ارتش سوریه

به گزارش مجاهدت از مشرق، روز جمعه ۱۹ مه ۲۰۲۳ سی و دومین نشست سران اتحادیه عرب با حضور نمایندگان کشورهای عربی در شهر جده پادشاهی سعودی به ریاست محمد بن سلمان برگزار شد. نقطه عطف این نشست را می‌توان بازگشت کرسی سوریه به دولت قانونی دمشق و سفر تاریخی بشار اسد رئیس جمهور این کشور به عربستان دانست. اسد در بدو ورود به فرودگاه ملک عبدالعزیز مورد استقبال شاهزاده بدر بن سلطان، پسر رئیس سابق استخبارات سعودی و دبیرکل اتحادیه عرب قرار گرفت. این مهم در حالی اتفاق افتاد که ۱۲ سال پیش در جریان ناآرامی‌های داخل سوریه، کشورهای عضو اتحادیه عرب کرسی دولت قانونی اسد را گرفته و تحویل معارضان سوری دادند. با مقاومت دولت- ملت سوریه و کمک‌های نظامی- مستشاری متحدان دمشق، بار دیگر دولتمردان کشورهای عربی راه تعامل با دولت قانونی سوریه را برگزیدند تا بتوانند در دوران «بازسازی زیرساخت‌ها» و «سازندگی» به ایفای نقش بپردازند.

تاکید کشورهای عربی بر عدم مداخله قدرت‌های خارجی، حفظ تمامیت ارضی و بازگشت مهاجران سوری به میهن‌شان نشان دهنده تغییر سیاست‌های قدیمی در قبال دولت قانونی اسد است. برهمین اساس در ادامه این گزارش سعی خواهیم کرد تا ضمن بررسی نشست اخیر سران اتحادیه عرب در جده، به واکاوی نقش عنصر «مقاومت» در پیروزی نهایی دولت سوریه و بازگشت این کشور به آغوش جهان عرب بپردازیم.

سوریه در آغوش جهان عرب

پس از آنکه هیات سوری در فرودگاه ملک عبدالعزیز مورد استقبال مقامات سعودی قرار گرفت؛ بشار اسد برای شرکت در مراسم و دیدار با رهبران جهان عرب، راهی محل برگزاری نشست شد. یکی از مهم‌ترین لحظات سی و دومین نشست اتحادیه عرب، در هنگام استقبال گرم محمد بن سلمان از بشار اسد رئیس جمهور قانونی رقم خورد. پس از انتشار تصاویر دیدار محمد بن سلمان و رئیس جمهور سوریه رسانه‌های عبری این رخداد را به عنوان پیروزی اسد تعبیر کردند. این رسانه‌ها در ادامه نشست اخیر اتحادیه عرب را پایان رسمی اختلافات در میان کشورهای عربی و مقدمه‌ای برای بازگشت مجدد فلسطین در راس دغدغه‌های جهان عرب دانستند.

در هنگام ثبت گفت‌وگوی رهبران عرب توسط دوربین‌های تلویزیونی؛ دیدار بشار اسد با عبدالفتاح السیسی یکی دیگر از نقاط برجسته این نشست بود. همچنین برخی منابع خبری از گفتگوی کوتاه اسد با شیخ تمیم بن حمد آل‌الثانی امیر قطر خبر می‌دهند، که متاسفانه این ملاقات در قاب دوربین‌ها به ثبت نرسیده است. پیش از آغاز رسمی جلسه سران اتحادیه عرب در جده، بشار اسد با قیس سعید رئیس جمهور تونس دیدار و گفتگو کرد. همچنین اسد با منصور بن زاید آل‌نهیان نائب رئیس امارات دیدار و گفتگو کرد و از نقش این شیخ‌نشین در زمینه بازگشت سوریه به جهان عرب تقدیر نمود. پس از پایان ترافیک دیدارهای اسد با رهبران جهان عرب؛ اجلاس سران اتحادیه عرب به صورت رسمی آغاز به کار کرد.

