اداره کشور

دیدگاه امام خمینی (ره) درباره نقش مردم در حکومت

دیدگاه امام خمینی (ره) درباره نقش مردم در حکومت

به گزارش مجاهدت از خبرنگار اخبار داخلی دفاع‌پرس، امام خمینی (ره) با ایمان و اطمینانی که به مردم داشت به نقش مۆثر و تعیین کننده مردم در حکومت معتقد بودند و در سالها رهبری و هدایت امور، ایشان به این مهم اهتمام وافری داشتند.

لکن امام (ره) دموکراسی‌های غربی را که مدعی حکومت مردم بر مردم بودند را از اساس قبول نداشت و معتقد بودند که (شیوه) دموکراسی اسلام کامل‌تر از دموکراسی غرب است.

دیدگاه امام خمینی (ره) درباره نقش مردم در حکومت اسلامی را می‌توان در قالب چند عنوان آن هم به اختصار مطرح کرد:

نقش نظارتی مردم

امام معتقد بودند که کشوری وقتی آسیب می‌بیند که ملت آن بی تفاوت باشند یعنی ملت همه باید حاضر باشند در مسایل سیاسی و با رشد آگاهی بر امور نظارت کنند.

امام (ره) می‌فرمودند: «ملت باید الآن همه شان ناظر امور باشند، اظهار نظر بکنند در مسایل سیاسی، در مسایل اجتماعی، در مسایلی که عمل می‌کند دولت.»

«ملت باید ناظر باشد به اموری که در دولت می‌گذردیعنی نظارت همگانی مردم می‌تواند به عنوان نقش اساسی آنان کشور را از بسیاری انحرافات مصون دارد، زیرا این نظارت‌ها هم در انتخاب صحیح مردم می‌تواند مۆثر باشد و هم این که مسئولان نظام را در برابر مردم پاسخگو می‌نماید.»

نقش مردم در حمایت و پشتیبانی از حکومت

امام خمینی (ره) می‌فرماید: «پشتوانه یک حکومتی ملت است، اگر یک ملتی پشتوانه حکومتی نباشد این حکومت نمی‌تواند درست بشود، این (حکومت) نمی‌تواند برقرار باشد.»

امام خمینی (ره) در جای دیگر خطاب به مردم اظهار می‌دارند که «مهم این است که شما (ملت) ایستاده باشید و قائم به امر باشید و حکومت را از خودتان جدا ندانید و ننشینید به این که همه کار‌ها را باید حکومت بکند» همچنین ایشان معتقد بود که ملت تا در صحنه حاضرند این کشور آسیب نخواهد دید.

نقش و دخالت مسئولانه مردم در اداره کشور

امام (ره) از حق مردم در تشکیل حکومت اسلامی غفلت نورزیده و فرمود: از حقوق اولیه هر ملتی است که باید سرنوشت و تعیین شکل و نوع حکومت خود را در دست داشته باشدنکته قابل توجه در این بحث، اعتماد امام (ره) به ملت بود که در ادامه همین کلام فرمود: طبیعى است که، چون ملت ایران بیش از نود درصد مسلمانند، باید این حکومت بر پایه‏هاى موازین و قاعده اسلامى بنا شود.

پس برای ایشان مردم در طول دین محترم بوده و معارضه مردم با دین مفهومی نداشت. امام خمینی (ره) با احترام به رأی عمومی مردم و با اعتماد به دینداری آن‌ها در پی تشکیل حکومتی برآمد که پایه‌های آن براساس ولایت و مردم سالاری دینی است. در چنین ساختاری، نقش مردم در مشروعیت نظامی که پایه آن اسلام است، به وضوح آشکار می‌گردد.

در اینجا به چند مورد از تأثیر رأی مردم در نظام ولایی اشاره می‌شود:

تعیین نظام سیاسی کشور

امام (ره) فرمود: تعیین نظامی سیاسی با آرای خود مردم خواهد بود.
امام (ره) در بیان روش انتخاب حکومت می‌فرماید:
همان مردمى که دست در دست هم دادند و دلیرانه عرصه را بر شاه تنگ کردند، همان‌ها با هدایت کسانى که همیشه دلسوز آنان بوده‏اند، نوع حکومت دلخواه خود را انتخاب مى‏کنند و بدیهى است که، چون مسلمانند در همه مراحل کار، اسلام تنها ملاک و ضابطه نظام اجتماعى و نوع حکومت خواهد بود و بر این اساس من جمهورى اسلامى را پیشنهاد کرده‏ام و به رأى عمومى مى‏گذارم.

