بهزیستی

به گزارش مجاهدت از مشرق، در خیابان ولیعصر، کمی مانده به خیابان میرداماد، ساختمان نارنجی رنگی خودنمایی می‌کند، جایی که از دور شبیه مدرسه است اما مدرسه نیست! اینجا حتی شبیه خانه هم نیست؛ نمی‌توان تصور کرد که این حیاط بزرگ و خوش‌رنگ می‌تواند حیاط بچگی‌هایمان باشد. اما اینجا خانه و مدرسه کودکی آنهاست. در همین حیاط زمین می‌خورند، دویدن و بازی‌کردن یاد می‌گیرند، در همین ساختمان مهر مادری را تجربه می‌کنند و در پشت میله‌های بلندش روزهای کودکی خود را سپری می‌کنند.

وقتی صحبت از بچه‌های رها شده می‌شود هنوز تصور خیلی‌ها همان تصور قدیمی است؛ بچه‌ای در سبد، با نامه‌ای داخل قنداقش که پشت درِ خانه‌ای رها شده؛ اما این موضوع دیگر خیلی همه‌گیر نیست. به گفته رئیس شیرخوارگاه آمنه، حالا بیشتر این بچه‌ها در بیمارستان رها می‌شوند یا مادر و پدر خودشان تصمیم می‌گیرند طفل معصوم را به شیرخوارگاه تحویل دهند! بچه‌هایی هم هستند که هنوز پشت در شیرخوارگاه یا گوشه خیابان رها می‌شوند؛ اما بیشتر وقت‌ها مادر زایمان می‌کند و او را در بیمارستان رها می‌کند.

هر کدام از آن‌ها داستانی دارند و از یک نقطه شهر به این شیرخوارگاه منتقل شده‌اند، مجید دین پرور چند ماهی بیشتر نیست که مدیریت این مجموعه را بر عهده گرفته است. از او درباره تعداد کودکان ساکن در «آمنه» می‌پرسم، می‌گوید: «در گذشته ظرفیت شیرخوارگاه بیشتر بود و حدود ۳۰۰ بچه در اینجا بستری بودند اما ظرفیت ما نسبت به قبل کمتر شده و در حال حاضر نزدیک به ۷۰ بچه در شیرخوارگاه ما نگهداری می‌شوند. سیاست سازمان بهزیستی به سمتی حرکت کرده که بچه‌ها به آغوش خانواده‌ها سپرده شوند. شعار ما این است که آغوش خانواده مکان مناسب تری است برای کودک تا در شیرخوارگاه یا پرورشگاه و… پرورش پیدا کند. ما دوست داریم که بچه‌ها در آغوش خانواده زندگی کنند و یک پدر و مادر بالای سرشان باشد، بغلشان کنند و بتوانند نیاز عاطفی بچه را برطرف کنند.»

بچه‌ها در گهواره‌هایشان به ردیف دراز کشیده‌اند، یکی شیشه شیر به دهان دارد و دیگری با چشمان معصومش به ما زل زده است، آقای دکتر می‌گوید: «نیاز عاطفی بچه‌های ما بغل کردن است. وقتی من یا پرسنال شیرخوارگاه به بخش کودکان می‌رویم بچه‌ها ذوق می‌کنند، گریه می‌کنند که بغلشان کنیم. برای همین ما داریم تمام تلاشمان را می‌کنیم تا بچه‌هایی که واقعاً قابل واگذاری به خانواده‌ هستند را به خانواده‌هایی که فرزند پذیر هستند واگذار کنیم.»

هیچ کدامشان طعم مهر مادری را نچشیده‌اند

یکی از آنها بدسرپرست است و دیگری بی‌سرپرست، در پرونده یکی از کودکان هویت مادر و پدرش مشخص است و در پرونده دیگری نه. بعضی از آن‌ها اسم مستعار دارند و بعضی از آن‌ها اسم واقعی. اما در کنار این همه داستان متفاوت، یک ویژگی مشترکی بین آنهاست؛ اینکه همه آن‌ها تنها هستند و هیچ کدامشان طعم مهر مادری را نچشیده و امنیت در آغوش پدر را احساس نکرده‌اند. مدیر مجموعه توضیح می‌دهد: «کودکان شیرخوارگاه زیر سه سال هستند. کودکان سه سال به بالا از شیرخوارگاه خارج می‌شوند و به مراکزی که مربوط به رده سنی آنها می‌شود منتقل می‌شوند. این کودکان در شیرخوارگاه اتاق بازی، روان‌شناس، کادر رمان، گفتار درمان، پزشک و پرستار دارند. البته یک سری از تفریحات هم برای بچه‌های بالای یک سال در برنامه‌هایمان داریم. هرچند وقت یکبار بچه‌ها را به شهربازی، خانه‌بازی، رستوران و… می‌بریم. همچنین پشت ساختمان شیرخوارگاه باغ هست و بچه‌هایی که بزرگتر هستند عصرها برای بازی به همراه پرستارها به باغ می‌روند و بازی می‌کنند.»

