سرویس جهان مشرق _ پس از گذشت حدود ۱ ماه از امضای توافقنامه آتش بس میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان و پایان جنگ قره باغ، همچنان اخبار و روایت‌های جالبی در خصوص وقایع رخ داده در دوره جنگ ۴۵ روزه میان دو کشور منتشر میشود.
در جدیدترین مورد از این اخبار، سامول بابایان رییس سابق شورای امنیت محلی منطقه قره باغ اظهارات جالب و عجیبی را در خصوص وضعیت اسفناک نیروهای ارمنی در روز نخست جنگ قره باغ بیان کرده است.
وی در سخنان خود مدعی شد ۴۰ درصد از ادوات توپخانه ای و نیمی از سامانه‌های پدافندی ارتش ناگورنو قره باغ در همان روز نخست جنگ توسط پهپادهای ترکیه و توپخانه جمهوری آذربایجان نابود شده است که شامل ۱۰ واحد سامانه برد کوتاه SA-۸ و یک واحد S۳۰۰ بوده است.
همچنین وی مدعی است در ۱۵ روز نخست نبرد از ۶ واحد پدافندی Tor-M۲KM حاضر در این منطقه ۴ واحد نابود شده است! اگر چه مدارک تصویری معتبر برای این ادعا وجود ندارد اما ممکن است این سامانه ها در حمله توپخانه ای به سوله های نگهداری نابود شده باشند.
مراحل مختلف کشف تا نابودی سامانه پدافندی مدرن Tor_M۲ ارتش ارمنستان توسط پهپاد بیرقدار
از ۶ واحد سامانه Buk-M۲ حاضر در منطقه نبرد ۵ واحد آن در روزهای نخست به دلیل نبود خدمه و انتظار برای ورود خدمه روسی به این منطقه غیر فعال بوده است و در نتیجه پهپادهای Bayraktar TB۲ ارتش ترکیه و پهپادهای انتحاری ارتش جمهوری آذربایجان به راحتی و در آسمان امن به شکار ادوات نظامی رقیب مشغول میشوند.
سخنان بابایان به عنوان یک مسئول رده بالای ارمنی در جناح مقابل نشان میدهد که علی رغم درگیری شدید ۲ ماه پیش از آغاز جنگ قره باغ و با وجود رزمایش مشترک ترکیه و جمهوری آذربایجان و نقل و انتقالات گسترده زمینی، نه ارتش ارمنستان و نه ارتش محلی منطقه ناگورنو قره باغ انتظار و آمادگی لازم برای وقوع یک جنگ تمام عیار را نداشته اند و به شکل عجیبی غافلگیر شده‌اند.
ظاهرا بسیاری از ادوات نظامی نامبرده در بالا پیش از اینکه فرصت ورود به میدان نبرد را پیدا کنند در انبارهای ذخیره تسلیحاتی منطقه قره باغ در حملات پیش دستانه توپخانه‌ای ارتش جمهوری آذربایجان نابود شده‌اند.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق به نقل از خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) نیروهای ارتش ترکیه و مزدوران آن منازل روستاهای غرب تل‌ابیض در حومه الرقه را مورد حملات خمپاره‌ای قرار دادند.
منابع محلی در این باره به خبرنگار سانا گفته اندکه نیروهای اشغالگر ترکیه و مزدوران آنان منازل مسکونی روستاهای کوبرلک، “قزغلی” و “کور حسن” واقع در غرب تل‌ابیض را مورد حملات خمپاره ای قرار دادند.
این منابع حجم خسارات وارد شده را تنها در بخش اموال خصوصی و عمومی برآورد کرده اند.
علاوه براین تروریست های وابسته به ارتش ترکیه منطقه ابوراسین واقع در شمال حسکه را هدف حملات توپخانه ای خود قرار داده اند.
ارتش ترکیه بعد از ظهر امروز هم به روستای دادا عبدال واقع در منطقه ابو راسین حمله کرده بود.