حضور مردم در صحنه قانونگذاری

این اختیار و حق مردمی در تمامی شۆون حکومت جاری است، امام (ره) درباره انتخاب رئیس جمهور می‌فرماید: همه باید بدانند که امروز هیچ قدرتی نیست که بتواند یک وکیل را تحمیل کند… هیچ کس الان در ایران، هیچ مقامی در ایران نیست که قدرت این را داشته باشد که یک وکیل تحمیل کند و بنابراین، امروز مسۆولیت به عهده ملت است.

حضور مردم در انتخاب رهبر

امام خمینی (ره) یکماه قبل از ارتحال، طی نامه¬ای به رئیس شورای بازنگری قانون اساسی از مجتهد عادلی که از سوی خبرگان برای رهبری تعیین می¬شود با عنوان «ولی منتخب مردم» یاد کرده و می-نویسد: اگر مردم به خبرگان رأى دادند تا مجتهد عادلى را براى رهبرى حکومتشان تعیین کنند، وقتى آن‌ها هم فردى را تعیین کردند تا رهبرى را به عهده بگیرد، قهرى او مورد قبول مردم است. در این صورت او ولىّ منتخب مردم مى‏شود و حکمش نافذ است.

نظارت مردم بر امور کشور

در دیدگاه امام (ره) همه اقشار مردم موظفند در چارچوب قوانین اسلامی بر امور جامعه نظارت داشته و امر به معروف و نهی از منکر کنند. ایشان در اوایل نهضت چنین ویژگی‌ای را برای جامعه اسلامی پیش-بینی می‌کند و می‌فرماید: جامعه فردا، جامعه ارزیاب و منتقدی خواهد بود که در آن تمامی مردم در رهبری امور خویش شرکت خواهند جُست؛ و بعد از پیروزی انقلاب نیز به آن سفارش می‌فرماید: این یک سفارش عمومی است… با کمال دقت ملاحظه کنید که کسانی به عنوان اسلام، به عنوان مسلمین، به عنوان معممین، یک قدم خلاف بر ندارند که خدای نخواسته چهره اسلام را برخلاف آنطوری که هست، قبیح نشان بدهند.

این در نظر من از همه چیز‌ها اهمیتش بیشتر است و مسۆولیت-اش هم بیشتر… همه و همه موظفند که نظارت کنند بر این امور. نظارت کنند، اگر من یک پایم را کنار گذاشتم، کج گذاشتم ملت موظف است که بگویند پایت را کج گذاشتی، خودت را حفظ کن. اگر دیدند که یک کمیته‌ای خدای ناخواسته برخلاف مقررات اسلام دارد عمل می‌کند، کشاورز باید اعتراض کند، بازاری باید اعتراض کند، معممین و علما باید اعتراض کنند.

سخنان امام خمینی (ره) هیچ بهانه‌ای برای خرده گیران در باب لزوم رعایت حق مردم باقی نگذاشته است. توصیه‌های ایشان سرتاسر، حکایت از لزوم توجه به مردم و سپاسگزاری و خدمتگزاری به آنهاست. ایشان هر مقام و پستی را فقط مسۆولیتی می‌داند که هدف از آن خدمت به خلق خداست.

بدین ترتیب با توجه به موارد فوق، در مجموع، دیدگاه امام خمینی (ره) درباره مردم این است که ایشان درباره مردم نقش خاص و پر اهمیتی قائل هستند که از آن تنها نمی‌توان تعبیر به مردم داری کرد بلکه می‌توان گفت در نزد امام و دیدگاه ایشان در واقع مردم نقش فاعلی را در تحقق حکومت داشته و به عبارتی نقش آنان به گونه‌ای است که باید گفت اراده مردم بر حکومت به شکلی تبلور یافته و خود را نشان می‌دهد و به قول حضرت امام (ره) با اراده ملت‌ها، اراده‌ای که تَبَع اراده خداست، اراده‌ای که برای خداست غیر ممکن‌ها ممکن می‌شود.

