ارتش افغانستان

گروه جهاد و مقاومت مشرق – همین چند روز پیش، زیر تیغ آفتاب ظهرگاهی تابستان، روبروی دانشگاه آزاد شهر پیشوا ایستاده بودیم که مردی میان‌سال با قامتی متوسط و نگاهی که برقش از پشت عینک قابل تشخیص بود، ما را از گرمازدگی نجات داد و به خنکای خانه‌اش در خیابان بالایی برد.

حاج خدابخش حیدری،  پدر شهید مدافع حرم فاطمیون، عباس حیدری، همراه با همسرش (مادر شهید) بدون فوت وقت، روی مبل‌های راحتی و ساده نشستند تا با دقت و جزئیات به سئوالات ما درباره پسرشان پاسخ بدهند. پسری که رزمنده‌ای کارکشته و حرفه‌ای بود و همسر و پسرش را به عشق دفاع از حرم گذاشت و رفت؛ پسری که با همسرش از ایران ردمرز شده بود اما اعتقادات مذهبی و شیعی‌اش را وسط سختی‌ها و در به دری‌های زندگی معامله نکرد؛ پسری که پدری پولدار داشت اما وقتی شور حرم به سرش افتاد، زن و زندگی آرام و مرفه در هرات را کنار گذاشت و قاچاقی خودش را به ایران رساند تا به سوریه برود؛ پسری که حالا در چند قسمت، این شمایید و این گفته‌های صادقانه و خواندنی مادر و پدرش حاج خدابخش حیدری.

قسمت اول این گفتگو را هم بخوانید:

دسته اسکناس دولت افغانستان روی تابوت شهدا!

برادر «اردلان» از پاسداران سپاه پیشوا که رسیدگی به امور خانواده‌های مدافع حرم را برعهده دارد، ما را با این خانواده آشنا کرده و مقدمات گفتگو را فراهم کرد که سپاسگزارش هستیم.

***

**: فرزندانتان برای تحصیل در ایران مشکلی نداشتند؟

پدر شهید: چرا،‌ مشکلاتی به وجود آمد؛ متاسفانه همان سال که باید هر دانش‌آموز افغانی سیصد و خرده‌ای پول می‌داد،‌به مشکل خوردیم. واقعا زیاد بود برای ما. چون من سه تا دانش آموز داشتم. بعد از آن طرف هم، در مدرسه بچه‌هایم را خیلی سرکوفت می زدند که «شما افغانی‌ها چرا نمی روید؟ چه می خواهید از ما؟ مملکت خودمان درگیر است…» متاسفانه خیلی به بچه‌هایم گیر می دادند. پسرم عباس (خدا رحمتش کند) گفت واقعا اینجا درس خواندن فایده ندارد. مغزمان کلا از درِ مدرسه که داخل می رویم درگیر این قضیه است؛ تا می رویم داخل، معلممان می خندد و می گوید تو که «باز هم آمدی!» به هر حال ما مجبور شدیم اینها را ببریم افغانستان. افغانستان که رفتیم، چون در ایران بهش قول داده بودم و راستش واقعا عُقده کرده بودم، گفتم می برمت آنجا و مستقیم می فرستمت نظام و دانشکده افسری. ما یک چیزی گفتیم حالا. او هم در مغزش مانده بود.

**: عباس‌آقا ۱۵ ساله بود، دانشکده نظام و افسری قبولش می کردند؟

پدر شهید: نه، آنجا که رفتیم من او را بردم به مدرسه افغانستان و با بقیه بچه‌ها ثبت نامشان کردم، آنجا خیلی با آغوش باز اینها را پذیرفتند چون مهاجر بودند؛ ولی متاسفانه چون مشکل زبان پشتو داشت، با مشکلاتی روبرو شد. در هرات و در همه افغانستان درس پشتو هست. درس زبان پشتو را باید یاد بگیرند. فرزندانم همه آزمون ها را تقریبا جواب دادند اما در پشتو گیر کردند، چون اصلا یک کلمه هم بلد نبودند. همه آنها یک سال عقب افتادند.

**: یعنی زبان پشتو مثل زبان دوم آنجا تدریس می شد؟

پدر شهید: زبان اول است.

**: نه، یعنی مثل انگلیسی است؟

پدر شهید: بله.

