برجام

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، روزنامه کیهان در ستون اخبار ویژه خود نوشت: حشمت‌اله فلاحت‌پیشه نوشت: «برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی را باید در قالب «برجام» مورد تحلیل و بررسی قرار داد. این موضوع نشان داد که علی‌رغم ضربات اساسی که بر پیکره برجام، آن هم از سوی آمریکا وارد شد؛ هنوز علایم حیاتی در این توافقنامه وجود دارد.

آمریکا تلاش کرد موجودیت سیاسی برجام را به طور کامل از بین ببرد و کشورهای اروپایی نیز با توافقنامه‌ای که انگار به کما رفته، با موضع انفعالی و بی‌تفاوتی برخورد کردند. در این میان ایران تنها برای اثبات استدلال‌های حقوقی خود تلاش کرد که برجام را حفظ کند.

پایان تحریم‌های تسلیحاتی ایران نشان داد که هنوز برجامی که به نوعی بیمار است، ‌می‌تواند کارایی داشته باشد و باید توجه داشت که این اتفاق در زمانی رخ داده که تنها کمتر از سه هفته تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا زمان باقی مانده و شاید؛ با روی کارآمدن «جو بایدن» دولت آمریکا به برجام بازگردد.

در صحنه داخلی اگر تحریم‌ها به کل جامعه تسری پیدا می‌کرد، تحمل آن برای مردم ساده‌تر بود، اما شاهد هستیم که در این فضای تحریمی، عده‌ای با استفاده رانت و کارتل‌های سیاسی سود نیز می‌کنند و عده‌ای نیز با هیچ مشکلی مواجه نمی‌شوند و در عمل فشار تحریم‌ها بیشتر بر روی مردم عادی تحمیل می‌شود.

در دوران دفاع مقدس با وجود تحریم‌ها و شرایط وخیم اقتصادی شاهد بودیم که هرگاه یک پیروزی در عرصه سیاست خارجی رخ می‌داد مردم جشن می‌گرفتند. اما امروز به دلیل دور شدن بخشی از مسئولان از اصول اصلی انقلاب شاهد نوعی بی‌تفاوتی در میان مردم در قبال پایان تحریم تسلیحاتی هستیم.

من امیدوارم مسئولان حاکمیتی روزی بازنشسته شده و خود را در میان مردم قرار دهند تا متوجه شوند که چه دردها و مشکلاتی به جامعه تحمیل شده است.

جای تأسف است که مشکلات اقتصادی کار را به جایی رسانده که بخشی از مردم موضوع برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی را نیز به سخره می‌گیرند و در عمل نسبت به توفیقی که دولت از آن به عنوان یک دستاورد یاد می‌کند، توجهی نشان نمی‌دهند.

این نماینده سابق البته به این واقعیت تلخ اشاره نکرده که تحریم تسلیحاتی همان سال 94 باید لغو می‌شد اما طرف مذاکره کننده به خاطر هیجان توافق (برجام)، تحریم پنج ساله را به شکل داوطلبانه(!) پذیرفته است.

ثانیاً حیات و ممات برجام، لغو تحریم‌های تسلیحاتی خودخواسته نیست بلکه طبق وعده بزک کنندگان برجام، قرار بوده تحریم‌های مالی و بانکی و نفتی را لغو کند و موجب گشایش اقتصادی شود. ضمن اینکه حیات یک توافق به تعهد طرفین آن است وقتی اگر طرف آمریکایی و اروپایی همه تعهدات خود را زیر پا گذاشته‌اند، عجیب است که آقای فلاحت‌پیشه هنوز آثار حیات در برجام می‌بیند!!

ثالثاً وی در حالی امید واهی برای روی کارآمدن بایدن درست می‌کند که همین دموکرات‌ها سر دوستان آقای فلاحت‌پیشه در تیم‌های برجام را کلاه گذاشته و بلافاصله هم تعهدات نیم‌بند را با تحریم‌های جدید زیرپا گذاشتند. آیا او مأموریتی در خدمت آمریکایی‌ها دارد؟!

رابعاً از رانت‌های دولت کسانی بهره می‌برند که با آن قوم و خویش سیاسی برقرار کرده‌اند. آقای فلاحت‌پیشه این افراد را در میان دوستان برجامی خود به خوبی می‌شناسد که از نمایندگی کنار نرفته، جذب مدیریت‌ها و دستگاه‌های دولتی شدند.

خامساً مردم حق دارند وعده‌های وارونه از آب درآمده برجام را ملامت کنند. اگر آقای فلاحت‌پیشه واقعاً غصه‌دار معیشت مردم بود، اکنون باید گریبان دولت را می‌گرفت نه این که مرده برجام را برای مردم فاکتور کند!

این نکته هم گفتنی است که فلاحت‌پیشه اخیراً در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد گفته بود دولت تنبل است و در مقابل گرانی‌ها و به هم‌ریختگی اقتصاد منفعل عمل می‌کند و گویی توجهی ندارد که چگونه گرانی‌ها سر مردم آوار شده است. او با چند سال تأخیر گفته بود این رفتار دولت مشکوک است(!)