انتهای پیام/341

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

دیدگاه امام خمینی (ره) درباره نقش مردم در حکومت بیشتر بخوانید »

خدمت به مردم مهم‌ترین فاکتور دولت در نگاه امام خمینی (ره)/ تبعیض در خدمت‌رسانی به مردم نشانه تباهی دولت‌هاست

خدمت به مردم مهم‌ترین فاکتور دولت در نگاه امام خمینی (ره)/ تبعیض در خدمت‌رسانی به مردم نشانه تباهی دولت‌هاست


به گزارش مجاهدت از خبرنگار اخبار داخلی دفاع‌پرس، مهم‌ترین وظیفه و در حقیقت رسالت خطیر مسئولان در نظر امام خمینی (ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی، توجه و خدمت به مردم است؛ در توصیه‌های امام خمینی همیشه این نکته به چشم می‌خورد که ایشان، هم مردم را به خدمت صادقانه برای نظام اسلامی فرا می‌خواندند و هم دولتمردان را به خدمت هرچه بیشتر به توده‌های مردم.

یکی از توصیه‌ها و خواسته‌ی مهم امام راحل این بود که همه افراد جامعه اسلامی، با نوع فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند، یک خدمتگزار به حساب آیند. ایشان در یکی از سخنرانی‌های خود می‌فرمایند: «من امیدوارم که همه ملّت ما و همه افرادی که در سرتاسر کشور ما هستند، خدمتگزار باشند به این کشور و خدمتگزار باشند به جمهوری اسلامی. خدمتگزاری آن‌ها، همان مجاهده در راه خداست و من امیدوارم که همه آن‌ها، با مجاهدان در راه خدا شریک و سهیم باشند».

امام خمینی (ره) در عین حال که مهم‌ترین وظیفه دولت را خدمت به مردم ذکر می‌کنند، تبعیض در خدمت‌رسانی و عدم رسیدگی به مسائل مردم را نشانه تباهی دولت می‌دانند و خطاب به دولتمردان می‌فرمایند: «شما باید کوشش کنید همه‌تان، هر کس در هر وزارتخانه هست باید کوشش کند که اجزای این وزارتخانه، افرادی که در آن وزارتخانه هست، وضع روحی‌اش جوری باشد که با مردم بسازد. مردم باز احساس نکنند که در این وزارتخانه هم وقتی ما بخواهیم کارمان را به وزیر بدهیم، باید یک مدتی دم در بایستیم و یک مدتی آن مامور و آن مامور و آن مامور، تا برسانند ما را به آنجا، آنجا هم پشت در بایستیم. نه، این وضع اگر یک وقت -خدای نخواسته- دیدید دارد این طور می‌شود، بدانید که دارید رو به تباهی‌می‌روید، قدم دارید بر می‌دارید رو به تباهی.»
 
امام خمینی (ره) با توجه به این مهم، قدرت و بقای دولت را منوط به عدم تبعیض در خدمت‌رسانی به مردم ذکر می‌کنند و می‌فرمایند: «آن روزی شما قوی هستید که این بقال سر محله و آن مومن توی مسجد و آن کسی که در جاهای بزرگ و اعیان و اشراف- فرض کنید- هست، برای شما این طور نباشد که برای او یک کاری بکنید، برای این نکنید». 
 
لزوم توجه دولت‌مردان به محرومان
 
یکی دیگر از مصادیق مهم توجه و خدمت دولت به مردم از نظر امام خمینی، رسیدگی به حال مستضعفین جامعه است. امام همواره در دیدار با اعضای دولت ضمن یادآوری وظیفه‌ خدمت‌رسانی به مردم، رسیدگی به حال مستضعفان را امری ضروری می‌دانند؛ به طور مثال چهارم مهر ۱۳۶۲ با اشاره به سیره امیرالمؤمنین (ع)، در توجه به حال محرومین، بار دیگر بر وظیفه دولت در برابر مستضعفین تأکید می‌کنند و می‌فرمایند: «دولت واقعاً باید با تمام قدرت آن طوری که علی (ع) برای محرومین دل می‌سوزاند، این هم با تمام قدرت دل بسوزاند برای محرومین، مثل یک پدری که بچه‌هایش اگر گرسنه بمانند، چطور با دل افسرده دنبال این می‌رود که آن‌ها را سیر بکند، یک دولت تابع امیرالمؤمنین باید این‌طور باشد». 
 