**: متن همه کتاب‌های درسی که پشتو نیست؟

پدر شهید: نه، یک کتابی دارد به نام درس پشتو، مثل اینجا که عربی و انگلیسی داریم؛ آنجا هم یک درس پشتو دارند. یعنی هر دانش آموزی که از ایران یا هر کشور دیگری می آید، در این درس کم می‌آورد و می ماند دیگر، چون بلد نیست. خیلی هم سخت است. خلاصه دیدیم آنجا هم نمی شود و ماندیم و صبر کردیم. یک سال تقریبا همینطور آنجا بلاتکلیف ماندیم. دخترها را فرستادیم مدرسه به هر حال، عباس هم می رفت. عباس را به مدرسه شخصی فرستادیم؛ گفتم اصلا مدرسه دولتی نرو. ماه به ماه آن حقی که می گویند را به مدرسه شخصی (غیر انتفاعی) می دهم. گرفتاری ها و مشکلات خیلی زیاد بود.

**: دخترها توانستند آن درس را پاس کنند؟

پدر شهید: دخترها باز بهتر توانستند پشتو را یاد بگیرند. دو تایشان تا پایه چهارده خواندند. یکی مامایی خواند و یکی هم معلم شد.

**: تا چهارده یعنی بیشتر از دبیرستان؛ یعنی دو سال از دانشگاه را هم حساب کردید؟

پدر شهید: بله، ما آنجا می گوییم «چهارده پاس». خوب دوازده هست، دوازده به بالا می شود دانشگاه. این دخترم آنجا دو سال دانشگاه تربیت معلم درس خواند و معلم شد. دومی هم رشته مامایی می خواند، او هم رفت آنجا معلم از طرف برک بود. برک یک موسسه‌ای است از طرف کشور بنگلادش که آنجا مدرسه شخصی برای خودش درست می کند و مثلا بچه ها را جمع می کند و درس می دهد. حقوق معلم‌هایش را هم خودش می دهد. تمام هزینه بچه ها را هم می دهد. از طرف کشور بنگلادش به نام برک؛ یکی از دخترانم در آنجا تدریس می کرد.

**: بنگلادش چرا اینکار را می کرد؟ در حالی که کشور پولداری نیست…

پدر شهید: سیاست دیگه این حرف ها را ندارد.

**: مادر شهید: تا پنجم را درس می دهند، بعد از پنجم دوباره اینها را می فرستند مدرسه دولتی.

پدر شهید: تا پنجم هم که درس می دهند، تابستان و زمستان ندارد، یکسره می خوانند تا پنجم. وقتی دانش‌آموزان به سال پنجم رسیدند، مدرسه را به دولت واگذار می کنند و دوباره می روند مدرسه دیگری را در محل دیگری می سازند. مدرسه قبلی هم که با همان دانش آموزان و با هدایت سیستم دولتی به کار خودش ادامه می دهد.

**: مدرسه را واگذار می کند و دوباره می رود مدرسه جدید می سازد؟

پدر شهید: بله، این دخترم آنجا مشغول بود تا اینکه عباس گفت من را وعده داده بودی که در مدرسه نظامی ثبت نام کنی. خلاصه اعصاب هایمان خرد بود دیگر؛ چون وقتی به افغانستان رفتیم طوری که ما واقعا توقع داشتیم، نبود.

**: شما شغلتان را چه کردید؟ اینجا مشغول چه کاری بودید؟

پدر شهید: اینجا من کارگری آزاد می کردم، بیشتر چاه می کندم و مغنی بودم. آنجا که رفتیم دیدم این کار هم پیش نمی رودو وسائلی که برای کار می خواستم، مهیا نبود.

**: نیازی به این کار در آنجا نبود؟

پدر شهید: نیاز بود ولی من وسیله ای که داشتم آنجا نتوانستم جور کنم، چون من اینجا که کار می کردم دو تا بالابر داشتم، بالاخره راحت تر کار می کرد؛، آنجا که رفتیم اول مشکل برق داشتم چون اصلا برق نبود؛ خلاصه نمی شد دیگر، من نتوانستم کار کنم، یکی دو سال اول را نتوانستم کار کنم.

**: پس شما با چه امنیت شغلی رفتید آنجا؟ چه دورنمایی داشتید؟

پدر شهید: من به فکر خودم نبودم که چکار کنم، گفتم بالاخره کشور خودم است از هر راهی بشود خانواده‌ام را تامین می کنم؛ بالاخره یک کاریش میکنم، اما آنجا که رفتم دیدم نه، آن کارهایی که من بلد هستم هیچ کدام به درد آنجا نمی خورد. این بود که من دو سال تقریبا همین طوری مثل کلاف سردرگم دور خودم پیچیدم.

**: در این دو سال تأمین معاش چطور بود؟

پدر شهید: واقعیتش، همان چیزی که پس‌انداز داشتیم و طلاهای خانم، همه را مصرف کردیم. حتی یک خانه‌ای ساختیم برای خودمان. اما پسرم گفت: اگر یادت باشد تو به من قول دادی که می فرستمت نظام. گفتم: خب نمی گیرند؛ سنت پایین است. گفت: شما شما نگران نباش، من درستش می کنم.

