احمد متوسلیان

گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌– رحیم محمدی؛ زمانی که نهضت انقلاب اسلامی اوج می‌گیرد و به روز پیروزی انقلاب اسلامی می‌رسد، مردم به پادگان‌ها حمله می‌کنند تا با تصرف آن‌ها آخرین پایگاه امید رژیم شاهنشاهی را در اختیار خود بگیرند و بدین وسیله، آخرین تار و پود‌های پیکره پوسیده نظام استبدادی پهلوی از هم گسسته شود.

مردم تهران نیز همچون سایر شهر‌ها با تصرف پادگان‌های شهر، نیرو‌های مستقر در آن‌ها را وادار به تسلیم و همراهی با جریان انقلاب می‌کنند که یکی از این پادگان‌ها، پادگان عشرت‌آباد سابق و ولیعصر فعلی است که در میدان سپاه واقع شده است؛ لذا بر این اساس و به مناسبت سالگرد پیروزی‌ انقلاب اسلامی با «سید مهدی حسینی» یکی از پاسدارانی که از همان ابتدای تشکیل پادگان ولیعصر (عج) سپاه در آن حضور داشت، گفت‌وگویی را پیرامون چگونگی شکل‌گیری پادگان ولیعصر سپاه انجام دادیم که در ادامه آمده است.

دفاع‌پرس‌: چرا پیش از انقلاب، این پادگان «عشرت‌آباد» نام داشت؟

اسم سابق این‌ پادگان عشرت‌آباد بود و دلیل آن هم وجود عشرتکده‌ای بوده که از در زمان ناصرالدین شاه در این محل وجود داشت، اما در دوران رضاشاه بخش‌هایی از محل مورد اشاره تخریب و تبدیل به پادگان می‌شود؛ به عبارت دیگر، بعد از کودتای ۱۳۳۲ که در پی کودتای رضاخانی صورت می‌گیرد، این محل که از میدان سپاه فعلی تا چهارراه قدوسی (چهارراه قصر) وسعت داشت به مرکزیتی برای برقراری امنیت تبدیل می‌شود و در اختیار شهربانی قرار می‌گیرد و البته بعد‌ها به سه قسمت تبدیل می‌شود.

در واقع قصر فتحعلی شاه، زندان قصر  و پادگان، جزو قصر ناصرالدین شاه بود، اما در زمان رضاشاه پادگان قطعه‌بندی می‌شود و به واسطه آن، بخشی‌هایی از پادگان به مخابرات، بیمارستان و زندان قصر تبدیل می‌شود و بخشی هم کاربری مسکونی پیدا می‌کند؛ این در حالی است که پادگان آن زمان خارج از تهران محسوب می‌شد.

دفاع‌پرس‌: به وجود زندان در پادگان اشاره کردید؛ این زندان کجا قرار داشت؟

زندان سمت بزرگراه صیاد شیرازی فعلی بود که به موجب آن، بسیاری از افرادی که دستگیر می‌شدند، به‌ویژه انقلابیون در این زندان که زندان عشرت‌آباد نام داشت، زندانی می‌شدند و آن‌هایی را هم که قرار بود اعدام کنند، مانند شهید نواب صفوی را در محل فعلی مسجد ستاد کل نیرو‌های مسلح اعدام می‌کردند؛ زیرا این نقطه از پادگان، میدان تیر بود.

البته مدتی هم امام خمینی (ره) و تعدادی از روحانیون همچون آیت‌الله فلسفی و آیت‌الله دستغیب را بعد از ماجرای مدرسه فیضیه در این محل زندانی کرده بودند.

دفاع‌پرس‌: اشاره کردید که این پادگان در زمان رضاشاه به سه قسمت تقسیم شد؛ این قسمت‌ها در اختیار چه سازمان‌هایی بود؟

در دهه ۴۰ گارد شاهنشاهی در قسمت شرقی، شهربانی در قسمت غربی و در قسمت جنوبی آن هم مستشاران آمریکایی مستقر بودند.

