اف 35

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، هرچند این نوع خبرها و اتفاقات بازتاب و رونق قابل توجهی در کشورمان ندارد اما نیروهای مسلح انگلستان در دوره پس از پایان جنگ سرد تا به امروز تقریبا به صورت دائمی مدلهای مختلفی از کاهش بودجه، تجهیزات و نفرات را تجربه کرده و تضعیف شده است؛ مسئله ای که در بسیاری از اوقات موجب هشدارهای جدی از سوی کارشناسان این کشور و تمسخر بسیاری از کارشناسان و نظامیان در سطح جهان و ساخت مثالها و طنزهای مختلف درباره آن شده است. از وضعیت بسیار نامشخص آینده رسته زرهی در این کشور کرده تا ناوشکن های انگلیسی فاقد موشک ضد کشتی و دیر رسیدن به ناوگان اف 35 های آمریکایی تحویل شده به انگلستان که صدای لندن را در آورده است.

در اتفاقی مهم و قابل توجه، حالا به نظر می رسد انگلیسی ها بعد از سالها به این نتیجه رسیده اند که اصولا دست دراز کردن و منتظر ماندن برای همکاری با سایر کشورها آنهم آمریکا بدون توجه به ظرفیت داخل، در زمینه های نظامی مسیری اشتباه بوده و البته جالب این که تصمیم جدید در این خصوص در یک دولت محافظه کار که روابط گرمی با آمریکا دارد اتخاذ شده است.

بیشتر بخوانید:

جزییات جدید از کلاهبرداری آمریکا بابت فروش اف-۳۵ به انگلیس/ «ملکه الیزابت»؛ اولین ناوهواپیمابر جهان که هواپیمای عملیاتی ندارد! +عکس

صف طولانی محافظان نفتکش‌ها در مراکز تعمیراتی انگلستان/ ارتش بی غروب ملکه فقط ۱۰ شناور عملیاتی دارد! +عکس

در این میان، بوریس جانسون سیاستمدار پر حاشیه و شهردار سابق پایتخت انگلیس که حالا سکان نخست وزیری را در دست دارد در میان اتفاقات بزرگ و اثرگذاری مثل خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و بحران ویروس کرونا که تلفات زیادی به این کشور وارد کرده، با پیشنهادی متفاوت و سنگین برای هزینه حدود 22 میلیارد دلار برای 4 سال آینده، بالاترین افزایش بودجه دفاعی تاریخ این کشور پس از پایان جنگ سرد را رقم زده است که نکاتی از این پیشنهاد، قابل توجه و بر خلاف تحلیل هایی است که برخی رسانه های غربگرا در داخل کشور بازتاب می دهند. در ادامه نگاهی به بخش های مختلف منتشر شده در این بودجه خواهیم داشت.

نیروی دریایی انگلیس؛ تلاش برای بازگشت به روزهای پر شکوه

زمانی نه خیلی دور شنیدن نام نیروی دریایی انگلیس کافی بود تا بسیاری از دشمنان این کشور در خصوص هر گونه رویارویی با قدرت شماره یک جهان دوباره فکر کنند اما کم کم و در طول زمان این قدرت دریایی به دلایل مختلف خصوصا مالی، به جایی رسیده که در مواردی برای حفظ امنیت آب های اطراف این جزیره نیز دچار مشکل شده است. حالا بخش مهمی از بودجه فوق، پشتیبانی از ساخت نسل جدید شناورها برای نیروی دریایی انگلیس است که با اتمام آنها می توان گفت شاید انگلیسی ها به نوعی بخشی از توان از دست رفته خود را دوباره باز خواهد یافت.بخش عمده طرح بر روی سه پروژه ناوهای محافظ در کلاس های مختلف با نام های تایپ 26 ، تایپ 31 و تایپ 32 تمرکز دارد. تمام این شناورها در داخل انگلستان و توسط شرکت های این کشور ساخته خواهد شد و بنا به صحبت های نخست وزیر انگلیس نقش مهمی در اشتغال زایی ایفا خواهد کرد.