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری امروز خود گفت واشنگتن هر کشوری که با ایران تعامل کند را مجازات خواهد کرد.

وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به تحریم‌های اخیر وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه چند شرکت و شخص خارجی به دلیل همکاری تجاری با ایران گفت: «این هفته ما به قولی که داده بودیم، عمل کردیم. ما گفته بودیم که هر شخص یا شرکتی که با جمهوری اسلامی ایران و خطوط کشتیرانی این کشور رابطه تجاری داشته باشد، تحریم خواهد شد.»

بیشتر بخوانید:

اتهام‌ زنی بن‌زاید و پامپئو به ایران

چین: پایان محدودیت‌های تسلیحاتی ایران باید اجرایی شود

وی ادامه داد: «این تحریم‌ها هشداری است به کسانی که با این شرکت [کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران] مراودات تجاری دارند.»

دولت ترامپ از زمان خروجش از برجام در اردیبهشت‌ماه سال 97 تحریم‌های مختلفی را علیه ایران وضع کرده است تا به‌زعم خود ایران را پای میز مذاکره بیاورد.

اگرچه تحریم‌های آمریکا مشکلاتی را برای اقتصاد ایران به وجود آورده است، اما بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در گزارش‌های اخیر خود از تخلیه شدن اثر این تحریم‌ها سخن گفته‌اند.

صندوق بین‌المللی پول در جدیدترین گزارش خود از چشم‌انداز اقتصاد جهانی، پیش‌بینی کرده است که ایران در سال جاری میلادی همانند اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان (اعم از درحال‌توسعه، نوظهور یا توسعه‌یافته) در سال جاری میلادی تحت تأثیر بحران جهانی کرونا رشد اقتصادی منفی را تجربه خواهد کرد، اما نرخ رشد اقتصادی ایران برای سال آینده میلادی 3.1 درصد پیش‌بینی شده است.

چندی پیش شبکه آمریکایی بلومبرگ نیز در گزارشی تأکید کرده بود که سیاست تحریم علیه ایران به آخر خط رسیده است و آمریکا گزینه‌های زیادی برای اعمال تحریم‌های بیشتر در اختیار ندارد.

مقامات جمهوری اسلامی ایران حتی در روزهای اوج تحریم‌ها نیز بارها تأکید کردند که ایران هرگز مذاکره تحت فشار با دولتی را که به پیمان‌های قبلی خود پایبند نبوده است نخواهد پذیرفت.

در ماه‌های اخیر سران چندین کشور و همچنین مقامات نهادهای بین‌المللی از دولت آمریکا خواسته‌اند دست‌کم بخشی تحریم‌های خود علیه ایران را بردارد تا بخش بهداشت و درمان ایران بهتر بتواند با روند شیوع ویروس کرونا مقابله کند.

اما مقامات آمریکایی ــ که به‌نظر می‌رسد شیوع ویروس کرونا را فرصت خوبی برای افزایش فشار بر ایران قلمداد می‌کنند ــ نه‌تنها تاکنون هیچ واکنش مثبتی به این درخواست‌ها نشان نداده‌اند، بلکه تحریم‌های تازه‌ای را طی ماه‌های گذشته علیه ایران و افراد و شرکت‌هایی که به‌زعم آنها با ایران همکاری داشته‌اند، وضع کرده‌اند.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، «پاتریک وینتور» سردبیر بخش دیپلماتیک روزنامه «گاردین» روز چهارشنبه در یادداشتی نوشت، حتی اگر «جو بایدن» نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ماه آینده آمریکا پیروز شود شانس حفظ برجام زیاد نخواهد بود.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با کابینه احتمالی دولت بایدن و ترامپ

وینتور در یادداشت خود آورده است: «حتی اگر بایدن در انتخابات پیروز شود، دولت تضعیف شده ایران ممکن است پیش از انتخابات ایران و به چالش کشیده شدن از سوی تندروهای مخالف مذاکره با غرب، تنها چند ماه برای مذاکره جهت احیای توافق هسته‌ای زمان داشته باشد».

او می‌نویسد: «این روزنه باریک بایدن را به تکاپو خواهد انداخت تا رویکردی مرحله‌ای برای بازگشت مجدد به توافق هسته‌ای با ایران اتخاذ کند که از سوی دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ کنار گذاشته شد. هدف از این کار نشان دادن وجود پیشرفت [در احیای برجام] تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران خواهد بود».

در این یادداشت آمده است: «به‌دلیل شکست توافق اصلی [هسته‌ای] در رساندن منفعت اقتصادی به مردم عادی ایران، وجهه اصلاح طلبان و معتدلین خدشه‌دار شده است. ترامپ هنگامی که از این توافق خارج شد، فشار اقتصادی حداکثری را بر تهران اعمال کرد، از صادرات نفت ایران ممانعت کرد و حامیان تعامل با آمریکا را برای دفاع از راهبرد خود به دردسر انداخت. [محمد] جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اخیراً در مصاحبه با روزنامه کار و کارگر تأکید کرد وزارت امور خارجه ضعفی در مذاکره با آمریکا ندارد اما ترامپ “کل اتاق مذاکره را منفجر کرده است”».

