سرویس سیاست مشرق – محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت آقای روحانی و از فعالان اصلاح‌طلب که قبلا از پیروزی “جو بایدن” در انتخابات آمریکا استقبال کرده و بایدن را متفاوت با ترامپ خوانده بود [1] اخیراً در بخشی از یک مصاحبه با روزنامه دولتی ایران، بخش بیشتری از مکنونات قلبی خود درباره بایدن و آمریکا را افشا کرده است.
ظریف در این‌باره می‌گوید: اگر دادگاهی در دنیا وجود داشته باشد و بخواهد جنایت علیه بشریت را بررسی و محاکمه کند، ایشان اعتراف کرده و گفته مردم ایران نمی‌توانند غذا و دارو داشته باشند مگر اینکه حرف ما را گوش کنند. این یعنی تعریف کتاب درسی جنایت علیه بشریت. یا ترامپ آمده مسئولیت ترور یک شخصیت حمایت شده بین‌المللی را پذیرفته که کنوانسیون هست در مورد اینکه شخصیت‌های دولتی وقتی در مأموریت دولتی هستند در کشور خارجی از نظر بین‌المللی حمایت شده هستند. آقای ترامپ پذیرفته علیه این فرد اقدام به کار تروریستی کرده است. اینها مسئولیت دارد و امتیازی برای کسی نیست. لذا باید دولت امریکا از این موانع عبور کند. البته به نظر ما شدنی است. بایدن می‌تواند این کار را بکند اما باید بداند که اقداماتی را برای به دست آوردن امتیاز عضویت در برجام باید انجام دهد.
وزیر امور خارجه دولت آقای روحانی همچنین با تأکید بر اینکه منظور او از تفاوت بین بایدن و ترامپ، تفاوت در ادبیات بوده است؛ در بخش دیگری از این مصاحبه اظهار می‌کند: متأسفانه برخی جناح‌های سیاسی به خاطر نگرانی‌های سیاسی داخلی که به نظر من کاملاً بی‌مورد است، نگران این هستند که این مذاکرات الان شروع شود.
ظریف گفته است: دوستان ما در داخل که می‌آیند سخنرانی بایدن را کلیپ می‌کنند یا حضور خانم کاملا هریس را در اجلاس ایپک توئیت می‌کنند، در واقع دارند زیره به کرمان می‌برند. اینها واقعیت است، واقعیتی که نشان می‌دهد لابی صهیونیسم از زمان آقای ترومن، توانست حتی به رغم مخالفت وزارت خارجه خود را به امریکا تحمیل کند. ما هم باید این واقعیت‌ها را بشناسیم و هم بشناسانیم، اما نباید دچار یک گرفتاری ادراکی شویم که آقای ترامپ و بایدن یکی هستند، نه؛ حتماً یکی نیستند.
مقام ارشد وزارت خارجه در بخش دیگری از سخنان خود تصریح می‌کند: پیش‌بینی من این است که شرایط به لطف خدا و با ادامه مقاومت و درک خوب مردم ایران بسیار بهتر خواهد شد. این ممکن است در چند ماه آینده اتفاق بیفتد، آقای بایدن هنوز نتوانسته تیم خود را مستقر کند و ممکن است زمان بیشتری ببرد.
اگر زمانی آقای بایدن مستقر شود و بخواهد تعهدات مبتنی بر قطعنامه 2231 آمریکا را اجرا کند، ما هم می‌توانیم فوراً به تعهدات برجامی خود به صورت کامل برگردیم. این روند اصلاً زمانبر نیست. با چند قانون اجرایی از سوی رئیس جمهوری امریکا انجام‌پذیر است. این هم که گفته می‌شود آقای ترامپ مقرراتی گذاشته است که از سوی آقای بایدن قابل لغو نیست، همه این کار بازی‌هایی است که دولت آقای ترامپ در این مدت انجام داده تا بر افکارعمومی و امید مردم ما تأثیر بگذارد.
در صحبت‌های ظریف همچنین می‌خوانیم: در پاسخ به دعواهای داخلی که می‌گویند آقای بایدن اگر بخواهد هم نمیتواند، باید گفت: نه. آقای بایدن اگر رئیس جمهور امریکا شد و در کاخ سفید مستقر شد، می‌تواند با سه فرمان اجرایی همه اینها را لغو کند. دوستان داخلی ما حواسشان باشد. حرف‌هایی که برای مصرف داخلی می‌زنند یعنی دارند به آقای بایدن علامت می‌دهند که این کار را نکنید.
وزیر خارجه آقای روحانی در اشاره به شخص بایدن هم حرف‌های غریبی می‌زند و می‌گوید: من آقای بایدن را بیش از 30 سال است که می‌شناسم هم از دور کارش را پیگیری کرده‌ام و هم زمانی که سفیر بودم در سازمان ملل متحد، ایشان به عنوان رئیس کمیته سیاست خارجی سنای امریکا بارها به نیویورک آمده و من در محل اقامتگاه سفیر ایران در نیویورک با ایشان دیدار داشتم. در چارچوب اجازه‌هایی که داشتم و هیچ‌کدام این دیدارها محرمانه هم نبوده است. ایشان بالاخره آدم کهنه‌کاری در سیاست خارجی است و تازه‌کار نیست.
