امین حیایی

به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، طبق گزارش و آمارهای سال ۲۰۱۳ مرکز تحقیقات و پژوهش‌های استراتژیک انگلیس ویژه ادیان و مذاهب موسوم به «لیوفرم»، تعداد شیعیان جهان ۴۰۰ میلیون نفر تخمین داده شده است که بیشتر آن‌ها در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس زندگی می‌کنند و ایران، عراق، آذربایجان و بحرین کشورهایی با اکثریت جمعیتی شـیعه و کشورهای هند، عربستان، افغانستان و پاکستان دارای جمعیت قابل توجه شیعه می‌باشند.

نقش امام رضا علیه‌السلام در قاموس احادیث شیعه

اگر احادیث شیعه را یک بدنه حساب کنیم هر امامی در این بدنه نقش ویژه‌ای دارد. ما فقه شیعه را فقه جعفری می‌خوانیم، فقه ما غالبا احادیث امام باقر علیه‌السلام و امام صادق‌ علیه‌السلام است، اگر فقه ما فقه جعفری است، اعتقادات ما رضوی است و بیشتر احادیث اعتقادی و کلامی ما از امام رضا علیه‌السلام روایت شده است.

امام رضا علیه‌السلام در مجموعه‌ی احادیث شیعه چه نقشی دارد؟

چیزی که امام رضا علیه‌السلام را از بقیه ائمه علیهم‌السلام جدا کرده چه چیزی است؟ غالب احادیث اعتقادی و بخش اعظمی از احادیث کلامی که اعتقادات شیعه را بیان کرده‌اند از امام رضا علیه‌السلام است. برای رسیدن به این نکته ذکر یک مقدمه لازم است.

سن امام رضا علیه‌السلام ۵۵ سال است. ۲۰ سال دوره امامت ایشان و ۳۵ سال به عنوان محدث و راوی و استاد حدیث بوده است. از سال ۱۸۳ تا ۲۰۳ که به امامت رسیدند

چه اتفاقی در دوران امامت ایشان رخ داد که غالب احادیث ایشان احادیث اعتقادی شد؟

دو رخداد مهم باعث شد بیشتر احادیث امام رضا علیه‌السلام اعتقادی و کلامی باشد. اگر یک دهم اصحاب رسانه‌ای که الان هستند در آن زمان بودند دهها برابر این احادیث از ائمه علیه‌السلام به ما می‌رسید. امام رضا علیه‌السلام در این تقریبا سه سال( ۲ سال و ۵ ماه ) که به مقام ولایت عهدی رسیدند اصحاب رسانه در اختیار داشتند. اینکه کاتبانی از طرف خلیفه مامور نوشتن سخنان امام بودند. این امر باعث شد که احادیث امام رضا علیه‌السلام از سه امام بعدی(امام جواد علیه‌السلام، امام هادی علیه‌السلام و امام عسکری علیه‌السلام) بیشتر باشد. با وجود اینکه امامت آنها بیشتر از ۵۰ سال بود. این بخاطر وجود اصحاب رسانه است. کاتبان در دو برهه زمانی یعنی دوره امام علی و امام رضا علیه‌السلام از بقیه دوره‌ها بیشتر بودند و روایات زیادی از این دو امام داریم و صادقین علیهم‌السلام نیز چون شاگردان زیادی داشتند در نقش روات عمل کرده و روایات زیادی از آن بزرگواران نیز به ما رسیده است و انان در واقع کار رسانه ای انجام می‌دادند.

تعداد علاقه‌مندان و اراتمندان به امام رضا (ع) و اهمیت ایشان به عنوان امام هشتم شیعیان و حتی ارادت بسیاری از علما و غیر شیعیان به حضرت، می‌تواند نشان دهنده ظرفیت عظیم این شخصیت ممتاز برای معرفی به جهان باشد درحالی که تعداد آثار تولید شده سینمایی درباره حضرت هنوز به لحاظ کمیت و کیفیت برای عرضه جهانی و اغناسازی مخاطبین قانع کننده نیست. 

مجموعه «ولایتِ عشق» مهدی فخیم‌زاده

ولایتِ عشق مجموعه‌ای تلویزیونی درباره امام رضا(ع) به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده که در سال ۱۳۷۹ش از شبکه اول تلویزیون ایران پخش شد. این مجموعه تلویزیونی ۳۰ قسمتی که ساخت آن دو سال و نیم به طول انجامیده روایت سال‌هایی است که امام‌رضا(ع) تحت فشار مأمون عباسی، مجبور شد تا به شهر مرو رفته و ولایتعهدی وی را بپذیرد و در نهایت به دست مأمون به شهادت برسد.

