احزاب

به گزارش مجاهدت از مشرق، با نگاهی ساده به وضعیت سیاسی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و فعالیت گروه‌ها و احزاب در آن زمان درمی‌یابیم که کشور در یک فضای رکود سیاسی، رخوت و فضای یک جانبه‌گرایانه سیاسی قرار داشته است.

در دهه‌ پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و با توقف فعالیت آزادانه احزاب سیاسی، محمدرضا پهلوی برای کسب مشروعیت و ایجاد ثبات سیاسی، احزاب سیاسی دولتی را راه‌اندازی کرد که مشخصه‌ آن‌ها تحکیم پایه‌های قدرت خویش بود. این احزاب برای رفع بحران‌های سیاسی در خدمت دولت بودند. دو حزب «مردم» و «ملیون» بدین ‌منظور شکل گرفتند. شاه در آذر ۱۳۴۲ حزب «ایران نوین» را جایگزین حزب ملیون کرد و حسنعلی منصور، دبیرکل حزب ایران نوین را در ۱۷ اسفند همان سال به نخست‌وزیری برگزید و پس از ترور منصور در بهمن ۱۳۴۳، شاه بلافاصله امیرعباس هویدا (باجناغ و معاون دبیرکل حزب ایران نوین) را به نخست‌وزیری منصوب کرد. هویدا بیش از دوازده سال در این سمت ماند و در این مدت حزب اکثریت ایران نوین کاملاً در اختیار هویدا قرار داشت و در کنار آن حزب اقلیت مردم نیز فعالیتش انتقاد از دولت در مجلس بود.

*جایگزینی اراده شاه به جای اراده ملی

شاه در یازدهم اسفند ۱۳۵۳ با منحل کردن دو حزب ایران نوین و مردم، حزب واحد جدیدی را تحت عنوان «رستاخیز» تشکیل داد و اعلام کرد که در آینده فقط یک حزب می‌خواهد.

محمدرضا پهلوی در یازدهم اسفند سال ۵۳ ضمن انتصاب امیرعباس هویدا به دبیرکلی حزب رستاخیز، گفته بود: «امروز یک تشکیلات جدید سیاسی را پایه‌ریزی می‌کنیم که تمام کسانی که به نظام شاهنشاهی، قانون اساسی، به انقلاب شاه و ملت معتقد و مؤمن باشند در آن وارد می‌شوند تا در لوای یک پرچم و با یک فلسفه و یک تشکیلات بسیار منظم، منافع حال و آینده مملکت را حفظ کنند.»

اما چندی نگذشت که کار از «دعوت» فراتر رفت و جملات عملاً رنگ و بوی تهدید به خود گرفت. شخص محمدرضا پهلوی که پیش از این مخالف سرسخت نظام تک‌حزبی بود، عضویت در حزب جدید را اجباری خواند و در یک مصاحبه تهدید کرد: «کسی که وارد حزب جدید سیاسی نشود دو راه پیش رو دارد: چنین شخصی یا وابسته به یک سازمان غیرقانونی است، یا به حزب غیرقانونی توده وابسته و به بیان دیگر، یک خائن است. این چنین فردی جایش در یکی از زندان‌های ایران است. یا اگر مایل باشد می‌تواند همین فردا کشور را ترک کند، بی‌ آنکه عوارض خروج بدهد و هر جا که بخواهد برود، زیرا ایرانی نیست و جزو ملت ایران نیست و فعالیت‌های او طبق قانون، غیرقانونی و مستوجب مجازات است.» سفارت آمریکا با اشاره به این نطق تند شاه، به‌کارگیری شیوه‌های استبدادی در جذب اعضا را «سبب تشدید بدبینی ایرانیان» قلمداد می‌کرد.

*ایران تک حزبیِ ملوکانه

«آبراهامیان» در کتاب «ایران بین دو انقلاب» در رابطه تک حزبی شدن ایران در زمان محمدرضا پهلوی آورده است؛ اهداف حزب رستاخیز «تقویت رژیم، نهادینه کردن هرچه بیشتر سلطنت و فراهم ساختن پایگاه اجتماعی گسترده‌تری برای دولت بود.»