بیشتر بخوانید:

با پیروزی بایدن سیاست خارجی آمریکا دستخوش چه تحولاتی خواهد شد؟

وینتور می‌افزاید: «حسن روحانی رئیس جمهور فعلی ایران نیز حامی این توافق با نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است، اما پس از اتمام دو دوره‌اش، کنار خواهد رفت. طیفی از محافظه‌کاران … در حال آماده شدن [برای شرکت در انتخابات] هستند و از روابط نزدیک‌تر با چین یا سیاست خودکفایی اقتصادی حمایت خواهند کرد».

او در ادامه می‌نویسد: «جنبش اصلاح‌طلبی هنوز تصمیم نگرفته نامزدی معرفی کند یا از چهره‌ای تکنوکرات همچون علی لاریجانی رئیس سابق مجلس حمایت کند که در حال حاضر به روحانی در انعقاد قرارداد راهبردی ۲۵ ساله با چین یاری می‌رساند. اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس که از مشارکت پایینی برخوردار بود شکست سختی خوردند. شانس ترغیب طبقه متوسط ناامید جامعه برای شرکت در انتخابات می‌تواند تا حدی به یافتن نامزدی معتبر بستگی داشته باشد که بتواند امید برای ادامه گفت‌وگو با غرب را افزایش دهد».

وینتور اضافه کرده: «بایدن تا به اینجای کار وعده داده اگر ایران به تعهد کامل به توافق هسته‌ای بازگردد، آمریکا مجدداً به این توافق، به‌عنوان نقطه آغازی برای ادامه مذاکرات، برخواهد گشت. اما حتی اگر بایدن برنده شود، تا ۲۰ ژانویه روی کار نخواهد آمد و زمان اندکی برای اصلاح‌طلبان باقی خواهد ماند تا مردم ایران را متقاعد کنند مسیر تعامل ارزش تلاش مجدد را دارد. برخی تحلیل‌گران معتقدند پیروزی بایدن به تنهایی می‌تواند برای تغییر اوضاع ایران کافی باشد و قطعاً انتخابات [آمریکا] در تهران با هیجان دنبال می‌شود».

وی می‌افزاید: «در مقاله‌ای در روزنامه سازندگی نوشته شده، “مهم‌ترین چیز در داخل کشور پس از پیروزی شخصی به غیر از ترامپ این است که فضای روانی جامعه ایران تغییر کرده و امید برای گفت‌وگو و مذاکره موفقیت‌آمیز با آمریکا متجلی شود“. از سوی دیگر صادق زیباکلام تحلیل‌گر ایرانی به روزنامه اعتماد گفت اصلاح‌طلبان پایگاه انتخاباتی خود را از دست داده‌اند. او پیش‌بینی کرده حداکثر ۳۰ درصد از مردم در انتخابات شرکت کنند و “مردم از صندوق رأی روی گردان شده‌اند“. زیباکلام افزود ناامیدی از روند سیاسی ایران بیش از همه در دانشجویان، افراد تحصیل‌کرده و جامعه شهری مشهود است، همان بدنه اجتماعی که پیروزی قاطع روحانی در سال ۱۳۹۲ را رقم زدند».

وینتور به نقل از تحلیل‌گری ایرانی می‌نویسد، تضمین حیات این توافق یک «تقلای سخت دیپلماتیک» خواهد بود و به برقرار بودن برخی ساختارهای برجام از جمله نظارت بر تأسیسات هسته‌ای ایران اشاره می‌کند. همچنین از این کارشناس نقل می‌کند که آمریکا با کمک سه عضو اروپایی برجام، فرانسه و آلمان و انگلیس، باید توافقی چند مرحله‌ای را دنبال کنند که در ابتدا با یک موفقیت سریع همراه شود و قسمت‌های دشوار آن به بعد از انتخابات ایران موکول شود.

در ادامه این یادداشت آمده است: «با این حال موانع زیادی پیش روی این توافق خواهد بود. محمد حسین عادلی سفیر سابق ایران در انگلیس هشدار داده بایدن ابتدا باید در مسیری عملی، اعتماد ایران را جلب کند. اعتماد ایران با حرف جلب نمی‌شود بلکه باید به‌صورت عملی و با دادن تضمین صورت گیرد».

وینتور در پایان به نقل از حسن احمدیان استاد مسائل خاورمیانه در دانشگاه تهران می‌نویسد: «ایران پیش از بازگشت به تعهد کامل، خواستار جبران خسارت برای آسیب اقتصادی ناشی از تحریم‌های واشنگتن و رفع نواقص برجسته برجام خواهد شد. ایران این احساس را دارد که توافق ۲۰۱۵ آن را موظف کرده برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را پیش از برداشتن گامی از سوی غرب، متوقف کند و از سوی دیگر این توافق نتوانسته مانع از عهدشکنی آمریکا شود. بازگشت به برجام به این راحتی میسر نخواهد بود. بی‌اعتمادی به حدی افزایش یافته که تغییر چهره‌ها در اتاق بیضی [کاخ سفید] این حقیقت را تغییر نمی‌دهد».