ادبیات پایداری

به گزارش مجاهدت از خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس مستقر در محل برگزاری سی‌ و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ انتشاراتی «روایت فتح» مجموعه‌ای است که با دستان مبارک و اندیشه شهید اهل قلم سید مرتضی آوینی راه اندازه شد و در ادامه مسیر خود به حوزه چاپ و نشر کتب پایداری ورود کرد.

اغراق نیست اگر بگوییم برخی مجموعه کتب این انتشاراتی به عنوان پیشگام عرصه خاطره نویسی شناخته می‌شود و گویی نام انتشارات روایت فتح با نام این مجموعه‌هاست که هویت می‌یابد. مجموعه کتاب‌های «نیمه پنهان ماه» روایت زندگی فرماندهان شهید از زبان همسران‌شان، یا «اینک شوکران» مجموعه‌ای که زندگی شهدای جانباز را از زبان همسرانشان روایت می‌کند هنوز به عنوان یکی از اثرگذارترین و پراستقبال‌ترین کتاب‌های حوزه ادبیات شناخته می‌شوند و آن‌ها که اهل تورق کتاب‌های این حوزه هستند از نام این آثار و نویسندگان آن به نیکی یاد می‌کنند.

هر سال غرفه روایت فتح در نمایشگاه کتاب تهران با رونمایی از عناوین جدید، مراسم جشن امضا و عرضه محصولات خود حضور پیدا می‌کند که امسال در سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در راهروی اصلی نبش راهروی ۱۳ هم با نمایش ۲۰۰ عنوان کتاب میزبان علاقه‌مندان کتاب است.

«مهدیه زکی‌زاده» معاون اجرایی انتشارات روایت فتح در گفت‌وگو با خبرنگار دفاع‌پرس با اشاره به رشد کمی و کیفی آثار حوزه ادبیات پایداری در طول سال‌های گذشته اظهار داشت: به عقیده من آثار خیلی بهتر شده‌اند و یک روند صعودی چه در قدرت نویسندگی و چه سوژه داشته‌ایم. حس رقابتی که بین نویسندگان به وجود آمده باعث شده تا نویسندگان کار‌های قوی‌تری را ارائه کنند.

معاون اجرایی انتشارات روایت فتح با اشاره به بزرگترین خلا در حوزه کتاب‌های پایداری و مجموعا تولید کتاب را کمبود کاغذ عنوان کرد: خلا در حوزه نشر یعنی کاغذ و اگر ذهن ناشر از دغدغه تهیه کاغذ خالی شود می‌توان به افزایش تولیدات امیدوار بود.

زکی‌زاده در خصوص مخاطبان کتب ادبیات پایداری توضیح داد: سنین مختلف مخاطب این نوع کتاب‌ها هستند، نوجوان به دنبال الگو و یا شناخت جوان گذشته به سراغ کتاب‌های ما می‌آید و سنین بالاتر به دنبال نوستالوژی و خاطرات خود هستند. مسن‌تر‌ها و کسانی که تجربه حضور در دفاع مقدس را دارند به دنبال دوستان و فضای گمشده آن‌ها سال که حال و هوای جنگ و دفاع مقدس را زنده می‌کند. بدون شک آن دوران نه تنها برای رزمنده‌ها و خانواده شهدا بلکه برای همه دوران خاصی بود.

وی اولویت ناشران و در مجموع فضای فرهنگی کشور را همراه کردن نسل آینده دانست و افزود: باید دغدغه اصلی هر کشوری نسل آینده باشد. اگر قرار است الگو ارائه شود باید به زبانی باشد که نوجوان بپذیرد، چه از زبان تصویر چه از زبان نوشتن باید استفاده شود، شاید نباید صرفا کار را به صوت کتاب ارائه دهیم، هرکس در جای خود اقدام ثمربخش را انجام دهد، من در انتشارات کار کتاب ارائه می‌دهم، فیلمساز و انیمیشن ساز می‌تواند از روی محتوا کار ارائه دهد و بقیه نیز به همین صورت فعالیت کنند.

