ولایت مطلقه فقیه حذف شود.

 تقی رحمانی در شرح اصلاحات ساختاری در جزوه جامعه مدنی می‌نویسد: باید ایران را واتیکانیزه کرد،  مدل ما چیزی است که در آن نظامی‌ها و روحانیت و بازار سنتی باید از صحنه کشور کامل حذف‌شده و یک جمهوری جدید شکل بگیرد.

سعید حجاریان نیز در شرح این مدل از اصلاح‌طلبی در وب‌سایت مشق نو نوشته است که باید برای اصلاحات ساختاری کادر حرفه‌ای ایجاد کرده و خاکستری‌ها را به‌مرور جذب کرد. حجاریان ادامه داده است که خاکستری‌ها توان مقاومت در برابر فشار اصلاحات ساختاری را نداشته و باید چپ ستادی راه چون سپری ضربه‌گیر عمل کرده تا راه برای جذب قشر خاکستری‌ها باز شود. [۲]

تعریف چپ ستادی رادیکال از اصلاحات  بیش از آنکه نمایشی از یک اقدام رفورمیستی باشد نشانه‌هایی از یک مسیر برای تغییرات سخت دارد. شاید لازم باشد دوباره سخنان ابراهیم یزدی در جلسه با دانشجویان تحکیم وحدتی را بازخوانی کنیم، آن روز دبیر کل گروهکی به اصلاح‌طلبان توصیه کرده بود که یا برای صندوق رأی بجنگید، یا آنکه با اسلحه راه منافقین در دهه شصت را بروید!

تجربه می‌گوید تیپولوژی اصلاحات آن‌قدر پتانسیل ندارد که شورش‌های گنگ و کور خیابانی (چون سال ۷۸، ۸۸، ۹۶ و سال ۹۸) را پیش ببرد. چپ رادیکال در آخرین آوردگاه خیابانی در سه روز ماجراجویی داعشی در سال ۹۸ در چند شهر نشان داد تنها می‌تواند روی موج حوادث سُر بخورد؛ اما برای آنکه به تعبیر علوی تبار بتواند اصلاحات را روی دریای خون شناور کند و یا به توصیف سعید حجاریان بتواند بالای شهری‌ها را به پایین‌شهری‌ها وصل کند باید راه طولانی‌تری را طی کند.

به‌طور حتم عباراتی سانتی مانتال چون اصلاحات ساختاری نمی‌تواند بار این حجم از تحولات سیاسی و امنیتی را بکشد. ازاین‌رو باید اصلاحات ساختاری را مقدمه اصلاحات سخت دانست. اصلاحات سخت مجموعه کنش‌هایی پراکتیکی و سیاسی است که در آن جنگ شهری، نافرمانی مدنی، عبور از قانون اساسی و درنهایت انقلاب خونین (مدل روسی) را در خود تعریف می‌کند.

البته اصلاح‌طلبان بدقلق و تندخو برای اجرای اصلاحات سخت با یکدیگر اختلاف‌نظر دارند؛ برخی چون تاج‌زاده، حجاریان و علوی تبار به رویارویی زودتر با حاکمیت باور داشته و به شیوه چریک‌های فدایی خلق جنگ مستقیم را تنها راه پیش رو می‌دانند.

برخی چون محمدرضا تاجیک اصلاحات تئوریک را در این مسیر پیشنهاد داده و خودسازی را ارجح بر برون سازی می‌دانند (مدلی که باعث رویارویی مصطفی شعاعیان با حمید اشرف در سازمان چریک‌های فدایی در قبل از انقلاب شد) و گروه سوم راه‌حل دبیر کل نهضت آزادی را توصیه کرده که راه سوم قابل‌تأمل است!

بهزاد نبوی چریک پیر اصلاحات در آخرین گفتگوی خود مدلی را برای اصلاحات ترسیم کرده که جای بحث دارد.

بهزاد نبوی می‌گوید که اصلاحات ساختاری همان اصلاحات جامعه‌محور است، اما این اصلاحات به معنای قهر و عبور از صندوق رأی نیست. نبوی توضیح می‌دهد که باید هر طور که شده پایی در قدرت داشت و با کمک خاکستری‌ها مسیر اصلاحات سخت را باز کرد. [۳] برخلاف سعید حجاریان که معتقد به نیروی پیشرو برای باز کردن مسیر اصلاحات سخت داشته و به تعبیری رو بازی می‌کند، نبوی خط نفوذ در قدرت را انتخاب کرده و آن را ترویج می‌کند. همین اختلاف‌نظر باعث شده است که باوجود انتخاب مجدد نبوی به‌عنوان رئیس جبهه اصلاحات برخی چریک پیر را متهم به ترویج کهن‌سالی و خشکیده شدن اصلاحات کنند.

باوجود مخالفت‌های اساسی در رهبری بهزاد نبوی میان اصلاح‌طلبان مسیری که او ترسیم می‌کند؛ همان چیزی است که ابراهیم یزدی به اصلاح‌طلبان توصیه کرده بود. شاید بهتر باشد دوباره به ابتدای این نوشتار بازگشته و سخنان دبیر کل گروهک نهضت آزادی را بازخوانی و ترجمه کنیم. ورود اصلاح‌طلبان به بروکراسی همان نفوذ خاکستری‌ها به قدرت است. نفوذ خاکستری‌ها به درون دولت را حداقل بهزاد نبوی بهتر از همه اصلاح‌طلبان درک می‌کند. کسانی که با سرنوشت کشمیری و کلاهی آشنایی دارند خوب می‌دانند که معنای سخن یزدی و نبوی با فاصله ۱۶ ساله چیست!

البته برخی اصلاح‌طلبان می‌گویند که از لیست امید در مجلس دهم عبرت گرفته و حاضر به قمار با خاکستری‌ها نیستند، اما کسانی که بازی‌های سیاسی را در محفل‌های زیرزمینی برای اصلاح‌طلبان جمع‌بندی می‌کنند، خوب می‌دانند که هیاهوی چپ‌های ستادی و هیجانی چون تاج‌زاده و عرب سرخی برای شورای تصمیم سازی جنگ‌های ایذایی پشیزی اعتبار اجرایی ندارد،   این روزها خط نفوذ در داخل در حال بازسازی است!