برخی والدین «امین موقت» هستند

آقای دکتر در ادامه صحبت‌هایش به والدینی اشاره می‌کند که حتی حاضرند برای چند ماه طعم داشتن فرزند را بچشند و ادامه می‌دهد: «ممکن است یک خانواده‌ به دلیل اعتیاد، فقر، و… درحال حاضر توانایی و صلاحیت نگهداری از فرزندش را نداشته باشد. در این میان یک خانواده‌ای به صورت داوطلب می‌گوید من تا زمانی که خانواده این کودک شرایط و صلاحیت سرپرستی او را پیدا کند از این کودک نگهداری می‌کنم. ما می‌توانیم از نوزاد یک روزه تا نوجوان ۱۸ ساله را به خانواده داوطلب واگذار کنیم.

در این طرح خانواده اصلی یا همان والد زیستی می‌تواند هر زمانی که توانست کودک خود را از خانواده فرزند پذیر یا امین موقت پس بگیرد. زیرا خانواده فرزند پذیر می‌دانند که این کودک به صورت موقت به آنها داده شده است. در واقع در طرح امین موقت خانواده فرزندپذیر به عنوان یک کار خیر سرپرستی کودک را برای مدت زمان کوتاهی تقبل می‌کند. معمولاً در این طرح کودکان به مدت چهار تا پنج ماه با خانواده فرزندپذیر زندگی می‌کنند.اغلب کشورهای دنیا به این سمت دارند می‌روند و از حالت داشتن شیرخوارگاه و پرورشگاه خارج می‌شوند.

واگذاری کودک به خانواده می‌تواند به صورت ثابت یا امین موقت باشد. طرح امین موقت در استان‌های دیگر اجرایی شده اما هنوز در تهران موفق نشده‌ایم آن را اجرایی کنیم و به شدت علاقه مند به عملی کردن این طرح هستیم. در حال حاضر در تهران کودک به صورت ثابت به یک خانواده داده می‌شود.»

یک پرستار باید از ۲۰ کودک مراقب کند

از آقای دکتر می‌پرسم، آیا کودک می‌پذیرد که چندماه با یک خانواده زندگی کند و دوباره به خانواده‌اش برگردد؟ «وقتی کودک شرایط شیرخوارگاه را می‌پذیرد قطعاً می‌تواند زندگی با یک خانواده جدید را بپذیرد. شرایط زندگی با یک خانواده خیلی بهتر از شرایط زندگی در پرورشگاه است. در شیرخوارگاه و پرورشگاه یک پرستار باید از ۲۰ تا کودک مراقب کند و قطعاً نمی‌تواند به هیچ کدام از نیازهای بچه رسیدگی کند. مسلماً بچه‌ای که در خانواده و در آغوش والدین بزرگ می‌شود شرایط بهتری خواهد داشت برای همین ما تمایل داریم که کودکان را به صورت دائم یا امین موقت که در حال حاضر هنوز در تهران اجرایی نشده به خانواده‌های دارای صلاحیت هستند تحویل بدهیم. حتماً باید صلاحیت خانواده فرزند پذیر تأیید شود. در طی دوره‌ای که کودک نزد خانواده است باید ما نظارت داشته باشیم این موضوع باعث می‌شود که کیفیت کار ما بالا برود و از آسیب‌های احتمالی که ممکن است به این بچه‌ها وارد شود جلوگیری کنیم.»

از پله‌ها بالا می‌رویم، از اتاق شیر رد می‌شویم؛ دکتر دین پرور با اشاره به یکی از بچه‌ها توضیح می‌دهد: «پدر و مادر این کودک مشخص است امثال آن‌ها را شاید نشود به خانواده‌ای به عنوان فرزند خوانده واگذار کرد. در این موارد اصولاً خانواده کودک به دلیل اعتیاد، فقر، زندان و… توانایی و صلاحیت نگهداری از کودک را ندارند، ما از فرزندانشان نگهداری می‌کنیم و سعی می‌کنیم خانواده‌اش را شناسایی و بازتوان کنیم.»

