الهام علی اف

به گزارش مجاهدت از مشرق، خبرگزاری رسمی جمهوری آذربایجان ( آذرتاج ) در گزارش مبسوطی درخصوص روابط دو کشور همسایه آذربایجان و ایران، آن را ارتقاء در سطح مشارکت راهبردی توصیف کرد.

در مشروح این گزارش به شرح زیر آمده است:

الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان: مردم ما مردمانی برادر هستند. ما قرن‌ها در کنار هم  زندگی کرده‌ایم. روابط نیز بسیار گسترده است. مردم ما با تاریخ مشترک و فرهنگ مشترک متحد شده‌اند. این مبنای بسیار مهمی برای گسترش روابط است. ما تاریخ مدرن روابط دوجانبه را بر این اساس می‌نویسیم.

آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور اسلامی ایران: روابط جمهوری آذربایجان و ایران تنها روابط همسایگی نیست، روابط قلبی ماست، قلب مردم دو کشور با هم می‌تپد.

این دیدگاه‌های سران کشورها موید آن است که روابط آذربایجان و ایران ریشه‌های تاریخی عمیقی دارد. مردم دو کشور قرن‌ها در کنار هم زندگی کرده‌اند. پیوندهای اقتصادی، تجاری، علمی و فرهنگی مردم آذربایجان و ایران را در طول تاریخ متحد کرده است.

پس از برقراری استقلال آذربایجان، ایران ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ استقلال آذربایجان را به رسمیت شناخت. در دوران معاصر پایه همکاری بین دو کشور مستقل توسط حیدر علی اف رهبر ملی آذربایجان گذاشته شد.

پس از روی کار آمدن رهبر بزرگ حیدر علی اف در آذربایجان در سال ۱۹۹۳، سیاست همسایگی و همکاری با ایران در پیش گرفته شد که روابط را عادی کرد و آن را به مرحله توسعه رساند. حیدر علی اف در سفر خود به ایران در اوت ۱۹۹۲، زمانی که ریاست مجلس عالی جمهوری خودمختار نخجوان را بر عهده داشت، با آیت الله سید علی خامنه ای رهبر عالی و دیگر مقامات ایران گفت وگو کرد. در این سفر موافقت نامه‌هایی در زمینه کمک‌های جمهوری اسلامی ایران به جمهوری خودمختار نخجوان در زمینه‌های مختلف و همکاری بین طرفین به امضا رسید.

امروزه روابط تاریخی و فرهنگی ما بر اساس احترام و دوستی متقابل در قالب دوجانبه، در سطح منطقه و در سازمان‌های بین المللی در حال توسعه است. اراده سیاسی روسای جمهور دو کشور عامل اصلی توسعه روابط فیمابین می‌باشد.

در جریان سفر الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان به ایران در ۹ آوریل ۲۰۱۴، طرفین یادداشت تفاهم همکاری در زمینه ورزش و جوانان، تفاهم نامه همکاری در مدیریت اضطراری، یادداشت تفاهم در مورد هواشناسی و موارد مرتبط را امضاء کردند. توافقنامه ساخت و بهره برداری از نیروگاه های برق آبی اردوباد و مارازاد امضا شد.

همچنین در تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۱۶، دولت جمهوری آذربایجان و دولت جمهوری اسلامی ایران توافقنامه  ادامه ساخت، بهره برداری منابع انرژی و آب نیروگاه های برق آبی خداآفرین و قیز قلعه سی بر روی رودخانه ارس را امضاء کردند. بر اساس این توافقنامه ۵۰ درصد از سهام هر دو سد خداآفرین و قیز قلعه سی متعلق به آذربایجان و ۵۰ درصد دیگر متعلق به ایران است.

