امام حسین(ع)

به گزارش مجاهدت از مشرق، فردا بیست و هشتم صفر المظفر سالروز شهادت جانسوز کریم اهل بیت عصمت و طهارت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام است. یکی از شیوه‌های موفق امامان علیهم السلام تربیت شاگردان مؤثر و انتشار آنان در میان شهرها بوده است. هر امامی توسط شاگردان تراز اول خود توانسته اند معارف بلند اهل بیت را به میان مردم منتقل سازد. امام مجتبی علیه السلام همراه با تربیت نیروهای متخصص انزجار و تنفر از معاویه را آشکار و بی پرده منتشر می‌کردند.

امام حسن مجتبی (ع) در هر زمانی که فرصت می‌یافت، مشروعیت حکومت معاویه را زیر سوال می‌برد و تبلیغات مسموم امویان را خنثی می‌کرد. همچنین مردم را نسبت به زیرپا گذاشتن و عمل نکردن به مواد صلح نامه توسط معاویه آگاه می‌کرد.کریم اهل بیت (ع) روشنگری خود را با راه‌هایی همچون نامه نگاری و خطبه خواندن به دیگران منتقل می‌کرد. استراتژی امام در معرفی ماهیت حکومت معاویه و اهداف شوم او بسیار مؤثر بود؛ زیرا مردم ماهیت حکومت معاویه را از زبان پسر رسول خدا می‌شنیدند. یک نمونه از روشنگری امام اینکه وقتی کاروان امام از کوفه سوی مدینه به حرکت درآمد هنوز از کوفه فاصله نگرفته بود که فرستاده معاویه به آن حضرت رسید تا او را به کوفه بازگرداند و با گروهی از خوارج که بر او شوریده بودند بجنگد، امام از بازگشت امتناع ورزید و به معاویه نوشت: اگر ترجیح می‌دادم با مسلمانی بجنگم، از تو شروع می‌کردم اینکه می‌بینی دست از تو برداشته ام به جهت مصلحت مسلمانان و جلوگیری از ریختن خون آنان است.

امام با راه اندازی حلقه‌های علمی و دینی و رفع ابهام و اجمال از دین و نشر علوم مختلف، برای اهل بیت علیهم السلام مرجعیتی دینی و علمی ایجاد کردند. مرجعیت علمی و دینی امام علیه السلام به گونه‌ای پیش رفت که هرکسی موضوعی از علوم را نمی‌دانست آگاه بود که تنها راه دریافت آن مدینه و خانه امام مجتبی علیه السلام است. این ویژگی باعث شده بود که حتی معاویه و پیروان او، منشأ علم. شرافت و دیانت را امام حسن (ع) معرفی می‌کردند.

یکی از راهکارهای امام در دوران امامت بعد از صلح، تحقق مرجعیت اجتماعی برای اهل بیت علیهم السلام بود. امام با احسان و مهربانی به مردم و کمک به ایتام و فقرا و مستمندان این مرجعیت را ایجاد کرده بود. امام به گونه‌ای رفتار کرده بود که هر فرد فقیری به مدینه می‌آمد خانه حضرت را نشان او می‌دادند. امام با این شیوه افراد بسیاری را به آموزه‌های دینی آشنا می‌کردند و حقیقت و واقعیت حکومت ظلم و جور بنی‌امیه و معاویه را نشان می‌دادند.امام در دوران صلح و صبر نه تنها با معاویه همکاری نداشتند بلکه شیوه مبارزه خود با معاویه را از شیوه نظامی به شیوه فرهنگی تبدیل کردند و نگذاشتند فعالیت ضد دینی معاویه مایه از بین رفتن دین جدش پیامبر اعظم (ص) شود.

امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان که پس از درگذشت علامه سیدعبدالحسین شرف‌الدین، رهبری دینی و اجتماعی مردم صور و پس از آن شیعیان لبنان را برعهده گرفت در مقاطع گوناگون و با استفاده از فرصت مناسبت‌های دینی و آئینی تلاش می‌کرد ضمن آشنایی طبقات مختلف مردم شیعه لبنانی با اعتقادات دینی و مذهبی، یاری کننده آنها در موج‌های سنگین تبلیغاتی ادیان و مذاهب دیگر باشد. امام موسی صدر در سخنرانی خود در مرکز مطالعات اسلامی (معهد الدراسات الاسلامیة) در صور به تبیین رویکرد امام حسن (ع) و تفاوت اقدام ایشان با قیام امام حسین (ع) می‌پردازد و می‌گوید: «همه امامان نور واحد هستند. هریک از امامان اگر به جای امام حسن (ع) بود، همان می‌کرد که او کرد و همان موضعی را می‌گرفت که او گرفت. نقش امام حسن (ع) در میان امامان، نقش فداکاری و نقش سرباز گمنام بود. امام شرف‌الدین در مقدمه ارزشمندی که بر کتاب «صلح الحسن» اثر شیخ راضی آل یاسین نوشته است، پس از مبحثی مفصل درباره موضع امام حسن (ع)، گفته است:

برای امام ممکن نبود که جهاد کند، زیرا اصحاب او، و حتی برخی از خویشان او، به وی خیانت کردند؛ همچنان‌که نمی‌توانست همانند امام حسین (ع) جانفشانی و فداکاری کند، زیرا اوضاع و احوال عمومی جامعه آماده نبود. فداکاری و جانفشانی شرایط خاص و فراهم بودن ابزار و زمان مناسب می‌طلبد. اگر دوره امام حسن را بررسی کنیم و در نظر آوریم که معاویه خواستار برقراری صلح و پرهیز از ریختن خون مسلمانان بود و آن گونه که نقل شده، او را کاتب وحی می‌دانستند و «خال المؤمنین» می‌خواندند؛ در چنین وضعیتی امت از نیت واقعی دشمنان اسلام ناآگاه بود.