۱۲ قسمت ابتدایی این مجموعه، درباره مرگ هارون، جنگ دو فرزند پسر هارون بر سر جانشینی پدر و در نهایت خلافت مأمون، ۱۵ قسمت میانی سریال درباره چگونگی تحمیل ولایتعهدی مأمون به امام رضا(ع) و سه قسمت پایانی درباره حرکت مأمون به سوی بغداد و شهادت امام‌رضا(ع) است.

بخش‌هایی از سریال ولایت عشق در لوکیشن شهر کوفه در شهرک سینمایی و تلویزیونی ایران (شهرک سینمائی غزالی سابق) فیلمبرداری شده است که پیش از آن برای تهیه سریال امام علی(ع) در سال ۱۳۷۱ ساخته شده بود. این لوکیشن در زمینی به مساحت ۶۲ هزار متر مربع و با معماری عربی دوران پس از ظهور اسلام طراحی شد. مجموعه‌های تلویزیونی دیگری مانند تنهاترین سردار، طفلان مسلم، و آخرین دعوت نیز در همین محل فیلمبرداری شده است. بخش هایی نیز در بیابان های اطراف شهرستان رباط کریم در استان تهران تصویربرداری شده است.

آهنگسازی موسیقی متن سریال ولایت عشق توسط بابک بیات و خوانندگی تیتراژ آن با اجرای محمد اصفهانی است. اشعار فارسی سریال از فصیح الزمان شیرازی و اشعار عربی از دعبل خزاعی است.

سریال ولایت عشق، مدتی پس از پایان پخش، به صورت تله‌فیلم سینمایی با همین نام تدوین و در ۲ دی ۱۳۹۳ش از شبکه اول تلویزیون ایران پخش شد. این سریال در قالب رادیو‌فیلم، از آذر سال ۱۳۹۳ از رادیو نمایش به روی آنتن رفت.

سریال ولایت عشق، در تابستان سال ۱۳۹۷ش به زبان‌های فرانسه و ولوف (زبان رسمی سنگال) در داکار ترجمه شد. همچنین در شبکه الکوثر به زبان عربی ترجمه و در دو شبکه آی‌فیلم و الکوثر با عنوان «غریب طوس» پخش شده است. این سریال به زبان ترکی هم دوبله و پخش شده است.

در این سریال برای اولین بار در محصولات سینمایی، نور به جای چهره امام معصوم به نمایش درآمد و صدای امام نیز به صورت دیالوگ مستقیم پخش شد و فرخ نعمتی، محمد صادقی، اکبر زنجانپور، دانیال حکیمی، بیژن امکانیان، فریماه فرجامی، بیتا فرهی، رامبد جوان، داوود رشیدی، لادن طباطبایی، مریلا زارعی، فتحعلی اویسی، عنایت‌الله بخشی، سیروس گرجستانی، سیروس ابراهیم‌زاده، احمد نجفی، غلامرضا طباطبایی، عنایت‌الله شفیعی، مهدی فخیم‌زاده، حبیب اسماعیلی، حبیب دهقان‌نسب، عباس امیری، ولی‌الله مؤمنی، مظفر مقدم، کاظم هژیرآزاد، فخرالدین صدیق‌شریف، شیرین کاظمی، لیدا جوادی، سیروس کهوری نژاد، رامسین کبریتی، میرحسین معلومی، محسن زهتاب، محمدرضا ایزدی یکتا، میرصلاح حسینی، علی امجدی، اردشیر تفتی، محمدحسین زوارکعبه، احمد مایانی، مهرداد بازرگانی، حسین ایل بیگی، مهدی میامی، رضا سعیدی، محمود بنفشه‌خواه، لیلا برخورداری، اتابک نادری، سعیده عرب و نسرین خسروانی بازیگران آن بودند.

