ادبیات

«عبدالرضا سهرابی» مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با تاکید بر اینکه موضوع کتاب و کتاب‌خوانی موضوعی بسیار جدی و مهمی است، گفت: این حوزه در فرهنگسازی افکار و رفتار در همه شئون زندگی ازجمله حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تاثیر مستقیم دارد چراکه افرادی که اهل مطالعه باشند جهان‌بینی درست‌تری نسبت به دیگران خواهند داشت لذا انسان‌ها در این مسائل می‌توانند تصمیمات بهتری از خود بروز دهند.

وی کتاب را از محوری‌ترین پایه‌های فرهنگ‌ساز در تاریخ ایران دانست و با تاکید براینکه کتاب حوزه پایه‌ای فرهنگ تمدنی و دینی ایرانیان است، خاطرنشان کرد: رهبر معظم‌انقلاب دراین خصوص و نسبت به مطالعه کتاب بسیار نظرات مساعد و تاکید دارند.

مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را یک اتفاق مهم در تقویم فرهنگی کشورمان معرفی کرد و ادامه داد: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشورمان است که اگر این مسئله را در کنار اهمیت کتابت در تاریخ کشورمان ببینیم حتمأ متوجه اهمیت نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز خواهیم شد.

سهرابی به اهمیت و تاثیر مستقیم نمایشگاه کتاب تهران در توسعه فرهنگ‌ کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت و ادامه داد: این اتفاق در ارتقاع فرهنگ عمومی کشورمان و اقبال به مطالعه تاثیرات ویژه فراوان و شگرفی را به همراه داشته است.

وی چارچوب برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران طی ادوار گذشته را رضایت‌مند دانست و ادامه داد: باید بخاطر اهمیت کتاب و کتابت که مادر تمام شاخه‌های فرهنگی است به این مقوله نگاه ویژه صورت بگیرد لذا مسیر فرهنگمان از خواندن و نوشتن خواهد گذشت.

مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام آمادگی کرد تا به‌عنوان همکار در کنار مسؤولین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران باشد و افزود: موضوع نمایشگاه کتاب به‌قدری مسئله بزرگی تلقی می‌شود که مسوولین را به‌شدت درگیر می‌کند که البته ما به عنوان بخشی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آمادگی داریم تا همکاری لازم را با ستاد اجرایی نمایشگاه داشته باشیم.

سی‌و‌چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی (ره) و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir برگزار خواهد شد.

انتهای پیام/ 121

«امیر شهریار امینیان» رئیس مجمع ناشران دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، با بیان اینکه نمایشگاه کتاب تهران مثل هر نمایشگاه دیگری یک ظرفیت محدود برای مخاطبی دارد که طی ۱۰ روز قصد استفاده از آن فضای را دارد، گفت: نمی‌توانیم از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران چنین جمع‌بندی را داشته باشیم که جامعیت کاملی را برای مخاطبان از تمام اقشار کتاب‌خوان را در جهت تامین کتاب، تنوع عناوین، نیاز‌های فکری و تحولات حوزه نشر داشته است.

وی با تاکید براینکه عدم تامین همه نیاز‌های مخاطب در یک نمایشگاه را لزوماً نباید ضعف بدانیم بلکه خصوصیت نمایشگاه‌ها چنین است، افزود: اینکه تمام نیاز‌های مخاطبان در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تامین نشود لزوماً ضعف نیست بنابراین این ویژگی هر نمایشگاه است.

رئیس مجمع ناشران دفاع مقدس درخصوص تنوع آثار عرضه شده در نمایشگاه کتاب تهران و تدابیر اتخاذ شده برای دیده شدن آن‌ها عنوان کرد: به‌لحاظ کمی ناشرانی که فعالیت و تولیدات بیشتری را در طول سال داشته‌اند طبیعاً در فهرست نمایشگاه قرار می‌گیرند تا به‌لحاظ موقعیت مکانی در نمایشگاه در شرایط بهتری غرفه‌نمایی شوند.

امینیان برگزاری بخش مجازی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را فرصتی برای دیده شدن همه گروه‌های فکری دانست و ادامه داد: بخش مجازی نمایشگاه ظرفیت دیده شدن همه گروه‌های فکری را چند برابر کرده است چراکه حتماً شرایط برای اینکه همه ناشران حضور فیزیکی در نمایشگاه داشته باشند نخواهد بود لذا با اضافه شدن این امکان، تعداد ناشران و جریان‌های فکری که مابه‌ازایی در کتاب دارند در نمایشگاه بیشتر خواهد بود.