در حالی که در زمان قیام امام حسین (ع) شرایط آماده، چهره‌ها آشکار، پرده‌ها برافتاده و همه‌چیز روشن بود؛ وجدان‌ها در خواب غفلت فرو رفته و مردمان هراسان و بیمناک بودند. در چنین وضعیتی، اقدام امام حسین (ع) همچون ضربه‌ای بود که وجدان مردم را بیدار کرد و هرچیزی را در جایگاه خود قرار داد. این حرکت اثر خود را گذاشت، به‌گونه‌ای که از همان ساعت‌های نخستین شهادت امام، قیام بر ضد امویان آغاز شد و تا انقراض حکومت آنان ادامه یافت و حتی آثار و ته‌مانده‌های آنان را نیز در طول تاریخ محو کرده و خواهد کرد.

فداکاری امام حسین (ع) در زمان مناسب خود صورت گرفت و این، امام حسن (ع) بود که زمینه را برای امام حسین فراهم کرد. سید شرف‌الدین پس از این مقدمه می‌گوید که واقعه کربلا (یعنی شهادت امام حسین (ع) در کربلا، نخست، حسنی است و بعد، حسینی. سپس می‌افزاید که رویدادنخیله (یعنی آنچه بر امام حسن (ع) گذشت) از نظر جانفشانی و فداکاری، ریشه‌دارتر از روز عاشوراست. بر این اساس، اگر بگوییم امام حسن (ع) نقش سرباز گمنام را دارد (امام حسین در هنگام شهادت امام حسن، به این نقش اذعان کرده است) و اگر بگوییم نقش جانفشانی مطلق دارد، سخن مبالغه‌آمیزی نگفته‌ایم.البته، امام حسن (ع) ویژگی‌ها و نقش‌های دیگری مانند هدایت‌گری و ارشاد و آموزش نیز داشت که میان همه امامان پس از رسول خدا مشترک بود. اما نقش خاص او، فداکاری مطلق، چه در عصر خویش و چه پس از شهادت و چه در طول تاریخ است.»

سلام به معنای سلامتی و امنیت و یکی از نام های خداست. این واژه ۴۲ بار در قرآن آمده که به معنای تسلیم شدن، درود گفتن و در امان بودن هم آمده است. راغب اصفهانی در کتاب مفردات می نویسد: «سلام به‌معنای سلامتی و پیراستگی از آفات ظاهری و باطنی است».

مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر آیه ۹۱ سوره نساء می نویسد: سلام از سِلم به‌ معنای صلح بودن، آرام بودن و در امان بودن است… هر قوم و ملتی یک نوع تحیت دارد ولی اسلام گفته وقتی همدیگر را می‌بینید به هم سلام بکنید و این سلام، شعار اسلام است.

پیامبر خدا یکی از ویژگی های امت خود را افشای سلام دانسته و فرمود مقصود از افشای سلام این است که از سلام کردن بر هیچ مسلمانی بخل نورزند.

حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری، پژوهشگر مذهبی گفت: سلام کردن یک پیام بسیار زیبایی دارد که دربردارنده تمام خیرات برای طرف مقابل است.

استاد معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان ادامه داد: در دعای این روز افشاء و ظاهرسازی سلام را از خدا طلب می کنیم. منظور از افشای سلام این است که در گفت و گوهایی که با دیگران داریم، ابراز سلام داشته باشیم و با سلام کردن پیام صلح و دوستی و ارتباط صمیمانه را به طرف مقابل منتقل نماییم.

شاه فضل قمصری اضافه کرد: مفهوم سلام کردن این است که ما به طرف مقابل اعلام می کنیم به او علاقمند هستیم و آرزوی توفیق و سلامتی و برکت برای او داریم. افشاء سلام یعنی شخص مقابل از طرف ما مورد آسیب نخواهد بود و ما برای موفقیت او دعا می کنیم و برای برون رفت از مشکلات برای او دعا می کنیم. در واقع سلام یک پیام بسیار زیبایی است که در بردارنده تمام خیرات برای طرف مقابل می باشد.

در روایات آمده است بخیل‌ترین بخیل کسانی هستند که به یکدیگر سلام نمی‌دهند. پیامبر اکرم همواره در سلام کردن به دیگران پیشی می گرفتند.

رسول اکرم (ص) کودکان را دوست داشتند و همیشه به یاران خود می گفتند تا زمانی که زنده هستند سلام کردن به کودکان را ترک نخواهند کرد. آن حضرت به هر کس برخورد می ‏کردند، از بزرگ و کوچک، ثروتمند و فقیر، سلام می‏ کردند. پیامبر (ص) فرمود «صله ارحام کنید حتی با یک سلام کردن».

در روایتی از آن حضرت نقل شده است که سلام کردن، مستحب ولی جواب آن واجب است و در روایتی دیگر فرمود نزدیک‌ترین مردم به خدا و رسولش کسی است که گفتارش را با سلام آغاز کند.

در پاداش سلام کردن همین روایت از امام حسین (ع) کافی است که فرمود: سلام کردن۷۰ پاداش دارد که ۶۹ پاداش برای سلام کننده و یکی برای پاسخ دهنده است.

در احکام فقهی نماز آمده است که اگر در حال نماز باشیم و کسی سلام کرد، باید جواب آن فرد را بدهیم. یعنی اگر شخصی وارد بر نمازگزار شد و گفت «سلام علیکم» نمازگزار کلام نماز را متوقف کرده و می گوید «سلام علیکم» و سپس نماز را ادامه می دهد. البته اگر نمازگزار جواب فرد سلام دهنده را ندهد گناه انجام داده اما این گناه منجر به باطل شدن نماز نمی‌شود.