معاون اجرایی انتشارات روایت فتح در خصوص درباره بیشترین مخاطبین کتاب‌های این انتشارات توضیح داد: نمی‌توانم بگویم کتاب‌های ما عمومیت دارد چرا که مخاطب انتشارات روایت خاص هستند، اما می‌توانم بگویم بیشترین مخاطب ما یعنی بالای ۷۰ درصد خانم‌های جوان هستند. برای اهمیت به جذب مخاطب ما روی طرح جلد‌ها کار کردیم و سلیقه مخاطبین را مد نظر قرار دادیم که بازخورد‌های خوبی هم گرفتیم. حتی تماشای کتاب‌ها باعث می‌شود از ما توضیح بخواهند و همین مخاطب را جذب کتاب می‌کند و اشتیاقش را برای خرید کتاب قلقلک می‌دهد. در همین طیف خانم‌های جوان زندگینامه داستانی شهدا را ترجیح می‌دهند به خصوص اگر تحولی در داستان زندگی شهید رخ داده باشد برایشان جالب است.

وی در پایان با گلایه از تولیدات ادبیات پایداری در حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: ارتباط کتاب دفاع مقدس و کودک و نوجوان کاملا قطع شدست و به خاطر فضای تخصصی کار کودک کمتر ناشران این حوزه به آن ورود می‌کنند. متاسفانه کتاب‌هایی که کار می‌شود اصلا تخصصی نیست و باید با نگاه تخصصی و ویژه کار درست تولید شود.

سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی است» ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی (ره) تهران و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir در حال برگزاری است.

انتهای پیام/ ۱۴۱

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، کتاب «شکارچیان ماه» به قلم محمدرضا بایرامی به‌زودی توسط انتشارات سوره مهر منتشر می‌شود.

حوادث این رمان در فضای پس از جنگ رخ می‌دهد. درواقع در این کتاب حوادث دفاع مقدس را از زبان نگهبان یک شرکت تعطیل شده در اطراف هور می‌خوانیم. شخصیت اصلی در موقعیتی خاص، مشغول نگهبانی از تأسیسات شرکت است و به تشریح وضعیت هور در دوران جنگ می‌پردازد. این نگهبان قبل از آغاز تجاوز ارتش صدام به خاک ایران، نگهبان یک تاکستان بوده و پس از شروع جنگ نیز مسئول نگهبانی در مناطق جنگی شده است.

مولف بخش عمده‌ای از رمان «شکارچیان ماه» را به فضای ذهنی و زندگی شخصی این نگهبان اختصاص داده است.

محمدرضا بایرامی نویسنده معاصر ایرانی و مؤلف آثار متعددی در حوزه ادبیات دفاع مقدس است. «پل معلق» و «لم‌یزرع» از کتاب‌های پرمخاطب او در این حوزه به شمار می‌روند که جوایز بسیاری را نیز از آن خود کرده‌اند.

انتهای پیام/ 118

به گزارش مجاهدت از خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، «مرتضی سرهنگی» نویسنده و پژوهشگر ادبیات پایداری در کتاب «مالک زمان» روایتی از اهتمام شهید حاج «قاسم سلیمانی» نسبت به جمع‌آوری و ثبت خاطرات شهدای لشکر ۴۱ ثارالله (ع) کرمان بیان کرده است که در ادامه می‌خوانید.

چند ماهی از پایان جنگ گذشته بود. یک روز تلفن دفتر ادبیات حوزه هنری زنگ خورد.

گوشی را برداشتم و با آقایی که آن سوی خط بود صحبت کردم. خودش را به عنوان یکی از فرماندهان سپاه معرفی کرد. خیلی از کتاب‌هایی که در مورد شهدا انجام داده بودیم تشکر کرد و گفت: خاطرات چند شهید را جمع‌آوری کرده‌ایم. آیا امکان دارد که نویسنده‌هایی را معرفی کنید تا این خاطرات را به کتاب تبدیل کنند؟! تمام هزینه‌ها را هم پرداخت می‌کنیم. گفتم: بله. درخدمت هستیم.

شاید اولین‌بار بود که یک فرمانده جنگ از ما می‌خواست که خاطرات برخی شهدا را کتاب کنیم و همه‌گونه همکاری هم می‌کرد. روز بعد دوباره تماس گرفت و پیگیری کرد. گفتم ده نفر از نویسندگان را برای این کار آماده کرده‌ام. خیلی خوشحال شد. گفت: برای فردا بلیط هواپیما می‌گیرم تا همگی با هم تشریف بیاورید کرمان. برایتان هتل رزرو می‌کنم. خودم هم برنامه فردا صبح را جلسه با نویسندگان قرار می‌دهم. صبح فردا هواپیما در فرودگاه کرمان به زمین نشست. نمی‌دانستیم کجا برویم. آن زمان موبایل و … نبود. یکباره دیدیم چند پاسدار به استقبال آمدند. نفر جلویی با همه سلام و روبوسی کرد و گفت: خوش آمدید، ماشین‌ها آماده‌اند.

