ادبیات

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس – ولی منصوریان؛ مقوله طنز و خنده ریشه در ادبیات کهن کشورمان دارد که می‌توان حافظ را بزرگترین طنزسرای تاریخ ادبیات ایران دانست. کارگردانان و نویسندگان ایرانی از دهه ۷۰ تقریبا به صورت جدی و حرفه‌ای به حوزه ساخت سریال‌های طنز ورود پیدا کردند و به فراخور زمان خود آثار قابل دفاعی را تولید کردند. اما متاسفانه چند سالی است که سریال‌های طنز دیگر رمق و جان‌مایه گذشته را ندارند و رسالت اصلی خود را فراموش کرده‌اند چراکه یکی از وظایف طنز بیان دردها و مشکلات جامعه در قالب شوخی و خنده است و اینک سریال‌های طنز با محتواهای سطحی، شوخی‌های ناپسند و انتقادات ضعیف نه تنها مشکلی از جامعه را بازگو نکردند بلکه مخاطب را نیز از پای تلویزیون فراری داده اند.

در این میان سریال طنز پلاک ۱۳ به کارگردانی آرش معریان حدود دو ماهی است که بر روی آنتن شبکه سه رفته است. این سریال این روزها با واکنش‌های بسیاری از سوی اهالی رسانه و هنر مواجه شده است چراکه از قالب روتین سریال‌های روتین دهه اخیر خارج شده و نقاط ضعف و مشکلات جامعه را مورد اصابت خود قرار داده است.

در روزگاری که درد و آلام ناشی از فشارهای اقتصادی و معیشتی جسم و روح مردم را خسته کرده است، سریال پلاک ۱۳ با ثبت سکانس‌های طنز و خنده‌دار و با صرف نظر از لودگی و شوخی‌های پیش پا افتاده توانسته بار دیگر فضای سریال‌های طنز قوی در دهه ۷۰ و ۸۰ را تداعی کند.

یکی از وجوه تمایز سریال پلاک ۱۳ نسبت به سایر آثار طنز، پرداختن به مسائل اعتقادی و مذهبی همچون نماز، روزه، عبادت و… است. عناصری که تنها می‌توان در آثار محدودی از سینما و تلویزیون مشاهده کرد. از سوی دیگر نمایش مسائل اعتقادی در چارچوب اثری طنز می‌تواند خط بطلانی بر نگرش‌های منفی و افراطی درباره تضاد خنده و شادی با مسائل اعتقادی و مذهبی باشد.

این روزها در سطوح مختلف جامعه شاهد نقدهای یک سویه و تفریطی درباره مشکلات و معضلات کشور هستیم. یکی از جلوه‌های بارز سریال پلاک ۱۳، نقدهای کارشناسی و فاقد افراط درباره مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و… است که توامان با مفاهیم طنز و طنازی آن را همچون سیلی بر گوش مخاطب اصلی خود می‌نوازد.

از سوی دیگر، معرفی و نهادینه‌سازی مفاهیمی همچون بیمه، قوانین راهنمایی و رانندگی، پندهای اخلاقی و خانوادگی بخشی دیگر از اهداف ساخت سریال پلاک ۱۳ است که با زبان طنز و مزاح آن را به مخاطب خود القا می‌کند.

پرداختن به موضوعات روز و تراوش شده از بطن جامعه همچون حراجی تابلوهای هنری تهران یکی دیگر از نقاط قوت سریال پلاک ۱۳ است که با سلاح طنز و بداهه گویی به مبارزه و نقد آن پرداخته است. البته این شگرد سریال پلاک ۱۳ به مذاق عده‌ای سودجو خوش نیامده است و با راه انداختن جریان رسانه‌ای در صدد تخریب سریال پلاک ۱۳ برآمدند.

لذا رسالت رسانه در این وضعیت ایجاب می‌کند که بدون هیچ گونه حب و بغضی و فرار از دام‌های سودجویان، به وظیفه خود عمل نماید و واقعیت‌های موجود را انعکاس دهد چراکه تنها در این صورت است که سازندگان آثار هنری به ویژه طنزنویسان ترغیب به بازگویی مسائل و مشکلات جامعه در قالب نقادی می‌کنند تا شاید از این راه گوشه‌ای از چالش‌ها حل شود.

جای شکر دارد که نقادی‌های پلاک ۱۳ حال و اوضاع عده‌ای را ناخوش و ساز آنان را ناکوک کرده است .البته پلاک ۱۳ برای موفقیت در مسیر نقدهای به جا و کارشناسی نسبت به مشکلات جامعه راه طولانی و سختی را پیش روی خود دارد که هموارسازی این مسیر، حمایت بیش از پیش مسئولان را می‌طلبد.

انتهای پیام/ 121