بانک مرکزی اروپا

‌به گزارش مجاهدت از مشرق، با وجود آنکه در یکی دو روز اخیر مطرح شده که در قفسه فروشگاه‌ها، ماکارونی ناموجود شده است، باز مقدار زیادی ماکارونی در انبار کارخانه‌ها و یا قفسه مغازه ها وجود دارد که با آرد یارانه‌ای تولید شده‌اند.

سوال این است که آیا پس از ابلاغ قیمت‌ها، این ماکارونی‌های تولید شده‌ مشمول افزایش قیمت جدید هستند؟ اگر نه پس دلیل تغییرات یک شبه قیمت ماکارونی ها در ویترین مغازه ها چیست؟ چه کسانی در این افزایش قیمت دست دارند؟ چرا مطرح می‌شود که ماکارونی از ویترین مغازه‌ها پرکشیده است؟ ‌ آیا کارخانه هایی که تولید کننده ماکارونی بودند بلافاصله پس از ابلاغ افزایش قیمت، ‌ به یکباره تولیدشان کم شده است یا آنها هم دلایلی برای خود دارند؟

بنابراین گزارش روز ۱۱ اردیبهشت امسال، رئیس سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در نامه ای به معاون صنایع عمومی خواسته است قیمت‌های جدید ماکارونی را که افزایش‌ قیمت‌هایی نزدیک به سه برابر داشته به کارخانه ها ابلاغ کند.

در این نامه قیمت ماکارونی رشته ای ساده ۵۰۰ گرمی، ۱۷ هزار تومان، ۷۰۰ گرمی ۲۴ هزار تومان و ۱۰۰۰ گرمی ۳۴ هزار تومان اعلام شده است. این ها نسبت به قیمت های قبل رشد نزدیک به سه برابری دارند.

* مشاور انجمن کارفرمایان کارخانجات ماکارونی: کارخانه‌ها تا این لحظه افزایش قیمت ماکارونی نداشته‌اند

در این‌باره مشاور انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی درباره اینکه آیا ماکارونی‌های تولید قبل هم گرانتر فروخته می‌شوند؟ می‌گوید: «کارخانه‌ها که ماکارونی را با آرد یارانه‌ای تولید کرده‌اند، نمی‌توانند به قیمت گرانتری بفروشند، کسانی که یک شبه قیمت‌ها را تغییر داده‌اند مشمول تعزیرات می‌شوند».

«رسول شفق» ‌ درباره‌ افزایش یکباره و زیاد قیمت ماکارونی اظهار داشت: امکانات و ظرفیت‌های تولید ماکارونی بیش از نیاز است و ماکارونی جزو سالم ترین کالاهای در دسترس طی سال‌های اخیر با کمترین نوسان در عرضه و قیمت بوده است، مصرف گندم صنعت تا قبل از سال ۹۹ مشمول یارانه نبود و در انتهای سال ۹۸ و ابتدای سال ۹۹ که انتخابات ریاست جمهوری بود، نمی دانم به چه دلیلی یارانه‌ای شد و بارها تقاضا کردیم که آرد این صنف همچنان بدون یارانه‌ای باشد اما حرف ما را گوش نکردند.

به گفته انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی شرایط طوری شد که در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ گندم را با ۵۰ درصد یارانه به صنعت دادند و حتی به ما که خودمان‌ گندم آزاد خریده بودیم، دولت گندم یارانه‌ای داد.

وی با بیان اینکه صنعت ماکارونی تنها صنفی بود که اصرار داشت برای جلوگیری از رانت و فساد، گندم یارانه‌ای نمی‌خواهد، گفت: با وجود افزایش هزینه‌ها هم هیچوقت قیمت‌ها را افزایش ندادیم و در سال ۱۴۰۰ هم ما ماکارونی را به قیمت سال ۹۸ عرضه کردیم.

‌مشاور انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی‌ گفت: اواخر سال ۱۴۰۰ قیمت گندم را ۷۵۰۰ تومان اعلام کردند ما با وزارتخانه های صمت و جهاد کشاورزی مکاتبه و از آنها تقاضا کردیم شکاف ۵۰۰۰ تومانی را چگونه پوشش دهیم که به ما پاسخ ندادند پس از آن گندم را ۱۱۵۰۰ تومان کردند و شکاف قیمتی بین گندم یارانه ای و آزاد باز هم بیشتر شد.

به گفته شفق‌ شرایط به گونه‌ای شد که شرکت بازرگانی حواله های دولتی گندم ۲۵۰۰ تومانی را پس از عید به ما نداد و از ۲۵ روز پیش اعلام کردند که ما به التفات آن تا ۱۲۵۰۰ تومان را می دهند، قیمت گندمی که به ما تحویل می‌دادند اکنون ۱۲۵۰۰ تومان شده بود، ‌حال در این شرایط امکان‌پذیر نبود که وقتی نرخ گندم رشد ۴۰۰ درصدی دارد ما ماکارونی را به قیمت سال ۹۹ بفروشیم.

