اصغر فرهادی

سرویس فرهنگ و هنر مشرق – با گسترش اپیدمی سندورم «وحشت از فردای براندازی خیالی» میان سلبریتی‌ها، یکی از موارد بسیار نادر متصل این طیف، طی روزهای گذشته تلاش فراوانی کرد که چهره‌ ابرچگوآرایی متفاوتی از خود در فضای مجازی ترسیم کند و با تابلوی “همراهی با مردم” وارد معرکه گرم کردن تنور اغتششات از راه دور شود.

هومن سیدی که اخیر فیلم جنگ جهانی سومی از او به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران توسط بنیاد سینمایی دولت سیزدهم به اسکار معرفی شده در نخستین گام با درج هشتگ مرحومه «مهسا امینی» نوشت:  “دولت نوکر ملت است نه مردم نوکر دولت، به اینکه به مطالبات مردم گوش دهید، اینترنت را قطع می‌کنید.“

این فیلمساز که بر اساس شنیده‌ها در کلاس‌های میلیونی‌اش (هزینه دوره) ادعامی‌کند نوعی خاص از مکتب متداکینگ را تدریس می‌کند، در معترضه سیاسی نخست خود چهار جمله منتشر کرده، اما پایان‌بندی جمله‌اش را با مطالبه فردی‌اش به پایان رسانده و عاجزانه از دولت درخواست کرده که اینترنت را قطع نکنید.

همین جمله نشان می‌دهد که چرا سیدی را نمی‌توان در حوزه اظهار نظرات سیاسی جدی گرفت. در ساختار مطالبه‌گرای کارگردان سریال قورباغه با چاشنی ژست سیاسی، مهمترین مطالبه وصل کردن اینترنت است، اگر اینترنت را قطع نمی‌کردند شاید سیدی همان چند جمله را هم به نگارش درنمی‌آورد.  

اما همین کنش در فضای مجازی، علی الخصوص توییتر، تبدیل به دستمایه‌ای برای ساخت لطیفه‌ها و هجویات فراوانی شد و کارگردان مغزهای کوچک زنگ زده را به صرافت انداخت تا بازهم وارد معرکه‌ای دیگری شود،با این اوصاف که این کارزار برای او ساخته نشده است.

سیدی با فیلم جنگ جهانی سوم، نماینده سینمایی دولت سیزدهم در کارزار اسکار، در پُست دیگری روی تصویر خودش که جایزه‌اش را به‌حسن روحانی تقدیم کرده بود، ضرب‌درِ قرمز کشید و نوشت :« این ننگ برای من هیچ‌گاه پاک نخواهد شد.انزجار دارم از خودم، از اینکه ساده‌لوحانه برای فردای بهتر قدمی در مسیر برداشتم.هیچ‌گاه خود را نخواهم بخشید. ننگ بر من. من هومن سیدی فرزند ایرانم و کنار تمام زنان و مادران ایران زمین هستم.»

 سیدی یکی از سینماگرانی است که در سال ۱۳۹۲  با تقدیم جایزه‌اش به حسن روحانی با واکنش‌ها و جنجال‌های فراوانی دست و پنجه‌نرم می‌کند. اینبار نیز در فضای مجازی متهم شد که حتی با قواعد حرفه‌ای «وسط‌بازی» به اندازه استاد این حوزه «اصغر فرهادی» آشنا نیست.

طبیعی است که کارگردان فیلم آفریفا با واکنش اول نتوانست از فاتحان خیالی فردای کشور دلبری کند و دومین پست را بدون مشورت با آیدا مصباحی (مدیر تولید نماوا)  احتمالا با قصد همراهی با مردم منتشر کرد اما نتیجه این پست با تفسیری خاص به همگامی با مسئولان فعلی تبدیل شد.

 یکی از واکنش‌های بسیار قابل اعتنا به پست دوم این کارگردان – بازیگر سینما را  «علی مصلح» کارشناس سینمایی شبکه اینترنشنال منتشر کرد.

مصلح درباره این واکنش کارگردان «خشم و هیاهو» نوشت: هومن سیدی فکر کرده با «ننگ» خواندن این لحظه هم نمایش همراهی با مردم اجرا کرده و هم با لگد زدن به روحانی، از وزارت ارشاد دولت رئیسی دلبری کرده تا مبادا جلوی رفتن فیلمش به اسکار را بگیرند. گذشت آن دوران آقای زرنگ!