سفارت آمریکا در تهران نیز در ۱۰ جولای ۱۹۷۵ با اشاره به راه‌اندازی «سیستم تک‌حزبی» توسط شاه، اینگونه تحلیل کرده بود: «ما معتقدیم این عمل عمدتاً از تمایل شاه به تسلط بیشتر و کم کردن انتقادهای داخلی برخاسته، اگر چه چنین اقدامی در دوران رشد ناسیونالیسم و اعتماد به نفس ایران غیرضروری به نظر می‌رسد… حزب رستاخیز حائز مکانیسمی است که علاوه بر ایجاد امکان راهیابی در فعالیت سیاسی، وسیله‌ای قانونی نیز برای شناسایی مخالفین نامطلوب می‌باشد. بنای حزب رستاخیز بر این نظریه شاه است که معترضان به برنامه او در ایران باید بین زندان، تبعید یا محو شدن یکی را انتخاب کنند.»

محافل رسانه‌ای و روزنامه‌نگاران آن زمان با کنایه و نقد به فضای بسته سیاسی کشور در رمان پهلوی دوم از این اتفاق و تشکیل حزب رستاخیز با عنوان «ایران تک‌حزبی ملوکانه یاد می‌کردند».

*وضعیت انتخابات در عصر پهلوی دوم؛ تقلب عجیب

نتیجه این وضعیت آن شد که در انتخابات سال ۱۳۵۴، حزب رستاخیز تنها حزبی بود که لیست انتخاباتی می‌داد و از ۲۶۸ کرسی مجلس شورای ملی و ۶۰ کرسی سنا، ۱۰۰ درصد منتخبان عضو رستاخیز بودند. از این‌رو بود که‌ سازمان‌ سیا در گزارشی تحقیقاتی که‌ در مورد ایران‌ تهیه‌ کرده‌ بود نوشت‌: «از زمانی که‌ شاه‌ به‌ قدرت‌ مطلقه‌ خود دست‌ یافت‌ مجلس‌ حکم‌ مهر پلاستیکی سلطان‌ را پیدا کرد».

در انتخابات سال ۱۳۵۴ در بعضی از مناطق کشور، افراد صاحب نفوذ و ثروتمند اقدام به خرید آرای مردم می‌کردند که این خبر را بعضی از مسئولان انتخاباتی در استان‌های مختلف نیز تأیید کردند. موضوع خرید آرا در آن زمان بیش از دوره‌های دیگر رواج یافت و در روزنامه‌ها منتشر می‌شد که چگونه افراد و نمایندگانی از طرف کاندیداها در بین مردم حضور می‌یافتند و اقدام به خرید آرای مردم می‌کردند. از آن جمله عبدالکریم ملک، یکی از کاندیداهای رشت که به مجلس راه نیافته بود، در شکواییه‌ای خطاب به شاه و مقامات عالیه‌، انواع تخلفات انتخاباتی حوزه‌ انتخابیه خود را چنین بیان می‌کند: «فریب و وعده و وعید مردم از طریق روزنامه‌ها، رد هفتاد نفر از ۷۹ نفر کاندیدای رشت و انتخاب نه نفر دیگر با سفارش، رشوه دادن سه نفر از کاندیداها به مبلغ پنج میلیون ریال بین رئیس خانه اصناف، دهبانان و افراد سرشناس حقه‌باز، مؤثر در نظارت بر صندوق‌ها، ارسال ۱۵۰۰ رأی تقلبی به حوزه‌های مختلف، پاره کردن بیش از پنجاه هزار رأی شاکی و سوزاندن و باطل کردن آن‌ها، عدم پاسخگویی مسئولین رشت به شکایات شاکی، تشکیل گروه‌های گانگستر برای برهم زدن و متشنج کردن جو به نفع عده‌ای و به ضرر عده‌ای دیگر از کاندیداها.