نگاهی به فیلم‌های سینمایی با موضوع امام رضا (ع)

«هر شب تنهایی» و «شب» از رسول صدرعاملی

«هر شب تنهایی» خط سیر عاشقانه‌ای را به کارگردانی رسول صدرعاملی دارد. عطیه نویسنده و مجری یک برنامه خانوادگی رادیوست. او هر روز به سؤالات شنوندگان این برنامه پاسخ می‌دهد و به آنها توصیه می‌کند با همسرشان چگونه رفتار کنند، تا زندگی زناشویی بهتری داشته باشند. عطیه به شهر مقدس مشهد آمده است، اما او درگیر مناسبات خود و همسرش است و مشکلی دارد که حل نشدنی است و…

لوکیشن اصلی این فیلم سینمایی مشهد مقدس و صحن آستان قدس رضوی است که لیلا حاتمی و حامد بهداد به عنوان یک زوج فرهنگی در مقابل یکدیگر بازی می کنند.این فیلم سینمایی را کامبوزیا پرتوی به نگارش درآورده است و تهیه کنندگی آن را سید کمال طباطبایی بر عهده داشت.

فیلم سینمایی «شب»

اما کار در سینما و ساخت آثار سینمایی با مضمون امام رضا (ع) به اینجا ختم نمی‌شود و اگر نگاهی به کارنامه حرفه‌ای مرحوم خسرو شکیبایی داشته باشیم، می‌توانیم به فیلم سینمایی «شب» و بازی مرحوم خسرو شکیبایی،‌ عزت الله انتظامی و امین حیایی اشاره کنیم.

فیلم سینمایی «شب» نیز، مانند فیلم سینمایی «هرشب تنهایی» اثری از رسول صدرعاملی است که نگارش آن را کامبوزیا پرتوی برعهده داشت و داستان گروهبانی را برای تحویل دادن مجرمی سابقه دار به زندان بیان می کرد.

در ادامه داستان می بینیم که گروهبان برای تحویل دادن مجرمی سابقه دار به زندان یکی از شهرستانها، مجبور می‌شود که به همراه مجرم و دستبند، شبی را در مشهد بگذراند و با اتفاقات مختلفی روبرو شود. «شب» از جمله آثار سینمایی رسول صدرعاملی است که توانست در بیست و ششمین دوره از جشنواره فیلم فجر عنوان بهترین بازیگر مرد را نصیب امین حیایی کند.

«در انتظار معجزه»

همچنین این فیلم سینمایی جایزه بهترین فیلم را در جشنواره مذهب ایتالیا کسب کرده است. «در انتظار معجزه» فیلمی به کارگردانی رسول صدرعاملی ساختهٔ سال ۱۳۸۸ است. فیلم درباره امیر و مهرانه زن و شوهری است که چشم دیدن یکدیگر را ندارند. ازدواج سه سال پیش آنها اشتباه بوده و زندگی جهنمی آنها امانشان را بریده اما ناگزیرند یک شبانه روز یکدیگر را تحمل کنند.

«بیا از گذشته حرف بزنیم» درباره سه زن سالمند است که به قصد زیارت و سیاحت عازم مشهد می شوند که در آنجا اتفاقاتی برای آنها رخ می‌دهد. ثریا قاسمی، پوراندخت مهیمن، مرحوم مهین‌ شهابی، بازیگران و سعید نعمت‌اله کارگردان این فیلم بودند.

مستند «رضای رضوان» مجید مجیدی

مستندهایی در خصوص امام رضا (ع) ساخته شده است اما «رضای رضوان» به کارگردانی مجید مجیدی یکی از مستندهای مطرحی که درباره حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) است.«زائر غریب» نام یک مجموعه تلویزیونی ایرانی به کارگردانی «اکبر صادقی» است که در سال ۱۳۷۴ تولید و از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است.

راننده اتوبوسی به نام «فیصل» که خود از عاشقان امام هشتم شیعیان است؛ سال‌هاست که زائران مشتاق و تهیدست مرز ایران و پاکستان را به صورت کاروان، به مشهد و زیارت امام رضا (ع) می‌برد. از طرفی برادر فیصل، مردی فرصت‌طلب و سودجو است که با سوءاستفاده از اعتمادِ نیروهای انتظامی به «فیصل» در پاسگاه‌های بین راهی، محموله قاچاقی را در اتوبوس او جاسازی می‌کند.

