بازار نفت

سرویس سیاست مشرق – روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌ استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه “ویژه‌های مشرق” نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با   «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

** اگر برجام احیا نشود، وضع از حمله مغول هم بدتر می شود

روزنامه اعتماد در مطلبی با عنوان «این فرصت اندک را دریابید» به قلم «احمد زیدآبادی» از فعالین تندرو اصلاح طلب و از دستگیرشدگان فتنه ۸۸ نوشت: «هنگامی که سید ابراهیم رییسی به ساختمان پاستور راه پیدا کرد، به وی تاکید کردم که در حوزه اقتصاد، امکان شق‌القمر یا معجزه‌ای سریع نیست، اما می‌توان با ابتکاراتی خارج از حوزه اقتصاد، زمینه جلب اعتماد عمومی و امید به آینده را فراهم کرد تا در پرتو آن تاب‌آوری اجتماعی، فرصت لازم را برای بهبود تدریجی وضع اقتصادی کشور ایجاد کند. بنابراین توصیه‌هایم به وی عمدتا به گشایش فوری در فضای اجتماعی و فرهنگی، کاهش فشار علیه ناراضیان سیاسی و بهبود روابط خارجی کشور به عنوان پیش‌شرط‌های کنترل تدریجی بحران اقتصادی منحصر می‌شد.»

در ادامه این مطلب آمده است: «به هر حال، دولت رییسی فرصت چندانی در اختیار ندارد. بدبختانه در پشتِ ناکامی و شکست او فرصتی برای دیگران هم نهفته نیست. از این‌رو، سوگمندانه باید گفت که دولت او آخرین فرصت برای همه است حتی همه آنان که آرزوی ناکامی و شکست آن را دارند! بعید می‌دانم تاریخ ایران چنین تراژدی هول‌انگیز و سوگناکی را تجربه کرده باشد! درست به همین دلیل، تمام قدرت اجتماعی باید در جهت هدایت دولت به سمت درست به کار افتد. احیای سریع برجام نقطه آغازین و نمادین دولت برای حرکت در جهت درست است. جز این شود، روزگاری را تجربه خواهیم کرد که نیاکان‌مان در عهد مغول هم تجربه نکردند! »

معیشت مردم و اقتصاد کشور برای افراطیون اصلاح طلب صرفا ابزاری برای پیش بردن پروژه های قبیله ای و حزبی و باندی است. برای همین است که نویسنده یادداشت مذکور، بهبود اوضاع کشور را به کاهش فشار علیه ناراضیان سیاسی منوط کرده است.

دولت قبل که به دولتِ اصلاح طلبان و به عبارتی به دولتِ سوم خاتمی مشهور شد، کارنامه اسف باری در حوزه اقتصاد برجای گذاشت.

در دولت قبل ادعا شده بود که اگر با آمریکا توافق هسته ای امضا شود، آنچنان رونقی شکل خواهد گرفت که دیگر هیچکس به پول یارانه نیازی نخواهد داشت و هم چرخ کارخانه ها خواهد چرخید و هم چرخ سانتریفیوژها.

اما در همان دولت و علیرغم امضای برجام، شاهد وضعیت غیرقابل قبول در حوزه اقتصاد بودیم. در دولت روحانی گرانی مسکن رکورد زده و شاهد صف های عریض و طویل برای خرید اقلام خوراکی و از جمله خرید مرغ بودیم.

دولت قبل رکورددار تورم و گرانی بود و حالا حامیان و بانیان وضعیت اقتصادی در دولت قبل، مدعی هستند که اگر برجام به سرعت احیا نشود، وضعیتی که پس از حمله مغول در ایران رخ داد، مجدد به وقوع خواهد پیوست.

این حجم بی صداقتی با مردم و دشمنی با ملت ایران فقط از عهده افراطیون اصلاح طلب برمی آید.

** تکاپوی اصلاح طلبان برای نجات آمریکا از مخمصه

روزنامه شرق در مطلبی نوشت: «آمار و ارقام تورم، بی‌کاری، هزینه‌های معیشتی و فقر و فلاکت مردم افسانه نیست و جملگی آثار شوم تحریم‌هایی است که همچون اختاپوس اقتصاد کشور را در خود گرفته است.»