*دخالت اشرف

علاوه بر دولتمردان، اشرف پهلوی نیز در کار انتخابات و فضای سیاسی کشور دخالت می‌کرد. به طوری که اکثر زنان منتخب از دوستان وی بودند، تلاش مقامات و شخصیت‌های رقیب در درون حاکمیت برای انتخاب کاندیداهای مورد نظر خود بسیار تأثیرگذار بود. از جمله مداخله‌های اشرف در انتخابات مربوط به حوزه‌ انتخابیه فسا بود که وی قصد داشت شمس‌الملوک حکمت فرزند سردار فاخر حکمت، از دوستان صمیمی‌اش، را راهی مجلس کند. به طور مثال؛ او قصد داشت با نفوذ اسدالله علم، مرتضی مشیر، نماینده راه یافته به مجلس بیست‌ و چهارم را رد اعتبار کند.

*واکنش مجامع بین‌الملی به تقلب در انتخابات سال ۱۳۵۴

فضای عجیب و غریب سیاسی کشور و تقلب در انتخابات در زمان پهلوی دوم به حدی بود که رسانه‌های خارجی در آن زمان گزارش‌های مختلفی درباره آن منتشر کرده‌اند. بخش فارسی رادیوی یک کشور اروپایی در یکی از گزارش‌های خود درباره‌ تقلب در انتخابات ایران در مورخ ۲/۴/۵۴ آورده بود: «در انتخابات عمومی ایران، باز شماری آرای حوزه‌ تهران هنوز ادامه دارد و تأخیر در اعلام نتایج به سبب کشف یک تقلب بزرگ انتخاباتی بوده است.

خبرنگار ویژه یکی از رسانه‌های خارجی که برای گزارش جریان انتخابات به تهران آمده، می‌گوید که از قرار اطلاع یکی از صندوق‌ها، پنج برابر بیشتر از تعدادی که باید حاوی اوراق رأی باشد، رأی داشته است.

دانشجویان مقیم آمریکا نیز در اعتراض به نحوه‌ برگزاری انتخابات در ایران، در مقابل سازمان ملل تجمع کرده و از دبیرکل سازمان ملل خواستند تا به شاه ایران درباره‌ برگزاری انتخابات آزاد تذکر دهد.

*انقلاب اسلامی مجالی برای ارائه اندیشه‌های مختلف

به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی، تمام نیروهای سیاسی که تا پیش از این مجالی برای عرضه اندیشه‌های خود نداشتند، یک باره فرصتی برای طرح اندیشه‌های خود یافتند. ایدئولوژی‌های مختلف در تقابل با هم، درگیری‌های سیاسی را به وجود آوردند. با این حال تا اواسط سال ۱۳۶۰ کشمکش‌های سیاسی بر رقابت‌ها غلبه داشت. از سال‌های ۶۰ تا ۶۷ خصوصیت کلی رفتار نیروهای سیاسی را می‌توان همکاری غیر رقابتی دانست.

در آن سال ها با پیروزی انقلاب اسلامی، باب نوینی برای فعالیت گروه‌ها ، تشکل‌ها و احزاب سیاسی باز شد و شاهد تقابل جناح‌های سیاسی مختلف و در مقابل، اتحاد گروه‌های متفاوت حول محوری مشترک بود. در این اتحادها و گسست‌ها، صف‌بندی‌های جدیدی ایجاد و بین دو یا چند جریان خط‌کشی شفافی ترسیم می‌شد. از رودررویی اسلام‌گرایان با نیروهای غیرمذهبی در اوایل انقلاب گرفته تا انشقاق بین جناح چپ و راست اسلامگرا از سال ۱۳۶۰ تا ۶۸ و سپس ظهور راست مدرن تا سال ۷۶ و بعد ازآن نیز ورود مفاهیم توسعه سیاسی به گفتمان حکومت و قدرت گرفتن اصلاح‌طلبان در مقابل محافظه‌کاران و بالاخره ظهور اصولگرایان و آغاز صف‌بندی جدید در دو سوی مفهوم «دموکراسی» همه تحولات سیاسی و متعدد سال‌های پس از انقلاب اسلامی بود.