در حال حاضر سفارش نیروی دریایی انگلیس برای ناوهای محافظ تایپ 26 در حدود 8 فروند است؛ ناوهایی با وزن 7800 تن و طول 149 متر که در داخل نیروی دریایی این کشور به کلاس سیتی ( City) نیز شناخته می شوند. نه فقط بحث طراحی و ساخت بدنه کشتی ها، بلکه بخش های مهم دیگری در این کشتی مثل سیستم های راداری، سونار و پیشران نیز بر عهده شرکت های انگلیسی مثل BAE و رولز-رویس است و خبری از مشارکت جدی با کشورهای دیگر بخصوص آمریکا دیده نمی شود. در این شناورها توجه ویژه ای به بحث ضد زیردریایی شده که یکی از مهم ترین دلایل آن بحث افزایش فعالیت های زیردریایی های روسی در اطراف آب های انگلیس در سالهای اخیر است.

نمایه گرافیکی از ناو محافظ تایپ 26 یا کلاس City

 12 سلول عمودی میزبان 48 تیر موشک دفاع هوایی کوتاه برد سری Sea Ceptor و 24 سلول عمودی مارک 41 برای طیف مختلفی از سلاح ها تهاجمی و تدافعی بر روی این ناو نصب شده است. صحبت های مختلفی برای نصب موشک های پدافندی سری ESSM ، موشک کروز تاماهاوک و موشک های ضد زیردریایی ASROC از جمله گزینه های مورد نظر است. نکته به نوعی سوال برانگیز در خصوص برنامه های دریایی انگلستان که حتی در برنامه های جدید نیز هنوز به آن اشاره نشده بحث موشک های ضد کشتی است. بعد از باز شدن موشک های هارپون از روی ناوشکن های تایپ 45 به دلایل مالی، موشک های هارپون ناوهای محافظ تایپ 23 به نوعی از محدود موشک های ضد کشتی باقی مانده برای انگلیسی ها در بحث شناورهای دریایی شد.

قطعات اولین شناور از سری تایپ 26 که در انگلیس در حال ساخت است

حالا در خصوص شناورهای جدید انگلیس و تجهیز دوباره ناوشکن های تایپ 45 بحث ها در خصوص یک موشک جدید کروز ضد کشتی است که احتمالا از بین سری LRASM آمریکایی، NSM نروژی یا نسل جدید RBS15 سوئدی انتخاب شود. یک توپ 127 میلی متری، 2 سامانه دفاع نزدیک فالانکس، 2 توپ 30 میلی متری و عملیات پهپادی در کنار توان پذیرش بالگرد در اندازه های مختلف از دیگر توانایی های این شناور به حساب می آید. بخش عمده عملیات ضد زیردریایی توسط این بالگردها ( از سری وایلد کت یا مرلین ) انجام خواهد شد. ادعا شده که عرشه پروازی پشت این شناور حتی توان پذیرش بالگردهای ترابری شینوک را نیز خواهد داشت. شناورهای این کلاس در کنار ناوشکن های تایپ 45 به نوعی ستون فقرات توان رزمی انگلیس در بحث رزم سطحی در فضای نبردهای با تهدید بالا را بر عهده خواهند داشت.

ناوهای محافظ تایپ 31 در حقیقت بر اساس طرحی موسوم به Arrowhead 140 از شرکت انگلیسی Babcock International ساخته خواهند شد که خود این طرح نیز با نگاهی به ناوهای محافظ کلاس Iver Huitfeldt نیروی دریایی دانمارک توسعه پیدا کرده اند. انگلیس به دنبال خرید 5 فروند از این ناوها است. نگاهی به مشخصات این شناور شاید برای برخی از علاقمندان به صنایع دریایی نظامی کمی عجیب و سوال برانگیز باشد. وزن این شناور در حدود 5700 تن و طول آن 138 متر است. این شناور از امکاناتی مثل سیستم پیشران ترکیبی ساخت انگلستان و آلمان و راداری آرایه فازی فعال سه بعدی بهره برده و خدمه آن نیز بین 80 تا 100 نفر خواهد بود.

