به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، کتاب « خط مقدم؛ روایتی مستند از تشکیل یگان موشکی ایران با محوریت زندگی شهید طهرانی‌مقدم» اثر فائضه غفارحدادی بتازگی توسط انتشارات شهید کاظمی به چاپ ششم رسیده است.
این نوبت از چاپ کتاب مذکور که در هفدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع‌مقدس تقدیر شد، همزمان با تولد ۶۱ سالگی این شهید عرضه شده است. این کتاب برشی مستند از میانه خط زندگی حسن طهرانی‌مقدم است که دور از تخیل و رویاپردازی‌های نویسندگی نوشته شده است. بازه زمانی مطالب کتاب هم از مرداد سال ۶۳ تا دی‌ماه ۶۵ است.
نخستین گام‌های پژوهشی این اثر، پیش از انتشار در سال ۱۳۸۴ و با تشویق و حمایت‌های سردار شهید حسن طهرانی‌مقدم بوده است. آن‌زمان هدف جمع‌آوری خاطرات و مستندات دوران دفاع موشکی بود. سردار طهرانی‌مقدم در مصاحبه، بیش از آنکه از خود بگوید از یاران شهیدش گفته بود و علاقه‌مند بود که زحمات رزمندگان گمنام یگان موشکی در تاریخ ثبت و ضبط شود و تاکید می‌کرد که این شهدا را برای مردم الگو کنید.
خط زندگی حسن طهرانی‌مقدم پر از حادثه است، پر از بالا و پایین‌های ناگهانی و حساس. چاپ ششم این‌کتاب با ۵۲۸ صفحه و قیمت ۶۵ هزار تومان عرضه شده است.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، ۶ آبان ۱۳۹۹ هجری شمسی برابر با ۱۰ ربیع الاول ۱۴۴۲ هجری قمری و ۲۷ اکتبر ۲۰۲۰ میلادی است. مروری می کنیم بر حوادت مهم دفاع مقدس در این روز.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، در سیاست ها و استراتژی های تهدید آمیز آمریکا در منطقه، پایگاه های هوایی این کشور اشغالگر در غرب آسیا نقش مهمی را ایفاء می کنند. این پایگاه ها در هر زمان میزبان گروه های مختلفی از جنگنده ها، بمب افکن ها و هواپیماهای سوخت رسان در کنار تعدادی از نیروهای نظامی هستند. قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران به عنوان ستون اصلی بازدارندگی کشور، سالهاست وظیفه دارد در صورت بروز هر گونه درگیری، اقدام به نابودی این زیرساخت ها و متوقف کردن فعالیت این پایگاه ها کند.
یادآوری این نکته ضروری است که در جریان جنگ تحمیلی و خصوصا چند ماه اول نبرد، به دلیل مشکلات موجود در خط اول و ضعف واحدهای زمینی، نیروی هوایی ارتش مجبور بود هم بحث حملات عمقی و هم پشتیبانی نزدیک هوایی را در حجم سنگینی به عهده بگیرد. یکی از سلاح های مورد استفاده که خصوصا توسط جنگنده های فانتوم ایرانی در حجم بالا مورد استفاده قرار گرفت، بمب های خوشه ای سری BL۷۵۵ بود.
این بمب نقش مهمی در آسیب زدن و غیر عملیاتی کردن پایگاه های هوایی عراق و همچنین ستون های زرهی و پیاده عراق در طول جنگ تحمیلی داشت. نسل مدرن تر و جدید این بمب هم اکنون با اسم سیمرغ در داخل کشور تولید شده و توسط هواپیماهای سوخو ۲۲ نیروی هوایی سپاه نیز استفاده می شود.
بمب ایرانی خوشه ای سیمرغ
در سالهای بعد از آن، در دنیا مفهومی به اسم ریزمهمات برای موشک‌های بالستیک عمدتا تاکتیکی، راکت های توپخانه ای و حتی موشک های کروز تعریف شد. این ریز مهمات در شکل هوشمند یا ریزش در نقطه ای مشخص مثل بمب های کوچک، بیشتر برای غیر فعال کردن پایگاه های هوایی و نابودی دشمنان در فضای باز و همچنین در مدل های جدیدتر، قرار گرفتن در وضعیت زمان دار مورد استفاده قرار می گرفت. در این وضعیت این بمب های کوچک برای منفجر شدن در زمانی خاص تعیین شده و در صورت تلاش برای خنثی سازی، منفجر می شوند. این حالت به شکل ساده تر در بمب های خوشه ای قدیمی تر مثل همان مدل انگلیسی در خدمت ایران نیز وجود داشته است.