*فعالیت بیش از ۱۲۰ حزب و گروه سیاسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی

تا پیش از اصلاح قانون فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی در سال ۹۵، بیش از دویست و چهل حزب در وزارت کشور ثبت شده بود. طبق قانون فعالیت احزاب مصوب سال ۱۳۹۵ شمسی، ۸۲ حزب ملی و ۳۴ حزب استانی و ۶ جبهه سیاسی مجوز فعالیت کسب کرده‌اند که هرکدام مربوط به جریان‌های مختلف سیاسی کشور هستند و افراد شاخصی در بین جمعیت و حزب و گروه خود دارند.

فضای باز سیاسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نمودهای مختلفی در قالب گروه‌ها و احزاب مختلف پیدا کرد، گواه این موضوع هم رخدادهای سیاسی در کشور و انتخابات‌ها و اجازه ظهور و بروز گروه‌های مختلف (حتی اقلیت‌های دینی) در مناصب سیاسی و برنامه‌های تلویزیونی نشان‌دهنده فضای باز اندیشه‌ای پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.

راه طولانی تحزب در ایران؛ کارنامه موفق انقلاب اسلامی در فضای تحزب

در پایان می‌شود گفت، با توجه به راه پر پیچ و خمی که فضای سیاسی ایران و احزاب و گروه‌ها از انقلاب اسلامی تا به امروز داشته‌اند، هنوز به آن نقطه آرمانی شاید نرسیده باشیم و به نوعی خیلی از گروه‌ها و احزاب فعلی در کشور صرفاً فعالیت‌شان مختص به انتخابات‌ها شده و از آن آرمان‌ها و ماهیت اصلی خود که در دهه‌های ابتدایی انقلاب اسلامی در مورد کارکرد احزاب می‌دیدیم، فاصله گرفته‌اند.

اما هر چه که هست، کارنامه انقلاب اسلامی در زمینه تحزب و ارائه اندیشه‌های مختلف در کشور نسبت به حکومت‌های گذشته بسیار قابل قبول و مورد توجه است، زمانی در این کشور فعل و انفعالات سیاسی به رابطه با اشرف پهلوی و نگاه همایونی بستگی داشت و امروز و در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد فعالیت و حتی روی کار آمدن زاویه‌دارترین احزاب، اشخاص و گروه‌های سیاسی هستیم؛‌ البته که باید گفت در هر کشوری چارچوب و قوانینی برقرار و پا برجاست و هر شخص، حزب و گروهی در راستای خدشه‌دار کردن قوانین کشور و تمامیت ارضی آن فعالیت کند، به طور قطع باید با آن مقابله شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، علی شعبانی طی یادداشتی نوشت: اغتشاشات در کف خیابان به ثمر ننشسته و رو به افول است و حالا در میدان سیاست به دنبال تداوم آمال محقق نشده خود در کف میدان هستند. اخیرا حزب مجمع ایثارگران به عنوان یکی از احزاب اصلاح طلب طی نامه‌ای سرگشاده به رهبر معظم انقلاب همراه و همدل با آشوب‌گران در میدان آشوب‌گری در افکار عمومی را کلید زده‌است.

این نامه از چند ویژگی مشترک با آنچه امروز واقعیت اغتشاش‌گران را در کف میدان برملا ساخته‌است، برخوردار است :

حرمت‌شکنی و پنهان‌سازی اهانت‌های بسیار در زیر دستکش مخملین ادبیات خشونت‌باری که در نوشتن نامه به کار گرفته شده‌است.

کلید زدن «اهانت نرم» به ساحت ولی فقیه همزمان با موج «اهانت سخت» آشوب‌گران در کف خیابان

در حالی که تیغ تیز آشوب‌گران در خیابان گلوی حافظان امنیت را هدف قرار داده‌است و هر روز تعدادی از حافظان امنیت کینه‌ورزانه از سوی آنان به شهادت می‌رسند در این نامه نیز سپاه و بسیج از تهاجم خشم‌ آلود و اتهامات نویسندگان نامه که بایستی حداقل حرمت نام «ایثارگری» را حفظ می‌کردند در امان نمانده‌اند.

