ادلب

به گزارش مجاهدت از مشرق، این روزها پیگیری تحولات سوریه، باز هم به یکی از مهمترین موضوعات جراید و رسانه‌های ترکیه تبدیل شده است. بسیاری از روزنامه‌های چاپ آنکارا، سخنان هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه را به شکل گسترده‌ای بازتاب دادند. او یک بار دیگر شبه نظامیان کُرد «قسد» را تهدید به مقابله نظامی کرده و از آنان خواسته تا در ارتش سوریه ادغان شوند.

در همین حال، دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی گرا و شریک سیاسی اردوغان، به این اشاره کرده که مذاکرات صلح بین دولت و پ.ک.ک با مانعی جدی روبرو شده که همانا عدم پایبندی مظلوم عبدی فرمانده شبه نظامیان «قسد» برای ادغام در ارتش تحت امر جولانی یا احمد الشرع است.

اما همزمان با این موضوعات، برخی از تحلیلگران قدیمی ترکیه به مسائل دیگری درباره حملات رژیم صهیونیستی به سوریه اشاره کرده و یک بار دیگر، از نقش پیچیده و موذیانه آمریکا یاد کردند.

احمد خاقان سردبیر روزنامه حریت و از نویسندگان نزدیک به شخص اردوغان نوشته است: «تام باراک سفیر آمریکا در آنکارا و نماینده ویژه ترامپ در پرونده سوریه، آن قدر زیبا صحبت می‌کند و درباره ترکیه حُسن نظر دارد که آدم را دچار شک و شبهه می‌کند. ممکن نیست و نباید یک دیپلمات آمریکایی تا این اندازه با ترکیه خوب باشد. این باورکردنی نیست».

خاقان در این بیان کنایی، به این موضوع اشاره کرده که در بخش آشکار صحنه، تام باراک به خاطر حمایت از ترکیه و حمایت از تمامیت ارضی سوریه، از سوی مقامات صهیونیستی مورد غضب قرار گرفته و منفور است. اما چنین چیزی واقعیت ندارد و نوعی توافق در پشت صحنه در جریان است.

آیا آمریکا ترکیه را فریب داد؟

طی ماه‌های گذشته، رسانه‌های ترکیه همواره به شکل مستقیم، به این اشاره کرده‌اند که این کشور، کنشگر برجسته و تعیین‌کننده در پرونده سوریه بوده و جولانی یا حمد الشرع، صرفاً در سایه تمهیدات زیرکانه اردوغان، بر دمشق مسلط شد و قدرت را در دست گرفت.

اما فهمی کورو از تحیلگران قدیمی نزدیک به عبدالله گل، آشکارا از این موضوع صحبت کرده که همه چیز زیر سر آمریکا بوده و برخلاف آن چیزی که وانمود می‌شود، جولانی یا الشرع، توسط اردوغان برکشیده نشده و برگزیده‌ خود آمریکایی‌ها است.

کورو نوشته است: «حالا همه متوجه شده‌اند که حال و هوای سوریه عوض شده و تحولات در این کشور، به نفع آنکارا پیش نمی‌رود. نمی‌دانم ترکیه در روند جدید، تا چه حد یک بازیگر تحول‌آفرین است و احیاناً در جهان تغییری ایجاد می‌کند یا نه. اما امیدوارم لااقل مسیر و جهت تحول را پیش‌بینی کند. تصور عمومی این است که پس از سقوط بشار اسد در سوریه، احمد الشرع به عنوان فرد مطلوب آنکارا به قدرت رسید. اما دلایل بسیاری وجود دارد که اثبات می‌کند، ترکیه در این میان، یک عامل مستقل و تعیین‌کننده نبوده است. به عنوان مثال، به اظهارت رابرت اس. فورد دیپلمات مشهور آمریکایی بنگرید که در ایستگاه آغازین ظهور بحران سوریه، سفیر آمریکا در دمشق بود. او حالا بازنشسته شده اما حالا در یک نهاد غیردولتی بریتانیایی که به عنوان میانجی در محیط‌های درگیری عمل می‌کند، مشغول فعالیت است. او آشکارا اعلام کرده که پیش از سقوط اسد، بارها در ادلب، با جولانی دیدار کرده است. دستور ماموریت فورد در ادلب چنین بوده است: اقناع جولانی برای خروج از پسزمینه خروج تروریستی و ورود به صحنه سیاست رسمی!»