تلاش برای بازتوانی والدین

آقای دکتر درباره پروسه بازتوانی والدین نیز می‌گوید «پروسه بازتوانی بستگی به معضلی دارد که خانواده به آن گرفتارند. به عنوان مثال اگر خانواده از لحاظ مالی دچار فقر است ما سعی می‌کنیم حمایت مالی از آنها کنیم و بعد حل معضل بچه را به خانواده بازگردانیم. یا اگر مشکل خانواده اعتیاد است، کمک می‌کنیم خانواده پروسه ترک اعتیاد خود را بگذارند و پس از بهتر شدن شرایط کودک را به خانواده تحویل می‌دهیم. در واقع این دسته از کودکان به صورت موقت و در مدت زمان چندماه در شیرخوارگاه نگهداری می‌شوند.»

«آمنه» با کمبود نیرو مواجه است

وارد یکی دیگر از اتاق‌ها می‌شویم، به نظر می‌رسد، بچه‌های زیر دو سال در این بخش نگهداری می‌شوند، مربی روی صندلی نشسته و یک سبد پر از شیشه‌های شیر کنارش است، آقای دکتر توضیح می‌دهد: «این بچه‌ها به خاطر موقعیت خاص بدنی‌شان باید حتما در آغوش شیر بخورند و خوردن شیر روی تخت ممکن است باعث خفگی‌ یا واکنش‌های خطرناکی بشود. برای همین مربی‌ها مجبورند به نوبت بچه‌ها را به آغوش بکشند و شیر بدهند.

آمنه نیروهای مختلفی در بخش‌های اداری، خدماتی و بخش‌هایی که کودکان در آن نگهداری می‌شوند دارد. در حال حاضر ما ۵۰ تا نیرو برای نگهداری از کودکان داریم اما چون نیروها شیفت بندی می‌شوند با کمبود مواجه می‌شویم. در حال حاضر نزدیک به ۵۰ نیرو در بخش کودکان کم داریم. اما چون اجازه استخدام نداریم فعلاً کاری برای حل معضل نمی‌توانیم انجام دهیم. ما بیشتر سعی می‌کنیم برای جبران کمبود نیرو از داوطلب‌ها استفاده کنیم. داوطلبانی که می‌خواهند با ما همکاری کنند می‌توانند از طریق سامانه حلال احمر ثبت نام کنند، مدارکشان را ارائه دهند، فرم‌های مورد نظر را پر کنند و بعد از تأیید صلاحیت حراست به صورت داوطلبانه و رایگان به ما کمک می‌کنند.

ما در مجموعه‌مان پزشک ثابت داریم که به صورت شیفت صبح و عصر و شب در مجموعه حضور دارند. بسیاری از پزشکان متخصص هستند که به صورت داوطلب به شیرخوارگاه می‌آیند و بچه‌ها را معاینه می‌کنند. متخصصان قلب، مغز و روانپزشکان زیادی به صورت داوطلب با ما همکاری می‌کنند.»

تقاضای باز پس‌گیری فرزند

از آقای دکتر سوال می کنم، اگر والد پس از واگذاری کودکی به شیرخوارگاه پس از چند ماه تصمیم بگیرد که او را پس بگیرد تکلیف چیست؟ آقای دکتر پاسخ می‌دهد: « اگر ببینیم واقعاً خانواده توان نگهداری از کودک را ندارد یا در مدت زمانی که کودک در مرکز ما نگهداری شده والد او فوت کند یا صلاحیت نگهداری از کودک را نداشته باشند، کودک به صورت ثابت پیش ما خواهد ماند یا به خانواده‌ای به عنوان فرزندخوانده تحویل داده خواهد شد. در صورتی که ما کودک را به خانواده دیگری تحویل دهیم و بعد از گذشت چند ماه یا چند سال خانواده اصلی کودک در صورت سلامت کامل تقاضای باز پس گیری فرزندش را داشته باشد فرزند به‌ او پس داده می‌شود.»

