ادبیات

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس_ علی‌الله سلیم، انتشارات سوره مهر با آغاز فصل زیبای پاییز در حال برگزاری پویش ترویجی کتاب «پاییز آمد» است. کتابی که یکی از پرفروش‌های چند سال‌ اخیر در حوزه دفاع مقدس بوده و با رویکرد متفاوت گلستان جعفریان (نویسنده)، اثری جذاب تقدیم مخاطب کتابخوان می‌کند.

این تغییر رویکرد را می‌توان انتخاب شجاعانه جعفریان نام‌گذاری کرد، جایی که تصمیم می‌گیرد روابط عاشقانه فخرالسادات موسوی با همسرش شهید احمد یوسفی را به نمایش بگذارد.

علی‌الله سلیمی از فعالان حوزه کتاب یادداشتی درباره کتاب «پاییز آمد» نوشته است که با هم می‌خوانیم.

در دلِ جنگ‌های بزرگ، زندگی‌های پرشور و لبریز از احساس و عواطف انسانی هم می‌تواند جریان داشته باشد و بسیاری از افرادی که با وقوع جنگ پای‌شان به میدان نبرد باز می‌شود یا عضوی از خانواده‌شان درگیر جنگ است، در کنار دلهره‌ها و دل‌نگرانی‌های مرسوم، سازِ زندگی را هم همواره کوک می‌کنند تا در دلِ بحران، جریان زندگی هم همچنان تداوم داشته باشد. نمونه بارز این وضعیت و رویکرد به آن، در کتاب «پاییز آمد»؛ خاطرات فخرالسادات موسوی، همسر سردار شهید احمد یوسفی به قلم گلستان جعفریان دیده می‌شود که شکل‌گیری زندگی مشترک این زوج در اوج روزهای جنگ اتفاق می‌افتد و آن‌ها هم‌پیمان می‌شوند در سخت‌ترین شرایط هم کنار هم باشند.

کتاب با روایت زندگی فخرالسادات موسوی در دوران کودکی آغاز می‌شود که او همراه خانواده در شهر مشهد زندگی می‌کند اما به خاطر شغل پدر که ارتشی است و معمولاً محل زندگی ثابتی ندارند، به شهر زنجان، که زادگاه و محل سکونت اولیه او و خانواده‌اش بوده منتقل می‌شود. رشد و بالندگی فخرالسادات نوجوان در این شهر تداوم می‌یابد و در آستانه وقوع انقلاب اسلام، برادرش، علاءالدین درگیر مبارزات انقلابی شده و بیشتر از طریق او، پای فخرالسادات هم به نوعی به فعالیت‌‎های انقلاب باز می‌شود. مرحله بعدی و سرنوشت‌ساز زندگی فخرالسادات با وقوع جنگ تحمیلی رقم می‌خود که او به واسطه فعالیت‌های مذهبی و انقلابی که در مسجد امیرالمونین(ع) دارد، با گروه‌های فعال در زمینه شکل‌گیری بسیج بیست میلیونی آشنا می‌شود و در این مسیر با احمد یوسفی، یکی از فرماندهان سپاه زنجان هم آشنا می‌شود که همین آشنایی به خواستگار احمد از وی می‌انجامد و به این شکل، آن دو با تشکیل زندگی مشترک، مرحله تازه‌ای را در پیش می‌گیرند که منجر به رشد و بلوغ آن‌ها در مسیر زندگی و فعالیت‌های اجتماعی می‌شود.

کتاب حاضر نثر و زبان ساده و صمیمی دارد و راوی بدون آن‌که بخواهد به طور گزینشی به مجموعه خاطرات خود با همسر شهید خود بپردازد، می‌کوشد همه واقعیت این زندگی کوتاه اما پربار را بدون کم و کاست برای مخاطب روایت کند. از نگاه فخرالسادات، احمد یوسفی یک انسان معمولی با آرمان‌های خاص نسل خود است که پایبندی به اصول انقلاب اسلامی و تبعیت از بیانات بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) را سرلوحه همه امور زندگی خود و خانواده‌اش قرار داده است. او هم مانند بسیاری از رزمندگان هم‌دوره خود، اولویت زندگی‌اش را به پیشبرد اهداف و آرمان‎های انقلاب اسلامی اختصاص می‌دهد و با شروع جنگ تحمیلی تقریبا همه توان و انرژی خود را صرف فعالیت در این زمینه می‌کند.

