انتخابات ریاست جمهوری

به گزارش مجاهدت از مشرق به نقل از تارنمای خبر۷ ترکیه، رهبران ۶ حزب مخالف اردوغان رئیس جمهور و حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه در پایان نشست روز پنجشنبه خود اعلام کردند که به توافق اولیه برای نامزد مشترک خود رسیده‌اند، ولی این تصمیم را چند روز بعد اعلام خواهند کرد.

«کمال کلیچدار اوغلو» رهبر حزب جمهوری خواه خلق، «مرال آکشنر» رهبر حزب نیک(خوب)، «تمل کاراملا اوغلو» رهبر حزب سعادت، «گلتکین اویسال» رهبر حزب دموکرات، «علی باباجان» رهبر حزب جهش و دموکراسی(دوا) و «احمد داووداغلو» رهبر حزب آینده برای پیگیری اقدامات مشترک خود طی یکسال گذشته، ۱۲ بار جلسه مشترک تشکیل داده و قصد دارند تا اردوغان را در انتخابات پیش رو، پس از دو دهه از قدرت برکنار کنند.

این احزاب مخالف دولت ترکیه از حدود یک سال پیش با تشکیل ائتلافی با عنوان «ائتلاف ملت» و با نام «میز ۶ گانه» تلاشی را آغاز کرده‌اند تا اردوغان را از اریکه قدرت ریاست جمهوری به زیر بکشند، ولی حالا که زمان کمی برای برگزاری انتخابات باقی مانده است، از معرفی نامزد مشترک خود عاجز مانده‌اند.

اپوزیسیون ترکیه که تنها در صورت عملکرد ائتلافی و معرفی نامزد واحد، شانس پیروزی در برابر اردوغان را دارند، قرار بود در نشست ۱۳ فوریه ۲۰۲۳(۲۴ بهمن ماه ۱۴۰۱) نامزد نهایی خود را به صورت رسمی معرفی و اعلام کنند ولی به علت وقوع زلزله، این کار به تعویق افتاد.

رهبران این احزاب، پس از زلزله نیز اعلام کردند که قرار است امروز دوم ماه مارس نامزد نهایی خود را اعلام کنند ولی شواهد نشان می‌دهد که در جریان نشست مشترک امروز هم به توافق قطعی نرسیده‌اند.

رجب طیب اردوغان دیروز ۱۴ ماه مِی(۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲) را زمان برگزاری انتخابات همزمان پارلمانی و ریاست جمهوری این کشور اعلام کرد.

در حالی کمتر از ۲.۵ ماه به زمان برگزاری انتخابات همزمان ریاست جمهوری و مجلس ترکیه باقیمانده است، حزب حاکم «عدالت و توسعه» به همراهی حزب «حرکت ملی» از حدود ۲ ماه قبل «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور کنونی را به عنوان نامزد خود معرفی کرده‌اند.

پیش از این، تاریخ رسمی و قانونی انتخابات ترکیه برای ۱۸ ماه ژوئن ۲۰۲۳ ( ۲۸ خردادماه ۱۴۰۲) برنامه‌ریزی شده بود ولی اردوغان با جدی‌تر شدن انتقاد به قانونی نبودن حضور او در این رقابت و با تغییر تاریخ انتخابات، زمان آن را به ۱۴ ماه مِی (۲۴ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲) جلو کشید و همین امر موجب سردرگمی احزاب مخالف در تعیین راهبرد شکست اردوغان شد.

علاوه بر این ۶ حزب مخالف، حزب دموکراتیک خلق‌های ترکیه که نماینده جمعیت کُرد ترکیه محسوب می‌شود و بیش از ۱۱ درصد رای سنتی را در همه مناطق ترکیه از جمله در جنوب شرق این کشور دارد، از این ائتلاف احزاب مخالف کنار گذاشته شده است.

بر همین اساس، رهبران این حزب نیز که از مخالفان سرسخت اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه به شمار می‌روند، اعلام کرده‌اند که همچون انتخابات گذشته ریاست جمهوری، نامزد مستقل و اختصاصی خود را معرفی خواهند کرد.