شناسنامه این بچه‌ها را زودتر صادر کنید

وارد اتاق بازی کودکان می‌شویم، همین که چشمشان به آقای مدیر می‌افتد به پاهای او می‌چسبند تا برای چند دقیقه هم که شده طعم در آغوش کشیدن را احساس کنند، بچه‌ها با چشم‌های بی‌خبر از همه جا نگاهمان می‌کنند. دکتر دستی به سر کودک می‌کشد و از مراحل واگذاری کودک به خانواده فرزند پذیر می‌گوید: « مادری که بچه را به دنیا آوده به عنوان والد زیستی شناخته می‌شود و کسی که کودک را به سرپرستی می‌گیرد به عنوان والد فرزند پذیر معرفی می‌شود.

ما در انتقال کودک به خانواده فرزند پذیر بسیار مشکل داریم. در استان تهران با توجه به جمعیت زیاد آن، ادارات مختلف تنوع زیادی دارند. یکی از سازمان‌هایی که ما زیاد با آن سر و کار داریم سازمان ثبت احوال است. سازمان ثبت احوال به دلیل کمبود نیرو، شناسنامه بچه‌ای را که در شیرخوارگاه است دیر صادر می‌کند و ما مدام جلسه می‌گذاریم، خواهش می‌کنیم که در صدور شناسنامه‌های بچه‌های ما سرعت عمل بیشتری داشته باشند. یکی دیگر از اداراتی که ما زیاد به آن مراجعه می‌کنیم قوه قضائیه و دادگاه‌ها هستند. زیرا قاضی باید مجوز سرپرستی‌ها را سریع صادر کند اما مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا این مجوز صادر شود.

ما سامانه‌ای داریم به اسم سامانه فرزندخواندگی بهزیستی که در کل ایران می‌توانند از آن استفاده کنند. افرادی که تمایل و توانایی نگهداری از یک کودک را داشته باشند در این سامانه ثبت نام کرده و درخواست فرزندخواندگی می‌دهند. این افراد به دوحالت امین موقت و دائم می‌توانند کودک را به سرپرستی بگیرند.»

هزینه ۳۰ میلیونی درمان کودکان

به گفته مدیر شیرخوارگاه آمنه، «دو تا سه میلیون تومان هزینه آزمایشگاه‌های معمولی این کودکان در بدو ورود است. برخی از بچه‌ها مشکلات مغزی داشته و نیاز به ام.آر.آی دارند. کودکانی که دارای بیماری هستند گاهاً تا ۳۰ میلیون تومان هزینه آزمایش‌هایشان می‌شود. همین موضوع هزینه های زیادی را به ما تحمیل می کند و متأسفانه برخی از خدمات درمانی این کودکان نیز تحت پوشش بیمه نیست و ما مجبور می شویم عمده هزینه خیرین را صرف خدمات درمانی این کودکان کنیم. بیمه قبول نمی‌کند. فقط بیمه خدمات درمانی درمان کودک در شرایط بستری را تقبل می‌کند. حتی اگر این کودکان برای درمان‌های سرپایی به بیمارستان‌های دولتی مراجعه کنندباز هم هزینه درمانشان آزاد حساب می‌شود. همچنین بچه‌های ما یارانه‌ای دریافت نمی‌کنند.»

آقای دکتر در ادامه صحبتهایش اشاره‌ای به مشکلات این مرکز می‌کند و توضیح می‌دهد: «در شیرخوارگاه یک ساختمان ۱۰۰۰ متری وجود دارد که در گذشته به عنوان مهدکودک از آن استفاده می‌کردیم. اما مدیر کل بهزیستی تهران پیشنهاد دادند که با کمک خیرین این ساختمان ۱۰۰۰ متری را بازسازی کنیم و در آن یک قاضی، مددکار، روان‌شناس، NGO خیریه و… قرار دهیم و اتاق ملاقات و مهدکودک برای کودکان فراهم کنیم. در واقع این ساختمان را به مجتمعی که تمام امور سرپرستی فرزندان را در این ساختمان انجام دهیم.درحال حاضر خیرین درحال ساخت این ساختمان هستند اما هنوز تمام نشده است. متأسفانه در حال حاضر ما با کمبود نیرو مواجه هستیم. چون سالهاست استخدام نداشتیم یا نیروها بازنشست شده‌اند و ما در حال حاضر مشکل کمبود نیرو را به شدت حس می‌کنیم.»

به گزارش مجاهدت از مشرق، زوج جوان که نوزادشان را از سر ناچاری به مبلغ پایینی فروخته بودند، وقتی پشیمان شده و می‌خواستند دخترک را پس بگیرند، متوجه شدند خریدار نوزاد وی را به خانواده دیگری در ازای یک صد میلیون تومان فروخته است.