همگی به دفتر فرماندهی لشگر ثارالله کرمان رفتیم. آنجا فهمیدیم که ما مهمان حاج قاسم هستیم و او خودش کتاب‌های سوره را خوانده و با من تماس گرفته. بساط صبحانه را زودتر برای ما آماده کرده بود. بعد از شروع جلسه، به هر کدام از نویسندگان یک کارتن داد و شروع به صحبت کرد: داخل این کارتن‌ها کاغذ‌هایی است که هر کدام مربوط به خاطرات یک شهید است. بعد یک‌یک در مورد آن شهدا که از فرماندهان لشگر ثارالله بودند با بغض در گلو توضیح داد.

صحبت‌هایش تمام شد. رفقای ما مطالعات را شروع کردند. با اینکه مسئولیت او پس از پایان جنگ سنگین‌تر شده بود، اما در تمام آن مدت در کنار ما بود. کار‌ها به‌خوبی انجام شد و در کمترین زمان، اولین کتاب‌های خاطرات سرداران شهید، با حمایت فرماندهی لشکر ثارالله منتشر شد. در سال بعد نیز خاطرات بقیه فرماندهان و با پیگیری‌های ایشان، انتشارات ستاد کنگره شهدای کرمان فعال شد. دیگر فرماندهان و لشگر‌ها نیز کار کتاب برای شهدا را شروع کردند، اما هیچ‌وقت ارادتی که حاج قاسم به شهدا داشت را فراموش نمی‌کنم.

انتهای پیام/141

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از همدان، «محمد برخوردار» مدیر ادبیات و تاریخ اداره‌کل حفظ آثار دفاع مقدس ‌همدان امروز (چهارشنبه) در جلسه دیدار با «سیدمحمدصادق هاشمی» معاون فرهنگی بنیاد شهید اظهار داشت: اتفاقات خوبی در حوزه فرهنگ ایثار و شهادت همدان رقم خورده است که می‌توان به مواردی همچون تربیت نوقلمان و خوش قلمان اشاره کرد که یکصد نفر نویسنده از سطح استان تحت حمایت شورای هماهنگی حفظ آثار دفاع شناسایی شدند.

وی عنوان کرد: همچنین در راستای حمایت از صداپیشگان حوزه ایثار و شهادت، بالغ بر ۷۰ عنوان کتاب در شبکه ایران صدا بارگذاری شد و برخی کتب بالغ بر ۸۰ هزار بار دانلود شده است‌.

برخوردار با اشاره به بیانات رهبر انقلاب در حوزه نهضت ترجمه گفت: وقتی دانشجویان خارج از کشور با کتاب یکی از نویسندگان ما ارتباط برقرار کردند متوجه ایده برگزاری همایش نهضت ترجمه شدیم که از ظرفیت دانشجویان خارجی داخل ایران استفاده کنیم و آنان را به عنوان سفیران فرهنگ ایثار و شهادت معرفی کنیم.

وی بیان داشت: برای دانشجویان خارجی در دانشگاه علوم پزشکی همدان، دانشگاه ملی ملایر و دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین این اتفاق رقم خورد و بیش از ۷۰۰ نفر در افتتاحیه و ۳۵۰ نفر در اختتامیه از ۲۰ ملیت و کشور جهان در این همایش حضور پیدا کردند و استقبال فراوانی از این همایش شد.

مدیر ادبیات و تاریخ دفاع مقدس همدان ابراز داشت: این دانشجویان کتاب‌ها را به زبان‌های اسپانیایی، اردو، عربی، انگلیسی، کردی سورانی ترجمه کردند و حتی برخی خودشان طرح جلد را طراحی کردند و برخی از آنان شبانه برای این کتاب‌ها شعر گفتند و هم اکنون در حال ترجمه به زبان‌های دیگر هستند و برایند این اتفاق این شد که این دانشجویان برای رهبر انقلاب دلنوشته‌ای داشتند.

وی ادامه داد: دوستان از پنج کشور هدایایی ویژه کشورهای خودشان را به خانواد‌های شهدای ما تقدیم کردند و دانشجویان اقلیم کردستان و پاکستان تعدادی کم داشتندو شبانه به مرز کشورشان می‌روند تا به اندازه کافی هدیه بیاورند و این برآیند خروجی کتاب‌ها است.