شفق در پاسخ به این گفته که «شما اگر در یکی دو سال گذشته قیمت را بالا نبردید اما از محل صادرات ماکارونی به سایر کشورها سود خود را داشتید» گفت: ظرفیت تولید ماکارونی در کشور بیش از یک میلیون تن است و بازار داخلی ۸۰۰ هزار تن است، صادرات سالانه ماکارونی کمتر از ۱۰ درصد تولید کشور است و رقم زیادی نیست که برای کارخانه ها سودآوری داشته باشد.

وی تاکید کرد: هیچ یک از کارخانه‌ها تا این لحظه افزایش قیمت نداشته‌اند زیرا کارخانه‌ای که ماکارونی را با آرد یارانه‌ای تولید کرده نمی‌تواند به قیمت گرانتری بفروشد، کسانی که یک شبه قیمت ها را تغییر داده‌اند مشمول تعزیرات می‌شوند، اگر فروشگاهی هم‌ خودش قیمت گران‌تری روی ماکارونی چسبانده، مسوول، همان مرکز فروش است و باید پاسخگو باشد، واضح است نمی شود یک شبه قیمت‌ها را در ویترین مغازه ها افزایش داد.

* افزایش قیمت‌ جهانی کالاهای اساسی دلیلی ‌بر حذف یارانه آرد صنعتی

قیمت گندم روز به روز در بازارهای جهانی افزایش می‌یابد و گزارش‌ها حاکی از رشد ۱۰۰ درصدی‌ بیشتر قیمت‌ها در بازارها است؛ از آنجایی که دولت گندم را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وا رد می کند میزان ارز دولتی برای واردات گندم هم دوبرابر باید باشد، یعنی روز به روز ارز یارانه ای که از خزانه دولت بیرون می آید بیشتر می شود.

گزارش بلومبرگ نشان می‌دهد که در یک سال گذشته نرخ جهانی گندم از ۶۰۹ دلار و ۵۰ سنت به ۱۳۶۳ دلار و ۵۰ سنت یعنی رشدی معادل ۱۲۳ درصد یا بیش از دو برابر داشته است.  

افزایش قیمت های جهانی پس از درگیری نظامی بین روسیه و اوکراین تشدید شده است، این درگیری ها در تردد کشتی‌ها اختلال ایجاد کرده و امکان بارگیری و تخلیه بار در بندر دریای سیاه که بندر مشترک دو کشور روسیه و اوکراین است میسر نمی شود، این دو کشور ۳۰ درصد تامین غلات جهان را برعهده دارند.

رشد قیمت‌های جهانی یک مسئله فراگیر در کشور ها شده که عمده دلایل آن، بیماری کووید ۱۹، تغییرات آب و هوایی، افزایش تقاضای جهانی و پُر کردن انبارها به دلیل نگرانی از آینده است.

* افزایش نرخ تورم اروپا به بیشترین رقم تاریخ

بانک مرکزی اروپا که آمارهای تورم را از زمان تاسیس خود از اواخر سال ۱۹۹۷ اعلام می‌کند، نرخ تورم در ماه آوریل ۲۰۲۲ را ۷.۵ درصد اعلام کرد که بیشترین نرخ تورم در تاریخ این اتحادیه محسوب می‌شود.

۱۰ ماه متوالی است که نرخ تورم در اتحادیه اروپا افزایشی است. تورم ۷.۵درصدی اتحادیه اروپا در ماه آوریل در حالی رقم خورده که متوسط نرخ تورم در این منطقه از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۲۱ فقط ۱.۶ درصد بود. به عبارت دیگر تورم در منطقه اتحادیه اروپا ۴.۶ برابر متوسط ۲۵ سال اخیر آن است.

با افزایش قیمت انرژی و مواد غذایی، تورم در منطقه یورو بسیار بالاتر از هدف بانک مرکزی اروپا باقی مانده است.  

در  جدول زیر تورم تاریخی اروپا دیده می شود:

 * یارانه ۳۰ هزار میلیارد تومانی آرد سر سفره مردم نیامد

دولت سالانه ۳۰ هزار میلیارد تومان تنها به گندم و آرد بخش صنعت یارانه می‌داد که محصولات غذایی مانند ماکارونی، بیسکوییت و انواع شیرینی به قیمت پایین تری دست مردم برسد اما بررسی‌ها نشان داد که نه تنها این یارانه سر سفره مردم نرسید بلکه به صورت قاچاق و یا صادرات محصولات یارانه‌دار از مرزها خارج می شد.  حتی در داخل اینگونه محصولات به قیمت ارزان دست مردم نمی رسید و به نظر می رسید که این یارانه کلانی که به آرد بخش صنعت تخصیص می یافت به هدف نخورده و هدر رفته است.

گزارش‌های رشد قاچاق آرد در سال گذشته و نیز گرانی محصولات فرآوری شده از این نوع آرد در داخل و صادرات ماکارونی یارانه‌ای به خارج کشور نیز گویای همین مطلب است.