چند روز قبل زن و مرد جوانی به پلیس مراجعه کرده و از فروش فرزندشان خبر دادند. زن جوان گفت: به‌خاطر مشکلات مالی و وضعیت شغلی همسرم، زمانی که دخترم به دنیا آمد تصمیم گرفتیم او را بفروشیم.

در فضای مجازی آگهی کردیم و چند نفری هم تماس گرفتند، اما درنهایت زوج جوانی که ساکن استان البرز بودند، مدعی شدند که فرزندمان را می‌خواهند. بعد از چندین تماس، در نهایت با آن‌ها قرار گذاشتیم، اما مبلغی را که برای فروش نوزادم در نظر گرفته بودیم را به ما پرداخت نکردند و مبلغ پرداختی شان خیلی پایین‌تر بود. با این حال، چون شرایط ما خوب نبود، با همان مبلغ کم موافقت کردیم و بچه‌ام را به آن‌ها دادم. اما پشیمان شدم و می‌خواستم بچه‌ام را پس بگیرم، با این حال هیچ رد و نشانی از خانواده البرزی ندارم و می‌خواهم آن‌ها را پیدا کنید.

با شکایت زوج جوان، پرونده‌ای در شعبه یازدهم دادسرای امور جنایی تهران تشکیل و تحقیقات برای یافتن ردی از نوزاد آغاز شد. در بررسی‌های صورت گرفته کارآگاهان پلیس موفق به شناسایی آن‌ها شدند. وقتی زوج جوان مقابل پلیس قرار گرفتند مدعی شدند نوزاد را به زوج دیگری فروخته‌اند.

زن جوان گفت: بعد از خرید نوزاد دختر در اینستاگرام صفحه‌ای ایجاد کرده و آگهی فروش نوزاد که ستایش نام داشت را منتشر کردیم. یک خانم دکتر هم خواهان خرید بچه شد و ما او را فروختیم.

به‌دنبال اطلاعاتی که آن‌ها در اختیار تیم تحقیق قرار دادند، کارآگاهان موفق به شناسایی خانم دکتر شدند. اما زن جوان مدعی شد که بچه را برای خواهرش خریداری کرده است.

با اطلاعاتی که زن جوان در اختیار تیم تحقیق قرار داد، مشخص شد که خواهر خانم دکتر در یکی از شهرستان‌های شمال شرقی کشور سکونت دارند. بدین ترتیب زوج جوان به دادسرای امور جنایی پایتخت احضار شدند. در تحقیقات اولیه زوج جوان به خرید نوزاد به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان اعتراف کردند.

پدرخوانده ستایش در تحقیقات گفت: من در یکی از شهرستان‌های شمال شرقی کشور کافی‌نت دارم و وضع مالی‌ام خوب است. اما من و همسرم بچه‌دار نمی‌شدیم به بهزیستی مراجعه کردیم تا بچه‌ای را به فرزندخواندگی بگیریم، اما به ما گفتند امکان پذیرش فرزندخواندگی ندارید. یک روز در اینستاگرام با آگهی فروش نوزاد به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان روبه‌رو شدم و تصمیم گرفتیم که بچه را بخرم.

مرد جوان گفت: با شماره‌ای که داخل صفحه بود تماس گرفتم و زن جوانی تلفنم را پاسخ داد و گفت توانایی بزرگ کردن بچه پنجم را ندارد و شرایط مالی خیلی بدی دارد. من تصور می‌کردم که ستایش فرزند این خانواده باشد و نمی‌دانستم که آن‌ها واسطه هستند و بچه را از شخص دیگری خریداری کرده‌اند.

قرارهایمان را تلفنی گذاشتیم و حتی دوباری هم راهی استان البرز شدیم تا بچه را بگیریم و پول را پرداخت کنیم. اما زن جوان مدعی شد که شوهرش با فروش بچه مخالفت کرده است. تا اینکه زن جوان با ما تماس گرفت و از رضایت شوهرش خبر داد، اما به ما گفت که بچه خریدار دیگری هم دارد و اگر او را می‌خواهیم باید هر چه زودتر خودمان را برسانیم.

از آنجایی که ما به شهرمان برگشته بودیم از خواهر همسرم خواستم برای تحویل بچه اقدام کند و پول را هم به حساب زن جوان واریز کردیم. ما ۱۰۰ میلیون به حساب او واریز کردیم.

