بغداد

به گزارش مجاهدت از مشرق، ‌امیر کویت مشعل الاحمد الجابر الصباح به مناسبت شصتمین سالگرد آغاز روابط رسمی دیپلماتیک این کشور عربی با ترکیه، به آنکارا سفر کرد.

پس از ۷ سال، این نخستین سفر یک‌ امیر کویتی به ترکیه بود و ترک‌ها از ۶ ماه پیش، برای انجام این سفر، علاوه بر مقدمات دیپلماتیک مرسوم، مهیای آماده‌سازی زمینه‌های لازم برای چندین حوزه همکاری اقتصادی بودند. چرا که کویت یک کشور ثروتمند نفتی است و ترکیه نیز به عنوان کشوری که با بحران اقتصادی و کمبود منابع ارزی دست و پنجه نرم می‌کند، در سه سال اخیر، همه تمرکز دیپلماتیک منطقه‌ای خود را به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس معطوف کرده است.

اهدای نشان دولتی جمهوری ترکیه توسط اردوغان به‌ امیر کویت، بخش دیگری از تلاش‌های آنکارا برای تشویق‌ امیر این کشور ثروتمند خلیج فارس به افزایش سرمایه‌گذاری در ترکیه بود.

براساس بیانیه ریاست جمهوری ترکیه، در سفر امیر کویت به ترکیه سران دو کشور دیدار و درباره روابط اقتصادی و تجاری بین دو کشور به صورت مفصل گفتگو کردند.

در این دیدار اقدامات اتخاذ شده در بسیاری از زمینه‌ها از جمله همراهی کویت با ترکیه در بخش مالی صنایع دفاعی تا پروژه «مسیر توسعه» مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. ترکیه و کویت، قبلاً برای همکاری اقتصادی، نقشه های بلندپروازانه‌ای کشیده بودند اما در جریان تداوم همکاری، پیشرفت چندانی شکل نگرفت. به همین دلیل، در سفر اخیر امیر کویت، لزوم فعالسازی مجدد سازوکار کمیته اقتصادی مشترک بین ترکیه و کویت و تشویق سرمایه‌گذاری‌ها و تجارت متقابل تأکید شد.

استقبال خاص از امیر ثروتمند

استقبال ویژه اردوغان از مشعل الاحمد الجابر الصباح، بخشی از برنامه هدفمند آنکارا برای جذب سرمایه‌گذاران کویتی است. معمولاً رجب طیب اردوغان در مقام رئیس جمهور ترکیه، یکی از وزرا یا معاون خود را در فرودگاه به استقبال سران می‌فرستد و خود در کاخ بش تپه آنکارا و در مراسم استقبال رسمی، حضور پیدا می‌کند. اما اردوغان این بار برای میزبانی از امیر کویت خرق عادت کرد و علاوه بر این که شخصاً به فرودگاه و به پای پله های هواپیما رفت، در کاخ نهاد ریاست جمهوری نیز مراسم استقبال را با حضور سربازانی با لباس‌های رزمی تاریخ عثمانی و سلجوقی برگزار کرد.

اردوغان در طول حرکت و همراهی با امیر کویت، دست او را گرفته بود و امیر ۸۴ ساله کویت، عملاً با کمک رئیس جمهور ترکیه راه می‌رفت.

پای شراکت در میان است یا گلایه؟

امیر کویت در حالی به ترکیه سفر کرد که پروژه موسوم به «مسیر توسعه»، با هدف اتصال بندر فاو عراق به مدیترانه از طریق بندر مرسین ترکیه، می‌تواند به انحای مختلف، بر منافع کویت تأثیر سوء بگذارد. به ویژه با توجه به این که قطر و امارات متحده عربی نیز به عنوان دو شریک سرمایه‌گذار در این پروژه در جریان سفر اردوغان به عراق، نمایندگان خود را به بغداد فرستادند تا در کنار محمد شیاع السودانی و رجب طیب اردوغان، حضور پیدا کنند.

طی سه ماه گذشته، مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی ترکیه همراه با جودت‌ ییلماز معاون رئیس جمهور، ابراهیم کالن رئیس سرویس اطلاعاتی میت و هاکان فیدان وزیر امور خارجه کابینه اردوغان، بارها تلاش کرده‌اند تا با دیپلمات های کویتی رایزنی و گفتگو کرده و رضایت آنان را به مشارکت در پروژه مشترک ترکیه – عراق- قطر و امارات جلب کنند. اما هنوز هم مشخص نیست که آیا کویت قصد دارد وارد این پروژه شود یا نه.