اما وقتی به بخش تسلیحات می رسیم با کلکسیونی عجیب برای این اندازه و تناژ رو به رو می شویم. 24 سلول پرتاب عمودی برای موشک های کوتاه برد دفاع هوایی Sea Ceptor تنها تسلیحات موشکی این شناورها خواهد بود. یک قبضه توپ 57 میلی متری ، 2 توپ 40 میلی متری و تعداد مسلسل در کالیبرهای مختلف تسلیحات دیگر این شناور است. توان پذیرش یک بالگرد و امکان بهره گیری از پرنده های بدون سرنشین از دیگر توانایی های این شناور است. اعلام شده که این شناورها برای عملیات در شرایط با تهدید کم تر و اموری مثل مبارزه با دزدان دریایی، عملیات ضد تروریسم و پشتیبانی از عملیات های دریایی به کار خواهد رفت.

تصویر گرافیکی از شمایه کلی مربوط به ناو محافظ تایپ 31

گزینه بعدی ناوهای محافظ تایپ 23 هستند که اخیرا نخست وزیر انگلیس به آنها اشاره کرده و اصولا اطلاعات خاص و دقیقی در خصوص ماموریت ها یا مشخصات آنها وجود ندارد. شایعات بر این اساس است که نیروی دریایی انگلیس به دنبال خرید 5 فروند از این شناورهاست که گفته می شود سطح توانایی آنها چیزی بین تایپ 31 و تایپ 26 بوده و از طراحی ماژولار برخوردار هستند و بسته به نوع ماموریت می توان آنها را مجهز کرد. بحث دیگر در بخش دریایی هم توسعه شناورهای پشتیبانی نسل جدید است که احتمالا سه فروند از آنها ساخته شده و قرار است که در کنار دو ناوهواپیمابر جدید انگلستان و گروه رزمی آنها از عملیات ها پشتیبانی لازم را به عمل بیاورد. پیش بینی می شود ساخت و ورود به خدمت مجموعه این سفارش ها که در حال حاضر در حدود 21 فروند است، بیش از یک دهه طول بکشد.

انگلیس خسته از اف 35 ها به دنبال نسل 6 بومی

اما این نکته نیز حائز اهمیت است که بر اساس تحلیل های کارشناسان نظامی و خبرهای رسانه ای این کشور، یکی از مواردی که انگلستان به صورت خیلی جدی از آن ناراحت بوده و سعی دارد که به صورت بومی راه حلی برای آن پیدا کند بحث جنگنده های نسل جدید برای نیروی هوایی این کشور است. مشرق پیش از این در گزارشی به مشکلات جنگنده اف 35 برای انگلستان به صورت خاص پرداخته بود ولی از آنجایی که برای عملیاتی کردن ناوهای هواپیمابر در حال حاضر انگلیس عملا گزینه دیگری ندارد ناچار به بهره بردن از این پرنده هاست.

تمرین های نشست و برخاست توسط جنگنده اف ۳۵ بی از روی ناو هواپیمابر ملکه الیزابت

اما برای حل این مسئله شرکت BAE انگلستان طرح جنگنده نسل جدید Tempest را ارائه کرده است. مفهومی جدید از جنگنده های نسل 6 که به نوعی ترکیبی از پنهانکاری و استفاده هوش مصنوعی برای کمک به خلبان و عملیات مشترک با پرنده های بدون سرنشین است. در حال حاضر دولت انگلیس موافقت کرده که مبلغ یک و نیم میلیارد پوند به حوزه تحقیق و توسعه علاوه بر بودجه پنج میلیارد و 800 میلیون پوندی این بخش اضافه کند که بخشی از آن کمک به توسعه طراحی و ساخت همین جنگنده است. در حال حاضر شرکت BAE انگلستان طرح هایی برای حوزه هوش مصنوعی و عملیات مشترک بین پلتفرم های سرنشین دار و بدون سرنشین در دست اقدام دارد و حتی آمریکا نیز برای برخی از پروژه های خود در این بخش از این شرکت کمک گرفته است.