برخوردار عنوان کرد: ۱۸ عنوان کتاب از ابتدای سال تاکنون در اداره کل حفظ اثار دفاع مقدس همدان ترجمه شده که آثار باکیفیتی هستند و تقریبا در این خصوص جزو اولین‌ها هستیم، به همین دلیل با توجه به این تجربه پیشنهاد می‌کنم که یک تفاهم‌نامه بین اداره کلدحفظ آثار دفاع مقدس و بنیاد شهید منعقد شود تا بتوانیم از ظرفیتی که در بحث نهضت ترجمه ایجاد کردیم استفاده و فرهنگ ایثار و شهادت را گسترش دهیم.

انتهای پیام/

گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: تاریخ شفاهی بخشی از ادبیات پایداری و از حوزه‌های تخصصی ادبیات است که به ویژه در سال‌های پس از انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به اوج خود رسید و با بروز مدافعان حرم شکل گرفت. آنچه تاریخ شفاهی را در ادبیات به ویژه شاخه ادبیات پایداری مهم کرده است پرداختن به جزئیات و ثبت در تاریخ مقطعی است که می‌تواند گره‌های بزرگی را در بحث پژوهش‌های تاریخی باز کند.

در ادامه نشست‌های اهمیت پژوهش در ادبیات دفاع مقدس که با همکاری مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و خبرگزاری دفاع مقدس برگزار شد پای صحبت‌های کامور بخشایش از نویسندگان و پژوهشگران دوران دفاع مقدس نشستیم تا به بررسی میزان تأثیرگذاری داستان و رمان در تبیین فرهنگ مدافعان بپردازیم.

حماسه نویسی از ضعف‌های جدی ادبیات مدافعان حرم است/ مردانه نویسی کم شده

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌‎ مقدس: چه آسیب‌هایی را در ادبیات مدافعان حرم و کار‌هایی که تا به امروز در این زمینه صورت گرفته و انتشار یافته است می‌بینید؟

بخشایش: بله مسائلی هم وجود دارد که می‌توان به عنوان آسیب شناسی از آن نام برد و مطرح کرد. نکته اول همان زنانه نویسی است، در عین حال که می‌تواند نقطه قوت باشد می‌تواند مسئله هم ایجاد کند. این نوع نوشتار یک ساختارشکنی بود، باعث شد نویسندگان زنی به سمت نگارش آثار مربوط به ادبیات مدافعان حرم بیایند که این خیلی خوب است، اما ترکیب زنانه‌نویسی و زنانه‌گویی باعث شده که بیش از حد بار عاطفی و احساسی آثار نسبت به بار دیگر و ابعاد دیگر پررنگ باشد در صورتی که هدف ما از خواندن یک کتاب در حوزه ادبیات مدافعان حرم، نباید فقط لمس احساس و بار عاطفی و احساسی باشد.

نکته بعدی نبود یا کمبود جایگاه حماسه‌نویسی و حماسه‌گویی یکی از ضعف‌های جدی در حوزة ادبیات مدافعان حرم است. در بین کتاب‌های حوزه مدافعان حرم با کتاب حماسی روبرو نمی‌شویم، این موضوع عمدتا برمی‌گردد به موضوع زنانه نویسی که جلوتر از مردان ورود پیدا کردند. این ضعف نیست، ضعف نویسنده هم نیست، زن ذاتا عاطفی است است و این باعث می‌شود خاطره نگاری‌ها تم احساسی بگیرد. وقتی روایت مردی را زنی می‌نویسد با وجودی که شاید آن مرد قصد دارد بعد حماسی و بعد جنگی را برجسته کند، اما باز بعد احساسی نمایان‌تر است.

مردانه نویسی در ادبیات مدافعان حرم کم است

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: اگر در حادثة عاشورا هم دقت کنیم می‌بینیم روایت حضرت زینب (س) ضمن پرداختن به فداکاری‌ها و دلاورمردی‌ها بسیار حماسی بیان شد و ایشان خیلی خوب آن را روایت کرد. حالا علاوه بر اینکه این آسیب وجود دارد آیا راهی هست که از این آسیب دوری کنیم؟ چون خانم‌ها امروز در این حوزه زیاد ورود پیدا کرده‌اند.

بخشایش: عرض کردم، خود همین یک ویژگی است و دلیل نمی‌شود آن را نقص بدانیم. نقص جای دیگر است که مردانه‌نویسی کمتر شده. توجه نویسندگان مرد به ادبیات مدافعان حرم فعلاً کمتر است. اگر آن‌ها هم ورود پیدا کنند رسالت‌ها در کنار هم برای تبیین یک هدف جدی و واقعی می‌تواند همپوشانی داشته باشد.