مهمتر از همه برجستگی دروغ‌هایی است که در این نامه مطرح شده‌است و ذهن آدمی را به سمت موج دروغ‌پردازی‌هایی که این روزها در کف خیابان و اغتشاش‌گران و حامیان آنها چه سیاستمداران و چه رسانه‌های جبهه غربی، عربی و عبری مشاهده می‌شود می‌اندازد.

در زیر به برخی ادعای دروغ در این نامه اشاره می‌کنیم.

در این نامه به دروغ از اغتشاشات به عنوان اعتراضات یاد شده‌است. آیا کشتن ده‌ها نفر از نیروهای حافظ امنیت و بسیجیان و حتی مردم عادی با سلاح سرد و گرم را می توان به عنوان اعتراض نامید.؟ آیا تخریب گسترده اموال عمومی و خصوصی مردم و حتی آمبولانس و ماشین آتش نشانی اعتراض محسوب می‌شود؟ آیا حمله به مساجد و حسینیه ها و مراکز نظامی و دولتی را اعتراض باید دانست؟

دروغ دیگر نسبت دادن اعتراضات اخیر به “اقشار بزرگی” از مردم است . در حالیکه بر اساس برآوردهای دقیق از منابع معتبر تعداد اغتشاشگران (حتی آنانی که در روزهای اول و بر اساس هیجانات و فریب فضای مجازی به صحنه آمده بودند) بسیار کمتر از یک درصد جمعیت کشور است و اینگونه ادعای کذب از یک حزبی که مدعی است که قصد بیان واقعیت‌ها را دارد ، بسیار ناپسند است.

در این نامه رهبری را متهم می‌کنند که همه ماجرای اغتشاشات را به دشمن نسبت می دهد و حال آن که رهبر معظم انقلاب در بیانات اخیرشان و در سخنرانی اخیر ضمن تأکید بر هدایت و تحریک دشمنان ، بر وجود مشکلات داخلی از جمله اقتصادی نیز تأکید کرده‌اند . البته برای هر انسان عاقلی مبرهن است که با توجه به اعتراف آشکار سران استکبار جهانی از آمریکا و انگلیس و فرانسه و آلمان گرفته تا رژیم صهیونیستی و شبکه های معاند خارجی و تدارک گسترده ای که برای حمایت از اغتشاشگران و حتی تسلیح آنها(به اعتراف جان بولتون) نباید از این که مدیریت و هدایت اغتشاشات در اختیار دشمن است تردیدی به دل راه داد چرا که انکار این واقعیت مانند انکار خورشید در روز روشن است.

دروغ دیگری که در این نامه مطرح شده است در باره نحوه مواجهه نیروهای امنیتی با اغتشاشگران است. در حالی که طی دو ماه گذشته نیروهای انتظامی و امنیتی حداکثر مدارا را با اغتشاشگران داشته اند و بدون سلاح گرم و با کمترین درگیری با آنها بیشترین آسیبها را با بیش از ده‌ها شهید پذیرا شده‌اند، لحن نامه خشونت را به آنان و نه اغتشاشگران نسبت می‌دهد.

دروغ بزرگتر این نامه این است که نویسندگان نامه مدعی شده‌اند: «مسئولیت جدی وضع موجود با رهبری است.» در حالی که مسئول وضع موجود دولتی است که با «تکرار» شما هشت سال سکان اداره کشور را در دست داشت و با همه تمهیداتی که برایش از سوی رهبر معظم انقلاب فراهم شد نتوانست تا به آخر زانویش را از گلوی مردم بردارد. چهل و سه سال از پیروزی انقلاب می گذرد و به جز چهار سال دوره اول دولت نهم و با اغماض چهار سال دوم آن دولت، بقیه دولتها (از بازرگان و میرحسین موسوی گرفته تا هاشمی رفسنجانی و خاتمی و روحانی) همگی در مسیر جریان فکری منتسب به حزب مجمع ایثارگران بوده اند. اکنون چرا به دروغ رهبر معظم انقلاب اسلامی را با فرافکنی و فرار از مسئولیت خود در حمایت از این دولت‌ها، مسئول وضع موجود معرفی می‌کنید؟

دروغ بعدی این نامه تهمت های ناروا به نیروهای مسلح بویژه سپاه و بسیج و ادعای دروغ حاکم کردن «نظامیان و امنیتی ها» در کشور است.