علاوه بر این، چند حزب کوچک و مستقل که پایگاه رای بالایی هم ندارند، در عرصه سیاسی ترکیه حضور دارند که با توجه به زمان کم موجود تا برگزاری انتخابات، بعید است که بتوانند در ائتلاف‌های انتخاباتی و نتیجه آن تاثیر عمیقی بگذارند و رقابت انتخاباتی ترکیه بین ائتلاف “جمهور” شامل حزب حاکم عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی و ائتلاف “ملت” موسوم به “میز شش گانه” ادامه خواهد یافت.

انتخابات حساس پیش رو، سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ ترکیه و دومین دور انتخابات ریاست جمهوری این کشور پس از تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی و بیست و هشتمین دوره انتخابات مجلس این کشور محسوب می‌شود.

دوره ریاست جمهوری ترکیه پنج ساله است و منتخبان مردم در مجلس ترکیه نیز که ۶۰۰ عضو دارد، در مدت پنج سال بر کرسی می‌نشینند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه‌ای با یک شبکه تلویزیونی آمریکایی گفت که هنوز آماده تصمیم‌گیری برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ نیست.

بایدن تصریح کرد: من هنوز برای انجام این کار آماده نیستم.

اوایل این هفته، بایدن طی مصاحبه ای گفته بود که قصد دارد با وجود سنش برای انتخابات در سال ۲۰۲۴ دوباره نامزد شود اما هنوز تصمیم قاطعی در این خصوص نگرفته است.

به گزارش مجاهدت از مشرق از “نیو یورک پست”, وی درمیان رهبران حزب جمهوری خواه گفت: ما کارمان را آغاز می‌کنیم. من از نیوهمپشایر به عنوان نامزد ریاست جمهوری کار خود را آغاز می‌کنم.

ترامپ تاکید کرد: من جدی‌تری از گذشته و اکنون بیش از همیشه متعهد هستم.

ترامپ قرار است دومین کارزار انتخاباتی خود را در روز شنبه در کلمبیا واقع در کارولینای جنوبی برگزار کند.

روزنامه واشنگتن پست در مطلبی با اشاره به احتمال حضور منتقدان و حامیان دونالد ترامپ در رقابت‌های تعیین نامزد حزب جمهوریخواه برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴، فرماندار ایالت فلوریدا را رقیب اصلی رئیس جمهوری پیشین آمریکا معرفی کرد.

ران دوسانتیس، فرماندار فلوریدا، که به عنوان رقیب بالقوه ترامپ شناخته می‌شود، به تازگی تبلیغاتی را در گوگل و فیس بوک منتشر کرده و اگر چه هنوز داوطلب نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری نشده، اما به عنوان یک چهره محبوب در میان محافظه کاران ظاهر شده است.

او در انتخابات میاندوره‌ای امسال به راحتی پیروز شد و تنها نامزد حزب جمهوری خواه است که در نظرسنجی‌ها از ترامپ پیشی گرفته و خشم او را برانگیخته است.

با این حال، دوسانتیس تنها جمهوری خواهی نیست که اقدام‌های اخیرش، گمانه زنی‌هایی در مورد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ را باعث شده است. به نوشته واشنگتن پست، تیم اسکات، سناتور کارولینای جنوبی، که در انتخابات نوامبر نیز مجدداً پیروز شد، تبلیغات در فیس بوک را دوباره شروع کرده است.

چندین چهره دیگر از جمله مایک پنس، معاون رئیس جمهوری سابق و آسا هاچینسون، فرماندار آرکانزاس، که هر دو از منتقدین ترامپ به شمار می‌روند، در حال مذاکره با حامیان مالی هستند.

حتی در شرایطی که ترامپ با انتقادات و چالش‌های فزاینده‌ای مواجه است، نظرسنجی‌های اخیر او را به عنوان گزینه مورد علاقه برای کسب نامزدی حزب جمهوری‌خواه نشان می‌دهد. با این حال نتایج برخی از نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که دوسانتیس شکاف را کم کرده و پیشتازی ترامپ را کاهش داده است.