اگر این اعتراضات مجازی برای تشدید خشم اغتشاشاگران منتشر می‌شود تا در تصویر خیالی فردای براندازی، شعار “ما هنرمند بودیم و مجبور” را به عنوان کارنامه عملکرد ارائه دهند، عملا مسیر اشتباهی را در پیش گرفتند چون حتی توییت کارشناس اینترنشنال توام با متلک و اندازه‌گیری میزان «وسط‌بازی» سیدی است.

مهدی خرمدل هم در پاسخ به کنش مجازی این کارگردان نوشت: هومن سیدی هم یک لگدی به دولت روحانی زده و عملاً به دولت رئیسی که فیلمش را برای اسکار معرفی کرده خوش خدمتی کرده و هم مثلاً رفع تکلیف کرده. تو الان ناراحتی و این چیزها را لکه ننگ می‌دانی؟ همین الان اعلام کن: «این دولت فیلمم را به اسکار معرفی نکند» آن چیزی که فکر می‌کنی ماییم، خودتی.

سجاد شاه‌حاتمی فیلمساز هم در استوری اینستاگرامش نوشت: جایزه‌ات را تقدیم می‌کنی بعد به آنان می‌گویی ننگ به من؟! چون اینا فیلمتو فرستادن اسکار؟!!! ده تا فیلم ساختای و صد بار کپی کردی تا رات بدن یه فستیوال مهم… . تو آنقد نمی‌دونی چی رو کجا بگی …کی توی کپی‌کار، استاد بازیگری و کارگردانی شدی؟! کجا جز اینجا یکی مثه تو می‌تونه آموزشگاه بزنه؟! اون خانم ژولین‌مور اگه می‌دونست پایان سریالت از پایان فیلم مگنولیا که ۲۰ سال پیش بازی کرد کپی شده، به جای اینکه دستشو بندازه گردنت، گردنتو می‌زد.

نادره فتوره‌چی پس از مدت‌ها غیبت در فضای توییتر و اظهارنظر درباره سلبریتی درباره واکنش این کارگردان نوشت: هومن سیدی که ادعای سینمای مستقل داره،اولین فیلم سینماییش رو با سرمایه موسسه شهید آوینی و مجتبی امینی ساخت،دومی رو با پول بابک زنجانی و دو فیلم با سعیدسعدی،سرهنگ بازنشسته سپاه،یک فیلم هم با جوادنوروزبیگی دیگر سرهنگ بازنشسته سپاه و شریک بانک پاسارگارد در کارنامه خود داره

محمدرضا باقری مجری شبکه سوم سیما در اظهارنظری همسو و بازنویسی شده نوشت: هومن سیدی که ادعای سینمای مستقل داره، اولین فیلم سینماییش رو با سرمایه موسسه شهید آوینی و مجتبی امینی ساخت،دومی رو با پول بابک زنجانی و دو فیلم با سعیدسعدی،سرهنگ بازنشسته سپاه،یک فیلم هم با جوادنوروزبیگی دیگر سرهنگ بازنشسته سپاه و شریک بانک پاسارگارد در کارنامه خود داره.

به غیر از سندروم «فردای براندازی خیالی» حضور در بخش‌ افق‌های ونیز و نمایندگی کردن فیلم سیدی به عنوان نماینده ایران در اسکار توهم فرهادی شدن یک شبه را در واکنش‌های اخیر او تشدید کرده است.

برخی واکنش‌های لحظه‌ای سازمان سینمایی در تشدید شدن «توهم اصغرفرهادی» شدن بازیگر فیلم چهارشنبه‌سوری بسیار موثر است.

برادران لیلا با آن حواشی فراوان در کنار عنکبوت مقدس قرار گرفت و سلبریتی‌های همراه تیم کلی حاشیه آفریدند و فیلم توقیف شد. اما بازیگران ایرانی حاضر در این فستیوال که با اغلب بازیگر زن هالیوودی نیمه برهنه عکس‌هایی را منتشر کردند در نهایت تعجب با تشویق رئیس سازمان سینمایی مواجه شدند. این مسئله نشان می‌دهد برخی رابطه‌ها و دوستی‌ها (بر اساس شنیده‌ها) با معتمدین سازمان سینمایی، مخصوصا، پژمان لشگری‌پور چه تاثیری در برخی انتخاب‌های کلان سازمان سینمایی خواهد داشت.