همچنین ارزیابی محتوای جلسه استماع سنا با شماره ۱۱۹ نشان داده که دیپلمات‌ها و جاسوس‌های آمریکایی از سال ۲۰۱۸ میلادی، به دنبال بررسی این موضوع رفته‌اند که آیا می‌توان رهبران هیئت تحریر الشام را در ازای تعامل بشردوستانه و دیپلماتیک به سمت میانه‌روی سوق داد یا خیر.

به همین خاطر بود که دیپلمات ارشد باربارا لیف با آسودگی خاطر در سال ۲۰۲۴ میلادی به دیدار الشرع رفت و به او اطمینان داد که آمریکا، اوضاع سوریه را به دقت رصد می‌کند و انتظار دارد که هر چه زودتر ثبات در سوریه برقرار شود.

اظهارات دیگر تحلیلگران آمریکایی و ترکیه‌ای، نشان دهنده این است که فورد، با درخواست موسسه انگلیسی اینترمدیت که مدت‌ها روی «مسئله کردها» نیز کار کرده، با هماهنگی سیا و ام آی ۶ به ادلب رفته و در آماده‌سازی جولانی، نقشی را ایفا کرده که کاملاً محرمانه بوده و ترکیه در این بازی، جای خاصی نداشته است. نکته جالب اینجاست که همزمان با افزایش تنش آفرینی رژیم صهیونیستی در سویدا و دیگر مناطق سوریه، زمزمه این به گوش رسیده که کلر حجاج فرزند یک پدر مسلمان و یک مادر یهودی، هدایت اندیشکده انگلیسی مزبور را بر عهده بگیرد.

فورد چگونه به ادلب رفت؟

رابرت فورد، چندی پیش به اعضای شورای امور خارجه بالتیمور اطلاع داد که به شکل محرمانه، سه بار در ادلب، با جولانی یا احمد الشرع دیدار کرده است. او دو بار در سال ۲۰۲۳ و یک بار در ژانویه ۲۰۲۴ پس از سقوط رژیم اسد در دمشق، به ادلب رفته است.

فورد در مورد ارزیابی‌های اولیه خود درباره جولانی، به این اشاره کرده که به زبان عربی با او صحبت کرده و متوجه شده که جولانی موضع ایدئولوژیک خود را نرم‌تر کرده و تمایل به مشی سیاسی عمل‌گرایانه و استقبال از بازسازی نهادهای کثرت‌گرا دارد.

نکته جالب اینجاست که سخنان فورد به مذاق تیم فعلی جولانی در دمشق خوش نیامده و در تکذیب این اظهارات گفته شده «این جلسات با آقای فورد، خصوصی نبود. او همراه با صدها فرد دیگر به ادلب آمده بود و دستورالعملی برای بحث و دیدار رو در رو در میان نبوده است».

اما الشیبانی وزیر امور خارجه الشرع، پا را از این فراتر نهاده و گفته است: «سفر فورد صرفاً یک مأموریت نظارتی برای یادگیری از تجربه انقلابی ما در ادلبِ آزاد شده بوده و نه یک مداخله سیاسی».

اما اظهارات فورد با اظهارات جیمز جفری سفیر و فرستاده قبلی آمریکا همسو است که هیئت تحریر الشام و الجولانی را به عنوان «گزینه کم‌خطرتر» در میان بازیگران موجود در ادلب توصیف و اعلام کرده بود که امکان تعامل با او وجود دارد.

به باور تحلیلگران، اگر روایت فورد دقیق باشد، چنین چیزی به معنی دخالت محدود و غیرمستقیم آمریکا از طریق یک سازمان میانجی بریتانیایی، برای تبدیل الجولانی به یک بازیگر سیاسی قابل کنترل اشاره دارد. چرا که فورد، در وصف جولانی پس از دیدار نخست در ادلب نوشته بود: «الجولانی در حال آموختنِ مذاکره و امتیازگیری، نشان دادن خویشتنداری و دعوت به ارتباطات کثرت‌گرایانه است».

بررسی سوابق فورد نشان داده که او سابقه رسمی در سیا ندارد، اما هماهنگی دیپلمات‌های بازنشسته با سازمان‌های غیردولتی یا اندیشکده‌های مرتبط با اطلاعات، غیرمعمول نیست. آن هم در شرایطی که موسسه انگلیسی مزبور، کارهای مشابهی را در کلمبیا، میانمار و سریلانکا انجام داده است.

در همین حال، جیمز جفری زمانی در اشاره به هیئت تحریر الشام گفته بود: «شما باید با واقعیت‌های میدانی کنار بیایید». در نتیجه، می‌توان چنین پیشبینی کرد که آمریکا جولانی را به عنوان یک «دارایی قابل مهار» یا وزنه تعادل در برابر نفوذ ایران، ارزیابی کرده است.