دفاع‌پرس‌: در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی مردم به سمت پادگان‌ها حمله می‌کنند که این پادگان هم از جمله پادگان‌هایی بود که به دست مردم سقوط کرد؛ نحوه سقوط پادگان به چه صورت بود؟

در آستانه انقلاب اسلامی و زمانی که بسیاری از مردم برای تصرف پادگان به سمت آن حمله می‌کنند، همان‌گونه که اشاره شد، بخشی از نیرو‌های گارد که شامل تیپ ۳ می‌شد، در این پادگان حضور داشتند که در برابر حمله مردم مقاومت زیادی انجام دادند؛ به‌عنوان مثال دو نفر از درجه‌داران گارد مستقر در پادگان، تیرباری را بالای کاخ ناصرالدین شاه به سمت خیابان سرباز که الان بزرگراه صیاد شیرازی شده، قرار دادند؛ چون هجوم مردم از آن سمت بود.

آن‌ها با تیراندازی به سوی مردم قصد داشتند تا از ورود آن‌ها به پادگان جلوگیری کنند؛ البته ناگفته نماند عده‌ای از گاردی‌ها هم با مردم همراه بودند به نحوی که همین عده، فرد تیربارچی را به نام «سید قاسم» مورد هدف قرار دادند و با کشته شدن این فرد، مردم با تخریب دیوار، وارد پادگان شدند و بدین ترتیب پادگان در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به دست مردم انقلابی سقوط کرد.

دفاع‌پرس‌: این پادگان چگونه در اختیار سپاه قرار گرفت؟

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تا مدت‌ها پادگان خالی بود تا اینکه شهید «محمد منتظری» برای آموزش نیروهایش نیاز به پادگان پیدا کرد و از آنجایی که «علی‌اکبر مصطفوی» از نیرو‌های سابق گارد در پادگان عشرت‌آباد خدمت کرده بود، این پادگان را به منتظری معرفی کرد؛ به همین جهت منتظری پس از بازدید از پادگان، آن را برای ادامه فعالیت‌های خود تایید کرد.

در آن مقطع، مصطفوی همراه با شهید منتظری موفق شده بودند حدود ۷۰ نفر از نیرو‌های گارد را جذب کنند که این تعداد هم همراه با سایرین به پادگان عشرت‌آباد منتقل شدند و تا زمانی که پادگان به‌صورت رسمی واحد عملیات سپاه شد، در این محل بودند.

اما وقتی شورای انقلاب اساسنامه سپاه پاسداران را تأیید کرد، گروه «ابوشریف» با عنوان اینکه آن‌ها را شورای انقلاب به رسمیت شناخته، به پادگان عشرت‌آباد آمدند و در مقابل، گروه شهید محمد منتظری چون اعتقاد داشتند که سپاه نباید زیر نظر هیچ گروه یا فردی جز امام خمینی (ره) باشد، از این پادگان خارج شدند.

دفاع‌پرس‌: زمانی که پادگان در اختیار شهید منتظری قرار می‌گیرد، وضعیت آن چگونه بود؟

آن زمان پادگان عشرت‌آباد حدود ۴۰ سوله داشت که حدود شش سوله آن در جریان انقلاب به دلیل داشتن سقف شیروانی چوبی سوخته بودند و این نشان می‌دهد که پادگان خیلی بزرگتر از محیطی است که الان به‌عنوان پادگان ولیعصر (عج) در میدان سپاه شناخته می‌شود.

در این پادگان در سمت زندان، حمامی وجود داشت که بعد از پیروزی انقلاب این حمام با تغییراتی که توسط شهید «اصغر وصالی» در آن بوجود آمد به زندان تغییر کاربری داد؛ البته این زندان جدید تا زمانی که شهید محمد بروجردی در خرداد ۱۳۵۸ وارد پادگان شد، نظم و نظام درستی نداشت، اما بعد از ورود بروجردی، وی توانست به وضعیت پادگان و نیرو‌های حاضر در آن نظم و نظام دهد.