میان  جمهوری آذربایجان و ایران ۷۶۵ کیلومتر مرز وجود دارد که امکان تعمیق روابط را فراهم می کند. از این نظر همکاری در حوزه حمل و نقل می‌تواند نمونه‌ای برای سایر کشورها باشد. بنابراین، هر دو کشور در اجرای پروژه‌ای با اهمیت بین المللی مانند کریدور حمل و نقل بین المللی شمال – جنوب همکاری می‌کنند.

بزرگراه‌ها و راه آهن‌های ورودی به این کریدور اتصال آسیا و اروپا، از آذربایجان و ایران می‌گذرد. این امر پتانسیل ترانزیتی و نقش ایران و آذربایجان را در حمل و نقل بین المللی کالا افزایش می‌دهد. کالاهای جنوب شرق آسیا و کشورهای حوزه خلیج فارس وارده به بندر چابهار ایران در دریای عمان و بندرعباس در خلیج فارس از طریق آذربایجان حمل می‌شود. همکاری باکو و تهران در این زمینه تصادفی نیست.

کریدور حمل و نقل بین المللی شمال – جنوب بیش از ۴۰ کشور را با جمعیتی حدود ۸۰۰ میلیون نفر اروپا و آسیای جنوب شرقی با جمعیت بیش از ۲ میلیارد نفر به هم متصل می‌کند. ایجاد خطوط حمل و نقل بین این بازارهای بزرگ از طریق آذربایجان و ایران، مرحله جدیدی در توسعه اقتصادی هر دو کشور است.

به گفته کارشناسان بین المللی، گردش تجاری بین آسیا و اروپا در ۱۰ سال آینده از ۲۰۰۰ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. این مقادیر زیاد محموله با میلیاردها تن اندازه گیری خواهد شد. اگر ۱۵ درصد از محموله‌های حمل شده بین دو قاره از طریق این کریدور حمل شود، آذربایجان و ایران سالانه ۲.۵ میلیارد دلار یا ۳ میلیارد دلار درآمد ترانزیتی دریافت خواهند کرد.

بخش قزوین – رشت خط ریلی قزوین – رشت – آستارا (ایران) – آستارا (آذربایجان) که اساس کریدور را تشکیل می‌دهد، مدتی پیش راه‌اندازی شده است. کار در قسمت رشت – آستارا در حال انجام است.

از ترمینال آستارا تا مرز ایران به طول ۸.۳ کیلومتر خط آهن تک خط و پل ریلی بر روی رودخانه آستارا احداث شده است. همزمان ساخت ترمینال راه آهن و پایانه‌های بار در مساحتی ۳۵ هکتار در آستارا (ایران) در حال انجام است. اگرچه در دو سال اخیر مرزهای بین کشورهای جهان به دلیل شیوع بیماری کووید-۱۹ بسته شده است، اما مرزهای جمهوری آذربایجان و ایران بسته نشده و حمل و نقل بار ادامه داشته است.

صفحه جدیدی در روابط دو کشور پس از دیدار الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان با ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران در اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در عشق آباد در نوامبر سال گذشته گشوده شد.

در این نشست موضوعات تشکیل کریدور شمال – جنوب و زنگزور از خاک ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در همین روز “توافقنامه تعیین شرایط ترانزیت گاز طبیعی از خاک جمهوری اسلامی ایران” امضاء شد. بر اساس این سند، آذربایجان از ۲۵ دسامبر ۲۰۲۱ سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان از طریق ایران دریافت می‌کند.

تصادفی نیست که در نتیجه آن نشست، در ۱۱ مارس سال جاری، جمهوری آذربایجان و ایران یادداشت تفاهمی در مورد ایجاد خطوط ارتباطی جدید بین منطقه اقتصادی زنگزور شرقی آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان (NAR) از طریق ایران ، امضا کردند. بر اساس این سند، در مجموع چهار پل بر روی رودخانه ارس شامل دو پل جاده ای و  (دارای گذرگاه عابر پیاده) و دو پل ریلی و زیرساخت‌های ارتباطی و تامین انرژی احداث می‌شود.