اما نکته مهم اینجاست که اظهارات فورد و جفری، عملاً لگدی زیر میز روایات دولت اردوغان می‌زند. چرا که رسانه های نزدیک به اردوغان، همواره تلاش کرده‌اند چنین روایتی را مطرح و فربه کنند که ترکیه برای حمایت از جولانی و آماده‌سازی او به منظور حکمرانی در سوریه، در ادلب، از تمام ظرفیت‌های آموزشی و اطلاعاتی سرویس امنیتی میت، استفاده کرده است.

ولی جدا از این روایت تبلیغاتی، قدرت‌های غربی برای مذاکره مستقیم با جولانی، آنکارا را دور زدند و فورد را به ادلب فرستادند و چنین چیزی نشان دهنده بی‌اعتمادی آمریکا به ترکیه است. در نتیجه در شرایط فعلی نیز، مقامات ترکیه، در مورد رویکرد نهایی آمریکا با اقدامات نتانیاهو در سوریه، دچار نگرانی هستند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، آمریکا حدود ۲۰ پایگاه نظامی در مناطق مختلف سوریه دارد و در هر شرایطی بود این پایگاه‌ها را حفظ کرد. همین‌طور ترکیه و کردهای مورد حمایت آمریکا. حالا با عطف توجه به این مسئله باید در ذهن مرور کنیم که چندین و چند بار اسنادی منتشر شده است که نقش آمریکا و ترکیه در شکل‌گیری و حمایت از تروریست‌های تکفیری را عیان می‌کند. می‌توانیم بار دیگر به سخنرانی رئیس‌جمهور پیشین و آتی آمریکا، «دونالد ترامپ»، و یا به اعترافات «هیلاری کلینتون»، وزیر خارجه اسبق آمریکا، مراجعه کنیم که صراحتاً به این مسئله اشاره کرده‌اند. یا همچنین می‌توانیم در ذهن مرور کنیم که آمریکا در التنف ابتدا ۴ گروه وابسته به ارتش آزاد را مستقر کرد و نهایتاً از آن‌ها یک گروه واحد به نام «جیش سوریا الجدید» شکل گرفت که از سوی پنتاگون تسلیح و آموزش داده شدند. این تشکیلات بعدا از همراهی با قسد اجتناب کرد و نهایتا دو پاره شد و بخشی که در الرکبان باقی ماند نام «جیش مغاویر الثورهًْ» را برای خود برگزید و… به هر حال طی سالیان گذشته، نیروهای آمریکایی به طرز خفت باری از افغانستان، عراق و مناطق دیگر خارج شده‌اند اما در سال ۱۴۰۲ همچنان شاهد تداوم حضور نظامیان آمریکایی در خاک سوریه بودیم. حالا باید به چرایی این تداوم پی‌ ببریم.

چهارشنبه (۷ آذر) بود که صبح زود آتش‌بس بین حزب‌الله لبنان و رژیم آپارتاید اسرائیل برقرار شد؛ آتش‌بسی که در واقع توسط حزب‌الله در میدان به رژیم آپارتاید اسرائیل تحمیل شده بود؛ کمتر از ۲ ساعت بعد از این آتش‌بس در چندین کیلومتر آن‌طرف‌تر همین تکفیری‌ها که مستقیم یا غیرمستقیم سر در آخور آمریکا دارند سر از انفعال بیرون آوردند و به یکباره در سوریه فتنه‌ای دیگر برپا کردند تا شاید مقاومت را در جبهه‌ای دیگر و به‌گونه‌ای دیگر مشغول کنند. گویی آن‌ها مسئولیت اعاده از حیثیت صهیونیست‌ها را که در جنوب لبنان بر باد رفته بود در شمال سوریه برعهده گرفته‌اند! این یعنی آمریکا نیابتی‌های تولیدی خود در سوریه(!) را برای کمک به رژیم آپارتاید اسرائیل فعال کرده است. بی‌خود نیست که دکتر «عصام صالح»، نویسنده و پزشک شهیر کویتی، در توئیتر خود نوشته است: «جبهه لشکر گولانی در جنوب لبنان متوقف شد و جبهه لشکر جولانی در سوریه آغاز شد! هدایت‌کننده یکی است!» حالا تکفیری‌ها که گویی از خاطرشان رفته است که مقاومت چه بر سر برادر بزرگ‍شان، داعش، آورد ویدئو منتشر می‌کنند و تهدید می‌کنند که هدف ما گرفتن ایران است، باری، روشن است که این پاپتی‌های تکفیری که همزمان از آخور وهابیت و صهیونیست می‌خورند، چند صد کیلومتری ایران را هم ندیده‌اند و نخواهند دید. البته از آنجایی که سوریه با ایران مرز مشترک ندارد، بر پرده پندار این‌ها این توهم نقش بسته که لابد در پی اشغال عراق به سراغ ایران خواهند آمد!