طراحان ایرانی با الگو گرفتن از تجربه موفق نهاجا و بمب های خوشه ای، به سراغ توسعه سرهای جنگی موسوم به بارانی رفتند. شاید برای شما جالب باشد که بدانید اندیشکده معروف RAND از سال ۱۹۹۹ میلادی نسبت به قدرت و اهمیت ریز مهمات در موشک های کروز و بالستیک برای پایگاه های هوایی هشدار داده است.
برخی از پایگاه های اطراف ایران دارای آشیانه های مستحکم سازی شده هستند که مشخصا سرهای جنگی بارانی و یا شدید الانفجار معمولی برای نابودی آنها جوابگو نیست. اما اگر نگاهی حتی به تصاویر جدید برخی از این پایگاه ها داشته باشیم خواهیم دید که بسیاری از هواپیماهای کوچک تر (در سایز جنگنده ها) در زیر پوشش آشیانه های موقت قرار دارند که از مواد بسیار سبک ساخته شده و عملا توانی در مقابل ریز مهمات هایی که با سرعت بالا و با زاویه تندی به آنها می خورد، ندارد و صرفا ایجاد چند سوراخ نیز می تواند این پرنده ها را از شرایط پروازی خارج کند.
اف ۳۵ آمریکایی در امارات – به قطر و جنس سقف آشیانه موقت دقت کنید
این مسئله برای هواپیماهای پشتیبانی مثل ترابری ها، سوخت رسان ها و آواکس ها بسیار سخت تر است زیرا که عملا برای این نوع پرنده ها، حداقل در اطراف ایران آشیانه خاصی نیست و در اکثر مواقع در بخشی از رمپ پایگاه و به عبارتی در زیر آسمان پارک می شوند. باید توجه داشت که در جریان یک درگیری، حتی نابودی کامل یک هواپیما نیز لازم نیست بلکه صرفا آسیب به بخش های حساس و اصولا غیر عملیاتی کردن آن می تواند اثرات سنگینی روی توان عملیاتی طرف مقابل ایجاد کند.
بمب افکن بی ۵۲ در قطر در محل پارک در پایگاه هوایی
سوخت رسان های آمریکایی KC-۱۳۵ در قطر
نکته مهم دیگر که شاید برخی از آن غفلت کرده‌اند این است که پرسنل فنی و مستشاران فرامنطقه ای این پایگاه ها نیز اکثرا در این پایگاه ها و در درون چادرها و ساختمان‌هایی با سطح پایین حفاظتی حضور دارند. شاید اطراف این پایگاه در برابر حملات زمینی مستحکم شده باشد ولی وقتی از بالا به سمت این هدف حمله شود مشخصا شرایط کاملا متفاوت خواهد بود.
نمونه ای از چادرهای محل استقرار تروریست‌های سنتکام در منطقه
بمب‌لت‌های ایرانی؛ از راکت‌ها تا موشک‌ها
یکی از اولین مواردی که تصویر واضح و مشخص از سر جنگی بارانی و توسعه این کلاس از سلاح‌ها در کشور منتشر شد مربوط به بازدید معروف فرماندهی معظم کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه در اردبیهشت ماه سال ۹۳ است. در آن زمان تصویری از موشک زلزال بارشی منتشر شد که حاوی بمب‌لت‌های مخصوص برای حمله به اهدافی مثل پایگاه‌های هوایی دشمن بود.
سر جنگی زلزال بارشی
شبیه سازی گرافیکی از نحوه جدا شدن و حمله نهایی بمب‌های کوچک ایرانی
اخیرا و در جریان گشایش نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه نیز با چند نمونه از بمب‌لت‌های مخصوص و قابل نصب در سرهای جنگی موشکی رو به رو شدیم که نشان می‌داد این تاکتیک مهم، قابلیت گسترش روی بسیاری از موشک‌های بالستیک ایرانی را پیدا کرده که یکی از این ترکیب‌ها مربوط به سر جنگی موشک قیام است؛ موشکی که بنا به گفته فرماندهان موشکی کشورمان، یکی از اصلی‌ترین سلاح های ایران برای حمله به پایگاه‌های هوایی اطراف کشور است و شهید طهرانی مقدم نیز نگاه ویژه‌ای به طراحی و ویژگی‌های آن برای استفاده سریع به جای نسل‌های قدیمی‌تر همچون شهاب ۲ داشته است.