در انتها، مأموران از نقشه شوم او آگاه می‌شوند و او را به دام می‌اندازند.بازیگران این فیلم عبارتند از: گرشا رئوفی، حسین ملا قاسمی، نعمت الله گرجی، مرتضی احمدی، فرخ لقا هوشمند، مهری مهرنیا، مهری ودادیان، سروش خلیلی، داوود اسدی، روح الله مفیدی، سید حسن رضایی، صابر هنرمند، مهرناز فاطمی، صفر کشکولی، رحیم نائمی، اکبر وارث، محمد ابراهیم مهدی زاده و…

«روز هشتم» به کارگردانی مهدی کرم‌پور

«روز هشتم» به کارگردانی مهدی کرم‌پور با بازی مرحوم انوشیروان ارجمند، علیرضا خمسه، امیر حسین مدرس، فرزاد حسنی و مرحوم عسل بدیعی پخش شد. در این اثر، برای سه شخصیت فیلم مسائل و مشکلاتی به وجود می‌آید که در سایه توسل به امام رضا (ع) و توجه حضرتش رفع می‌شود.

داستان فیلم «زیارت» صادق میرکرمیار

داستان فیلم «زیارت» صادق میرکرمیار با مردی آغاز می‌شود که برای رسیدن به طلب خود و پیدا کردن فرد بدهکار عازم مشهد می‌شود. او در این سفر زائران دیگری را می‌بیند که هر کدام به امید کرامتی از امام رضا (ع) عازم زیارت هستند. اردلان شجاع کاوه، حسن جوهرچی، ستاره اسکندری، کاوه سماک‌باشی و فریده سپاه منصور بازیگران این فیلم بودند.

«آوای نقاره‌ها» به کارگردانی جواد مزدآبادی

«آوای نقاره‌ها» به کارگردانی جواد مزدآبادی قصه چهار نفر را روایت می‌کند که در پایان در حرم امام رضا (ع) گره کارشان گشوده می‌شود. شهرام عبدلی، جلال طباطبایی، سیامک اشعریون، آهو خردمند، حسن اسدی و … از بازیگران این فیلم تلویزیونی بودند.

«بدون قرار قبلی» ساخته بهروز شعیبی

«بدون قرار قبلی»، آخرین ساخته بهروز شعیبی و به تهیه کنندگی محمود بابایی است. این فیلم محصول سال ۱۴۰۰ و در ژانر درام و اجتماعی ساخته شده است. «بدون قرار قبلی» روایتگر داستان بازگشت یک هنرمند به کشور پس از سال‌ها دوری است تا ادای دینی باشد به غم غربت هنرمندانی که سال‌ها در غربت زندگی کرده‌اند.

به گفته کارگردان این فیلم، نوشتن فیلمنامه آن حدود ۱۵ سال به طول انجامیده است. بدون قرار قبلی با نگاهی به داستانی از مصطفی مستور، تازه‌ترین ساخته بهروز شعیبی فیلمساز شناخته شده سینمای ایران است که در آن داستانی اجتماعی و تازه از روابط انسانی را دست‌مایه ساخت قرار داده است.

کارگردان: بهروز شعیبی، تهیه کننده: محمود بابایی، مدیر پروژه: علیرضا رضاداد، نویسنده: فرهاد توحیدی، مهدی تراب بیگی، مجری طرح: محمد حسین انصاری، مشاورپروژه: بهزاد هاشمی، مدیر تولید: امیر نشاط، مدیر فیلمبرداری:محمد حدادی، دستیار اول فیلمبردار:احمدرضا گودرزی، تدوین: عطا مهراد، عکاس:امید صالحی، مدیر صدابرداری:عباس رستگارپور، طراح صحنه: کیوان مقدم، طراح لباس:هدی میرزائی، طراح چهره پردازی: فاطمه کمالی، زهرا کمالی، مدیر تدارکات: محمود کریمی، جانشین تولید: کاظم نامنی، جلوه‌های ویژه میدانی: آرش آقابیک، جلوه‌های ویژه کامپیوتری: میلاد فرج الهی، سرپرست گروه کارگردانی و دستیار اول کارگردان: صالح غربی جوان، برنامه ریز: اشکان سپهر، منشی صحنه:غزل رشیدی، مشاور تهیه کننده: ایزدمهرآفرین.

علیرغم تولیداتی که طی سال‌های گذشته با موضوع امام هشتم شیعیان داشته است اما همچنان دست ما در عرصه سینما برای معرفی امام رضا (ع) خالی است و در این زمینه غفلت صورت گرفته است.

انتهای پیام/ 121