سرویس جهان مشرق _ ساعتی پیش وزارت دفاع جمهوری آذربایجان ویدئویی را از دید یک فروند پهپاد Bayraktar TB۲ منتشر کرد که لحظه کشف و نابودی یک واحد سامانه پدافندی Tor_M۲ ارتش ارمنستان در حوالی شهر خوجاوند را نشان میداد.
در بیانیه فوق ذکر شده که سامانه پدافندی مذکور ابتدا توسط یک فروند پهپاد انتحاری (احتمالا از مدل هاروپ) هدف قرار گرفته و در ادامه پهپاد رزمی بیرقدار ارتش ترکیه نیز با استفاده از مهمات هواپرتاب MAM_L محل استقرار آن را نابود میکند.
نابودی سامانه Tor_M۲ در شرایطی که به نظر میرسد رادار سامانه در حالت فعال بوده و پهپاد بیرقدار در فاصله بسیار کمی از آن حضور داشته و در برد موشک های این سامانه بوده است جای ابهام بسیاری دارد.
سامانه Tor_M۲ برترین و تقریبا مدرن ترین سامانه پدافندی ارتش ارمنستان به شمار میرود اما این سامانه نیز پس از سایر ادوات پدافندی ارتش ارمنستان نظیر S۳۰۰ و SA۸ مغلوب پهپادهای رزمی ارتش ترکیه شده و در ایجاد آسمان امن بر فراز مناطق راهبردی این کشور در منطقه قره باغ ناتوان بوده است.
سرویس جهان مشرق _ رسانه‌های ارمنی با انتشار تصاویری از سرنگونی یک فروند پهپاد رزمی ارتش جمهوری آذربایجان خبر میدهند. این پهپاد که در نبردهای اطراف شهر شوشا در مرکز قره باغ سرنگون شده است در حال بمباران نیروهای مدافع ارمنستانی بوده است که پدافند این کشور با شلیک موشک آن را ساقط کرده است.
بررسی بقایای به جا مانده از پهپاد سرنگون شده نشان میدهد که این پهپاد از مدل Bayraktar TB۲ بوده است که از ابتدای جنگ قره باغ تا کنون نقش اصلی را در تحمیل خسارات سنگین به قوای ارمنی و پیشروی ارتش جمهوری آذربایجان داشته است.
چند هفته قبل نیز یک فروند دیگر از این پهپاد ساخت صنایع نظامی ترکیه در منطقه نبرد قره باغ سرنگون شده بود.
گفته میشود ارتش ترکیه حدود ۸ فروند پهپباد رزمی بیرقدار را در اختیار ارتش جمهوری آذربایجان گذاشته است که کاربری و هدایت آنها را نیز پرسنل ارتش ترکیه مستقر در خاک جمهوری آذربایجان بر عهده دارند.
سرویس جهان مشرق _ در قسمت قبل وقایع منجر به ورود مستقیم ارتش ترکیه به نبرد سوریه را به شکل مفصل شرح دادیم؛ عملیات تصرف شهر الباب که در زمانی در کنترل تروریست‌های داعش بود اگرچه در نهایت با پیروزی ترکیه و مزدوران تحت امرش به پایان رسید، اما تلفات جانی و خسارات شدید تجهیزاتی ارتش ترکیه در این شهر که تنها چند هزار نیروی پیاده باقیمانده داعش در شمال استان حلب در آن حضور داشتند موجب شد تا ارتش ترکیه راهبرد خود در عملیات نظامی در سوریه را دگرگون کند.