شرحی از ماجرا

عناصر تروریستی «هیئت تحریرالشام»، همان برادران عقب‌اُفتاده آدمخوارهای داعش، صبح چهارشنبه، عملیات گسترده‌ای را در محور غربی استان حلب علیه ارتش سوریه ترتیب دادند. این تروریست‌ها و گروه‌های نزدیک به آن‌ها شاید بیشتر از تکفیری‌های سوری، از اقوام و ملل دیگر عضو داشته باشند، از قزاقستانی تا چینی! به هر حال، روز چهارشنبه اتاق عملیات گروه‌های تروریستی در شمال سوریه تحت رهبری هیئت تحریرالشام حمله نسبتاً گسترده‌ای را در غرب استان حلب به مواضع ارتش سوریه انجام دادند. تمرکز اصلی گروه‌های تکفیری در محور غرب حلب از مبدا شهر اتارب بود؛ جایی که فرماندهی مشترک تروریست‌ها با رهبری مستقیم «ابومحمد الجولانی» مستقر شده است. پایگاه خبری النشره هم به نقل از منابع وابسته به مخالفان سوری (بخوانید تروریست‌های تکفیری) از سیطره تروریست‌ها بر شهرک خان طومان و زیتان در حومه جنوبی حلب خبر داد. خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) گزارش دادند، گروه‌های تروریستی صبح روز جمعه مجتمع خوابگاه‌های دانشگاه حلب را با چند فروند راکت هدف قرار دادند. در این حمله تروریستی چهار نفر کشته و شماری زخمی شدند.

حمله تروریست‌ها به مناطق شیعه‌نشین

تروریست‌ها پنجشنبه شب دو منطقه شیعه‌نشین «نبل» و «الزهرا» واقع در شمال حلب را هدف قرار دادند. به گزارش مجاهدت از ایسنا، تروریست‌ها درحالی که از چهارشنبه عملیات بزرگ برای ورود به حلب را آغاز کرده‌اند، دو شهر کوچک شیعه‌نشین حومه حلب را بار دیگر هدف قرار دادند. عناصر تروریست چهارشنبه هم نبل و الزهرا را آماج حملات خمپاره‌ای و موشکی قرار داده بودند. این حملات درحالی انجام شده که در نبل و الزهرا هیچ مرکز نظامی و امنیتی وجود ندارد و در سال‌های جنگ نیز تروریست‌ها برای مدت زیادی این مناطق کوچک را محاصره کرده بودند و قصد داشتند به این دو منطقه که شیعیان در آن زندگی می‌کردند، حمله کنند.

تلف شدن ۴۰۰ تروریست

طی این روزها ارتش سوریه با حملات گروه‌های تروریستی در حومه حلب و ادلب مقابله کرده و ۴۰۰ تروریست را از پای درآورد. ارتش سوریه با حمله گروه‌های تروریستی در حومه حلب و ادلب مقابله کرد و یک ضد حمله را هم علیه این گروه‌ها در جنوب شرق ادلب آغاز کرد. به گزارش مجاهدت از خبرگزاری مهر به نقل از روسیاالیوم، «اولگ ایگناسیوک»، معاون مرکز آشتی روسیه در پایگاه «حمیمیم» سوریه، اعلام کرد: «ارتش سوریه با حمایت نیروی هوائی روسیه ۴۰۰ تروریست را از پا درآوردند.» اولگ ایگناسیوک، دیروز، بیان کرد: «طی ۲۴ ساعت گذشته تروریست‌ها متحمل تلفات و خسارات زیادی شدند. طی ساعات گذشته بیش از ۱۳ حمله به مواضع دولت سوریه از سوی تروریست‌های جبهه النصره انجام شد که ۱۲ حمله به ادلب و یک حمله به استان حلب انجام شد.» گفتنی است، همزمان نیز سخنگوی کرملین، وضعیت حلب را تجاوز به حاکمیت سوریه خواند و گفت: «ما از اینکه مقامات این کشور به سرعت نظم را به این منطقه بازگردانند و نظم را برقرار کنند، حمایت می‌کنیم.»