روابط نزدیک تاریخی آذربایجان و ایران در حوزه فرهنگی و انسانی در حوزه اطلاع رسانی نیز مشاهده می‌شود. همکاری خبرگزاری‌های رسمی آذرتاج و ایرنا نقش مهمی در همکاری در این زمینه ایفا می‌کنند. توافقنامه همکاری بین آذرتاج و ایرنا در ۵ آوریل ۲۰۱۱  در باکو امضاء شد. امضای این توافقنامه یک مبنای حقوقی محکم برای همکاری نزدیک بین دو رسانه برجسته کشورهای دوست ایجاد کرد.

خبرگزاری های ملی دو کشور در قالب نهادهای بین المللی رسانه‌ای نیز همکاری نزدیک دارند. یکی از این سازمان‌ها، سازمان خبرگزاری های آسیا و اقیانوسیه (OANA) است. چهل و سومین نشست کمیته اجرایی OANA در سپتامبر ۲۰۱۸ به عنوان بخشی از ریاست AZERTAC بر سازمان خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه در تهران برگزار شد. در این نشست که در ایران برگزار شد، مسائل مربوط به حمایت اطلاعاتی برای توسعه روابط دو کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

تا به امروز بیش از ۱۵۰ سند بین دو کشور امضاء شده است، ۲۴ همایش و نشست تجاری برگزار شده است. حجم تجارت از مرز ۵۰۰ میلیون دلار گذشت. اعتماد متقابل انگیزه مثبتی به همکاری در زمینه سرمایه گذاری داده است. کارآفرینان ایرانی ۳.۵ میلیارد دلار در کشورمان سرمایه گذاری کرده اند.

در حال حاضر ۱۶۱۴ شرکت ایرانی در آذربایجان در صنعت، ساختمان، خدمات، تجارت، حمل و نقل، کشاورزی و سایر زمینه‌ها فعالیت می‌کنند. بهره برداری موفقیت آمیز کارخانه خودروسازی خزر در منطقه صنعتی نفتچالا نمونه بارز مشارکت سرمایه گذاری مثمر ثمر است و زمینه مساعدی را برای اجرای طرح‌های جدید ایجاد می‌کند.

تعداد گردشگرانی که از ایران به آذربایجان سفر می‌کنند چندین برابر شده است. با توجه به تعداد اتباع خارجی که از طریق “آسان ویزا” ویزا دریافت می‌کنند، اتباع ایرانی پیشتاز هستند. از اول دسامبر ۲۰۱۹، روادید شهروندان ایرانی که به جمهوری خودمختار نخجوان سفر می‌کنند،  لغو شد.

ارتش سرافراز آذربایجان در طول جنگ ۴۴ روزه مناطق مرزی با ایران را نیز از اشغال ارمنستان آزاد کرد که فرصت‌هایی برای گسترش روابط دو کشور ایجاد کرد. الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان در دیدار از منطقه مرزی آزاد شده، مرز آذربایجان و ایران را مرز دوستی و برادری خواند. قرار شد تعدادی از شرکت‌های ایرانی در بازسازی قره باغ مشارکت کنند.

با توجه به همه این موارد ذکر شده می‌توان گفت روابط ایران و آذربایجان مبتنی بر اعتماد متقابل، احترام و صمیمیت است. همه اینها بیانگر آن است که همکاری بین دو کشور همسایه و دوست تعمیق خواهد یافت و به سطح مشارکت راهبردی خواهد رسید.

به گزارش مجاهدت از مشرق، رئیس جمهور جمهوری آذربایجان روز سه شنبه در پیامی به «جو بایدن» همتای آمریکایی خود، خواهان مشارکت شرکت‌های آمریکایی در بازسازی سرزمین‌های آزاد شده در منطقه «قره‌باغ کوهستانی» از دست ارمنستان شد.