من هم یک روز رفتم نمایندگی این اتوبوس های بین شهری که بلیط می فروشند و آنجا کار گیر آوردم و تقریبا یکی دو سال نماینده فروش آنجا بودم. بعد عباس آمد گفت که بابا من کارهای شناسنامه ام را درست کرده‌ام و دیگر می روم. شناسنامه افغانستان را دستکاری کرده بود و سنش را بالا برده بود.

**: که زودتر برود برای جذب نظام؟

پدر شهید: بله؛ عباس در حالی که ۱۶ ساله بود، شناسنامه‌اش را کرده بود ۱۸ ساله، دستکاری کرده بود. هیکلش درشت بود و به دو سال بزرگتر، می خورد. من دیدم یک روز با ماشین رنجر (آنجا نظامی‌هایشان ماشین رنجر دارند) آمد و ایستاد دم نمایندگی اتوبوس‌ها. اول، هر کسی باشد می ترسد که ماشین نظامی آمد چه خبر است؟! دیدم او پیاده شد و خندید و گفت: بابا! من کارهایم را ردیف کردم. شما یک امضا بزن اینجا که رضایت داشته باشی. من اول گفتم: نرو، درست نیست، خوب نیست؛ زمانی که به تو قول داده بودم فکر نمی کردم شرایط این است، اما الان که آمدم می بینیم نه، آن نیست؛ خطر دارد؛ نرو. گفت: نه دیگر، مرد است و قولش، حرف زدی، دیگر نزن زیرش!

**: اینقدر علاقه داشت به کار نظامی؟

پدر شهید: بله. واقعیتش ما مثل رفیق بودیم. گفت: دیگر نزن زیر قولت. من هم گفتم «باشد.» من هم به جای اینکه یک امضا کنم، سه تا امضا کردم. عباس رفت کابل برای آموزش. ۶ ماه آنجا آموزش دید، بعد از ۶ ماه فارغ شد از آنجا.

**: شما سه فرزند داشتید؟

پدر شهید: شش فرزند؛ سه پسر، سه دختر.

۶ ماه تقریبا آنجا بود و بعد از ۶ ماه زنگ زد گفت من درس‌هایم تمام شده الان می روم که افسری بخوانم. گفتم برو افسری بخوان. منظورم این بود که از آن قرارگاه بیرون نیاید تا خطری تهدیدش نکند و الا مجبور بود به عملیات برود که خطر داشت. گفتم برو افسری را بخوان.

**: که همه‌اش مشغول آموزش باشد و نرود به عملیات…

پدر شهید: بله؛ ـنجت باشد تا فکرش بازتر شود. بعد از این گفت: این هم تمام شد. گفتم باز هم همانجا ادامه بده. می‌خواستم از آموزشگاه نظامی بیرون نیاید.

**: چقدر فاصله افتاده بود؟

پدر شهید: تقریباً سه سال. او در همان پایگاه کمتیسیِ کابل، خودش دیگر استاد جنگ نظامی شده بود یعنی بقیه را درس می داد. این کلاس و سوادی که از ایران داشت به دردش خورد. دستخط بسیار قشنگی داشت، فکر خیلی بازی داشت که آنجا دیگر گفتند این در حد یک تحصیلکرده حساب می شود؛ چون طالبان که سواد نداشتند اصلا.

**: پس سواد به کمکشان آمد…

پدر شهید: بله.

**: اینکه فرمودید درس می داد؛ چه رشته ای دقیقا درس می داد؟

پدر شهید: تعلیم آموزش نظامی می داد به اینها، اسلحه و تاکتیک و… نزدیک به سه سال آنجا خودش استاد جنگ نظامی بود. بعد یک وقتی گفت بابا من دیگر خسته شده‌ام، اینقدر داد زدم که دیگر خسته شده‌ام. هر سری که می آوردند مثلا به ۲۰۰ نفر تعلیم می‌دادم می گفتند ما این تعداد را مثلا ۳ ماه دیگر می خواهیم از تو. یعنی همه جوره باید آماده‌شان کرد. بعد آمد گفت من دیگر خسته شده‌ام.

**: این آموزش ها در ارتش افغانستان بود؟

پدر شهید: بله. در اردوی ملی افغانستان. همان چیزی که شما به آن بسیج می ‌گویید. از تمام اقوام نیروها را می آورند. مثلا اول که آمدیم اینها گفتند از هر اقوام ۲۰۰ نفر باید بیایند، ۲۰۰ نفر پشتون، ۲۰۰ نفر تاجیک، ۲۰۰ نفر هزاره، به همین منوال تا که این رفته رفته دامنه اش گسترش پیدا کرد این دویست نفر رسید به چند هزار نفر.