ارتش سوریه اقدام به هدف قرار دادن مواضع تروریست‌ها در مناطق الباره، معربلبیت، و دیر سنبل در جنوب ادلب کرد. ارتش سوریه اعلام کرد که نیروهای ارتش همچنان با عناصر تروریستی درگیر هستند و تاکنون خسارات سنگینی به آن‌ها وارد کردند. در بیانیه ارتش سوریه آمده است که «نیروهای ما خسارات سنگین تجهیزاتی و جانی به گروه‌های تروریستی مهاجم وارد کردند.» شبکه خبری المیادین نوشت که ارتش سوریه حملات موشکی گسترده‌ای به سمت مسیرهای امدادرسانی تروریست‌ها در فرودگاه نظامی «تفتناز»، در شرق ادلب، انجام داده است. گرچه ارتش سوریه با کمک نیروهای مقاومت خان العسل و کفر داعل را از چنگ تروریست‌ها خارج کرده است و درگیری‌های بامدادی در بابیض ادامه دارد، اما در زمانی که این گزارش تنظیم می‌شود کار در حلب به جنگ تَن-به-تَن کشیده و اوضاع بسیار حساس است. به هر حال آن‌طور که برخی از منابع خبر می‌دهند، طی دوروز گذشته بیش از ۴۵٠ کیلومتر مربع از اراضی دولت سوریه توسط تروریست‌ها اشغال شده و حتی «حلب جدید» سقوط کرده است. عملیات تروریست‌ها تحت عنوان «ردع العدوان» بسیار گسترده بوده و با حضور چندین گروهک کوچک و بزرگ نظیر «نورالدین زنکی»، «جیش العزه»، «جیش الوطنی» و «جبهه الشامیه» تحت رهبری هیئت تحریرالشام آغاز شد؛ حدود ۲۰ روستا و شهرک مختلف نیز در موج اولیه حملات تروریست‌ها اشغال شده‌اند. اما هنوز وضعیت برای مرکز شهر حلب بحرانی نیست و دژهای دفاعی غرب حلب نظیر المنصوره، مجتمع ۳ هزار واحدی و بحوث العلمیه سدهای بزرگی در راه پیشروی تکفیری‌ها خواهند بود.

گفتنی است، از ماه‌ها پیش برخی از منابع اطلاعاتی گزارش داده بودند که تروریست‌ها قصد انجام عملیات تهاجمی بزرگ در حلب یا ادلب را دارند و دوران تقریباً ۵ ساله آتش‌بس در شمال سوریه رو به اتمام است. اما به هر حال نیروهای ارتش سوریه مستقر در منطقه به علل مختلف از جمله وجود گشت‌های ترکیه در مناطق تحت اشغال تروریست‌ها در آماده‌باش نبودند و غافلگیر شدند. باید یک نکته دیگر را نیز مطمح نظر داشت؛ سال ۲۰۱۸ وقتی نشست سران اجلاس آستانه در تهران برگزار می‌شد، دو سال از آزادسازی حلب به دست ارتش سوریه، با کمک محور مقاومت و روسیه گذشته بود. روسیه مشغول بمباران ادلب بود و ارتش سوریه نیز قصد انجام عملیاتی بزرگ در ادلب را داشت تا آخرین لانه تروریست‌ها را نیز ویران کند. اما ترکیه در ازای توقف بمباران ادلب متعهد شد که جلوی تروریست‌های مسلح در ادلب را بگیرد و در عوض، ارتش سوریه هم عملیاتش را متوقف کند. حالا ۶ سال از آن قول گذشته و تروریست‌ها در ادلب با حمایت ترکیه حمله‌ای علیه حلب را ترتیب داده‌اند. نقش تسلیحات و لجستیک و حمایت سیاسی ترکیه در این حمله به صورت روشن قابل مشاهده است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه با صدور بیانیه‌ای به تحولات میدانی در محورهای حلب و ادلب سوریه واکنش نشان داد.

سخنگوی این وزارتخانه افزود که درگیری‌های اخیر در شمال سوریه بر تشدید نامطلوب تنش ها در منطقه افزوده است.

وی مدعی شد که حملات ارتش سوریه به ادلب به سطحی رسیده است که به اجرای توافق آستانه آسیب می زند و این حملات باید متوقف شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه تأکید کرد که برای آنکارا بسیار مهم است که از تشدید بی ثباتی در شمال سوریه اجتناب شود و غیرنظامیان در معرض آسیب قرار نگیرند.

وی همچنین گفت که ترکیه ملزومات توافق درباره منطقه کاهش تنش در ادلب را اجرا می کند و برای تمامیت ارضی و یکپارچگی سوریه اهمیت ویژه قائل است.