هدف‌گذاری ۵میلیارد دلاری و امضای تفاهم نامه

رئیس جمهور ترکیه و امیر کویت درباره راه‌های افزایش حجم تجارت میان ترکیه و کویت به ۵ میلیارد دلار رایزنی کردند. در جریان این سفر، ۶ یادداشت تفاهم بین دو کشور به امضا رسید که شامل موارد زیر است:

همکاری در فعالیت‌های ترویجی با تفاهم نامه امضا شده بین دفتر سرمایه‌گذاری ریاست جمهوری و سازمان سرمایه‌گذاری کویت ایجاد شد.

تفاهم نامه همکاری در حوزه مناطق آزاد بین اداره کل مناطق آزاد وزارت بازرگانی و سازمان تشویق سرمایه‌گذاری مستقیم کویت.

همکاری بین وزارت محیط زیست، شهرسازی و تغییر اقلیم و وزارت امور مسکن کویت در زمینه رفاه مسکن و زیرساخت‌ها.

پروتکل اجرایی در خصوص قراردادهای تأمین صنایع دفاعی بین وزارت دفاع ملی و ریاست صنایع دفاعی ترکیه و وزارت دفاع دولت کویت.

همکاری در زمینه مدیریت مقابله با حوادث غیرمترقبه و اضطراری با تفاهم نامه‌ای بین اداره مدیریت حوادث و فوریت‌های اضطراری وزارت کشور و اداره کل دفاع مدنی وزارت کشور کویت.

یادداشت تفاهم برای ایجاد گفتگوی راهبردی مشترک بین وزارت خارجه ترکیه و کویت.

مرور موارد بالا نشان دهنده این است که دو بند از تفاهم نامه‌های بین ترکیه و کویت، از اهمیت بیشتری برخوردار است: اولی، افزایش سرمایه‌گذاری‌های کویت در ترکیه و به ویژه در پروژه‌های عمرانی و زیرساختی. دوم، تأمین مالی پروژه های صنایع دفاعی ترکیه توسط دولت کویت.

اما مشخص نشده که کویت، در قبال مشارکت در تامین مالی پروژه های صنایع دفاعی ترکیه، دقیقاً چه چیزی دریافت می‌کند؟ آیا این کشور عربی نیز خریدار پهپادهای رزمی «بی‌ ۲ بیرقدار» ترکیه خواهد بود یا دیگر تجهیزات و ادوات جنگ الکترونیکی و نفربرهای زرهی ترکیه هم به کویت فروخته خواهد شد.

کویتی‌ها در ترکیه چه می‌کنند؟

برای کسب اطلاعات روشن درباره میزان همکاری اقتصادی ترکیه و کویت و همچنین ورود تاجران و ثروتمندان کویتی به بازار ترکیه، می‌توانیم اطلاعات زیر را با هم مرور کنیم:

الف) هم اکنون بیش از چهارصد شرکت کویتی در بازار ترکیه فعال هستند. اغلب شرکت‌های کویتی حاضر در ترکیه به‌ این بخش‌ها تعلق دارند: مشارکت در هتلداری، فروشگاه‌ها و رستوران‌های زنجیره‌ای، کلینیک‌های تخصصی پزشکی، خشکبار، مشارکت در پروژه‌های عمرانی و گروه‌های مالی و بورس.

ب) ثروتمندان کویتی از حیث خرید ملک در ترکیه، در رده دهم هستند. (رده‌های اول تا چهارم، متعلق به روسیه، ایران، عراق و عربستان سعودی است).

ج) شرکت‌های عمرانی ترکیه‌ای تاکنون در پروژه‌هایی که در کویت انجام داده‌اند، ۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار درآمد داشته‌اند.

د) کویت در ردیف اول کشورهایی است که گردشگران آن‌ها برای تعطیلات طولانی، ترکیه را به عنوان نخستین مقصد سفر خارجی انتخاب می‌کنند.

ه) میزان سرمایه‌گذاری مستقیم شرکت‌های کویتی در ترکیه تنها در عرض ۳ سال به رقم ۲ میلیارد دلار رسیده است.

در پایان باید گفت، با توجه به جمعیت اندک و ثروت بالای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، ترکیه استراتژی بلند مدت توسعه همکاری با کویت، قطر، امارات متحده عربی، بحرین و عربستان سعودی را در دستور کار قرار داده و می خواهد علاوه بر در دست گرفتن بازار مصرف این کشورها، کسری منابع ارزی خود را با دلارهای نفتی آنان جبران کند و تامین مالی بخش قابل توجهی از پروژه های خود را به بانک های این کشورها بسپارد.