ماکتی از جنگنده نسل ۶ تمپست

برنامه دیگر انگلیسی ها برای دوره فعلی تا ورود به خدمت جنگنده های نسل جدید، ارتقاء سنگین جنگنده های نسل 4.5 تایفون است که بحث اصلی آن نصب رادارهای آرایه فازی فعال جدید موسوم به ECRS Mk2 است که هزینه ای در حدود 317 میلیون پوند خواهد داشت. این ارتقا به صورت مشترک بین انگلیس و ایتالیا انجام خواهد شد و گفته شده که باعث ایجاد 600 شغل جدید در انگلستان می شود. این رادار جدید توان اخلال روی رادارهای دشمن در فاصله بیش از 120 کیلومتر را داشته و فضای به زاویه 110 درجه در مقابل جنگنده را نیز پوشش خواهد داد.

بروشوری تبلیغاتی مربوط به پروژه رادار ECRS Mk2

بخش دیگری از طرح جدید دفاعی انگلستان، سرمایه گذاری و ایجاد زیرساخت های تازه در حوزه هایی مثل دفاع سایبری، هوش مصنوعی، ارسال ماهواره به فضا از خاک اسکاتلند و همچنین توسعه سلاح های انرژی مستقیم مثل لیزر است. پرتاب فضایی مورد نظر انگلیس در سال 2022 میلادی خواهد بود و از طرف دیگر فرماندهی سایبری ارتش این کشور با واحد شنود الکترونیکی این کشور موسوم به GCHQ هماهنگ خواهد شد. البته هنوز جزییات زیادی در این بخش منتشر نشده اما توجه انگلستان به توسعه این فناوری های جدید که به نوعی بخشی از نیازهای اصلی برای حضور در میدان های نبرد قرن بیست و یکم است نشان دهنده بروز برخی تغییرات در تفکر نظامیان و سیاسیون انگلیسی است. در عین حال پیش بینی شده که با این سرمایه گذاری 4 ساله، در هر سال 10 هزار شغل جدید در این کشور ایجاد شود که برای شرایط فعلی انگلیس با توجه به شرایط پس از خروج از اتحادیه اروپا و بحران ویروس کرونا می تواند خبر خوبی باشد.

نیروی زمینی انگلستان ؛ همچنان مشکلات ادامه دارد

یکی از مسائلی که همچنان موجب نوعی نگرانی و حتی اعتراض برخی از کارشناسان و حتی نظامیان انگلیسی شده عدم توجه کافی به نیروی زمینی این کشور و بحث نبود نیروی انسانی رزمی کافی خصوصا در بخش زمینی است. در سالهای بخش هایی مثل رسته پیاده نظام و زرهی در نیروی زمینی انگلستان با کاهش شدید نیرو و تجهیزات رو به رو شده اند تا جایی که برخی حتی صحبت از کنار گذاشتن تانک های اصلی میدان نبرد در ارتش انگلستان کرده اند. کاهش سربازان در نیروی زمینی و نیروهای تفنگدار دریایی نیز از دیگر مواردی است که باعث نگرانی در این کشور شده و در نقشه جدید دفاعی نیز هنوز به آنها پاسخی داده نشده است.

بوریس جانسون در خصوص آینده دفاعی این کشور، صحبت از سربازانی با سطح بالای آموزش و داشتن قابلیت عملیات شبکه محور کرده ولی هنوز صحبتی در خصوص پاسخ به نیاز برای افزایش تعداد نیروها نشده است. در حوزه زرهی نیز بحث بین ارتقاء مجدد تانک های چلنجر ، خرید تانک از آلمان ، توسعه یک طرح بومی یا به طور کلی کنار گذاشتن تانک ها مطرح است اما هنوز در این بخش نیز تصمیمی گرفته نشده . در عین حال دولت انگلیس اعلام کرده که رسیدن به بودجه مورد نظر، نیازمند کاهش و قطع بودجه در برخی از بخش های دیگر دفاعی است که کارشناسان احتمال می دهند این بخش ها عمدتا در نیروی زمینی باشد.