 به گزارش مجاهدت از خبرگزاری «آذرتاج» در بخش از پیام «الهام علی‌اف» آمده است: «امروز  آذربایجان دولتی است که سیاست‌های مستقلی را بر اساس خواست و منافع مردم خود دنبال می‌کند. آزادسازی اراضی تاریخی آذربایجان به تهاجم نظامی تقریباً ۳۰ ساله ارمنستان پایان داد، زیرا کشور ما خود  قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را که تقریباً ۳۰ سال تنها روی کاغذ مانده بود، اجرا کرد. ما به‌عنوان طرفدار صلح، آماده‌ایم تا مذاکرات بر سریک معاهده صلح با ارمنستان بر اساس اصول اساسی حقوق بین‌الملل مانند تمامیت ارضی، حاکمیت و عدم تخطی از مرزهای شناخته شده بین‌المللی کشورمان را آغاز کنیم.  امیدواریم که ایالات متحده از دستور کار صلح آذربایجان بر اساس چشم انداز آینده حمایت کند.»

علی‌اف با تشکر از جو بایدن به خاطر نامه تبریک به مناسبت عید نوروز، گفت: «کار بازسازی پس از جنگ در سراسر سرزمین‌های آزاد شده ما در حال انجام است. ما خوشحال خواهیم شد که شرکت‌هایی از ایالات متحده نیز در این فرآیند مشارکت داشته باشند. من معتقدم که به عنوان دوستان و شرکا، به تلاش‌های مشترک بیشتر برای توسعه همکاری‌هایمان با توان بالقوه  قابل توجه در همه زمینه‌ها به خاطر منافع و رفاه مردم دو کشور ادامه خواهیم داد.»

آمریکا چندی قبل از اختصاص کمک ۵۰۰ هزار دلاری برای مین روبی در جمهوری آذربایجان، خبر داده بود. باکو  پیشتر نیز علاقمندی برای حضور شرکت‌های آمریکایی در روند بازسازی سرزمینهای آزاد شده این کشور در قره باغ را اعلام کرده بود.

جنگ بین باکو و ایروان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی در تاریخ نهم نوامبر ۲۰۲۰ (۱۹ آبان ۱۳۹۹) با توافق آتش‌بس به امضای «نیکل پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه  پایان یافت و  روسیه به عنوان میانجی این توافق نقش‌آفرینی کرد.

جمهوری آذربایجان در این دور از درگیری‌ها مناطقی از جمله قره باغ  را از اشغال ارمنستان خارج ساخت. این دو کشور هنوز در خطوط مرزی درگیری‌ دارند، هرچند که دو طرف مدعی اتخاذ موضع آشتی جویانه هستند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، حسین امیرعبداللهیان و «جیحون بایراموف» وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان امروز (جمعه) هشتم بهمن ماه تلفنی درباره توسعه همکاری‌های دوجانبه و تحولات منطقه گفت‌وگو و تبادل نظر کردند.

وزیر امور خارجه کشورمان در این گفت‌وگو به دیدار روسای جمهور دو کشور و همچنین سفر وزیر راه جمهوری اسلامی ایران به باکو و سفر وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به ایران اشاره کرد و آن را نشانه مناسبات خوب دو کشور همسایه خواند.

گفتنی است رستم قاسمی وزیر راه در هفته گذشته سفری به باکو داشت و  «ذاکر حسن‌اف» وزیر دفاع جمهوری آذربایجان نیز به تهران سفر و ضمن دیدار با وزیر دفاع با آیت‌الله رئیسی نیز دیدار کرد.

* تکرار دعوت رئیسی از علی اف

امیرعبداللهیان با ابلاغ سلام آیت‌الله رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران به الهام علی اف رئیس جمهور آذربایجان، مراتب دعوت آیت‌الله رئیسی از رئیس جمهور آذربایجان برای سفر به ایران را به همتای خود ابلاغ کرد.  

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با اشاره به توافقات و پروژه‌های عمرانی مشترک بین دو کشور، همچنین سایر موافقتنامه‌های همکاری، ضرورت پیگیری برای عملیاتی شدن هر چه زودتر این توافقات را یادآور شد.