از دیگر مصادیق مهم لزوم توجه دولتمردان به مردم از نگاه امام خمینی، مرفه نبودن مسئولین نسبت به مردم است. ایشان در تاریخ هفتم شهریور ۱۳۶۱ در آستانه اولین سالگرد شهادت شهید رجایی در دیدار با اعضای دولت ضمن اشاره به مرفه نبودن مسؤلین در نظام جمهوری اسلامی می‌فرمایند: «سرچشمه همه مصیبت‌هایی که ملت‌ها می‌کشند این است که متصدیان امورشان از قشر مرفه و از اشراف و اعیان… باشد.»
 
حضرت امام (ره) با اشاره به این مهم ارزش پست و مقام در جمهوری اسلامی را در خدمت‌گزاری به مردم می‌دانند و می‌فرمایند: «شما می‌دانید که در جمهوری اسلامی، مقامات آن معنا که در سابق داشت از دست داده. نه رئیس جمهورش و نه نخست‌وزیرش و نه سایر وزرایش این طور نیست که خیال بکنند، خودشان خیال بکنند که ما یک مقام بالایی، والا مقام هستیم و ما «حضرت اشرف» هستیم و نمی‌دانم کذا. این‌جور نیست. آن‌ها می‌بینند که ارزش‌شان در بین جامعه، در همه جا این است که خدمت بکنند، خدمت‌گزار باشند، نه ارزش به این است که به مردم حکومت کنند.»
 
شریک کردن مردم در اداره امور کشور
 
در نگاه امام خمینی (ره) یکی دیگر از موارد لزوم توجه دولت به مردم، شریک کردن مردم در اداره امور کشور در عین توجه به آزادی آن‌ها است. امام خمینی ضمن تأکید بر این امر مهم، یکی از وظایف دولت را فراهم کردن زمینه‌های ورود مردم در اداره امور کشور و نظارت از انحراف این امور می‌دانند و خطاب به اعضای دولت می‌فرمایند: «از اموری که لازم است عرض کنم، این است که شما می‌دانید و ذکر هم کردید که دولت بدون پشتیبانی مردم نمی‌تواند کار انجام بدهد…» بنابر این اصل، شریک کردن مردم در اداره امور کشور، سبب پشتیبانی مردم از دولت می‌شود که خود یکی از مهم‌ترین دلایل بقای هر دولتی به حساب می‌آید.
 
لزوم ارائه گزارش کار به مردم
 
یکی دیگر از مصادیق لزوم توجه دولت‌مردان به مردم در اندیشه امام، ارائه گزارش‌ کار دولت‌مردان به مردم است. به طوری که امام خمینی در چهارم شهریور ۱۳۶۳ خطاب به اعضای دولت فرمودند: «از اول من مکرر این را گفته‌ام که شما کارهایی که می‌کنید به مردم بگویید.» امام ضمن مهم شمردن گزارش کار به مردم می‌فرمایند: «مردم باید بفهمند که دولت چه کرده است برای مردم. این قاعده‌اش بود از اوّلی که دولت تأسیس می‌شود هرکاری که انجام می‌دهند برای مردم ذکر کنند که مردم بفهمند که چه کرده است». 
 
بدین ترتیب می‌توان گفت از نظر امام خمینی (ره)، توجه به مردم و خدمت به آنها یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌هاست و دولت باید با تمام توان و در همه عرصه‌ها، خدمت‌رسانی به مردم را راس امور خود قرار دهد.

انتهای پیام/341

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

خدمت به مردم مهم‌ترین فاکتور دولت در نگاه امام خمینی (ره)/ تبعیض در خدمت‌رسانی به مردم نشانه تباهی دولت‌هاست بیشتر بخوانید »