سر جنگی موشک قیام مجهز به دو نوع بمب‌لت
مدل دیگری از بمب‌لت‌های ساخته شده برای موشک های بالستیک ایرانی
در این نمایشگاه، شاهد حداقل سه مدل “بمب لت” بودیم که در رنگ های آبی، مشکی و قرمز رنگ طراحی و ساخته شده اند. بمب های آبی از همه کوچکتر، مدل های مشکی رنگ در اندازه متوسط و مدل قرمز رنگ از همه بزرگ تر بودند و با توجه به اندازه بمب لت‌های مورد نظر می‌توان این طور تصور کرد که حداقل بخشی از این بمب‌های کوچک (برای نمونه مدل های آبی رنگ) را می‌توان در سر جنگی موشک‌های کوچکتر و حتی راکت‌های واحدهای توپخانه‌ای مثل فجر یا زلزال نیز استفاده کرد. ترکیب این بمب‌های کوچک و راکت‌های توپخانه‌ای می‌تواند گزینه‌ای بسیار عالی برای واحدهای عملیاتی میدان نبرد در مقابل نیروهای پیاده و مکانیزه دشمن و همچنین محل های تجمع در فواصل پشت خطوط اصلی جبهه نبرد باشد.
از دیگر گزینه های قابل طرح برای بمب لت‌های آبی رنگ و کوچک ایرانی، نصب و حمل آن توسط پهپادها و یا موشک‌های کروز است. چیزی که البته هنوز تصویر یا خبری درباره وجود آن منتشر نشده اما از نظر عملیاتی کاملا ممکن است و می‌تواند گزینه‌های بسیار بیشتری را در اختیار فرماندهان نظامی ما قرار دهد. دو مدل بمب لت دیگر را می‌توان در نقش آسیب زدن به خزش‌گاه‌ها، باندهای پروازی، انبارهای سوخت و مهمات و استفاده از آنها در وضعیت زمان دار و ایجاد نوعی از میدان مین در پایگاه های دشمن در نظر گرفت.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، موشک های هدایت شونده ضد تانک از جمله تهدیدات بسیار جدی علیه تانک ها و خودروهای زرهی محسوب می شوند. تجربیات و موارد ثبت شده خصوصا در سالهای اخیر در منطقه غرب آسیا نشان دهنده این مسئله است که موشک های ضد زره حتی با فناوری های تقریبا قدیمی مثل هدایت سیمی نیز همچنان می توانند به راحتی و از فاصله ای تقریبا مطمئن، انواع و تانک ها و خودروهای زرهی را نابود کنند. توسعه این سلاح های ضد زره، بسیاری از طراحان سیستم های دفاعی را به فکر فرو برده و باعث توسعه نسل جدیدی از سیستم های دفاعی در این زمینه شده است.
شاید بتوان جنگ ۱۹۷۳ اعراب و رژیم صهیونیستی را یکی از اولین نبردهایی دانست که تیم های مجهز به سلاح های ضد زره ارزش واقعی خود را نشان دادند. تلفات سنگین واحدهای زرهی اشغالگران قدس در مقابل تیم های کوچک پیاده نظام مصری مسلح به موشک های ضد زره هدایت شونده مالیوتکا و راکت انداز آر پی جی ۷ نشان دهنده آغاز دوره جدیدی در رزم های زمینی بود.
طی دهه های گذشته، در غرب و شرق برنامه ها برای توسعه زره های جدید و قدرتمند تر که بتواند از تانک ها و زره پوش ها محافظت کند، آغاز شد. در شوروی سابق بیشتر تلاش ها در این بخش به سمت استفاده از زره های انفجاری واکنشی رفت که اساس آن بر پایه بسته هایی عمدتا مربع شکل است که روی نقاط حساس زره پوش نصب شده و در زمان برخورد یک پرتابه منفجر می شوند. انرژی حاصل از انفجار باعث نابودی پرتابه و حفظ شدن وسیله مورد نظر می شود.