دفاع‌پرس‌: تغییر نام پادگان از عشرت‌آباد به ولیعصر (عج) چگونه صورت گرفت؟

تغییر نام پادگان از عشرت‌آباد به ولیعصر (عج) توسط فردی به نام «علی‌اصغر حاج علی‌اکبری» از بچه‌های شهر ری که بعد‌ها در ارتفاعات «مَراغان» سردشت شهید شد، صورت گرفت؛ بدین ترتیب که وی در اوایل تیر ۱۳۵۸ وارد سالن غذاخوری پادگان شد و با صدای بلند بعد از جلب توجه همه، عنوان کرد از امروز اسم پادگان به ولیعصر (عج) تغییر می‌کند و بعد از موافقت همگان روند ثبت آن در سپاه هم طی شد و بدین‌صورت از آن زمان اسم پادگان از عشرت‌آباد به ولیعصر (عج) تغییر یافت.

البته قبل از تأیید این عنوان برای پادگان، ابوشریف که فرماندهی کل سپاه را عهده‌دار بود، در نظر داشت اسم پادگان را به «الفتح» تغیییر دهد، اما کسی نسبت به آن واکنش مثبتی نشان نداد.

دفاع‌پرس‌: اوایل انقلاب سپاه رژه‌ای را در تهران انجام می‌دهد که مبدأ آن همین پادگان بود؛ درباره چگونگی انجام این‌رژه هم توضیح می‌دهید؟

اولین رژه سپاه هم که در سوم شعبان ۱۳۵۸ انجام شد در همین پادگان توسط ابوشریف اجرا شد؛ بدین‌صورت که نیرو‌ها بعد از خروج از پادگان وارد خیابان‌های شریعتی و نصیری و سپس میدان امام حسین (ع) شدند.

دفاع‌پرس‌: پادگان ولیعصر (عج) بعد از استقرار سپاه در آن، چه نقشی در برقراری امنیت شهر تهران، ایفا کرد؟

پادگان ولیعصر (عج) از همان زمان شکل‌گیری تاکنون در برقراری امنیت شهر تهران نقش مهمی داشت که به‌عنوان نمونه می‌توان به حفظ اماکن درجه یک امنیتی شهر، امنیت تردد‌های هوایی و زمینی، حفاظت از بیت امام (ره) در قم، مقابله با منافقین و ضد انقلاب در شهر‌های کردستان، خورستان، سیستان و بلوچستان، رشت، بندر انزلی و… در روز‌های اولیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد و اکنون نیز پادگان ولیعصر (عج) دارای بار عظیم فرهنگی و امنیتی است.

دفاع‌پرس‌: مأموریت واحد عملیات سپاه از چه زمانی به این پادگان محول شد؟

زمانی که ابوشریف وارد این پادگان شد، محمد منتظری امکانات خود را به ابوشریف داد و از آنجا خارج شد و بدین ترتیب با استقرار تیم ابوشریف و تشکیل رسمی سپاه، پادگان ولیعصر (عج) به واحد عملیات سپاه تبدیل شد و در ادامه محمد بروجردی هم که در زندان اوین مسئولیت داشت به دعوت ابوشریف به این پادگان آمد تا واحد عملیات پادگان را ساماندهی کند. بعد از ابوشریف هم فردی به نام «اسدی» -که همه وی را به اسم عبدالله می‌شناختند در حالی که اسم واقعی او این نبود- فرمانده پادگان شد.

دفاع‌پرس‌: گفته می‌شود که سپاه تهران پایه‌گذار و مبدأ شکل‌گیری حزب‌الله لبنان  بوده است؛ لطفاً در این رابطه توضیح دهید.

قبل از پیروزی انقلاب، آن‌هایی که می‌خواستند با رژیم پهلوی مبارزه مسلحانه داشته باشند، چون محلی برای آموزش نداشتند به خارج از کشور می‌رفتند تا نزد مجاهدان فلسطینی در لبنان و سوریه آموزش نظامی را فرا بگیرند؛ اما وقتی انقلاب اسلامی به پیروزی رسید، تمام این افراد هنگام بازگشت، به پادگان ولیعصر (عج) آمدند و بعد از گذشت دو سه سال همین افراد همراه احمد متوسلیان که از بچه‌های گردان دو پادگان بود، به لبنان رفتند و پایه‌گذار حزب‌الله لبنان شدند؛ به‌عنوان مثال شهید «سید عباس موسوی» که دومین دبیرکل حزب‌الله لبنان است، آن زمان نیروی بسیجی پادگان ولیعصر (عج) بود.

انتهای پیام/ 231