تانک چلنجر ارتش انگلیس

در هر صورت باید گفت انگلستان بعد از سالها کاهش بودجه و اندازه نیروهای مسلح خود و البته به نوعی نا امیدی از برخی متحدان کلیدی در پروژه های کلیدی مثل آمریکا بابت قراردادهایی چون اف 35 تصمیم گرفته که توان نظامی خود را با تکیه بر ظرفیت های داخلی و بی نیازی به هزینه کردهای میلیارد دلاری با خرید از سایر کشورهای دوست و متحد همچون ایالات متحده بازسازی کند. با طرح فعلی به نظر می رسد نیروی دریایی این کشور کمی از شرایط فعلی خارج شده و بتواند حداقل در بین کشورهای اروپایی به عنوان یک قدرت منطقه ای عرض اندام کند. البته تجربه نشان داده که با تغییر دولت ها برخی از پروژه ها و هزینه های دفاعی به طور کلی متوقف شده ولی به نظر می رسد انگلیسی ها به سبک گذشتگان خود بازگشته و سعی در بدل شدن به یک قدرت جدید خودکفا در حوزه دفاعی دارند؛ اتفاق مهمی که تحلیل ها درباره همکاری های نظامی در غرب را دچار تغییرات مهمی خواهد کرد.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، رفتار متناقض و سخیف دونالد ترامپ و تیم او، در همه عرصه ها جلب توجه می کند.

از سفرهای مایک پامپئو به عربستان سعودی و سرزمین های اشغالی گرفته تا توییت های گاه و بیگاه خود پرزیدنت موطلایی که ظاهراً پذیرفتن شکست برایش دشوار است.

با این حال، هنوز هم خبری از روند متوقف کردن تصمیمات مهم و اقدامات حساس در میان نیست. خبر فروش جنگنده نسل پنجمی اف ۳۵ به یونان و امارات متحده عربی، خشم مقامات ترکیه را برانگیخته اما هنوز مشخص نیست دیدگاه دولت بایدن در مورد این جنگ افزار استراتژیک چه خواهد بود.

ترکیه به عنوان یکی از شرکای تولید اف ۳۵، علاوه بر این که رقمی نزدیک به یک و نیم میلیارد دلار پول نقدر پرداخت کرده، صدها قطعه بزرگ و کوچک این هواپیما را نیز تولید می کرد. اما حالا تکلیف پول پرداخت شده مشخص نیست و تولید قطعات نیز، متوقف شده است که البته علاوه بر اهمیت سیاسی و امنیتی، یک ضربه اقتصادی برای صنایع دفاعی ترکیه است.

چنین به نظر می رسد که جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا، اکیپ خود را به سکوت مصلحتی دعوت کرده و از  آنان خواسته در مورد سرفصل های مهم سیاست خارجی و دیپلماسی آمریکا، حرف خاصی نزنند و در برخی موارد، صرفاً اطلاعات کلی و مبهم ارائه دهند.

اما ظاهراً یکی از کشورهایی که فعلاً قرار نیست از زبان مقامات تیم بایدن در مورد آن چیزی بشنویم، ترکیه است. معلوم نیست آیا بایدن هم درباره فروش اف ۳۵ به آنکارا، از سیاست دولت قبلی تبعیت خواهد کرد یا سراغ تغییرات جدید خواهد رفت؟

دولت یونان در چند حوزه مهم از جمله اختلاف بر سر قبرس، اختلاف در شرق مدیترانه و اختلافات قدیمی در مورد جزایر و مرزها با ترکیه مشکل دارد و در دیگر سو، بازیگر ماجراجویی به نام امارات متحده نیز در چند سال گذشته عملاً در جبهه خصم ترکیه قرار گرفته است. لذا از نظر آنکارا، فروش هواپیمای اف ۳۵ به دو خصم مهم، یکی در اروپا و در بیخ گوش ترکیه و دیگری در خلیج فارس، نگران کننده است.

موضوع مهم دیگر این است که آمریکا، اف ۳۵ را به رژیم صهیونیستی اسراییل نیز فروخته است و اسراییلی ها، به طور جدی از واشنگتن خواسته اند که به هیچ قیمتی این هواپیما را در اختیار امارات قرار ندهد.