در ادامه این مطلب آمده است: «در شرایطی که جنگ در اوکراین فرصت دیگری برای ورود عزتمندانه به بازار نفت و ایفای نقش در بازار گاز مورد نیاز اروپا را فراهم کرده، کشور درگیر حل بحران! کنترل قیمت مرغ و تخم‌مرغ و گوجه‌فرنگی و پیامدهای ارز ترجیحی در تأمین داروی بیماران نیازمندی است که کمبودها برایشان در حکم حیات و ممات است... آمریکا خواهان احیای برجام و توافق با ایران است هرچند عنصر زمان در آن مؤثر است. ظرافت دیپلماسی در استفاده از فرصت‌هایی است که به دلیل شرایط متغیر هستند.»

در حال حاضر جنگ اوکراین، آمریکا و اروپا را با بحران در حوزه نفت و انرژی مواجه کرده است. به دلایل مختلف آمریکا و همچنین اعضای اروپایی برجام شدیدا نیازمند احیای برجام هستند.

سوالی که اینجا ایجاد می شود این است که آیا اکنون بهترین زمان برای احیای برجام برای طرف ایرانی نیست!؟ پاسخ منفی است؛ چرا!؟ به این دلیل که یکی از موارد مهم در هر توافقی، طرفین در آن توافق است.

طرف غربی در برجام و به خصوص طرف آمریکایی، به «قاتل زنجیره ای توافقات بین المللی» مشهور است. بر همین اساس وقتی خرِ آمریکا از پل بگذرد، به ریش طرف مقابل خندیده و همه تعهدات خود را زیر پا می گذارد.

پس چه باید کرد؛ باید مذاکرات را تعطیل کرد!؟ پاسخ قطعا منفی است. روش منطقی این است که مذاکره را پی گرفت اما با این قید که به هیچ عنوان همه تخم مرغ ها در سبد برجام چیده نشود. همچنین باید به صورت قاطع بر ۳ شرط اساسی مبنی بر لغو دائمی تمامی تحریم ها، ارائه تضمین معتبر و راستی آزمایی تاکید کرد.

این را نیز نباید فراموش کرد که مذاکره تنها یک روش برای کنارزدن تحریم های غیرقانونی و ظالمانه آمریکاست. رویکرد بسیار مهم خنثی سازی تحریم ها، مکمل این روش و در ضمن یک ابزار قدرت و چانه زنی در مواجهه با طرف مقابل است.

با اینحال نکته قابل تأمل اینجاست که جریان اصلاح طلب و رسانه های منتسب به این طیف با وارونه نمایی مسئله، جای طرفین را عوض کرده و اینگونه القاء می کند که ایران شدیدا نیازمند به توافق است و اگر توافق حاصل شود، امتیاز ویژه ای است که توسط آمریکا به ایران اعطا شده است.

** حامیان «وزارت امور برجام» از دیپلماسی منطقه ای می گویند

روزنامه جمهوری اسلامی در مطلبی نوشت: «مسئولان کشورمان علاوه بر اینکه نتوانسته‌اند مانع فرسایشی شدن مذاکرات برجامی و پایان دادن به تحریم‌ها شوند، اکنون با اینهمه تهدید در مرزهای مختلف نیز مواجهند.»

در ادامه این مطلب آمده است: «مقابله با این تهدیدها نیازمند اقتدار سیاسی است، چیزی که در عملکرد دولتمردان نمی‌توان سراغی از آن گرفت. حلقه محاصره ایران هر روز تنگ‌تر می‌شود و در عین حال، هیچ تغییری در سیاست زنگ‌زده منطقه‌ای مسئولان ما مشاهده نمی‌شود! این حلقه محاصره باید با تدبیر شکسته شود.»

دولت قبل در حوزه دیپلماسی، دارای نقاط ضعف جدی و عمیق بود. در دولت روحانی دیپلماسی منطقه ای با بی اعتنایی مواجه شده و دولت چنان همه امور را به برجام گره زده بود که کارشناسان و صاحبنظران از «وزارت امور خارجه» با عنوان «وزارت امور برجام» نام می بردند.

در دولت قبل واردات واکسن، پیوستن به سازمان اقتصادی شانگهای، فروش نفت دریافت درآمد آن، صادرات غیرنفتی، دیپلماسی فعال منطقه ای و بسیاری موارد دیگر همگی به برجام و FATF منوط شده بود. این در حالی است که در دولت رئیسی، موارد مذکور بدون احیای برجام و بدون پیوستن به FATF به وقوع پیوست.