تقریبا همزمان با آغاز کمپین سپر فرات و هجوم ترکیه و نیروهای تحت امرش به این منطقه، نیروهای ارتش سوریه نیز عملیات بزرگی را در از محور شرق فرودگاه کویرس آغاز کرده بودند و در حالیکه حتی شهر تادف، دروازه جنوبی الباب را نیز تحت کنترل خود داشتند بنابر توافقات سیاسی مابین دو طرف از ورود به شهر الباب منصرف شده و به سوی جنوب این منطقه و پاکسازی شرق استان حلب حرکت کردند که با تصرف شهرهای دیرحافر و مسکنه و پایگاه هوایی جراح امنیت این منطقه به شکل کامل تامین شد.
رهبران ترکیه که تا این هنگام مبارزه با تروریست‌های داعش را بهانه ورود مستقیم ب خاک سوریه عنوان می‌کردند حال نیازمند طرح و هدفی جدید برای ایجاد منطقه حائل مورد نظر خود در سراسر خطوط مرزی با سوریه بودند. آغاز مجدد حملات گروه تروریستی PKK در خاک این کشور و نبرد سنگین ارتش ترکیه با این گروه که پس از چندین سال صلح و آتش بس مجددا آغاز شده بود، موجب شد تا رهبران ترکیه ضمن اعتراض شدید به ایالات متحده امریکا به دلیل حمایت نظامی از شبه نظامیان کُرد در خاک سوریه اعلام کند که بخش زیادی از کادر رسمی گروه پ ک ک در بدنه نیروهای دموکراتیک سوریه SDF حضور دارند و این گروهک بخشی از تسلیحات و تجهیزات اهدایی غرب به نیروهای SDF را به خاک ترکیه انتقال داده است.
ارتش ترکیه که پیش از این با عملیات سپر فرات موفق شده بود مانع از اتصال دو کانتون کردنشین جزیره و عفرین (حد فاصل حسکه تا شمالغرب حلب) شوند، اینبار در صدد وارد کردن دومین ضربه کاری به دشمن قدیمی خود بود. در آن زمان با توجه به حضور قدرتمند داعش در استان‌های رقه و دیرالزور، حمله به مناطق اصلی گروه SDF امکانپذیر نبوده و با مخالفت و واکنش شدید امریکا مواجه میشد. به همین دلیل رهبران ترکیه تصمیم می‌گیرند به ضعیف‌ترین منطقه تحت کنترل شبه نظامیان کُرد یعنی منطقه عفرین حمله‌ور شوند.
عملیات شاخه زیتون و سقوط عفرین
منطقه عفرین که در شمالغرب استان حلب واقع شده است از ابتدای بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ تقریبا به شکل خودمختار اداره میشد و طی توافق با دولت سوریه در ازای عدم همکاری با تروریست‌ها، ارتش سوریه وارد این منطقه نمیشد. در میان تمامی مناطقی اکثریت جمعیت کردنشین بودند، منطقه عفرین بیشترین آرامش و همکاری را با ارتش سوریه داشت. اما یک اشتباه و خودخواهی بزرگ موجب سقوط این منطقه، کشته و زخمی شدن هزاران غیرنظامی و آوارگی مردم بیگناه آن شد.
موقعیت منطقه عفرین پیش از تهاجم ارتش ترکیه
از ابتدای سال ۲۰۱۸ میلادی زمزمه‌های هجوم ارتش ترکیه و نیروهای تحت امرش به منطقه عفرین به بهانه مبارزه با تروریسم به گوش می‌رسید و با توجه به اینکه عفرین منطقه‌ای ایزوله و بدون امکان دسترسی به مناطق اصلی SDF محسوب میشد، امکان مقاومت مدافعین و جلوگیری از سقوط آن تقریبا غیرممکن بود. رهبران شبه نظامیان YPG گمان می‌کردند که به دلیل اینکه هزاران نفر از نیروهای آنها مشغول نبرد در زیر پرچم امریکا علیه داعش هستند، ترکیه هرگز به خود جرات حمله به آنها را نخواهد داد اما این گمان از اساس باطل بوده و ارتش ترکیه به فرمان رجب طیب اردوغان در تاریخ ۲۰ ژانویه عملیات خود در این منطقه را تحت عنوان شاخه زیتون آغاز کرد.