با این حال، هوای خانواده‌اش را هم دارد و از هر فرصتی برای رسیدگی به امور خانواده استفاده کرده و سعی می‌کند فضای شاد و دلنشینی برای همسر و فرزندان خردسال خود فراهم کند. البته سختی‌های دوران جنگ هم در این زندگی جای دارد. احمد، علاوه بر خانواده‌اش، علاقه‌مند و دلبسته دوستان همرزم خود هم هست و هنگامی که یکی از همسنگرانش به شهادت می‌رسد، از درد این جدایی از رفیقان ناله می‌کند و اتفاقاً در چنین مواقعی است که برای کاستن از اندوه دوری از یاران سفرکرده به خانواده پناه می‌آورد و از همسر خود می‌خواهد در این لحظات سخت و جانگاه در کنارش باشد تا بتواند غم رفتنِ دوستان همرزمش را تاب بیاورد. فخرالسادت در چنین لحظاتی، همسر ایده‌آل برای احمد است و با همه توان خود به دلداری و تسکین دردهای همسفر زندگی‌اش اقدام می‌کند. آن دو زندگی مشترک و عاشقانه‌ای دارند که در سخت‌ترین شرایط زندگی که همانا دوران پرالتهات سال‌های جنگ تحمیلی است در کنار هم می‌مانند اما جنگ چهره نامهربان خود را همواره در آستین دارد که نمی‌گذارد چنین زندگی‌های عاشقانه و بردبارانه‌ای تداوم بیشتری بیابد. احمد یوسفی یک پایش در سپاه زنجان است در شهر محل اقامت خانواده‌اش است و یک پایش در عملیات‌های جنگی که از پی هم در جبهه‌های مختلف در جریان است.

دوری فخرالسادات و احمد رفته‌رفته بیشتر می‌شود اما این‌جا هم لحظه‌های عاشقانه آن‌ها با نامه‎نگاری‌های پیوسته بین این دو تداوم می‌یابد. فصل‌های پایانی کتاب که به مرور برخی از این نامه‌های دو سویه اختصاص یافته از بخش‌های زیبا و خواندنی کتاب «پاییز آمد» است که نشان می‌دهد فخرالسادات و احمد در آن روزها و لحظه‌های سخت دوری از هم چگونه با نوشتن نامه‌های ساده و صمیمی که بوی رفاقت و عشق می‌دهد، همواره هوای همدیگر را داشته‌اند تا ناملایمات زندگی، کانون گرم خانواده آن‌ها را سرد و ویران نکند. سرانجام با شهادت احمد یوسفی در ششم مهر ماه 1365 در ارتفاعات لری (استان سلیمانیه عراق)، پرونده این عشق صادقانه در ظاهر بسته می‌شود اما در دلِ فخرالسادات برای همیشه گرم و زنده باقی می‌ماند.

انتهای پیام/  111

به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پس، سردار «عباس بایرامی» رییس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس و حجت‌الاسلام «محمدحسین انصاری‌نژاد» دبیر بیست و پنجمین کنگره ملی شعر دفاع مقدس با «غلامعلی حدادعادل» رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی دیدار کردند. 

در این دیدار صمیمی سردار «عباس بایرامی» رییس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس و حجت‌الاسلام «محمدحسین انصاری‌نژاد» دبیر بیست و پنجمین کنگره ملی شعر دفاع مقدس از غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی بخاطر حضور در اختتامیه بیست و چهارمین کنگره ملی شعر دفاع مقدس که سال ۱۴۰۱ در شیراز برگزار شد، قدردانی کردند. 

در ادامه، انصاری‌نژاد گزارشی از روند دوره جدید کنگره ارائه داد و گفت: کنگره شعر دفاع مقدس در دوره جدید رویکردها و رویدادهای نو و تازه تدارک دیده است؛ امسال چهارده محور برای این دوره از کنگره پیش‌بینی شده است و بین‌الملل یکی از بخش‌های مهم آن خواهد بود که به اشعار عربی به‌طور ویژه خواهد پرداخت.

سپس، حدادعادل به ذکر توصیه‌هایی پرداخت با بیان اینکه شاید بشود گفت که انقلاب‌ها دو نوع‌اند، افزود: یک دسته انقلاب‌هایی که بعد از پیروزی به تدریج از حرکت و حرارت آن‌ها کاسته می‌شود و بعد از چند سال به یک واقعه ی تاریخی مبدل می‌شوند. دسته‌ی دوم، انقلاب‌هایی هستند که شروع یک حرکت بالنده محسوب و هرچه زمان می‌گذرد جدی تر می‌شوند. در کشور خودمان انقلاب مشروطه از نوع اول و انقلاب اسلامی از نوع دوم است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: برای اینکه این حرکت فزاینده‌ی رو به رشد مستمر، تسریع و تصحیح شود باید مخصوصا از هنر مدد گرفت؛ نسل‌های بعدی که خودشان شاهد انقلاب نبوده‌اند، شاید آشنایی‌شان با واقعیت انقلاب به واسطه‌ی هنر، آسان‌تر و زودتر صورت بگیرد و این یک مدخل و دروازه‌ای شود برای ورود آن‌ها به سایر ابعاد انقلاب. مخصوصا نسل جوان با خصوصیات روحی و احوالات قلبی که دارد، دل و جانش برای تأثیرپذیری از هنر آماده‌تر است.

وی گفت: در میان هنرها، شعر و ادبیات، فاخرترین و در دسترس‌ترین است، هیچ ماده و مصالحی خارج از وجود انسان نمی‌خواهد و بی واسطه به دیگران منتقل می‌شود. به قول فرخی سیستانی: «با حله تنیده ز دل بافته ز جان» یعنی از دل و جان خود انسان بافته می‌شود و بر دل و جان انسان می‌نشیند.