از فرودین امسال این شایعه وجود داشت که لشگری‌پور به فیلم هومن سیدی علاقه فراوانی دارد و این فیلم به اسکار خواهد رفت و چنین هم شد. با این حال چون مشخص است که برخی روابط بر انتخاب نماینده ایران به اسکار تاثیر نماوایی فراوانی داشته، با رویکرد فعلی سیدی این انتخاب برای اسکار باید تغییر کند تا هیچ فیلمسازی در چنین فضایی اقدام به ماجراجویی نکند.

روز گذشته محسنی اژه‌ای خبر از برخورد با سلبریتی‌ها و چهره‌هایی که در ساختار شکنی فعلی تاثیر گذار بوده‌اند اظهار نظر کرد. اگر سازمان سینمایی تنها ۱۰ درصد قاطعیتی که در مورد برادران لیلا به نمایش گذاشت در مورد این فیلم اعمال کند، این فیلم نمی‌تواند نماینده ایران در اسکار باشد.  

اگر سازمان سینمایی بهانه انجام امور اداری و ثبت نام در اسکار را پیش نکشد با توجه به اظهارات رئیس قوه قضائیه، این تکلیف بر سازمان سینمایی واجب است تا فیلم دیگری را به جای جنگ جهانی سوم  به اسکار معرفی کند یا از ادامه حضور در آکادمی اسکار انصراف دهد، تا هر مخالف‌خوانی به محض قطع سراسری اینترنت تبدیل به معترض سیاسی نشود.

اما چرا سیدی کفایت اظهارنظر سیاسی ندارد؟

در ۲۲بهمن سال‌ ۱۳۹۲، اختتامیه جشنواره فیلم فجر، در ماه‌های نخست استقرار دولت تدبیر و امید،هومن سیدی پس از دریافت سیمرغ برای فیلم «سیزده»، جایزه‌اش را به حسن روحانی تقدیم کرد و روی سن جشنواره گفت:”می‌خواهم این جایزه را تقدیم به بزرگ‌مردی کنم که با آمدنش لبخند را برگردانده و حامی فرهنگ و سینماست؛ می‌دانم نیازی به این جایزه نداره نه به لحاظ مادی نه معنوی، اما با دلم می‌خواهم این جایزه را تقدیم کنم به جناب آقای رییس جمهور حسن روحانی!

هومن سیدی نخستین جایزه خود را به حسن روحانی تقدیم کرد و از ایشان سه سکه به علاوه یک دست‌خط دریافت کرد و همان دست‌خط مقدمه ای برای گرفتن پروانه ساخت سریال قورباغه شد. سریالی خشنی که در سیستم درجه‌بندی وزارت ارشاد درجه +۱۸ را دریافت کرد اما توانست پروانه ساخت از وزارت ارشاد دریافت کند، چون سیدی در لیست محبوبان «حسن روحانی» قرار داشت.

چندی بعد هومن سیدی دست به اعترافاتی زد که این اعترافات در رسانه‌های برجسته‌ نشد و از دید اهالی فرهنگ و هنر دور ماند. پس از انتخاب دولت دوم «حسن روحانی» هومن سیدی در گفت و گویی با فریدون جیرانی از مواضع گذشته خود در حمایت از حسن روحانی، پس از تشکیل دولت دوم (نیمه مرداد ۱۳۹۶) عقب نشینی کرد.

دلم می‌خواست رئیس‌جمهور در رودربایستی بماند!

در این گفت و گو  فریدون جیرانی با اشاره به تقدیم جایزه هومن سیدی برای فیلم به رئیس جمهور از هومن سیدی با اشاره به این موضوع که سیدی جایزه‌اش برای فیلم «سیزده» را در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر به رئیس‌جمهور تقدیم کرده بود، شکل گرفت. جیرانی با اشاره به این موضوع که به نظر می‌رسد هومن سیدی در این دوره از انتخابات هم فعالیت سیاسی داشته از هومن سیدی خواست در آستانه انتخاب کابینه دولت، خواسته‌اش از رئیس‌جمهور را بیان کند.