نیروهای تحت حمایت ترکیه در مرکز شهر عفرین
پیش از آغاز تهاجم ارتش ترکیه به این منطقه، مقاماتی از دولت سوریه و حتی فرماندهان روسی به نیروهای مستقر در عفرین پیشنهاد دادند با نصب پرچم کشور سوریه و ارتش روسیه در این منطقه و حضور نیروهای رسمی این کشور، مانع از تهاجم ترکیه به این منطقه شوند اما کلیه این پیشنهادات، مغرورانه از سوی شبه نظامیان کُرد رد شده و آنها مقاومت نظامی تا شکست مهاجمین را تنها راه نجات عفرین خواندند.
علی رغم تمامی شعارها و اطمینان بخشی به مردم محلی، نیروهای YPG تنها در هفته‌های نخست موفق به وارد آوردن تلفات و خسارات به قوای مهاجم شدند اما با از دست رفتن ارتفاعات راهبردی این منطقه که تحت حملات سنگین هوایی و توپخانه‌ای ارتش ترکیه گریزی از آن نبود، منطقه عفرین تنها پس از ۵۸ روز نبرد به طور کامل سقوط کرده و تحت اشغال تروریست‌های تحت حمایت ترکیه درآمد.
تانک لئوپارد۲ منهدم شده ارتش ترکیه در عفرین
راهبرد نظامی ارتش ترکیه در این عملیات شدیدا متاثر از نبرد شهر الباب بود. نظامیان ترکیه پس از هفته نخست تهاجم که دچار تلفات و خسارات مجدد در این منطقه شدند، هزاران مزدور تحت امر خود را روانه میدان نبرد کرده و تنها به پشتیبانی هوایی و توپخانه‌ای از آنها تا زمان تصرف مرکز عفرین پرداختند. در زمان ۲ ماهه عملیات شاخه زیتون حدود ۸۰ سرباز ارتش ترکیه، ۵۰۰ نفر از نیروهای تحت امرش و حدود ۱۵۰۰ نفر از شبه نظامیان مدافع عفرین کشته شده و هزاران غیرنظامی نیز کشته و زخمی شدند.
بر خلاف عملیات الباب ارتش ترکیه در نبرد عفرین به دلیل بافت کوهستانی منطقه و دشواری استفاده از قوای زرهی، چندان از تانک‌های اصلی میدان نبرد خود استفاده نکرده و تنها ۲ دستگاه تانک این کشور با شلیک موشک‌های ضد زره کنکورس هدف قرار گرفته و نابود شد.
محموله موشک‌های ضد زره توقیف شده در مسیر عفرین
در سوی مقابل اما نخستین بار این کشور از پهپادهای رزمی ساخت صنایع داخلی خود از مدل Bayraktar TB۲ به شکل گسترده استفاده کرد که نقش به سزایی در تلفات نیروهای مدافع عفرین و تسهیل پیشروی قوای مهاجم در این منطقه داشت.
ساختمان منقش به تصویر عبدالله اوجالان رهبر گروه PKK لحظاتی پیش از نابودی توسط پهپاد ترکیه
تجارب به دست آمده از حملات پهپادی در این عملیات بعدها در نبرد منطقه راس العین، مقابله با ارتش سوریه در استان ادلب و نبرد بزرگ کشور لیبی مورد استفاده قرار گرفته و نتایج درخشانی برای قوای نظامی ترکیه به همراه داشت.
در قسمت بعد به بررسی عملیات چشمه صلح ارتش ترکیه در غرب استان حسکه و شمال رقه خواهیم پرداخت که اینبار بر خلاف نبرد عفرین با هوشیاری رهبران کرد و همکاری با دولت سوریه مانع از رقم خوردن فاجعه‌ای دیگر برای آنها شد.