چهار خطر حیاتی برای جهان عرب

پس از واگذاری کرسی ریاست دوره‌ای اتحادیه عرب از الجزایر به پادشاهی سعودی، بشار اسد رئیس جمهور سوریه در سخنرانی افتتاحیه سی و دومین سران اتحادیه عرب در جده گفت: «ما با فرصت تاریخی برای بازآرایی جامعه عربی با کم‌ترین مداخله خارجی مواجه هستیم.» وی در ادامه با اشاره به خطراتی که جهان عرب را تهدید می‌کند، خواهان توجه دولت‌ها به «علت‌ها» و نه «نتایج» این بحران شد تا نسل‌های آینده دچار مشکل نشوند. وی در ادامه گفت: «خواهان تدوین و بازنگری منشور اتحادیه عرب و مقررات داخلی آن هستم تا مطابق با مقتضیات زمان باشد.»

اما مهم‌ترین فراز از سخنرانی بشار اسد در نشست اتحادیه عرب را می‌توان ترسیم چهار خطر «مداخلات خارجی»، «نئولیبرالیسم»، «رژیم صهیونیستی» و «نوعثمانی‌گری ترکیه» دانست. اشاره به این چهار تهدید درسخنرانی پنج دقیقه اسد نشان دهنده اراده دمشق برای احیای موقعیت تاریخی سوریه در حوزه «پان عربیسم» و بازسازی سنگر در برابر مداخلات قدرت‌های غیر عربی است. راهبردی که به نظر می‌رسد از سوی اکثر کشورهای عربی مورد حمایت و استقبال قرار بگیرد.

بازگشت سوریه به اتحادیه عرب؛ نتیجه مقاومت

قریب به هفت سال پیش حساب کاربری منتسب به وزارت خارجه سعودی به نقل از عادل الجبیر وزیر خارجه وقت عربستان نوشت: «بشار اسد رفتنی است و در آینده سوریه جایی ندارد.» حال پس از گذشت سال‌ها از ناآرامی‌های داخل سوریه به نظر می‌رسد برخلاف میل برخی کشورهای منطقه، دمشق موفق شد تا با همکاری متحدان خود در برابر فشار معارضان مسلح و تروریست‌های سلفی- تکفیری مقاومت کرده و اجازه نداد تا سوریه به سرنوشتی همچون لیبی دچار شود. به عبارت دیگر اگر در ماه‌های ابتدایی بحران سوریه، بشار اسد به پیشنهادات برخی کشورهای عربی پاسخ مثبت می‌داد؛ آنگاه باید آماده ترک دمشق و واگذاری قدرت به گروه‌های تروریستی می‌شد.

یکی از نکات قابل تامل نشست اخیر اتحادیه عرب؛ استقبال بدر بن سلطان از بشار اسد در فرودگاه بود. قریب به یک دهه قبل رسانه‌های عربی بندر بن سلطان رئیس وقت استخبارات سعودی را به عنوان مغز متفکر و طراح اصلی برنامه «سقوط» دولت قانونی سوریه معرفی می‌کردند. در آن دوران کارشناسان و مفسران مسائل خاورمیانه بحران سوریه را به نوعی دوئل بندر بن سلطان و سپهبد شهید سلیمانی می‌دانستند. اکنون با گذشت بیش از ۱۰ سال از جنگ داخلی سوریه، بشار اسد همچنان بر کرسی قدرت تکیه زده و محور مقاومت حضوری فعال در این کشور برای پشتیبانی از جبهه لبنان و نوار غزه در برابر دشمن صهیونیستی دارد. همچنین بازگشت دمشق به جهان عرب می‌تواند سطح بازدارندگی سوریه در برابر تجاوزهای هوایی رژیم اسرائیل افزایش دهد. طی سال‌های اخیر تل‌آویو بدون توجه به قوانین بین‌المللی، تمامیت ارضی سوریه را زیر پا گذاشته و اهداف منتسب به ارتش سوریه و مقاومت را هدف قرار می‌دهد. حال به نظر می‌رسد موقعیت مناسبی برای پاسخ به تجاوزهای آتی صهیونیست‌ها با حمایت یکپارچه جهان عرب فراهم آمده باشد.