در این یک سال و نیم خیلی به او وابسته شدیم و زندگی‌مان خیلی خوب و شیرین شده است وقتی ما ستایش را خریدیم بچه مریض بود که او را تحت درمان قرار دادیم و الان خوب شده است. به‌دنبال اظهارات زوج جوان، تحقیقات در این رابطه به دستور بازپرس جنایی پایتخت ادامه دارد.

منبع: ایران

به گزارش مجاهدت از مشرق، تنبلی چشم اختلالی است که در سنین زیر ۶ سال و از زمان کودکی آغاز می شود، در این حالت چشم فرد بیمار از دید طبیعی برخوردار نیست و به دلایلی مانند عیوب انکساری، انحراف چشم و یا عدم شفافیت مسیر بینایی، دید فرد بیمار دچار اختلال می شود. یکی از نشانه‌های این بیماری، عدم وجود وضوح تصویر در چشم بیمار است که در مقابل، یک فرد بدون این اختلال، تصاویر را به صورت بهتر می‌بیند.

تنبلی چشم معمولاً از سوی والدین فرزندان شناسایی می شود و ممکن است بیماری های مسبب تنبلی چشم را به چشم وآب مراورید ربط دهند. اما وقتی این تنبلی از نوع عیوب انکساری باشد مشکلات چندین برابر می‌شود و تشخیص دادن این بیماری بسیار مشکل است.

این بیماری در صورتی‌ که در زمان مناسب تشخیص داده شود به راحتی درمان می شود، این نوع از درمان شاید هفته ها و یا ماه ها به طور بینجامد. برای مقابله با تنبلی چشم، باید کودکان پس از به دنیا آوردن دربیمارستان ها از سوی متخصصان کودکان و بین ۳ تا ۴ ماهگی و در ۲تا ۳سالگی از سوی اپتومتریست معاینه شوند. یکی از روش های دیگر برای این مقابله می تواند استفاده از روش های نوین درمان تنبلی چشم و استفاده از عینک‌های هوشمند تنبلی چشم باشد.

به دنبال طرح مسأله اختلال تنبلی چشم و خطرناک بودن آن برای سلامتی کودکان، ما با سمانه زمانی مدیرکل بهزیستی استان تهران گفت‌وگو کردیم، مهمترین محورهای این گفت‌وگو بررسی علل تنبلی چشم و چالش‌های پیش روی بیماران،درمان تنبلی چشم، فرآیند انجام بینایی سنجی و برخی موضوعات دیگر مانند مشکلات حوزه تنبلی چشم در سازمان است که متن این گفت‌وگو را در ذیل می‌توانید بخوانید:

ابتلای یک میلیون ایرانی به تنبلی چشم در کشور

به عنوان نخستین پرسش بفرمایید براساس پژوهش‌ها آیا می‌توان تنبلی چشم را یک بیماری دانست؟

تنبلی چشم علت نابینایی و کم بینایی بیش از یک میلیون نفر از مردم کشور است. از هر ۱۰۰ نفر، ۳ تا ۴نفر به تنبلی چشم مبتلا هستند که شایع ترین عامل نابینایی یک چشم در افراد زیر ۲۰ سال می باشد. تنبلی چشم یک بیماری نیست ؛ بلکه زاییده بیماریهای چشم نظیر عیوب انکساری ( دوربینی، نزدیک بینی یا آستیکماتیسم) ، انحراف چشم ( لوچی) و یا عدم شفافیت مسیر بینایی( ناشی از عوامای نظیر آبا مروارید، کدورت قرنیه یا افتادگی پلک) است که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می تواند باعث کاهش بینایی شدید یا نا بینایی شود.

هنگامی که بینایی یکی از چشم ها خوب باشد و دیگری خوب نباشد، مغز بین دو چشم ، چشم سالم را برای دیدن انتخاب می کند و در واقع مسیر ارسال تصویر از چشم بیمار به مغز را مسدود یا اصطلاحاً دید چشم بیمار را خاموش می‌کند. چنانچه چشم سالم نیز بیمار شود یا به آن آسیبی برسد، ممکن است فرد تا آخر عمر از بینایی ضعیف رنج ببرد و حسرت بسیاری از والدین کودکان دارای آسیب این است که چرا در کودکی فرزندمان معاینه و درمان نشد.