نظرسنجی ۱۶ تا ۱۸ دسامبر (۲۵ تا ۲۷ آذر) موسسه نظرسنجی مورنینگ کانسالت نشان می‌دهد که از میان چهار هزار و ۱۰۵ رأی ‌دهنده بالقوه جمهوری‌خواه، ترامپ حمایت‌ اکثریت را به دست آورده و ۴۸ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که قصد دارند به رئیس جمهور سابق رای دهند.

دوسانتیس با ۳۳ درصد در رده دوم بوده و پنس ۸ درصد اقبال عمومی را به دست آورده است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، بحران اقتصادی عمیق در ترکیه، تورم شدید، مباحث سیاست داخلی و کاهش محبوبیت «رجب طیب اردوغان» و حزب عدالت و توسعه (AKP) روزگار سختی را برای مردم این کشور رقم زده است. همین امر انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ترکیه که قرار است میانه های ماه ژوئن (۲ تیر ۱۴۰۲) برگزار شود را برای ترک ها حیاتی کرده است.

«مایکل روبین» تحلیلگر شناخته شده آمریکایی در تحلیلی که برای اندیشکده «موسسه امیکن اینترپرایز» نوشت، آورده است که ترکیه باید خود را برای آینده پس از «رجب طیب اردوغان» آماده کند زیرا روز بعد از خروج او از قدرت، ترک ها باید با مسائل پیچیده متعددی دست و پنجه نرم کنند.

این تحلیلگر مسائل بین الملل و کارشناس ترکیه، با بیان اینکه زمان دوره حکمرانی اردوغان رو به پایان است زیرا وی باید چند ماه بعد در انتخاباتی سخت شرکت کند، آورده است: اگرچه تاریخ دقیق پایان حکمرانی وی مشخص نیست اما او دیگر نمی تواند رقیب انتخاباتی خود را زندانی کند یا کودتایی را ترتیب بدهد. اما مدتی بعد از خروج وی از قدرت، حزب عدالت و توسعه (AKP) نیز محو می شود زیرا به غیر از حزب جمهوریخواه خلق (CHP) به رهبری «مصطفی کمال آتاتورک»، هیچ حزب سیاسی دیگری که توسط یک رهبر کاریزماتیک تأسیس شد، بعد از رهبرش جان سالم به در نبرد.

روبین تاکید دارد: حزب عدالت و توسعه هم اکنون در حال ضعیف شدن است زیرا اردوغان بیشتر خانواده اش را به جای حزب تبلیغ می کند. آنچه مردم ترکیه باید برای آن برنامه ریزی کنند، این است که چگونه آسیب هایی را که سیاست های اردوغان وارد کرده است، جبران کنند.

باور این موضوع سخت است که پذیرفت پس از اردوغان، ترکیه به سادگی به وضعیت قبلی باز خواهد گشت زیرا قدرت دو دهه ای اردوغان، نسلی متفاوت را در این کشور شکل داده است. بیش از ۳۰ میلیون ترکیه ای تحصیلات خود را با برنامه درسی مورد نظر اردوغان گذرانده اند. او بوروکراسی را تغییر داده و رویکرد ارتش را از شکل سکولار خود به اسلامگرایی تبدیل کرد.

این مقام سابق وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون)، مسائل گوناگونی را که ترکیه پس از پایان دوره اردوغان با آن روبرو می شوند، در چند محور چنین آورده است:

نخستین موضوع مورد نظر این کارشناس «اردوغان زدایی» ذکر شده و در مورد آن آورده است : یکی از جنجال برانگیزترین اقدامات پس از حمله سال ۲۰۰۳ آمریکا به عراق تصمیم برای اجرای بعث زدایی بود. به دلیل پیامدهای این اقدام برخی مخالفان استدلال می کردند که همکاری با بعثی ها بهتر از بیرون گذاشتن آنها از سیستم آینده عراق است.

حزب عدالت و توسعه زدایی

در نهایت، مقامات ایالات متحده و عراق به حذف چهار سطح بالای حزب پرداختند یعنی ۴۰ هزار عراقی از مجموع ۲ میلیون عضو حزب را کنار گذاشتند. در مورد ترکیه هم یک بحث مشابه مطرح است که آیا اعضای حزب عدالت و توسعه مواضع خود را حفظ خواهند کرد یا در آینده پس از اردوغان رد صلاحیت می شوند.