این ادعای واهی در شرایطی مطرح می شود که مسئولین وزارتخانه ها و سازمانها و نهادها در دولت کنونی به مراتب کمتر از تعداد نظامیان و امنیتی ها در ادوار گذشته‌ است. ضمن اینکه انتخاب وزیر و مسئول در قوانین کشور فرایندی دارد که در این فرایند ممکن است در برخی مشاغل فردی با سبقه نظامی از شایستگی بیشتری برخردار باشد و فی نفسه این شاخصه نه مثبت است و نه منفی. اگر سابقه نظامی و امنیتی بودن بد است چرا از آقای روحانی ایراد نگرفتید که معاونت فرماندهی جنگ (۱۳۶۲ تا ۱۳۶۴)، ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا (۱۳۶۴ تا ۱۳۶۶) و فرماندهی پدافند هوایی کل کشور (۱۳۶۴ تا ۱۳۷۰) را برعهده داشت و بین سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸ نیز جانشین مرحوم هاشمی (فرماندهی کل قوا) بود و حتی بعد از پایان جنگ به همراه تعدادی از فرماندهان سپاه و ارتش، نشان درجه ۲ فتح و در مراسم دیگری در سالروز آزادسازی خرمشهر، به همراه جمعی دیگر از فرماندهان و مسؤولان پشتیبانی جنگ، نشان درجه یک نصر را از مقام معظم رهبری دریافت کرد؟ چرا از هاشمی نمی گویند که در دولت‌های پنجم و ششم رئیس جمهور بود و سابقه نماینده امام در شورای عالی دفاع و همچنین فرماندهی نیروهای مسلح و یا فرماندهی جنگ را برعهده داشت؟

چرا از لاریجانی(رئیس مجلس هشتم، ‌نهم و دهم) که در سپاه پاسداران به عنوان جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه فعالیت داشت، نقدی نمی کنند؟

بد نیست اعضای کابینه دولتهای هاشمی و روحانی و … را با کابینه دولت جدید مقایسه نمایند تا میزان حضور نظامی ها و امنیتی ها را بهتر متوجه شوند.

اتهام و دروغ بزرگتر در نامه مزبور آن است که مدعی شده اند از اسلامی که در صدر انقلاب مطرح بود فاصله گرفته ایم که باید دید چه کسانی از آن اسلام فاصله گرفته اند . آیا اسلامی که در صدر انقلاب مطرح شد ضد استکبار نبود و امروز چه کسانی و چه احزابی بدنبال سازش با استکبار هستند؟ رئیس جمهور کدام طیف سیاسی بود که راه حل مشکلات کشور را در تعامل با کدخدا(آمریکا) می دانست؟

اسلامی که در صدر انقلاب داشتیم مدعی بود که انقلاب ما برای اجرای احکام اسلام بود و حالا چه کسانی از این اصل عدول کرده اند و معتقدند باید از احکام اسلام عبور کرد؟ به این جملات که از سوی همفکران جریان اصلاحات در این سالها مطرح شده دقت شود تا همگان بدانند چه کسانی از اصول اسلام و انقلاب عدول کرده اند:

جامعه ایران فاز سنتی خود را پشت سر گذاشته و میخواهد مدرن و صنعتی شود.اما در این جامعه هنوز خدا نمرده است. بنابراین ما چگونه میتوانیم به این وضعیت چیره شویم. (علیرضا علوی تبار، یالثارات، ۴/۳/۷۹)

وقت آن رسیده نهاد مذهبی از نهاد حکومتی جدا شود. (هاشم آغاجری)

دین یک قسمت از فرهنگ است، حرکت اصلاح طلبان ما عاقبت به جدایی دین از سیاست خواهد انجامید. در یک جامعه مدرن جدایی دین از سیاست یک امر بدیهی است. ( اکبر گنجی در مصاحبه روزنامه تاگس اشپیگل آلمان، کیهان ۲۴/۱/۷۹)