هومن سیدی در پاسخ به این سوال تاکید کرد که برعکس تصورات آدمی سیاسی نیست، ادامه داد:  «نه علاقه‌ای به سیاست دارم و نه سواد آن را. درباره جایزه دادن به آقای روحانی هم می‌توانم بگویم که من ابتدا از ایشان شناختی نداشتم اما احساس کردم انتخاب درست‌تری است. حتی در آن دوره رای من ایشان نبود. اما بعد از اینکه ایشان رای آوردند احساس کردم که جمله ایشان را خیلی دوست دارم و دلم می‌خواهد که توی رودربایستی بمانند و یادشان نرود که می‌خواهند خنده را به لب مردم بیاورند.

دلیل تاکید بنده روی این جمله و دادن جایزه‌ای که برای خودم معتبر و محترم و ارزشمند بود، همین بود. خیلی‌ها بعد از آن به من لقب فیلمساز دولتی و سیاسی دادند. حواشی‌ای رخ داد که من نرنجیدم. بعد هم متوجه شدم منظورشان این است که پول‌های کلان می‌گیرم برای اینکه فیلم بسازم که خب آن هم تاریخچه‌اش موجود است و مشخص بود که با چه بدبختی فیلم ساختیم و تهیه‌کننده‌ها شاهد بودند که سرمایه جور می‌کردیم، بابت فیلم‌هایی که ساخته می‌شوند. بعد از اکران «خشم و هیاهو» مصاحبه‌ای شد که ۲۰:۳۰ عزیز آن طور که دلشان خواست آن را پخش کردند. یک چیزی با این شکل و شمایل که بنده از آقای رئیس‌جمهور درخواست دارم که حالا که ما جایزه‌مان را به شما دادیم، چرا به ما سینما نمی‌دهید. اصلا به ایشان ارتباطی ندارد. من اگر فیلمم نمی‌فروشد به من ارتباط دارد. من اگر سینما ندارم و معترضم، با پخش‌کننده و سیستم سینمایی‌ام طرف هستم.»

اصلا نمی‌دانم کابینه یعنی چه؟

سیدی در ادامه توضیح داد که برای اهدا آن جایزه در دوره‌های مختلف زمانی از او انتقاد و تقدیر شده است اما او ترجیح می‌دهد سلیقه سیاسی‌اش را به تماشاگران کارهایش منتقل نکند، ادامه داد:  «من اصلا در انتخابات اخیر فعالیتی نداشتم. چون اعتقاد ندارم که هنرمند باید کاندیدای مورد نظرش را تبلیغ بکند. چون فکر می‌کنم خیلی از آدم‌های این مملکت هستند که ممکن است چشم بسته به من گوش کنند. آنها موظف هستند خودشان رئیس‌جمهور محبوبشان یا هر کسی را که به او اعتقاد دارند پیدا کنند. برای همین اصلا تبلیغاتی نکردم. کاملا معلوم بود رای من چه کسی است، رفتم رای دادم و از رای‌ام بسیار راضی هستم. درباره کابینه هم من اصلا نمی‌دانم کابینه یعنی چی؟ من فقط به عنوان جزء کوچکی از این سینما دلم می‌خواهد فیلم بسازم. هیچ درخواست دیگری ندارم.»

چرخش‌های مکرر هومن سیدی

سیدی قبل از مصاحبه با فریدون جیرانی در سال ۱۳۹۵  در گفت‌وگو با تی‌وی پلاس روی مدار حمایت از حسن روحانی پیش رفت و  در این مصاحبه صراحتا اعلام کرد  که حسن روحانی را دوست دارد و پس از تقدیم جایزه خود و دریافت سه سکه و گرفتن دست خط رئیس جمهور بسیار خوشحال است. این بخش از گفت و گوی وی و  تمجید از  روحانی و ویژگی‌هایش،  با آن چیزی که در مصاحبه با فریدون جیرانی‌ می‌گوید مطابقت ندارد و این چنین شیفته ‌وار سخن گفتن از حسن روحانی یک سال از قبل مصاحبه جیرانی تناقض عجیبی را نمایان می‌کند.