در دولت قبل در حوزه منطقه شاهد اتفاقاتی همچون فاجعه تلخ منا بودیم. در فاجعه تلخ حج خونین ۹۴، به دلیل قصور و تقصیر رژیم آل سعود حدود ۶۰۰ زائر ایرانی به شهادت رسیدند.  پیش از آن نیز سقوط جرثقیل در صحن مسجدالحرام به شهادت بیش از ۱۰۰ نفر از حجاج انجامید. «محمدجواد ظریف» وزیر سابق امور خارجه-بهمن ۹۴– به فاصله کوتاهی از فاجعه منا در اظهارنظری تأمل برانگیز گفت: «خبر خوب این بود که دوست من عادل الجبیر (وزیر خارجه وقت آل‌سعود)  با حضور ایران، به مذاکرات وین بیاید…۵۰۰ زائر ما در مراسم حج کشته شدند اما ما روابط خود را قطع نکردیم حتی روابط خود با عربستان را کاهش هم ندادیم»!

وزیر خارجه سابق در همان مقطع در اقدامی تأمل برانگیز در مقابل امیر کویت زانو زد. حالا حامیان دیپلماسی ضعیف دولت قبل، با نادیده گرفتن اقدامات مثبت دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی و به ویژه در دیپلماسی منطقه ای، برای سیاست خارجی نسخه تجویز می کنند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، «روزنامه کیهان» در بخش اخبارویژه خود نوشت: رسانه روس رگنیوم با اشاره به اوج‌گیری جنگ در اوکراین و مذاکرات وین برای احیای برجام نوشت: در روزهای اخیر نرخ نفت تحت فشار قرار داشته است. موج دیگری از تنش‌های ژئو سیاسی پیرامون اوکراین، نرخ نفت را تحت تاثیر قرار داد. بازار روی خبرهای مهم‌تری متمرکز شده؛ احتمال پایان موفقیت آمیز مذاکرات هسته‌ای میان آمریکا و ایران.

همزمان با آن، در بازار خبرهایی درخصوص مذاکرات مقدماتی ایران و پالایشگاه‌های آسیایی برای ازسرگیری عرضه نفت انتشار یافته است. گفتنی است که قبل از اعمال تحریم‌های نفتی علیه ایران، پالایشگاه‌های نفتی آسیایی از بزرگ‌ترین واردکنندگان طلای سیاه ایران بودند.

در صورتی که توافق هسته ای منعقد شود، پس از آن، ۲ الی ۳ ماه طول می‌کشد تا خرید نفت از ایران توسط پالایشگاه نفتی ژاپنی Eneos از سر گرفته شود.

گفتنی است که عقد توافق هسته ای به معنای توقف تحریم‌های نفتی ایران خواهد بود و افزایش استخراج نفتی ایران را به همراه خواهد داشت. در حال حاضر، در مقایسه با سطح تولید نفت قبل از تحریم سال ۲۰۱۸ میلادی، تولید ایران ۱.۳ میلیون بشکه نفت در روز کمتر است.

بر اساس ارزیابی‌های کارشناسان، در صورت پایان مثبت مذاکرات، بخش اعظم این حجم می‌تواند تا پایان سال ۲۰۲۲ به بازار باز گردد. گفتنی است که تا ماه دسامبر، ایران قادر خواهد بود، استخراج نفتی خود را تا ۰/۹ میلیون بشکه در شبانه روز افزایش دهد.

نرخ نفت اخیرا به نزدیک ۱۱۷ دلار برای هر بشکه رسیده است. باید خاطرنشان کرد که روند صعودی نرخ نفت همچنان پابرجاست و در صورت عدم انتشار خبر دیگری درخصوص توافق هسته‌ای، نرخ‌ها از شانس بازگشت موقت به نرخ قبلی برخوردار هستند.

در همین حال روزنامه واشنگتن‌پست در تحلیلی به قلم فرید زکریا نوشت: رئیس جمهور بایدن نه تنها غرب، بلکه بیشتر جهان را گرد هم آورد. او تحریم‌های گسترده‌ای را که تاکنون علیه یک اقتصاد بزرگ اعمال شده را علیه روسیه اعلام کرده است.

اما علی‌رغم همه اینها، تحریم‌های اقتصادی به ندرت کشوری را مجبور به تغییر مسیر می‌کند، چه رسد به اینکه باعث تغییر رژیم شود. در موارد معدودی که به نظر می‌رسد تأثیری داشته‌اند – آفریقای جنوبی با آپارتاید، ایران با غنی‌سازی هسته‌ای‌اش – تحریم‌ها معمولاً به‌طور گسترده و جامع اجرا می‌شدند. از آنجایی که بعید است کشورهای کلیدی از جمله چین، هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس روسیه را تحریم کنند، تحریم‌ها فاقد چنین چیزی درازمدت خواهند بود.