اینکه مارکس می‌گوید دین افیون توده‌هاست، تنها بخشی از حقیقت است. من می‌گویم در حکومت‌های دینی، نه تنها دین افیون توده‌هاست که افیون حکومت‌ها نیز هست. (سخنرانی آغاجری، ساختمان مرکزی دفتر تحکیم، ۲۵/۱/۸۱ )

معتقدم اعدام و قصاص جزء ضروریات دین نیست . (عماد الدین باقی ، جمهوری اسلام ، ۱۳ / ۲ / ۷۹)

پیامبر در بدر و حنین و … شمشیر زد … اما آیا جنگهای جبهه حق علیه باطل پیامدهای ناخواسته یا آثار وضعیه به دنبال ندارد؟…خشونت فرزند خشونت است و درخت خشونت میوه هایی جز خشونت به بار نمیآورد. (روزنامه صبح امروز متعلق اکبر گنجی، صبح امروز، ۲۳/۲/۷۸)

امروز خدا در جامعه هیچ کاره است همه کاره مردمند.( آقای کدیور در دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ۷۹ طی سلسله مباحثی تحت عنوان پژوهش های قرآنی )

قرآن دارای یک فرهنگ قبیله ای است و دکتر سروش و مجتهد شبستری درست می گویند که قرآن امروز قابل انتقاد است.(خاتمی ، جلسه شاخه زنان جبهه مشارکت )

تفکر شیعه گری موجب انحطاط مملکت ما و مانعی برای دموکراسی است. (غلامرضا سالار بهزادی، روزنامه صبح امروز، ۲۳ / ۸ / ۷۸)

دوران مدرن دوران حکومت و رهبری عقل است و دین باید به عرصه زندگی خصوصی باز گردد. رهبری ائمه و پیامبر هم به خاطر آن بود که هنوز مردم آن زمان عقل را مرجع استناد خود قرار نداده بودند. (باقر پرهام، هفته نامه راه نو، ۳/۵/ ۷۷ )

هیچ الگویی در زمان غیبت برای اداره جامعه در دست نداریم. محسن کدیور، ماهنامه کیان، بهمن ۷۷

آنچه پیامبر از طریق کتاب و سنت پیاده نمود و احکامی که بیان کرد، اقدامات ممکنه و مقدور آن زمان بود، ما هم مطابق زمان خود، باید اقدام کنیم. محمد مجتهد شبستری ماهنامه زنان، آبان ۷۸

معصومین(ع) فقط در کلیات و اصول اسوهاند، نه در فروع و جزئیات. محسن کدیور، ماهنامه کیان، بهمن ۷۷

پذیرش دین حق است نه تکلیف؛ در نتیجه هر کس حق تبدیل دین خود را هم خواهد داشت. (احمد قابل، روزنامه صبح امروز، ۲۴/۷/۷۸،ص۶)

در حکومت ما از هیچ فقیهی حکمی پیرامون مسایل اخلاقی و کرامت انسانی ندیدیم و تمامی موارد در جهت خرد کردن انسانیت و سلطه‌پذیری بوده است. آغاجری در این سخنان که با عنوان «اخلاق سلطه و اخلاقی رهایی» ایراد می‌شد، تقلید را به برده‌داری تشبیه کرد (هاشم آقاجری 29/11/87 در منزل عبدالله نوری و با حضور جمعی از اصلاح‌طلبان)

محمد خاتمی در اولین سالگرد دوم خرداد در دانشگاه تهران: اگر دین هم در برابر آزادی قرار بگیرد این دین است که باید محدود شود نه آزادی !

*** با توجه نمونه های مزبور و نمونه‌های فراوان دیگری که در این مقال نمی توان به همه آنها اشاره کرد، باید پرسید که احزاب و جریانات اصلاح طلب از اصول انقلاب و اسلام عقب نشینی کرده اند یا نظام اسلامی و رهبری معظم انقلاب؟