وی تحول فیزیکی نمایشگاه کتاب تهران را ضروری دانست و اظهار داشت: نمایشگاه به‌لحاظ فیزیکی نیازمند تحول است تا بتواند زمینه و بستر نمایندگی همه گروه‌های فکری را به شکل احسنت فراهم آورد که البته نمایشگاه در حال حرکت به‌سمت چین روندی است و براساس شنیده‌ها امسال تحولاتی براساس این ضرورت‌ها شکل خواهد گرفت تا پیوند اجتماعی آن تقویت شود.

رئیس مجمع ناشران دفاع مقدس با بیان اینکه سال ۱۴۰۱ از لحاظ تولید کتاب دفاع مقدس نسبت به سال ۱۴۰۰ پیشرفت‌ صورت گرفته است، اظهار داشت: سال ۱۴۰۱ بخاطر فروکش شدن شرایط کرونایی و پویایی ناشران، کتاب‌های دفاع مقدس از لحاظ تعداد عناوین و کتاب‌های چاپ اول و تجدید چاپ وضعیت بهتری داشت.

وی از رشد ۳۰ درصدی چاپ کتب دفاع مقدس خبر داد و افزود: خوشبختانه ناشران حوزه دفاع مقدس در سال گذشته فعال‌تر عمل کردند و اقبال اجتماعی مخاطبین و تنوع آثار نیز کمک کرد لذا حدودا در این حوزه رشد ۳۰ درصدی انتشار صورت گرفت و کتاب دفاع مقدس همچنان پرفروش‌ترین کتاب‌های را شامل می‌شوند. 

رئیس مجمع ناشران دفاع مقدس درباره افت تعداد شمارگان کتاب‌های منتشر شده عنوان کرد: در حوزه شمارگان با افت در تمام عرصه‌های نشر روبرو هستیم هرچند در موضوع تولید محتوا و عرضه کتا‌ب‌های چاپ اولی رشد خوبی داشته‌ایم اما همچنان در این عرصه برای ثبت و ضبط خاطرات دفاع مقدس عملا با ۳۰ هزار کتابی که از دوران دفاع مقدس تا امروز منتشر شده است به‌نسبت فعالان، جامعه ایثارگران، رزمندگان دفاع مقدس و شهدای عزیزی که تقدیم انقلاب اسلامی شده است، عقب‌ماندگی داریم.

امینیان چاپ کتاب با شمارگان پایین را در سطح دنیا یک امر رایجی دانست و عنوان کرد: لزوما چاپ کتاب با شمارگان پایین نقطعه ضعف نیست چراکه گاهی چاپ چنین کتاب‌هایی برای شناخت بازار هدف و مخاطب است تا کتاب مورد نظر جایگاه خودش را پیدا کند.

وی در تشریح علت کم شدن شمارگان کتاب‌های منتشر شده با بیان اینکه وضعیت اقتصادی و قیمت بالای کاغذ و ده‌ها دلیل دیگر در افت شمارگان کتاب‌های منتشر شده دخیال است، گفت: کمبود و گرانی کاغذ ناشران را مجبور می‌کند کاغذهای مورد نیز را از بازار آزاد تهیه کنند که همین امر فشار زیادی را به ناشران وارد می‌کند تا در سرمایه‌گذاری محتاط‌تر عمب کند لذا اتخاذ شمارگان پایین فرایند بلند مدت انتشار آثار خواهد بود.

انتهای پیام/ ۱۲۱

به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، رهبر معظم انقلاب اسلامی هشت سال دفاع مقدس را «گنجی بی‌پایان» می‌دانند که می‌تواند تاریخ ما را تغذیه کند. از همین رو ایشان به صورت جدی بر ثبت روایت‌ها و خاطرات مربوط به جنگ تحمیلی تأکید داشته و همواره از خوانندگان و حامیان جدی کُتب دفاع مقدس بوده‌اند.