**: می شود مثل بسیج یا دوران سربازی در ایران؟

پدر شهید: اولش مثل بسیج می شود ولی بعدش نیروهای نظامی می شوند و در ارتش باقی می مانند.

بعد از سه سال گفت من خسته شدم. گفتم خسته شدی بیا بیرون بس است دیگر.

**: از لحاظ قانونی می توانستند ارتش را ترک کنند؟

پدر شهید: نه، از لحاظ قانونی نه، چون کسی که می رود آنجا ورقی را که امضا می کند ۲۰ ساله است. ۲۰ سال باید خدمت کند؛ بعد از آن هم مخیر است و تا ۴۰ سالگی می تواند در نظام بماند تا ۴۰ ـ‌ ۴۵ سالگی. بعد از آن هم به قول شما بازنشسته می‌شود. ما در افغانستان می گوییم «تقاوت کردن». شما می گویید بازنشسته ها، آنها می گویند مثلا «تقاوتی‌ها نشستند آنجا زیر درخت صحبت می کنند.»

**: آن وقت حقوق و مزایای اینها هم خوب پرداخت می شود؟

پدر شهید: خوب است. حقوقشان را ماه به ماه پرداخت می‌کنند. از نظر خورد و خوراک هم که اصلا ارتش افغانستان حرف ندارد. هر نظامی و هر سرباز ساده در روز ۳۰۰ گرم گوشت گوسفند سهمیه دارد. خیلی خرج می کنند برای اینها. میوه هم هست، تخمه پوست‌کنده هم هست. خلاصه کلی به غذای نظامی‌ها می رسند که اذیت نشوند. از این نظر خیلی خوب است. خلاصه ایشان بعد از سه سال از نظام،‌ آمد بیرون، گفت یعنی از این کَمتیسی خسته شدم؛ خیلی تکراری شده برایم. وقتی آمد، ناگهان شنیدم که در منطقه قندهار است. تبدیل وضعیت کرده بود خودش را به شهر قندهار.

**: یعنی ماموریت گرفت برای قندهار؟

پدر شهید: بله، آمده به عنوان افسر به قندهار. وقتی گفت من آمدم قندهار، من واقعیتش تکان خوردم و ترسیدم. چون قندهار مرکز طالبان است؛ به نوعی پایتخت طالبان است. بعد گفتم کجای قندهار تبدیل کردی خودت را؟ گفت: پنج واهی. این پنج واهی یک منطقه ای است که کوهستان است، شب ها طالبان می آیند بالا سر کوه را می گیرند و محاصره می کنند. اصلا خیلی ناجور است. من همانجا فاتحه اش را خواندم. واقعیت به خودم گفتم این دیگه تمام است. پنج واهی آمده دیگه تمام است. چون یک پسر برادرم قبل از این برنامه، بنده خدا در همان منطقه شهید شده بود.

**: ماموریتشان حفاظت از آنجا بود؟

پدر شهید: بله

**: یعنی پاسگاهی دستشان بود؟

پدر شهید: پایگاه داشتند آنجا، پایگاه خیلی بزرگی داشتند که چند هزار نفر آنجا بودند. بعد این نزدیک به تقریبا ۳ سال در همین منطقه پنج واهی بود که من خودم یک بار رفتم در پایگاهشان و یک شب آنجا بودم. بعد از ۳ سال از آنجا خودش را تبدیل وضعیت کرد به هراتِ خودمان.

*میثم رشیدی مهرآبادی

ادامه دارد…

گروه جهاد و مقاومت مشرق – یک عصر گرم خردادی، خانه‌ای در حوالی امامزاده عقیل (ع)‌ اسلامشهر، میزبان ما بود تا درباره شهید «سیدمحمد سجادی» با همسر و فرزندانش صحبت کنیم. سید ابوذر ۹ ساله که آخرین فرزند شهید است، در را به روی ما باز کرد. سید محمود هم که بزرگترین پسر خانواده است، اواخر گفتگو از محل کارش به خانه رسید. در میانه صحبت هم قطع برق، کولر آبی و پرسر و صدای خانه را از کار انداخت تا هم صحبت‌هایمان گرم‌تر شود و هم صدای نسیبه خانم (همسر شهید) را که لهجه غلیظ دری داشت، بهتر به گوش ما برسد.

آقاسیدمحمد سجادی متولد ۲ مهرماه ۱۳۶۰ بود و ۱۹ مرداد ۱۳۹۵ در ملیحه سوریه به شهادت رسید. وقتی پیکرش به ایران آمد، همسرو فرزندانش کنار تابوتش نبودند و مدت‌ها بعد، توانستند در گلزار شهدای امامزاده عقیل(ع)، پای مزارش بنشینند و اشک بریزند!