یک راه برای تغییر محاسبات ولادیمیر پوتین، وجود دارد: تحریم صنعت نفت و گاز روسیه. این ابزار برتری پوتین است، منبع ثروت دولت و دلیلی که او ممکن است باور کند که می‌تواند هر طوفانی را پشت سر بگذارد. تاکنون، نه تنها این موارد دست‌نخورده باقی مانده‌اند، بلکه تحریم‌های مالی با دقت طراحی شده‌اند تا به روسیه اجازه دهند تا به فروش انرژی به جهان ادامه دهد.

منطق حکم می‌کند که غرب نمی‌تواند انرژی روسیه را تحریم کند، زیرا باعث ایجاد یک بحران انرژی مانند دهه ۱۹۷۰ می‌شود که سبب نارضایتی عمیق در داخل خواهد شد. بایدن نگران است که شبیه جیمی کارتر رئیس‌جمهور سابق شود، در حالی که موقعیت قدرت او در واقع بیشتر شبیه قدرت پادشاه عربستان سعودی است.

بایدن باید اعلام کند که با تسریع در تولید و صادرات هرچه بیشتر نفت آمریکا برای جایگزینی انرژی روسیه، به این چالش عظیم در نظم بین‌المللی پاسخ خواهد داد. او همچنین باید کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی را تشویق کند تا بیشتر گاز طبیعی مایع خود را به اروپا منتقل کنند. (آنها منابع انرژی جایگزین دارند.) برخی از این موارد زمان‌بر است، اما بازارها به سیگنال‌ها و عرضه‌های جدید واکنش نشان می‌دهند و قیمت‌ها کاهش می‌یابد.

اما این کافی نخواهد بود. بایدن همچنین باید به باز کردن دو منبع بزرگ نفتی که در حال حاضر به اندازه کافی سریع یا به مقدار کافی وارد بازار نمی‌شوند کمک کند. او باید تحریم‌های ترامپ، علیه ونزوئلا و ایران را تعلیق کند. در صورت امکان، واشنگتن باید با ایران همکاری کند تا چند شکاف باقیمانده را ببندد و دوباره به توافق هسته‌ای وارد شود که تمام نفت ایران را به بازار برگرداند.  بایدن همچنین باید شخصاً با محمد بن‌سلمان از عربستان سعودی و محمد بن‌زاید از امارات متحده عربی (که هر دو این روزها بی‌مهری واشنگتن را احساس می‌کنند) ارتباط برقرار کند، روابط با آنها را اصلاح کند و از آنها بخواهد که تولید را افزایش دهند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا و «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان تلفنی گفت‌وگو کردند.

به گزارش مجاهدت از روسیاالیوم، دو طرف در این تماس تلفنی درباره تحولات منطقه، مذاکرات وین، تحولات اروپا، موضوعات مشترک و حملات نیروهای یمنی به مواضع عربستان گفت‌وگو کردند.

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که «جو بایدن» در این تماس تلفنی بر تعهد آمریکا برای حمایت از عربستان در برابر چنین حملاتی و حمایت کامل از تلاش‌های سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ یمن تاکید کرده است.

بر اساس این بیانیه، بایدن پادشاه عربستان را در جریان مذاکرات وین قرار داد و گفت که تضمین می‌کند ایران هرگز نمی‌تواند به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.

پادشاه عربستان در این تماس تلفنی به بایدن درباره حمایت ریاض از تلاش‌های آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی اطمینان داد.

وی همچنین بر ضرورت تلاش‌های مشترک برای مقابله با فعالیت‌های ایران در منطقه تاکید کرد و مدعی شد که کشورش علاقمند از بین بردن همه عوامل تنش در منطقه و ادامه گفت‌وگو است.

ملک سلمان مدعی شد که عربستان علاقمند رسیدن به حل سیاسی فراگیر بحران یمن است و به تلاش‌های خود برای رساندن کمک‌های بشردوستانه به ملت یمن و بازسازی این کشور ادامه خواهد داد.

پادشاه عربستان همچنین بر اهمیت حفظ ثبات بازار نفت تاکید کرد.