یکی از نمونه های جالب در این خصوص زره کنتاکت ۵ روسی است که روی تانک تی ۹۰ نصب شده و در یک مورد ضبط شده در سوریه، موفق شد اصابت مستقیم یک تیر موشک ضد زره تاو از طرف تروریست ها را با وجود برخی آسیب ها به بدنه تانک دفع کرده و تانک و جان خدمه آن را نجات دهد.
دفع موشک تاو توسط تانک تی ۹۰ ارتش سوریه
غربی ها به سمت توسعه زره های مرکب و استفاده از مواد کامپوزیتی مثل خانواده چابهام و یا استفاده از لایه های اورانیومی رفتند. نمونه هایی از این زره ها در تانک هایی مثل چلنجر انگلیسی یا آبرامز آمریکایی مورد استفاده قرار گرفته است. اما همین توسعه زره های پیشرفته تر باعث شد تا همه سازندگان سلاح در جهان به دنبال توسعه موشک های ضد زره قوی تر بروند. نسل جدید موشک های تاو و جاولین از آمریکا ، موشک های کورنت و گل داودی از روسیه و توسعه موشک های تاپ اتک در فرانسه و توسعه موشک های ضد زره هدایت شونده در چین و ایران ، همه و همه باعث شد تا عملا بسیاری از کارشناسان به این نتیجه برسند که حجم زره روی تانک ها و خودروهای زرهی از مقدار خاصی نمی تواند بیشتر شود و بایستی راه دیگری برای مقابله با تهدیدات ضد زره اندیشه کرد.
در اینجا بحثی به اسم حفاظت فعال مطرح می شود. حفاظت فعال به زبان ساده به اقداماتی گفته می شود که توسط یک سامانه که روی یک زره پوش نصب شده انجام می شود تا پرتابه را از وسیله مورد نظر دور یا نابود کند. به طوری کلی در جهان امروز ما با نوع سامانه حفاظت فعال طرف هستیم که یک مدل از آنها مقابله نرم ( Soft Kill) و دیگری مقابله سخت (Hard Kill) است. یکی از اولین سیستم های حفاظت فعال جهان که به صورت عملیاتی وارد خدمت شد Drozd ساخت شوروی سابق بود که در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی توسعه پیدا کرده و در جریان تجاوز نظامی به افغانستان در دهه ۱۹۸۰ میلادی نیز عملکرد قابل قبولی خصوصا در برابر پرتابه های سری آر پی جی ۷ از خود به نمایش گذاشت.
سیستم های مقابله سخت معمولا با استفاده از رادار و یا سیستم های اپتیکی، پرتابه در حال حرکت به سمت زره پوش را شناسایی و سپس یک پرتابه انفجاری را به سمت آن پرتاب می کنند که انفجار آن باعث نابودی پرتابه ضد زره خواهد شد. البته این نوع برخورد دارایی یک سری محدودیت هایی است که برای افراد خودی حاضر در اطراف خودروی حفاظت شده به وجود می آید چراکه انفجار حاصل از نابودی پرتابه دشمن می‌تواند برای این افراد مرگبار باشد.
امروز در بحث سیستم‌های دفاع سخت، استفاده از پرتابه‌های ساچمه‌ای یا کاهش فاصله نقطه انفجار بین پرتابه و وسیله برای کم کردن احتمال آسیب به نیروی‌های خودی توسعه پیدا کرده است. از سیستم‌های دفاع فعال برخورد سخت عملیاتی فعلی در جهان می‌توان به Iron Curtain ساخت آمریکا، تروفی ساخت رژیم صهیونیستی و Arena ساخت روسیه اشاره کرد.
تانک تی ۸۰ روسی مجهز به سیستم دفاع فعال Arena
در بحث مقابله نرم هم معمولا بعد از اخطار تابش سیستم لیزر موشک انداز دشمن یا کشف آن توسط سیستم‌های راداری، اقداماتی جهت اخلال روی امواج هدایت لیزری، ایجاد پرده دود یا ایجاد اخلال در سیستم‌های اپتیکی هدف‌گیری برای موشک‌های هدایت سیمی جهت مختل کردن پروسه هدف‌گیری و منحرف کردن موشک انجام می‌شود. در بحث سیستم‌های دفاع فعال با برخورد نرم معروف در دنیا می‌توان به سامانه روسی Shtora-۱ و سیستم آلمانی MUSS اشاره کرد.