بهره سخن

بازگشت مجدد مسئله فلسطین به راس هرم سیاست خارجی کشورهای عربی، نتیجه مقاومت اسد در برابر توطئه عِبری- عربی- غربی است. در سال‌های ابتدای دهه دوم قرن بیست و یکم برخی بازیگران فرامنطقه‌ای با همکاری رژیم صهیونیستی قصد داشتند تا با ایجاد بحران در کشورهای اسلامی؛ به‌ویژه سوریه، توجه دولت‌های عربی را از مسئله قدس برداشته و بر روی موضوعات فرقه‌ای- قومی متمرکز کنند. پیروزی مقاومت و بازپس‌گیری نقاط اشغالی سوریه سبب شد تا «واقعیت‌های میدانی» نظر کشورهای عربی را خصوص تنظیم روابط با دمشق تغییر دهد. حضور پر رنگ اسد در نشست جده نشان دهنده برنامه‌ریزی این کشور برای توسعه روابط سیاسی، اقتصادی و امنیتی با دولت‌های عربی و برنامه‌ریزی این دمشق برای تسریع در روند بازسازی زیرساخت‌های حیاتی و احیای اقتصاد سوریه است. سیاستی که می‌تواند بار دیگر ارتش سوریه را بازسازی و دمشق را بدل به خط مبارزه با رژیم صهیونیستی کند.

به گزارش مجاهدت از مشرق از خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه، سرتیپ «اولگ گورینوف» معاون مرکز روسی آشتی طرف های متخاصم در سوریه در یک بیانیه مطبوعاتی گفت: روز گذشته در منطقه کاهش تنش در ادلب، سه موضع نیروهای دولت سوریه توسط گروه جبهه النصره تروریستی را هدف قرار دادند.

مرکز روسی مصالحه طرف‌های متخاصم در سوریه سوم اردیبهشت نیز از حمله گروه تروریستی «حزب اسلامی ترکستانی» به منطقه کاهش تنش در استان ادلب در شمال غرب سوریه خبر داد.

این مرکز اعلام کرد که سه نوبت نقض آتش بس از گروه تروریستی “جماعت حزب اسلامی ترکستانی” را ثبت کرده که یک مورد آن در استان ادلب و ۲ حمله در استان لاذقیه انجام شده است.

سه منطقه در سال ۲۰۱۸ میلادی به کنترل ارتش سوریه درآمد، اما منطقه چهارم که ادلب استانی در شمال غربی سوریه و مناطقی چون لاذقیه، حما و حلب را در بر می گیرد، هنوز در دست گروه های تروریستی قرار دارد و گفته می شود کنترل این منطقه بیشتر در اختیار گروه تروریستی جبهه النصره است.

اواخر تابستان سال ۲۰۱۸ میلادی، سران مسکو و آنکارا در سوچی روسیه به توافقی دست یافتند که طی آن ترکیه وعده داد بدون خونریزی تروریست‌های مستقر در این منطقه را خارج یا خلع سلاح کند، اتفاقی که تا به امروز رخ نداده است و تروریست ها در این منطقه هر از چندگاهی به نیروهای نظامی سوریه یا پایگاه روسیه در اطراف این منطقه حمله می کنند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، عبدالباری عطوان، تحلیلگر سرشناس عرب، در سرمقاله روزنامه رأی الیوم، با استناد به مشاهدات میدانی خود، به بررسی واکنش مردم و مقامات سوریه نسبت به بازگشت این کشور به اتحادیه عرب پرداخت.

وی واکنش مردم و مقامات سوریه نسبت به تصمیم اتحادیه عرب برای بازگشت سوریه به این اتحادیه را سرد توصیف کرد و در همین راستا به عدم برگزاری جشن‌های مردمی یا دولتی در نتیجه این رخداد و همچنین صدور بیانیه‌ای سرد از سوی وزارت خارجه سوریه نسبت به این موضوع اشاره کرد.