آقاسیدناصر سجادی که چند سالی از آقاسیدمحمد بزرگتر بود، خانواده برادرش را از افغانستان به تهران آورد و خودش راهی سوریه شد. او هم مدتی بعد به شهادت رسید. حالا دو خواهر (نسیبه خانم و حبیبه خانم سجادی) شوهرانشان که دو برادر و پسرعمویشان بودند را در نبرد سوریه تقدیم دفاع از حرم حضرت بی‌بی زینب (س)‌ کرده‌اند و نشسته‌اند به تربیت ۹ فرزندشان تا آن‌ها هم یاران خوبی برای قیام آخر الزمان باشند.

قسمت اول  و دوم گفتگو با خانواده سجادی را اینجا بخوانید:

این شش یتیم نه «شناسنامه» دارند نه «خانه»+‌ عکس

مزار شوهرم را دو سال بعد نشانم دادند! +‌ عکس

در میانه گفتگو، خانم حبیبه سجادی هم به منزل خواهرش آمد و درباره همسر شهیدش، کمی برای ما سخن گفت.

آنچه در ادامه می‌خوانید، گفته‌های بی‌سانسور مادری صبور است که تمام دارایی‌های مادی‌اش را در افغانستان و تمام عشقش را در سوریه جا گذاشته و حالا به سختی در کوچه پس کوچه‌های اسلامشهر، از یادگارهای آقاسیدمحمد؛ ثریاسادات، لطیفه‌سادات، سید محمود، سمیه‌سادات، سید مهدی و سید ابوذر مراقب می‌کند. در این گفتگو همسر شهید سیدناصر سجادی هم حضور داشت و بخشی از صحبت‌های او را هم می‌خوانید.

**: شما چه سالی با آقاسیدمحمد ازدواج کردید؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: ما در آنجا قباله و سند ازدواج نداشتیم…

**: می خواستم بدانم چه شد که بحث ازدواج شما پیش آمد.

همسر شهید سیدمحمد سجادی: پدرم سید قاسم سجادی، در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، به ایران آمدند و در جبهه‌های ایران جنگیدند. سید موسی سجادی، پدر سیدمحمد و سیدناصر هم در جنگ با طالبان شهید شده بود و مادرشان آنها را بزرگ کرده بود. البته مسئولیتشان هم به گردن پدر من بود. وقتی که آقاسیدقاسم به ایران آمده بودند، سیدمحمد را هم با خودشان به ایران آورده بودند. وقتی که برگشت، خیلی سنمان پایین بود که ازدواج کردیم. آقاسیدمحمد ۲۱ ساله و من ۱۴ ساله بودم. حدود سال ۸۱ بود که ازدواج کردیم.

ما چون خیلی عجله‌ای به ایران آمدیم و اطلاعاتمان در پاسپورتمان اشتباه وارد شده؛ همه بچه ها تولدشان ۱ فروردین ثبت شده. مثلا سن من را در مدارک بالا زده‌اند. سن ثریاسادات را هم بالا زده بود که برای ثبت نام مدرسه به مشکل خوردیم. تاریخ تولد واقعی من ۲۵ اسفند ۱۳۶۳ است.

خواهرم حبیبه سادات هم ۳ سال از من کوچکتر است.

**: آقاسیدمحمد و آقاسیدناصر در افغانستان درس هم خواندند؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: بله؛ در افغانستان دیپلم گرفتند.

**: شما تقریبا تا نه- ده سالگی در افغانستان بودید اما خیلی خوب فارسی صحبت می کنید…

ثریاسادات: در خانه، وقتی مادر و خاله‌ام با هم هستند خیلی با هم افغانستانی صحبت می کنند اما ما وقتی به ایران آمدیم، از اول با نیروهای سپاه در ارتباط بودیم و بعدش هم به مدرسه رفتیم که خیلی تاثیر داشت. ما با افغانستانی‌ها زیاد در ارتباط نبودیم.

**: شما به لهجه افغانستانی هم می‌توانید صحبت کنید؟

ثریاسادات: متاسفانه اصلا من نمی توانم با لهجه و زبان افغانستانی صحبت کنم.

همسر شهید سیدناصر سجادی: زبان اصلی ما دری است و خیلی تفاوتی ندارد.

**: منظور من تفاوت در لهجه و گویش بود. البته زبان پشتو خیلی متفاوت است که ما ایرانی‌ها هیچ چیز از آن متوجه نمی‌شویم.

همسر شهید سیدناصر سجادی: در دایکوندی ما یک زبان داریم اما لهجه‌هایمان با هم تفاوت دارد.