سنسور ها و سیستم اخلال گر فروسرخ سامانه MUSS نصب شده روی یک زره پوما
سوپرایز جدید سپاه در بخش حفاظت فعال
اگر بخواهیم بحث حفاظت فعال در ایران را مورد بحث قرار دهیم و نگاهی به اخبار رسمی و اعلامی در این خصوص داشته باشیم باید به مهر ماه سال ۹۵ بازگردیم که در جریان یک گفتگوی رسمی از آزمایش دو نوع سیستم حفاظت فعال با قابلیت برخورد سخت توسط صنایع دفاعی خبر داده شد. یکی از این سامانه ها از رادار پالس داپلر و دیگری از رادار آرایه فازی بهره برده و بر اساس خبر اعلامی در آن زمان، روی تانک ذوالفقار با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفته بود. از آن زمان تا به امروز البته تصویری از این سیستم ها منتشر نشده است.
اشاره بعدی در خصوص سیستم های حفاظت فعال در کشور ما مربوط به جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه پاسداران بود. در مصاحبه ای با سردار علی کوهستان فرمانده این بخش مهم از سپاه، در مرداد ماه سال ۹۸ از دستیابی این نیرو به سیستم های حفاظت فعال برای تانک ها خبر داده بود که البته در آن گفتگو نیز اشاره ای به جزییات این سامانه نشد. چندی پیش نیز در جریان یکی از مراسم های مربوط به جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه، مدلی از تانک تی ۷۲ ارتقاء یافته به نمایش درآمد که در آن زمان اعلام شد به سیستم های هشدار قفل لیزری و اخلالگر سیستم‌های هدایت لیزری و فروسرخ برای موشک‌های ضد زره مجهز شده است.
اما طی هفته‌های اخیر و در جریان نمایشگاهی که به مناسبت هفته دفاع مقدس در باغ موزه دفاع مقدس در تهران برگزار شده، سازمان جهاد خودکفایی نیروی زمینی سپاه اقدام به نمایش جدیدترین دستاوردهای خود کرده که در آن، آزمایش سیستم حفاظت فعال ایرانی به نمایش درآمده است.
فیلم آزمایش سیستم دفاع فعال ساخت نیروی زمینی سپاه
در این تست، مشخص است که یک موشک ضد زره به سمت تانک روانه شده و سپس در نزدیکی هدف، به ناگاه منحرف شده و به کنار تانک برخورد می‌کند. این نوع از مقابله مشخصا سیستم مورد آزمایش در نیروی زمینی سپاه را در دسته سامانه‌های مقابله نرم قرار می‌دهد. تجربه درگیری‌های یک دهه اخیر در منطقه و خصوصا بحث مقابله با موشک‌های ضد زره هدایت‌شونده در خط دید مثل سری تاو ، کونکورس و کورنت تجربیات مهمی را در اختیار نیروی زمینی سپاه قرار داده است و از این مسئله دستاوردهایی مثل این سیستم دفاع فعال توسعه پیدا کرده اند.
این کلاس از موشک ها متاسفانه در سالهای اخیر به مقدار زیادی با اسپانسری برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس و مشارکت تعدادی از دولت‌های غربی و اعضای ناتو، در اختیار گروه‌های تروریستی در منطقه قرار گرفته که البته با بکارگیری تمهیداتی مثل سامانه حفاظت فعال می‌توان تا حد زیادی از خطر آنها در میدان نبرد احتمالی جلوگیری کرد.
با توجه به اینکه اخیرا صنعت دفاعی کشور در حال نصب موتورهای با قدرت ۱۰۰۰ اسب بخار روی بخشی از تانک‌های ارتش و سپاه است و حالا نیز سپاه یک قدم مهم در حوزه حفاظت زرهی برداشته است، می‌توان امیدوار بود گام‌ها و قطعات پازلی که در نهایت جمهوری اسلامی ایران را به مرحله ساخت کامل یک تانک مدرن میدان نبرد خواهد رساند، به زودی کامل خواهد شد؛ ان‌شاء الله.