 هشت سال جنگ بایستی تاریخ ما را تغذیه کند
اعتقادم این است که اگرچه جنگ به خودی خود موضوعیتی ندارد، اما عرصه‌ی بسیار مهمی برای بروز روحیه‌ی اسلامی و انقلابی و خصلتهای مسلمانی درست است؛ از این جهت بسیار ارزشمند است… ما حالا که دیگر جنگ نداریم و نمی‌خواهیم هم به دست خودمان یک جنگ درست کنیم که عرصه‌ی انقلاب بشود، لیکن آن هشت سال جنگ بایستی تاریخ ما را تغذیه کند… این یک گنج است. آیا ما خواهیم توانست این گنج را استخراج کنیم، یا نه؟ این هنر ماست که بتوانیم استخراج کنیم. 
 
 تاریخ نمی‌تواند اینها را بیان کند
این حادثه‌ی جنگ، واقعا حادثه‌ی عجیبی بود… ما تا آن‌جا که می‌توانیم، باید آثار جنگ را کشف و حفظ کنیم… تاریخ نمی‌تواند اینها را بیان کند. در تاریخ خواهند گفت هشت سال جنگ شد – دیگر بیشتر از این‌که نمی‌شود بگویند – عملیاتها را یکی یکی خواهند گفت؛ در فلان تاریخ، عملیات فتح‌المبین شد؛ در فلان تاریخ، فلان عملیات شد؛ این‌قدر نیرو شرکت داشت؛ پیروزی به دست آمد؛ اما اینها کجا، و حقیقت آنچه که در این میدانها گذشته، کجا؟ 
 
می‌خواهند یاد آن روزها را از خاطر ملت ایران ببرند
امروز بعضی هستند که در دنباله‌ی کارهای فرهنگی خطرناک، می‌خواهند یاد آن روزها را هم از خاطر ملت ایران ببرند. از تکرار اسم جنگ و اسم مناطق جنگی و «خرمشهر» و «شلمچه» و «دو کوهه» و از این قبیل چیزها عصبانی می‌شوند… می‌خواهند این را از خاطر ملت ایران حذف کنند. به همین سبب، درست عکس این خواست باید انجام گیرد؛ یعنی خاطره‌ی درخشان روزهای بزرگ دفاع مقدس، باید با قوت و قدرت بیشتر و روشن و همان که بوده است باقی بماند. البته این‌که عرض می‌کنیم «همان که بوده است» یعنی مبالغه‌ای در آن انجام نگیرد؛ چون احتیاج به مبالغه هم نیست. 
 
این پیروزی را باید روایت کنیم
ما در این ماجرای هشت ساله، یک پیروزی مطلق به دست آوردیم… این پیروزی را با همین ابعاد، با همه‌ی خصوصیاتی که در آن وجود دارد، با همه‌ی آن هزاران هزار ماجرایی که آن را به وجود آورده است، ما باید روایت کنیم. این کار هنرمندان عزیز ماست؛ کار نویسندگان است؛ کار سینماگران است؛ کار شاعران است؛ کار نقاشان است؛ کار اصحاب فرهنگ و هنر است. امروز کار عده‌ای که به میدان جنگ رفتند و در این هشت سال، آن حماسه را آفریدند – چه شهدایشان، چه ایثارگرانشان، چه رزمندگانشان – دیگر تمام شد. آنها کار خودشان را کردند. پس از پایان کار آنها، کار یک خیل عظیم دیگری آغاز می‌شود… بعد از پایان جنگ، نوبت این خیل عظیمی است که این دیگر مساله‌اش هشت سال نیست؛ هشتاد سال هم اگر طول بکشد، جا دارد. 
 
هزار عنوان کتاب خیلی کم است
وقتی گفته میشود که مثلا ما ششصد یا هزار عنوان کتاب درباره‌ی دفاع مقدس نوشته‌ایم، بعضیها خیال میکنند که این خیلی زیاد است؛ نه، این خیلی کم است. جنگ یکی از مقاطع حساس تاریخ برای همه‌ی ملتهاست؛ چه در آن جنگ شکست بخورند، چه پیروز بشوند؛ بررسی این حادثه برای آن ملتها، سرشار از درس است. نه اینکه فقط افتخار کنیم؛ افتخار کردن، یکی از بخشهای قضیه است؛ اطلاعات فراوان، آگاهیهای گوناگون، نشان دادن وضعیتهایی که وجود داشته است و وضعیتهایی که میتواند در آینده وجود داشته باشد، از بخشهای دیگر قضیه است… [جنگهای داخلی امریکا] جنگ بین شمال و جنوب و جنگ بین ایالات مختلف در یک کشور بود و تقریبا حدود هشتاد یا نود سال بعد از تشکیل دولت ایالات متحده‌ی امریکا، دو بخش از این کشور با همدیگر جنگ کردند. یک نویسنده‌ی امریکایی – که ظاهرا معاصر ماست – میگوید: درباره‌ی این جنگها بیش از صد هزار عنوان کتاب نوشته شده است! برای چهار سال جنگ، آن هم جنگ بی‌افتخار – جنگ دو بخش از یک ملت با همدیگر افتخاری ندارد – بیش از صد هزار عنوان کتاب نوشته شده است. [5]
 