رفقا چه می گویند؟

موضوع فروش یا عدم فروش هواپیماهای جنگنده اف ۳۵ به ترکیه، عملاً تبدیل به یک گره کور شده که شاید گشودن آن با دندان هم دشوار باشد. چرا که اتخاذ موضع سفت و سخت واشنگتن در این پرونده، صرفاً و الزاماً، ربطی به سیاست دولت ندارد و تیم جو بایدن و هدایت کنندگان جدید پنتاگون، باید دو فاکتور مهم و حساس را در نظر بگیرند:

۱.خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ از روسیه، تصمیم عجیبی بود که به زعم کارشناسان ارشد پنتاگون و دیپلمات های کار کشته آمریکایی، در آغاز همچون یک بلوف سیاسی مورد ارزیابی قرار گرفت. به عبارتی دیگر، این خود کارشناسان تیم ترامپ بودند که مرتکب سوء تعبیر شده و احتمالاً، این جمع بندی را روی میز ترامپ گذاشتند: «اردوغان، اهل بلوف است و تصمیم خرید موشک اس ۴۰۰ از روسیه، چیزی جز زهرچشم گرفتن نیست.»

خطای بعدی این بود که باز هم حاضر به پذیرش ناتوانی در تحلیل نگرش اردوغان نشده و اعلام کردند: «موشک ها را خریده اما آنها را وارد ترکیه نخواهد کرد.» اما ترکیه، راستی راستی موشک خرید و آنها را وارد کشور کرد!

کارشناسان امنیتی و اطلاعاتی آمریکا، در فاز بعدی گفتند:« حالا دلیل نمی شود هر کسی موشک بخرد نصبش کند. احتمالاً دنبال این هستند که ما آنها را جدی بگیریم. اگر نه موشک را خریده اند تا همچون یونان، آنها را در انبار نگه دارند.» این سوء تعبیرها و تحلیل ها و ارزیابی های غلط، همچنان ادامه پیدا کرد تا این که چندی پیش مقامات وزارت دفاع ترکیه اعلام کردند که سامانه مزبور با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفته و مشکل خاصی ندارد.

اینجا بود که هم آمریکایی ها و هم مقامات ناتو، به شدت اظهار نگرانی کردند. استولتنبرگ دبیرکل ناتو، آشکار اعلام کرد که این موشک ها، با سیستم دفاعی ناتو منطبق نیست و آنکارا نباید چنین سلاحی می خرید.

بنابراین، تصمیم در مورد اف ۳۵ و ترکیه، صرفاً در ید دولت و شخص رئیس جمهور آمریکا نیست و اعضای ناتو نیز در این مورد نظرهایی دارند. به ویژه حالا که انتظار می رود روابط آمریکا با ناتو، بهتر و بهتر شود و دیگر رئیس جمهوری مانند ترامپ بر سر قدرت نیست که توی چشم سران ناتو نگاه کند و بگوید اساساً نمی داند ناتو به چه دردی می خورد.

۲.در ماجرای اتخاذ تصمیم کنار نهادن ترکیه از گروه تولیدکنندگان هواپیمای اف ۳۵، مجلس سنا و کنگره آمریکا نقش مهمی ایفا کرد و اتفاقاً این نمایندگان دموکرات یا همان رفقا و حامیان مهم جو بایدن بودند که با این تصمیم موافقت کرده و خواهان عدم فروش اف ۳۵ به ترکیه شدند. در نتیجه، بایدن برای تغییر این تصمیم، هم باید با دوستانش در ناتو صحبت کند و هم با رفقای هم حزبی و هم سناتورهای جمهوری خواه.

دورتر از آمریکا، نزدیک تر به روسیه

یکی از مسائل مهم دموکرات های آمریکا، چند و چون نگرش ایالات متحده به قدرت های جهان و به ویژه چین و روسیه است.

تیم بایدن بر این باور است که ناشی گری ها و ندانم کاری های دونالد ترامپ و تیم او، موجب آن شده که روسیه و چین، در ۴ سال اخیر، قدرتمندتر شوند.