روبین افزود: با توجه به ارتباط بین کارگزاران حزب عدالت و توسعه و گروه هایی مانند تحریر الشام وابسته به القاعده، دولت اسلامی یا شبه نظامیان سادات، ممکن است پاکسازی ها به آشوب یا موجی از ترور منجر شود.

وی در ارتباط با موضوع فوق اصلاحات بروکراتیک در ترکیه را هم مطرح کرد و تغییر جهت بوروکراسی و سیستم آموزشی را بسیار مهمتر دانست و آورد: قبل از اردوغان، ورود به دانشگاه‌ های برتر ترکیه بر اساس نمرات امتحانات و شایسته سالاری بود اما اردوغان به فارغ التحصیلان حوزه علمیه ترکیه امتیازاتی اعطا کرد و در کنار آن ساختار گزینش مصاحبه ای را ترتیب داد تا مناصب به افراد خاص برسد. این موضوع در چارچوب های بروکراتیک و تربیت معلم و دیگر بخش ها برجسته بود.

روبین آزادی زندانیان سیاسی به ویژه ۱۰۰ هزار نفری که به اتهام همدستی در کودتای ۲۰۱۶ زندانی شدند را هم بحثی مهم دانست و افزود: بسیاری از بازداشت‌شدگان، پیروان فتح‌الله گولن هستند که اردوغان وی را زمانی متحد خود می دانست. همچنین تعداد زیادی از کردها نیز زندانی هستند. در روز اول دوران پس از اردوغان، درهای زندان ها باید باز شوند و همه زندانیان سیاسی آزاد شوند.

علاوه بر این، به اعتقاد این کارشناس امور ترکیه، تغییر در قانون اساسی که به اردوغان قدرتی بی سابقه داد هم چالشی برای دوران پس از وی است. روبین اعتقاد دارد بلافاصله پس از پایان دوره اردوغان، ترک ها باید درباره سرنوشت قانون اساسی فعلی خود تصمیم بگیرند. شاید آن ها به قانون اساسی ۱۹۸۲ بازگردند و ممکن است اصلاحاتی را اعمال کنند که یکی از آن موارد اضافه کردن محدودیت هایی در دوره تصدی رئیس جمهوری است.

این تحلیلگر آمریکایی موضوع قطع حقوق بازنشستگی برخی نیروهای سابق در کنار مصادره و استرداد اموال مخالفان سیاسی را هم مهم دانست و اضافه کرد که سرنوشت اموال این افراد باید در کنار ثروت اردوغان و متحدان، خانواده و شرکای وی نیز مشخص شود. به ویژه آنکه حزب عدالت و توسعه برخی از صنایع کلیدی را در اختیار دارند.

یک بحث مهم دیگر از نگاه این تحلیلگر، تداوم سیاست خارجی آنکارا است زیرا همه تصمیماتی که رهبری جدید ترکیه باید بگیرد تنها مخصوص عرصه داخلی نیست. اردوغان سیاست خارجی ترکیه را بازسازی کرد و این کشور را از جبهه دموکراسی های اروپایی دور و در عوض به غرب آسیا (خاورمیانه) و کشورهای تجدیدنظر طلب در آمریکای جنوبی و اوراسیا نزدیک کرد. مشخص نیست که رهبری پس از اردوغان بتواند گسست از رویکرد وی را عملیاتی کند. پیدا کردن راه حلی برای تنش ها با قبرس، ادعاهای دریایی و چالش ها با کشورهای همسایه از اهمیت بسیاری برخوردار هستند.

مایکل روبین در بخش نتیجه گیری نوشتار خود تحت عنوان «زمانی برای برنامه ریزی» آورده است که اگرچه اردوغان مهم ‌ترین رهبر ترکیه از زمان آتاتورک به شمار می رود، اما پایان قدرت او فرا می رسد و شاید با کنار رفتن اردوغان، ترکیه به مسیر دموکراتیک باز گردد. اکنون زمان برنامه ریزی فرا رسیده است، زیرا این تغییر ممکن است زودتر از آن چیزی که بیشتر مردم ترکیه انتظار دارند، رخ بدهد.