حدادعادل ادامه داد: مشاهده‌ی انقلاب در آیینه‌ی شعر و معرفی آن توسط شعر یک وظیفه و ضرورت است و برگزاری کنگره‌های سالانه برای انتخاب بهترین ها، در واقع یکی از فوایدش انتقال حقیقت انقلاب به نسل های آینده است و با حوادثی که مرتبا پدید می آید، تاریخ انقلاب قطور تر شده و فصل های تازه ای به آن افزوده می‌شود.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: به قول شاعر که می‌گوید: «در باغ شهادت باز باز است» این سرمایه‌های انقلاب، مثل گوهرهایی هستند که جواهرسازها باید تراش دهند و روی رکاب انگشتر سوار کنند. و این دقیقا کاری است که هنرمندان انجام می‌دهند؛ یک عده در سینما، یک عده در تئاتر و…، ولی از همه گسترده‌تر و عمیق‌تر در فرهنگ ما هنر شعر است، که بحمدلله بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و شما دوستان در سال‌های اخیر موفق بوده‌اید در برگزاری این کنگره و ان شالله امسال هم بهتر از سال‌های قبل برگزار کنید.

انتهای پیام/ 121

«علیرضا قزوه» مدیر دفتر شعر و موسیقی صداوسیما در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با بیان اینکه سابقه کنگره ملی شعر دفاع مقدس به سال 1365 و فعالیت شهید زارعی مربوط می‌شود، اظهار داشت: بسیاری از بزرگان شعر معاصر در این کنگره حضور و شرکت داشتند. اولین دوره کنگره در دانشگاه شهید چمران برگزار شد و ای‌کاش این کنگره ادامه‌دار بود و وقفه زمانی در برگزاری آن ایجاد نمی‌شد. 

وی با بیان اینکه توفیق دبیری چهاردمین دوره کنگره شعر دفاع مقدس را برعهده داشته‌ام، افزود: در مقطعی که بنده توفیق دبیری کنگره شعر دفاع مقدس در استان کرمانشاه را برعهده داشتم، علاوه بر کرمانشاه کنگره در دو شهر قصرشیرین و سرپل ذهاب هم برگزار شد. 

مدیر دفتر شعر و موسیقی صداوسیما تنوع را برای کنگره شعر دفاع مقدس ضروری دانست و افزود: فکر می‌کنم کنگره علاوه بر شیراز اگر در یکی از جزایر ایرانی برگزار شود، جذابیت آن بیشتر خواهد شد. جنبه بین‌الملل کنگره می‌تواند کمک کننده باشد؛ شاعران کشورهای عرب زبان عراق، لبنان و سوریه حتماً در کنگره شرکت داده شود و ما هم سعی می‌کنیم افرادی از هند و پاکستان و افغانستان داشته باشیم.

قزوه انعکاس خبری این کنگره را در تاثیرگذاری آن مهم دانست و خاطرنشان کرد: پیشکسوتان شعر دفاع مقدس و مقاومت، انعکاس کنگره در شبکه‌های مختلف رسانه ملی و خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها باید صورت گیرد تا این رویداد تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد. 

انمتهای پیام/ 121

محمدرضا سرشار راوی قصه‌های ظهر جمعه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، در پاسخ به اینکه از چه زمانی می‌توان ادبیات کهن را به کودکان آموزش داد، اظهار داشت: در گذشته هر دانش‌آموزی که وارد مکتب می‌شد با بوستان و گلستان سعدی مانوس می‌شد و ادبیات کهن ایران را می‌شناخت لذا آموزش همزمان با ورود به مکتب که از همان شش یا هفت سالگی بود، همراه می‌شد.

وی استفاده از نسخ بازنویسی کتاب‌های کهن برای آموزش به کودکان و نوجوانان را مناسب دانست و تاکید کرد: مجموعه کتاب‌های قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب و کتاب‌های میرکیانی از آثاری است که برای بچه‌ها مناسب است.

این نویسنده پیشکسوت خاطرنشان کرد: مرحوم آذری یزدی به متون کهن آشنایی خوبی داشت و بازنویسی ایشان برای آشنایی کودکان و نوجوانان با این ادبیات موثر است.

سرشار درباره پرداختن به شاهنامه به کودکان گفت: دوره نوجوانی دوره مناسبی با شاهنامه است؛ در گذشته توصیه می‌شد شاهنامه و دیگر کتب متون کهن را از نوجوانی باید خواند و معتقد بودند معانی این کتب را شاید تا ۸۰ سالگی متوجه نشویم.

وی وجود عنصر حماسه را مهم‌ترین علت اهمیت با ادبیات کهن ایرانی و شاهنامه دانست و تاکید کرد: نوجوان امروز نسبت به گذشته از هوش بالاتری برخوردار است که همین مسئله را باید مورد توجه قرار داد و نسبت به آموزش متون کهن جدیت بیشتری داشت.