لذا حالا به زعم این تیم، وقت آن فرا رسیده که آمریکا قدرتمندانه به تمام حوزه ها بازگردد و تلاش کند تا در معادلات سیاسی – نظامی و اقتصادی رقابت با قدرت ها، امتیازات جدیدی به دست بیاورد.

طبیعی است که متحدین چین و روسیه نیز مورد توجه آمریکا خواهند بود و  حالا که رابطه بین آنکارا و مسکو تا این اندازه گرم و پویا شده، احتمالاً اتاق فکر کاخ سفید، یکی از این گزینه ها را مد نظر قرار خواهد داد:

۱.دفع و تاراندن مقامات آنکارا، کار غلطی است. آنها هر اندازه که از واشنگتن دورتر شوند، به مسکو نزدیک تر خواهند شد. لذا باید به ترکیه امتیازاتی داد تا اندکی از روسیه فاصله بگیرد و نزدیک شدن به چین را نیز همچون یک استراتژی حیاتی در دستور کار خود قرار ندهد.

۲.باید نگاه واقع بینانه ای در مورد کارت ها و ابزارهای فشار داشت و ترکیه را در شرایطی قرار داد که به ناچار از روسیه دور شود.

۳.باید معادله را به گونه ای چید که ترکیه بداند، ایستادن در کنار روسیه و فاصله گرفتن از رویکردهای جهانی و منطقه ای آمریکا، هزینه هایی دارد.

آیا اف ۳۵ یک ضرورت حیاتی است؟

بخش قابل توجهی از جنگنده های قدیمی ترکیه مستهلک شده اند و این کشور، نیاز به هواپیماهای تازه دارد. اما برخی از کارشناسان معتقدند که ترکیه می تواند به گزینه های  جایگزین دیگری هم بیندیشد.

اگر چه جنگنده اف ۳۵ به عنوان شاه پرنده و سرآمد همه جنگنده های پیشرفته شناخته می شود، اما منتقدینی هم دارد. سرهنگ عثمان باشی بیوک از مربیان نیروی هوایی ارتش ترکیه به روزنامه جمهوریت گفته است:«یکی از مشکلات مهم اف ۳۵ این است که دارای تکنولوژی بسیار بسیار سطح بالایی است و با برخی شرایط ما منطبق نیست. مساله حساس دیگر، این است که نیروی هوایی ما، فقط در عملیات هایی قادر به استفاده از این جنگنده خواهد بود، که اصل هدف سیاسی و نظامی  آن مورد تایید آمریکایی ها باشد و در جایی که آنها نخواهند، نمی توانیم از این پرنده استفاده کنیم. ضمن این که ما با خرید این هواپیما، باید میلیاردها دلار پول بدهیم و از امکان رشد در حوزه تولید هواپیمای ملی برخوردار نخواهیم بود.»

اما در طرف مقابل هم، تحلیل های دیگری وجود دارد. مثلاً هالوک اوز دالگا نوشته است:«چین و روسیه ۱۸ سال تمام برای تولید جنگنده پیشرفته تلاش کردند اما هنوز هم مشکلات جدی دارند و نتوانسته اند به نقطه ایده آل برسند. من از ژنرال کریس بوگدان، مدیر برنامه  اف ۳۵ شنیدم که حساس ترین و سخت ترین بخش تولید این هواپیما، کار برنامه نویسی آن است و برنامه این هواپیما دقیقاً شامل ۲۱ میلیون سطر بوده است. حرف این ژنرال آمریکایی واقعیت دارد و ما در ترکیه، نه تنها نمی توانیم نصف این برنامه را بنویسیم، بلکه توان تولید موتور را هم نداریم.»

اما ژنرال اردوغان کاراکوش از فرماندهان بازنشسته شده نیروی هوایی ترکیه معتقد است که سوخو ۵۷ روسیه برای ترکیه گزینه خوبی است و باید به خرید آن اندیشید.

ژنرال ارمغان کول اوغلو استراتژیست بازنشسته نیروی هوایی ترکیه نیز گفته است:«سوخو ۵۷ روسیه از برخی جهات، از اف ۳۵ هم بهتر است. نباید تصور کنیم هیچ جایگزینی وجود ندارد.»