 سبک زندگی شهدا را تبیین کنید
ما در بیان زندگی‌نامه‌ی شهیدان سعی کنیم خصوصیّات زندگی اینها و سبک زندگی اینها و چگونگی مشی زندگی اینها را تبیین کنیم، این مهم است… این شهیدی که شما از یاد او و فداکاری او و شهادت او در میدان جنگ به هیجان می‌آیید، در داخل زندگی خانوادگی چه‌جوری مشی میکرده، در محیط عادی زندگی چه‌جوری عمل میکرده؛ اینها خیلی مهم است؛ یا نسبت به مسائلی که امروز برای ما مهم است، اینها چه‌جوری عمل میکرده‌اند… وضعِ عادیِ زندگی‌کردن شهدا چه‌جوری بوده؟ فرض بفرمایید ازدواجشان… اگر چنانچه افرادی که اهل نگارشند، اهل قلم خوب هستند، اهل ذوق در این معانی هستند، بنشینند تصویرسازی کنند، کتابهایی کوتاه که جوان حوصله کند بخواند، اینها را بسازند، کتاب تولید کنند. 
 
 خاطرات پدر و مادران و همسران شهدا را ثبت کنید
از فرصت باقیمانده استفاده کنید برای گفتگو با پدر و مادرها. خیلی از پدر و مادرها از دنیا رفته‌اند و این فرصت از دست ما و شما گرفته شده که ما ببینیم خاستگاه این جوان چیست. پدر و مادر وقتی حرف میزنند، نشان‌دهنده‌ی این است که این جوان در یک چنین فضایی نشو و نما کرده؛ این خیلی مهم است. از لحاظ موقعیّت اجتماعی، از لحاظ طبقه‌ی اجتماعی، از لحاظ گرایشهای گوناگون معلوم بشود که در چه محیطی او پرورش پیدا کرده؛ علاوه بر اینکه میتواند جزئیّاتی از زندگی شهید را هم برای ما روشن کند… شما وقت کمی دارید. این را یکی از فوریّتها و اولویّتها بدانید و در درجه‌ی اوّل بروید سراغ پدر و مادرهایی که هستند و همسران شهدا – آن کسانی که همسر داشتند – یا برادران و خواهران؛ آنهایی که برادر و خواهر دارند. از آنها راجع به شهید، راجع به خُلقیّات شهید، راجع به روحیّات شهید بپرسید و اینها را در اختیار نسل جوان بگذارید. 
 بعضی از لحظه‌ها جز با تصویر نمایشی قابل فهمیدن نیست
این خاطراتی که نوشته میشود، من حالا دارم میخوانم – یعنی سالها است که من با این خاطرات بحمدالله مأنوسم و میخوانم – یکی از محسنات این نگارشهای خوب و برجسته این است که این لحظه‌های حسّاس را توانسته‌اند تصویر کنند، توانسته‌اند تشریح کنند، توانسته‌اند بیان کنند. بعضی از لحظه‌ها هست که جز با تصویر جسمانی و نمایشی قابل فهمیدن نیست؛ [اگر] این را کسی بتواند در نگارش، خوب بیان کند، خوب تصویر کند، واقعاً هنر بسیار بزرگی است؛ حس را منتقل میکند به خواننده از هر زبانی؛ یعنی به هر زبانی این جور نوشته‌ها ترجمه بشود، بسیار مفید خواهد بود، یعنی میتواند پیام را برساند. 

جمع‌آوری خاطرات را به یک کانال خاص محدود نکنید
جا دارد که کار هنری بشود، ثبت و ضبط بشود و کار تخصصی انجام بگیرد. الان مراکزی هست و دوستانی کارهای حرفه‌ای و تخصصی خوبی انجام میدهند. در آن واحد دو کار: هم کار حرفه‌ای و تخصصی و مدیریت مطلع و عالمانه‌ی بر جمع‌آوری خاطرات، هم در کنار آن، استفاده‌ی از عموم کسانی که در جاهای مختلف خاطراتی از جنگ دارند و منحصر نکردن آن به یک کانال خاص که موجب محدودیت نشود. 
 