احساس من این است که بهتر از آقای ترامپ تحولات بین‌المللی را درک می‌کند و می‌فهمد که محدودیت‌های امریکا در این شرایط چیست. بعضی اظهاراتی که اخیراً ایشان و دیگران داشتند نشان دهنده این است که می‌فهمند یکجانبه‌گرایی پاسخگوی شرایط جهان امروز نیست. باید در عمل دید که چگونه عمل می‌کند. [2]
*ما نظیر این قبیل حرف‌های آقای ظریف در انتقاد از جریانات سیاسی داخل کشور و در خوشبینی نسبت به آمریکا را پیش از این و در قضایایی مثل “ماجرای پولشویی” و “اوباما و برجام” نیز دیده‌ایم و شنیده‌ایم…
و خوانش اظهارات جدید ظریف نشان می‌دهد که او همچنان بر سیاق گذشته راه می‌سپارد و نه تجربه برجام موجب عبرت او شده است و نه هیچ اندکی دلش با منتقدان داخلی که البته درباره برجام راست می‌گفتند؛ رئوف‌تر!
بایستی اشاره کرد که دلیل این حد از اشتیاق آقای ظریف به جو بایدن و امیدواری او به کاخ سفید که در جملاتی مثل “شرایط بهتر می‌شود البته آقای بایدن هنوز نتوانسته تیم خود را مستقر کند! ” هویدا می‌شود؛ همچنان بر ما پوشیده است.
در واقع اگر همچنان در سال‌های 92 و 93 بودیم و تجربه برجام و دستاوردهای “تقریبا هیچ” آن وجود نداشت؛ این حد از اشتیاق ظریف در مقابل کسانی که با دلایل عقلانی منتقد برجام بودند، اندکی پذیرفته‌تر بود اما اکنون که “آن سبو بشکسته و آن پیمانه ریخت”! چرا همچنان شاهد طعنه به داخلی‌ها و خوشبینی‌های عجیب به کاخ سفید هستیم…
مسئله وقتی جالب‌تر می‌شود که شخص آقای بایدن که از حامیان ترور شهید سردار سلیمانی بوده است نیز هرگز به اندازه این آقایان پیرامون امیدواری‌های ایران به برجام سخنی نگفته و به این اندازه رغبت خاصی به ماجرا نشان می‌دهد. (اگرچه ممکن است شکلات‌های برجامی بایدن در راه باشد تا همچنان که ظریف زمانی گفته بود؛ شاهد تأثیراتی بر انتخابات آینده ایران باشیم!)
تأکید ظریف بر 30 سال شناختش از جو بایدن هم موجب نگرانی و دغدغه بیشتر مردمی می‌شود که تجربه برجام را از نزدیک لمس کرده‌اند…
چه اینکه آقای ظریف و دوستان ایشان در ایام خوش اوباما و برجام نیز مدعی “فهم زبان بین‌الملل” و درک روندهای جهانی بودند و دست آخر چیزی که در کاسه مردم گذاشتند؛ تحریمهای بیشتر و گرانی بود.
و مگر همین آقای ظریف نبود که با عنایت به ادعای خود مبنی بر فهم زبان جهانی، با لبخند از این می‌گفت: “آمریکا «نمیتواند» از برجام خارج شود و اگر خارج شود مقبولیت خود را از دست خواهد داد. “[3]
فی‌الجمله اینکه به نظر می‌رسد ظریف “جو بایدن” را هم خوب نشناخته است که اینچنین نسبت به او و اقدامات آینده‌اش ابراز خوشبینی می‌کند و به دوستان داخلی خود می‌تازد.
البته تمام آنچه که وزیر خارجه دولت آقای روحانی از خوشبینی نسبت به بایدن و آمریکا گفته است؛ بنا به تجربه برجام دیگر هرگز واجد ارزش نیست و اگر کسی دوباره می‌خواهد به این سخنان اعتماد کند بایستی پذیرای گرانی و تحریم بیشتر باشد.
اما مع‌الوصف برای آنها که ترجیح می‌دهند دوباره تلمیذ این سخنان باشند؛ یک مقیاس و شاقول ساده وجود دارد… و آن اینکه بایدن در همان پروژه احتمالی “شکلات‌های برجامی” نیز حاضر به لغو تمامیت تحریم نفتی یا هواپیمایی ایران خواهد بود یا خیر!؟
پاسخ منتقدان اصولی آقای ظریف و برجامش به این سؤال مشخص است. آمریکا تنها ابزار خود علیه ایران یعنی “تحریم” را هرگز بر زمین نخواهد گذاشت و هیچ تحریم تأثیرگذاری را در دوره هیچ رئیس‌جمهور دموکرات یا جمهوری‌خواهی لغو نخواهد کرد.
ما همچنین قضاوت درباره تصحیح موضع آقای ظریف مبنی بر اینکه منظور او از تفاوت بین بایدن و ترامپ، تفاوت در ادبیات بوده است و ایضا موضع سیاه‌نمایانه و بدون دفاع ظریف مبنی بر اینکه مردم ایران به غذا و دارو دسترسی ندارند! در حالی که ایران اسلامی جزو سیرترین کشورهای جهان است را بر عهده مخاطبان محترم می‌گذاریم…
چه اینکه از ادبیات مصاحبه آقای ظریف این نکته استخراج نمی‌شود که او به تفاوت ادبیات ترامپ و بایدن معتقد باشد و ایضا علت عدم دفاع ظریف از مثبتات موجود در ایران نیز مشخص نیست!
*گفتنیست تحلیل مربوط به “شکلات‌های برجامی” متعلق به دکتر فؤاد ایزدی است که در پیشابرجام توسط ایشان مطرح شد.
این تحلیل درست، ابتنا دارد بر اینکه آمریکا ممکن است برای گول زدن ایران، برخی از تحریمهای اسمی و غیر تأثیرگذار و یا مبالغی از پول‌های بلوکه شده ایران را لغو و آزاد کند.
***
1_mshrgh.ir/1140333
2_http://www.irannewspaper.ir/newspaper/page/7494/1/560600/0
3_ mshrgh.ir/862231