**: ثریاخانم! شما چه چیزی از پدرتان به یاد دارید؟

ثریاسادات: من از اولش هم خیلی پدرم را نمی دیدم چون در ارتش افغانستان بود و خیلی کم به خانه می آمد. اما با این حال از هیچ چیزی برای ما و بچه ها کم نمی‌گذاشت. یعنی اولین چیزی که در افغانستان پیدا می شد، در خانه ما بود. از لباس گرفته تا انواع خوراکی‌ها. برای ما اصلا کم نمی گذاشت.

**: درآمد ایشان فقط از کار در ارتش بود؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: مغازه و کشاورزی هم داشتیم. مغازه‌مان یک سوپرمارکت جمع و جور و برای همه برادران سجادی بود. زمین‌مان هم دست افراد دیگری بود که رویش کشت و کار انجام می دادند. البته آنجا چون زمستان‌های سردی دارد، کشاورزی فقط در بهار و تابستان برقرار بود.

**: خانواده سجادی، پولدار بودند؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: نه خیلی ولی پدر من هر چیزی که داشت برای بچه‌هایش خرج می کرد. زندگی‌مان طوری بود که به قدر کفایت، پول داشتیم و به خوبی خرج می کردیم. با این که از اول پدر نداشتند و روی پای خودشان بزرگ شدند اما توانستند گلیمشان را از آب بیرون بکشند.

**: الان آقاسیدعبدالله کجا هستند؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: خانواده‌شان در افغانستان هستند و به آنجا رفتند.

**: با توجه به این که مدافع حرم بودند، آنجا به مشکل نخوردند؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: چون خانه و زندگی‌شان در منطقه روستایی بود، مشکل خاصی نداشتند و کسی متوجه این موضوع نشده بود.

**: برادر چهارمشان چطور؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: سیدجواد اصلا به ایران نیامده. البته ایشان هم پزشک است و در ارتش خدمت می کند.

**: آقاسیدعبدالله می آیند به شما سر بزنند؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: نه؛ همین که از سوریه آمدند، یکی دو ماه اینجا بودند و بعدش که رفتند، دیگر نیامدند. البته چون ممکن است شناسایی بشوند، خطر دارد که به ایران بیایند. اگر شناسایی‌اش کنند یا عکسی از او پیدا کنند یا لباس رزمندگان سوریه را ببینند، زندانش می کنند.

**: شما چرا به آقاسیدمحمد بله گفتید؟ خواستگارهای دیگری هم داشتید؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: من آن سال‌ها کوچک بودم. وقتی آقاسید محمد به افغانستان آمد، از من خواستگاری کرد. در آنجا رسمی قدیمی بود که با دختر برای ازدواج مشورت نمی کردند. پدرم مخالف بود اما مادرم اصرار کرد که خواستگاری آقا سید محمد را بپذیریم.

مثل این که چند تا از دختران فامیل را برای آقاسیدمحمد پیشنهاد کرده بودند اما پدرم قبول نکرده چون عاشق من بود و رویش نمی شد که به پدرم بگوید. بعدا رفته بود به آن یکی عمویش می گوید که من دختر عموقاسم را می خواهم و از این طریق، وارد می‌شود.

البته پدر من خیلی سخت گرفت و راضی نبود که من را به آقاسیدمحمد بدهد اما بالاخره با تلاش مادرم راضی شد.

**: آقاناصر چند سال بعدش ازدواج کردند؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: سیدناصر حدود ۹ سال در ایران بود. وقتی هم که پدرم به افغانستان آمد، سید ناصر برنگشت و در ایران ماند. آقاسیدمحمد زرنگ‌تر بود و زودتر ازدواج کرد. بعد از ازدواج آقاسیدمحمد، آقاسید ناصر از من خواستگاری کرد و پدرم هم قبول کرد. پسر کوچکتر با دختر بزرگتر و پسر بزرگتر با دختر کوچکتر ازدواج کرد.

**: وضعیت ازدواج شما چطور بود؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: با این که خواهرم نسیبه خانم با آقاسیدمحمد ازدواج کرده بود و خوشبخت بود اما باز هم پدرم برای ازدواج ما خیلی سخت گرفت. من نامزد داشتم و وقتی آقاناصر به افغانستان آمد، به خواستگاری‌ام آمد اما پدرم باز هم سختگیری می‌کرد. آقاسیدمحمد و بقیه عموهایم تلاش کردند که این ازدواج سر بگیرد.

خدا را شکر خواهرم با سیدمحمد خیلی خوشبخت بودند اما از نظر مالی هیچ چیزی نداشتند. برادرها خیلی به هم کمک کردند. برادرهای کوچک درس می خواندند و برادرهای بزرگ با کشاورزی، خانواده را اداره می کردند. سیدناصر هم در ایران کار می کرد و برای خانواده اش پول می فرستاد. آن زمان با پولی که از ایران فرستاد توانست چهار تا مغازه و دو تا خانه خوب در افغانستان بخرد. کشاورزی هم که پا گرفت و مقداری هم دام خرید.