 هنر دفاع مقدس مخاطب دارد
اینکه تصور بشود که هنر دفاع مقدس در جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ما مخاطب ندارد، طالب ندارد، این هم خطای بزرگی است، از اشتباهات فاحش است؛ اگر کسی این را خیال کند. تحقیقاً پرمشتریترین آثار هنری بعد از انقلاب در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف، آن آثار هنری است که مربوط به دفاع مقدس بود؛ چه در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی فیلم و سینما، چه در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی کتاب، خاطره، داستان…. این جور نیست که مشتری نداشته باشد، طالب نداشته باشد. 

چهار دهه از پایان هشت سال دفاع مقدس می‌گذرد و با اینکه تمام اصحاب فکر و اندیشه معتقدند این جنگ دارای ابعاد عمیق فرهنگی بوده است و ترویج آن‌ها ضروری است اما همچنان با سهم اندک دفاع مقدس در حوزه ادبیات کودک و نوجوان روبرو هستیم.

انتهای پیام/ 121

به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، «علیرضا قزوه» مدیر دفتر شعر و موسیقی و سرود صداوسیما و عضو هیأت علمی هفدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر درباره این جشنواره اظهار داشت: تصمیمات برای برگزیدن منتخبان در این جشنواره به طور جمعی و توسط هیأت علمی اتخاذ می‌شود، من بیش‌تر در بخش بین‌الملل جشنواره فعالیت دارم و در قالب فعالیت‌های این بخش، تا کنون از شماری از شعرای پارسی‌زبان دیگر کشورها دعوت بعمل آمده است.

وی همچنین با اشاره به اینکه بیش از ۱۰ شاعر از دیگر کشورها در جشنواره شعر فجر حضور دارند، افزود: این شعرا از کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان برای شرکت در جشنواره در ایران حضور خواهند یافت.

شاعر مجموعه «عشق علیه السلام» گفت: شعرای پرکار و دارندگان آثار باکیفیت -یعنی کسانی که طی یکسال گذشته به لحاظ کمی و کیفی آثار مطلوبی ارائه کرده‌اند- به طور طبیعی در فهرست پیشنهادی هیأت علمی جشنواره و در اولویت گزینش قرار دارند.

این شاعر آئینی در توضیح و تعریف شعر خوب افزود: شعر خوب، شعری است که در حافظه بماند، در خاطر مردم رسوب کند و مردم آن را زمزمه کنند؛ شعرِ خوب، شعری است که موسیقی‌پذیر و آهنگ‌پذیر باشد و به سهولت بر سر زبان‌ها بیفتد.

قزوه با تاکید بر اینکه شمار شعرای خوبِ جوان در ایران زیاد است گفت: می‌توان ادعا کرد که نوآمدگان به وادی شعر خوب، از درگذشتگان بیشترند؛ به عقیده من حالِ شعرِ روزگار ما خوب است؛ شعر از تمامی هنرها بیشتر رشد کرده و از تمامی هنرها، جلوتر است.

وی درباره هزینه‌های برگزاری جشنواره بین‌المللی شعر فجر افزود: در برخی جشنواره‌ها شلوغ‌کاری‌ها و ریخت‌وپاش‌های فراوانی صورت می‌گیرد؛ اما جشنواره شعر فجر از لحاظ هزینه، در زمره ساده‌ترین جشنواره‌هاست و با این وجود، مسلماً کیفیت مطلوبی دارد و وضعیت شعر امروز را ارتقا می‌دهد.

شاعرِ «مولا ویلا نداشت» رشد شعر آئینی و شعر دفاع مقدس را چشمگیر توصیف کرد و گفت: با این وجود رشد شعر اجتماعی و شعر اعتراض، کم‌تر بوده است؛ حتی می‌توان در جشنواره شعر فجر بخشی را به شعر اعتراض و شعر اجتماعی اختصاص بدهند؛ اگر جشنواره‌ها در این زمینه بیش‌تر شوند، مسلماً شعرای جوان به این حوزه بیشتر گرایش پیدا می‌کنند.

انتهای پیام/ 121