این تحلیلگر سرشناس عرب ادامه داد: به میان مردم در قلب پایتخت سوریه، دمشق رفتم و با پرسش از مردم در خصوص بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، سه دسته پاسخ دریافت کردم؛

دسته نخست، گروهی از مردم نسبت به این رخداد بی‌توجه و کاملا به اتحادیه عرب بی‌اعتماد بودند و سازمان‌های آن را بی‌اعتبار می‌دانستند.

دسته دوم، گروهی دیگر خشم شدید خود را نسبت به کشورهای عربی‌ که با توطئه ضد سوریه، از پشت به آن خنجر زده بودند، ابراز نمودند؛ کشورهایی که قصد داشتند امنیت و ثبات سوریه را برهم بزنند.

دسته سوم، این گروه، با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مخالفتی نداشتند و معتقد بودند که سوریه باید با این رخداد به شکلی عمل‌گرایانه برخورد کند و بازسازی سوریه و خروج از بحران‌های اقتصادی را با روحیه بخشندگی و نگاه روبه‌جلو، در اولویت خود قرار دهد.

به باور عبدالباری عطوان، دولتمردان سوریه، به ویژه بشار اسد، رییس جمهور این کشور، با دسته سوم هم‌عقیده هستند و از کشورهای عربی کینه‌ای به دل ندارند.

وی افزود: بشار اسد، در برقراری روابط با کشورهای عربی اولویتی قائل نیست و علاقه دارد با همه کشورهای عربی ارتباط داشته باشد.

عبدالباری عطوان در مقاله خود، به نشست پیش‌روی سران عرب و حضور بشار اسد در این نشست اشاره کرد و ادامه داد: دیدار بشار اسد از عربستان دو بخش دارد؛ بخش اول، شامل نشست‌های دوجانبه میان بشار اسد و سران دیگر کشورهای عضو اتحادیه عرب است و بخش دوم به حضور وی در نشست اتحادیه عرب مربوط می‌شود.

وی با اشاره به اخباری که از کاخ ریاست جمهوری سوریه به گوش می‌رسد، از تعمیق روابط دوستانه میان بشار اسد و محمد بن سلمان ولی عهد عربستان خبر داد و افزود: این روابط دوستانه می‌تواند به همکاری‌های اقتصادی میان دو کشور، بازسازی سوریه و احیای ائتلاف تاریخی سوریه و عربستان بیانجامد.

این تحلیلگر جهان عرب، در ادامه مقاله خود به واکنش ایالات متحده آمریکا نسبت به بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و چرخش دیدگاه کشورهای عربی نسبت به سوریه پرداخت و افزود: ترس آمریکا از این رخداد و تلاش این کشور در جهت سنگ‌اندازی در این مسیر در دو نکته اساسی نمود می‌یابد؛ بیانیه آمریکا در مخالفت با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و آمادگی برخی سناتورهای مجلس نمایندگان آمریکا برای تشدید تحریم‌های سوریه و مجازات کشورها و سازمان‌هایی که به روند بازگشت سوریه به اتحادیه عرب کمک می‌کنند.

عبدالباری عطوان با اشاره به هزینه ۵۰۰ میلیار دلاری آمریکا برای توطئه ضد سوریه تأکید کرد: دولت سوریه، بیشتر اراضی اشغالی را آزاد کرده و نبرد پیش‌رو به اخراج آمریکایی‌ها از پایگاه‌های تنف و شرق فرات که سرشار از چاه‌های نفت و گاز است و همچنین آزادسازی مناطق شمال غربی سوریه از اشغالگران ترکیه اختصاص دارد.

وی در پایان آورده است: مسئولان سوری در پاسخ به پرسش من در خصوص دلیل عدم واکنش سوریه به تجاوزهای مکرر رژیم صهیونیستی به سوریه پاسخ دادند که سوریه بخشی از محور مقاومت است و هدف رژیم صهیونیستی از این حملات، ممانعت از حفظ استقلال و یکپارچگی سرزمینی سوریه توسط ارتش سوریه بوده است؛ این در حالی است که اکنون شاهد نیرومندترشدن محور مقاومت هستیم.