در صحبت‌هایم اشاره‌ای داشتم که خاطره دارای سه عنصر است، یکی از الزامات خاطره‌نویسی دیدن و لمس و درک آن فضایی است که حادثه اتفاق افتاده، اما متاسفانه نویسنده‌های عرصه ادبیات مدافعان حرم از آن فضا دور هستند و ترسیم آن فضا کار را سخت می‌کند. یکی از راهکارهایش این است که سفر‌های متعددی در قالب تیم‌های مختلف و اردو‌هایی که افراد بتوانند آن صحنه‌ها را لمس و مناطق را درک کنند صورت بگیرد. یک ضعف دیگری که در کتاب‌های مدافعان حرم می‌بینیم این است که کمتر در نوشته‌ها چرایی حضور ما در جبهه مقاومت تبیین شده است. این تبیین لازم است در بخش‌های متعدد متن و در پشت متن بیان شود و در زوایای مختلف به آن اشاره کنیم که اینهمه مصیبت و سختی برای چه بوده؟ به خاطر کدام هدف است؟

در حوزه خاطره‌نگاری ۲ سؤال جدی مطرح است، یکی چگونگی و سؤال شجاعانه‌تر چرایی است. آن چرایی اگر با چگونگی ترکیب بشود، مطمئناً ماهیت محتوایی آثار دفاع مقدس و یا حتی آثار مدافعان حرم رشد خواهد داشت و حقانیت ما در دفاع مقدس، لزوم حضور ما در بحث جبهة مقاومت تبیین بهتری پیدا می‌کند و ملموس‌تر می‌شود.

البته محدودیتی وجود دارد و آنهم محدودیت‌های امنیتی است و شرایط به گونه‌ای است که شاید هم گریزی در این زمانه نباشد، اما به هر حال در زمان ثبت در تاریخ باعث بروز خلا‌هایی در روایت می‌شود و این شکل گیری روند روایت را خواننده حرفه‌ای متوجه خواهد شد.

یک کتاب نمی‌تواند ابعاد مختلف شخصیتی شهید را نشان دهد

مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: در بعد احساسی گاه انقدر این مولفه پررنگ می‌شود و یک فرد را خوب نشان می‌دهیم که همین آسیب یک اثر می‌شود. باید برای جلوگیری از این آسیب چه کرد؟

بخشایش: من نگاهم در حوزه ادبیات پایداری این است که هرچقدر ما وجه انسانی یک شخصیت و یک حادثه را بازتاب بدهیم، اثرگذاری بهتری پیدا می‌کند. ویژگی انسانی یعنی انسان طراز و معیار. اما بیان همه این‌ها در یک کتاب شدنی نیست، همه وجوه و ابعاد را یک انسان درون خودش ندارد. کلیت ادبیات مدافعان حرم و دفاع مقدس باید چند ویژگی و شاخصه داشته باشد تا نوع شناسی و جنس شناسی را بازتاب دهد. در حوزه خاطره‌نگاری این مهم است که ما در برخورد چندباره با یک شخص، یک وجه از وجوه شخصیتی او را پررنگ‌تر ببنیم و اگر می‌خواهیم راجع به آن فرد خاطراتش را بنویسیم، حتماً آن بُعد را پررنگ‌تر از ابعاد دیگر کنیم.

مثلاً در کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» اگر فرد دیگری غیر از آقای حسام می‌نوشت شاید اینقدر آب نمود پیدا نمی‌کرد. ولی ایشان یک بُعدی از شخصیت فرماندة شهید را پیدا کرده و آن این بوده که در هر حادثه و هر عملیاتی با مشکل جدی آب روبرو شده بوده و آب در تمام متن جریان پیدا می‌کند.

در بخشی از کتاب وقتی ۲ برادر در جبهه هستند، برادر بزرگتر شهید می‌شود و برادر کوچک پس از یک وداع غم انگیز تفنگ خودش را زمین می‌گذارد و تفنگ برادرش را برمی‌دارد و راهی میدان نبرد می‌شود آن حس حماسی وجود انسان را در بر می‌گیرد.

حرف من این است که انسان طراز دفاع مقدس و مدافع حرم، با یک کتاب و ۲ کتاب درنمی‌آید و باید کتاب‌های مختلف به کمک هم بیایند تا وجوه و ابعاد مختلف شخصیتی کسی که می‌تواند الگو باشد را در آورند.

ادامه دارد…

انتهای پیام/ ۱۴۱