سردار سرتیپ اشتری فرمانده نیروی انتظامی چند روز پیش اعلام کرد: سال گذشته بیش از ۳۵۰ هزار تن آرد یارانه ای قاچاق کشف شد که نسبت به مدت مشابه قبل بیش از ۲۰۰۰ درصد افزایش یافته است.

محمدرضا مرتضوی، رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی هم گفت: کارخانه ها ماکارونی سالانه ۳۰۰ هزار تن ماکارونی صادر می‌کنند که همه از همین آردهای یارانه ای درست شده اند.

به گفته مرتضوی، بخش صنعت هم آرد یارانه‌دار می‌گیرد و هم محصول خود را از جمله بیسکوئیت و انواع شیرینی را به قیمت‌های گران‌تری در داخل می‌فروشد

* دولت حتما پیش از اجرای چنین تصمیمات بزرگی با مردم صحبت کند

حال که دولت تصمیم به اجرای اصلاح ارز یارانه‌ای کالاهای اساسی گرفته باید از تجربه اصلاح یارانه آرد صنعتی و موضوع ماکارونی هم برای دوره‌های بعد استفاده کند و باید دولت پیش از چنین جراحی‌های اقتصادی حتما با مردم صحبت کند، ضمن آنکه موضوع تزریق سریع و به‌موقع کالا همزمان با حذف یارانه در دستور کار باشد تا اتفاقی مثل کمبود ماکارونی و خالی شدن یک‌شبه قفسه فروشگاه‌ها رخ ندهد.

* دولت برای اجرای برنامه‌های اصلاح سیاست ارزی ‌تولیدکننده را در ابهام قرار ندهد

علاوه بر این ضرورت دارد دولت قیمت‌های جدید را زودتر ابلاغ کند تا تولید کننده در بلاتکلیفی به سر نبرد که در موضوع اصلاح قیمت آرد، بخش صنعت در تعلل دولت عاملی برای عدم عرضه محصول به بازار شد، دولت نباید در اعلام قیمت‌ها تعلل کند و ضمن اینکه با مشارکت همین تشکل ها و گرفتن راهکار از آنها طرح های اقتصادی را اجرا کند.

* خبر پرداخت یارانه نقدی به ازای حذف یارانه آرد صنعت به موقع و مناسب بود

بنابراین گزارش شب گذشته وزیر جهاد کشاورزی از پرداخت یارانه جدید به مردم بابت افزایش قیمت آرد خبر داد و گفت که این یارانه بیشتر از مقدار افزایش هزینه‌ها خواهد بود.

این اطلاع رسانی از سوی وزیر به موقع و اقدام خوبی بود که مردم بدانند در قبال این افزایش قیمت ها، برنامه‌های جبرانی دولت چیست و این نشان داد که دولت بی‌برنامه دست به چنین اقدامی نزده است.

صحبت هایی از این دست باید پیش از اجرای طرح با مردم و کارخانه ها مطرح شود و آنها در جریان اجرای چنین طرح بزرگی قرار گیرند.

* ضرورت تأمین کوپن الکترونیک کالای اساسی پیش از اصلاح ارز ترجیحی‌

یکی از مهم‌ترین مسایلی که پیشنهاد می‌شود حتما دولت در دستور کار قرار دهد، پرداخت علی‌الحساب یارانه پیش از  اصلاح ارز ترجیحی‌ آن هم برای همه مردم در گام اول و سپس به تدریج اقشار ضعیف‌تر در گام‌های بعدی است.

بدین ترتیب پذیرش اصلاح ارز ترجیحی برای مردم راحت‌تر خواهد بود ضمن آنکه قدرت خرید خود را در چنین نوساناتی حفظ می‌کنند.

* دولت تزریق سریع و به‌موقع کالا پیش از حذف یارانه را در دستور کار قرار دهد باید

‌بنابراین گزارش کارشناسان معتقد هستند این منطقی است که حذف یارانه‌ راهکار جلوگیری از رانت و فساد است، ‌اما ضرورت دارد اولاً حذف یارانه تدریجی باشد، دوم اینکه دولت پیش از چنین جراحی‌های اقتصادی حتما با مردم صحبت کند، ضمن آنکه موضوع تزریق سریع و به‌موقع کالا همزمان با حذف یارانه در دستور کار باشد تا اتفاقی مثل ماکارونی و خالی شدن یک‌شبه قفسه فروشگاه‌ها رخ ندهد.

‌به گفته کارشناسان عدم نظارت‌ بر بازار عامل بسیاری از گرانی‌ها و بی نظمی‌ها در موضوع قیمت کالاها است و این موجب شده است خیلی از مواد غذایی ‌پیش از ابلاغ قیمت‌های جدید به استقبال گرانی بروند؛ قطعاً اگر نظارت‌ها دقیق نباشد شاید بیش از قیمت‌های مصوب هم درج قیمت انجام شود و یا کماکان قاچاق و رانت ادامه یابد و حتما ضرورت دارد دولت در چنین برنامه‌های بزرگ اقتصادی با برنامه وارد عمل شود.