امیرعبداللهیان همکاری دولت آذربایجان در انتقال جمعی از ایرانیان زندانی در آذربایجان به ایران را خوب و قابل تقدیر خواند و ابراز امیدواری کرد نشست کمیسیون مشترک کنسولی بین دو کشور بزودی در باکو برگزار شود.  

لازم به ذکر است با همکاری وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزارت دادگستری و در چارچوب موافقتنامه انتقال محکومان بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در هفته اخیر ۲۱ زندانی ایرانی از جمهوری آذربایجان برای سپری کردن دوران محکومیتشان به ایران منتقل شدند.

* تسهیل و تسریع در صدور روادید بین دو کشور

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با اشاره به روابط خوب جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان، خواستار تسهیل و تسریع در صدور روادید بین دو کشور به خصوص برای دانشجویان و تجار ایرانی شد.   

امیرعبداللهیان همچنین با اشاره به سفر قریب‌الوقوع گروه دوستی پارلمانی جمهوری اسلامی ایران به باکو، ابراز امیدواری کرد که همکاری بین پارلمان‌های دو کشور به موازات همکاری‌ها در سایر عرصه‌ها توسعه و گسترش یابد.

وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به سفر رئیس جمهور اسلامی ایران به استان‌های شمالی کشور، بر اهمیت توسعه همکاری‌های استان‌های مرزی دو کشور تأکید کرد.

* امیدواری بایراموف برای سفر به تهران در آینده نزدیک

جیحون بایراموف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان نیز در این گفت‌وگوی تلفنی با ابراز خرسندی از روند توسعه همکاری‌های دو کشور در ماه‌های اخیر، از برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور خبر داد و گفت: در تلاش هستیم تا این کمیسیون در زمان مقرر برگزار شود.

 وی همچنین با استقبال از پیشنهاد وزیر امور خارجه کشورمان، برای برگزاری کمیسیون مشترک کنسولی دو کشور در باکو اعلام آمادگی کرد.

وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان ضمن استقبال از دعوت همتای ایرانی خود برای سفر به تهران، ابراز امیدواری کرد که در آینده نزدیک به ایران سفر کند.  

وی همچنین با اشاره به دیدار روسای جمهور دو کشور در ماه نوامبر بر پیشبرد و عملیاتی کردن توافقات صورت گرفته بین  روسای جمهور دو کشور و اجرایی شدن طرح‌ها و پروژه های مشترک بین دو کشور تأکید کرد.

بایراموف دیدار اخیر روسای جمهور دو کشور در عشق آباد را تاریخی خواند و سلام‌های رئیس جمهور آذربایجان را به آیت‌الله رئیسی ابلاغ کرد.

گفتنی است حسین امیرعبداللهیان اول دی ماه سالجاری سفری یک روزه به باکو داشت و ضمن دیدار با الهام علی اف با همتای خود نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.  وزیر خارجه جمهوری آذربایجان در دیدار امیرعبداللهیان و در پاسخ به دعوت همتای ایرانی گفت که در آینده‌ای نزدیک به تهران سفر خواهد کرد.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در دیدار با الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان بر دعوت آیت‌الله رئیسی از همتای آذربایجانی برای سفر به تهران مجددا تأکید کرد.

گفتنی است وزرای خارجه دو کشور در این مدت چندین بار با هم تماس تلفنی داشتند و در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک و همچنین  اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در عشق آباد و نشست وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در اسلام آباد با یکدیگر دیدار کرده بودند.  وزیر امور خارجه کشورمان دیدارش با همتای آذربایجانی در عشق آباد را مثبت و دوستانه خوانده بود و با بیان این‌که دو کشور و دو ملت فراتر از همسایگی، خویشاوند هستند، اعلام کرد: به توسعه مناسبات با همسایگان ادامه خواهیم داد.