**: سیدناصر در ایران چه کار می کرد؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: صاحب‌کارش در ایران به نام سیدعلی بود. آقاسیدناصر در شرکت تولید پلاستیک در اهواز کار می کرد. صاحب شرکت هم به آقاناصر اعتماد کامل داشت و همه کارها دست سیدناصر بود. سیدمحمد هم البته در آن شرکت،‌ مدتی کار کرده بود. درآمد آقاسیدناصر هم خیلی خوب بود و برای ما می فرستاد.

در افغانستان وقتی از یک دختر خواستگاری می کنند، عروس و داماد همدیگر را تا روز عروسی نمی بینند. پسرخاله‌ام از من خواستگاری کرده بود اما من اصلا او را ندیده بودم. اما وقتی سیدناصر آمد، کلا همه چیز به هم خورد. حتی شیربها را هم تعیین کرده بودند تا جهیزیه هم آماده بشود. قرار بود بعد از یک سال عروسی کنیم اما سیدناصر از ایران آمد و جلوگیری کرد. حتی سیدمحمد تهدید کرده بود که اگر دختر عمو را به آن نفر بدهید، اسلحه دارم و جفتشان را می کُشم! آن‌ها هم از ترس، قبول کردند و رفتند.

سید ناصر هم از این موضوع ناراحت بود. قرار بود سید ناصر ازدواج کند و همسرش را به ایران ببرد اما سید محمدآقا قبول نکرد و گفت باید دختر عمو را بگیری و در همین جا بمانی. پدرم هم آن‌ طرف را جواب کرد.

**: خواهر سومتان چه کرد؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: او هم با یکی دیگر از پسرعموهایم ازدواج کرد. پدرم از سیدناصر خیلی شیربها گرفت. من متولد سال ۱۳۶۶ هستم و ۱۵ ساله بودم که ازدواج کردم.

**: با توجه به این که آقاسیدناصر کسب و کار خوبی در ایران داشتند، چرا شما را به ایران نیاوردند؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: من خودم قبول نکردم. کل کارشان در ایران را رها کردند و به افغانستان آمدند. آقاسیدناصر فقط آمده بود که برادران و خواهرانشان را به ایران ببرد اما پدرم اجازه نداد.

برای بار دوم هم به خودم اصرار کرد که به ایران بیاییم اما باز هم پدرم قبول نکرد. سیدناصر کلا دوست نداشت که افغانستان زندگی کند چون کوچک بود که پدرش را در آنجا شهید کرده بودند.

**: شما که ازدواج کرده بودید و به خانه همسرتان رفته بودید، باز هم از پدرتان حرف شنوی داشتید؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: بله؛ الان هم این حرف‌شنوی هست.

**: الان هم ارتباط تلفنی‌تان با افغانستان برقرار هست؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: بله.

**: پدرتان آقاسیدقاسم چه حسی داشتند از این که در فاصله کوتاهی دو نفر از دامادهایشان شهید شدند؟

همسر شهید سیدناصر سجادی: پدرم ابتدای ازدواج که خیلی سخت گرفتند وقتی دیدند که این ها می‌توانند دخترهایشان را خوشبخت کنند، دیگر به این دامادها دل دادند. من و خواهرم بهترین زندگی را داشتیم.

پدرم، برادرش (پدر شهیدان سیدمحمد و سیدناصر) را خیلی دوست داشتند و وقتی شهید شدند، خیلی باعث ناراحتی‌شان شد. پسرهای آقاسیدموسی را هم پدر من بزرگ کردند اما عجیب بود که برای ازدواج دخترهایشان خیلی سخت گرفتند. اما بعدش خیلی به آن ها خیلی علاقمند بود…

همسر شهید سیدمحمد سجادی: وقتی سیدناصر شهید شد، من تهران بودم و نمی دانم که پدرم چه حالی داشت اما وقتی خبر شهادت سیدمحمد را به او دادند، مثل یک پارچه که از بالا به زمین بیندازند، به زمین افتاد.

**: شما خیلی بی‌تابی می کردید؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: زمان و زمین را به هم دوخته بودیم. ثریاسادات بچه بود و خیلی متوجه این داغ نبود اما من خیلی بی‌تابی می کردم.

همسر شهید سیدناصر سجادی: ثریاسادات فریاد می زد و می گفت کی گفته پدر من شهید شده؟ دروغ است… مادرم گریه نکن، بابای من شهید نشده. بعدش دوباره می رفت و با بچه‌ها سرگرم بود.

همسر شهید سیدمحمد سجادی: ما هم به خاطر شجاعت آقاسیدمحمد نمی توانستیم باور کنیم که شهید شده. فکر می کردیم دروغ گفته اند.

ثریاسادات: همین الان هم وقتی با پدرم صحبت می کنم، شک کوچکی به دلم می‌آید که نکند پدرم دست داعش باشد و ما را یادش رفته باشد…

**: دیدن پیکر خیلی مهم است. حتی در ایران در زمان دفاع مقدس اصرار داشتند که مادران و پدران و همسران شهدا پیکر عزیزشان را ببینند تا دلشان آرام بگیرد…

همسر شهید سیدمحمد سجادی: البته اقوام آقاسیدمحمد و ما که در تهران بودند، پیکر را دیده بودند…

**: ولی دیدن شما به عنوان خانواده درجه یک، خیلی فرق می کند…

ثریاسادات: فقط یکی از فامیل ما با گوشی‌اش فیلمی از تشییع پیکر گرفته اما خیلی کوتاه است.

همسر شهید سیدمحمد سجادی: آقای دکتر سیدکمیل صالحی مدیر مدرسه آقاسیدابوذر تعریف می کرد که روز تشییع پیکر آقاسیدمحمد از امامزاده عقیل رد می شدم که دیدم تشییع یک شهیدی است. ناخودآگاه کشیده شدم به این طرف و بعد که به سر مزار رسیدم، گفتند این شهید وصیت کرده که من را یک سادات توی قبر بگذارد. آنجا اعلام کردند کی سادات است؟ من رفتم و شهید را داخل قبر گذاشتم. چهره شهید را هم دیده بود. الان ابوذر هم در مدرسه ایشان درس می خواند.

**: وقتی برای ثبت نام رفتید، از این ماجرا مطلع شدید؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: نه مرتب می‌آیند و سر می زنند. البته روایت‌هایی هست که می گوید شهید سر نداشته. حقیقتا برای ما اینطوری مطرح شده که شهید سیدمحمد سر ندارد.

همسر شهید سیدناصر سجادی: سید ناصر خیلی صبور بود و خیلی زحمت کشید تا برادرانش را سر و سامان بدهد. تا برادر کوچکش ازدواج نکرد، خودش ازدواج نکرد. حتی برای هم محله‌ای‌ها هم دلسوزی می کرد.

سیدناصر وقتی در افغانستان بود تصادف بدی کرده بود. آنقدر خونی شده بود که نمی شد شناسایی‌اش کنند. از طرف دولت افغانستان سیدناصر را با هلی‌کوپتر به خارج بردند برای مداوا که نفهمیدیم به کجا بردند. سه ماه در خارج بود. هر لحظه انتظار مرگش را داشتیم. اما قسمت این بود. همه می گفتند حضرت زینب سید ناصر را حفظ کرد که برای دفاع از حرمش به سوریه برود.

وقتی سیدناصر خبر شهادت سید محمد را شنید شب ها خوابش نمی برد. سر درد عجیبی سراغش آمده بود. با خودش می گفت ما برادرها یتیم بزرگ شدیم و حالا دوباره همان ماجرا برای بچه های سیدمحمد پیش آمد. می گفت خدایا! من جواب بچه های برادرم را چه بدهم؟

من هم راضی نبودم که به ایران بیاید چون می دانستم که اگر بیاید به سوریه می رود و شهید می شود. آخر کار، به من گفت که اگر نگذاری به سوریه بروم، دیوانه می‌شوم!… من را قسم داد… من البته تا آخر راضی نشدم. به بهانه خانواده سیدمحمد به عنوان همراه به ایران آمد و بعدش بدون خبر ما به سوریه رفت. ما عاشورا از افغانستان حرکت کردیم و اربعین به تهران رسیدیم.

**: شش فرزند زیاد نبود؟

همسر شهید سیدمحمد سجادی: من با آقاسید محمد همیشه بحث داشتم. آقاسید محمد خیلی فرزند دوست داشت. البته همیشه در بچه‌داری کمکم می کرد. برای همه‌شان لباس می خرید و کارهایشان را انجام می داد. آنقدر بچه‌ها را لوس کرده بودند که همیشه باید تلفنی با هم صحبت می کردند.

از سوریه که زنگ زد، خیلی برای بچه‌ها به من سفارش می کرد. من پسرها را خیلی دوست داشتم و آقاسیدمحمد دخترها را بیشتر دوست داشت. همیشه هوای دخترها را داشت. می گفت دختر مثل یک مهمان است برای ما و باید بیشتر هوایشان را داشت. البته می گفت برایم پسر و دختر فرقی نمی کند.

*میثم رشیدی مهرآبادی

پایان