با توجه به اینکه گفته می شود تنبلی چشم اغلب اوقات هیچ علامتی ندارد چاره چیست؟

تنها راه پیشگیری از تنبلی چشم تشخیص به موقع عوامل ایجاد کننده آن است و از آنجایی که بسیاری ازاین عوامل برای خانواده ها ناشناخته است، کودک باید بعد از تولد در زایشگاه توسط متخصص کودکان و در ۳ تا ۴ ماهگی توسط متخصص معاینه شود و پس از آن از سه سالگی تا ۶ سالگی ، سالانه به صورت یکبار در مراکز غربالگری بررسی شود تا در صورت نیاز توسط متخصصین مجرب معاینه شود.

لزوم تشخیص تنبلی چشم در زمان مناسب

آیا تنبلی چشم به راحتی قابل درمان است؟

تنبلی چشم در صورتی که در زمان مناسب تشخیص داده شود، به راحتی قابل درمان است. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که تکامل دستگاه بینایی از دوره جنینی آغاز و تا حدود ۸ الی ۱۰ سالگی ادامه دارد اما حداکثر رشد آن تا ۵ سالگی است.نتیجه تکامل دستگاه بینایی در این دوران دید واضح و کامل است. هر عاملی که باعث اشکال در دید یک یا هر دو چشم کودک شود رشد و تکامل دستگاه بینایی را متوقف می سازد و در نتیجه باعث کاهش میزان بینایی طفل می شود.

معنی این سخن آن است که امکان دارد چشمی که از نظر ظاهر کاملاً طبیعی است از بینایی کامل و طبیعی برخوردار نباشد. در صورتی که اشکال در دید کودک بر اثر بیماری‌های مادرزادی مانند آب مروارید ، افتادگی پلک یا دیگر عیوب ساختمانی ایجاد شده باشد باید قبل از ۳ ماهگی درمان شود و اگر به علت های دیگر به وجود آمده باشد، درمان قطعی و مؤثر تا قبل از ۵ سالگی امکان پذیر است، به طوریکه حتی اگر چشم دچار تنبلی نیز شده باشد، بینایی به طور کامل برمی‌گردد اما هر چه تشخیص عقب بیفتد، درمان دشوارتر می‌شود و میزان بهبودی کمتر خواهد بود.

به همین علت همه تلاش هایی که پزشکان امروزی انجام می دهند برای تشخیص به موقع و درمان مناسب آن است.در درمان تنبلی چشم هرچه سن کودک پایین تر باشد شانس درمان بیشتر و مدت درمان کوتاه تر خواهد شد.

والدین تا پایان۱۰ سالگی پیگیری وضعیت بینایی کودک باشند

چه پیامی به والدین دارای فرزندان خردسال دارید؟

والدین در صورت تشخیص تنبلی چشم حتماً تا پایان ۱۰ سالگی پیگیری وضعیت بینایی و تغییرات عیوب انکساری کودک باشند چرا که امکان عود تنبلی چشم وجود دارد.

استقبال والدین از طرح بینایی سنجی در سطح استان تهران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در سال ۱۴۰۰ با وجود شیوع بیماری کرونا و مشکلات اجرایی موجود بر سر راه برنامه موفق به غربال بالغ بر ۵۱۳۴۵۵ کودک و شناسایی ۸۷۲ کودک آمبلیوپ و ۸۱۲۴ بیمار مبتلا به سایر مشکلات دید شدیم . در سال جاری تا کنون بالغ بر ۲۰۰۰۰۰ کودک مورد غربال قرار گرفته اند که در مقایسه با سال‌های پیش از کرونا اُفت قابل توجهی را نشان می دهد. به طوری که در سال ۱۳۹۹ در سطح استان تهران بالغ بر ۳۹۵ هزار کودک غربال شده و از بین آنها ۱۴۰۳ بیمار آمبلیوپ شناسایی شد. از این رو اقبال والدین به امر غربال کودکان می‌تواند ضامن سلامتی دید کودکان آن‌ها شود.

در سال ۱۴۰۰ موفق به غربال بالغ بر ۵۱۳۴۵۵ کودک و شناسایی ۸۷۲ کودک آمبلیوپ و ۸۱۲۴ بیمار مبتلا به سایر مشکلات دید شدیم

هزینه‌ای که والدین برای انجام بینایی سنجی باید پرداخت کنند

آیا در فرایند انجام بینایی سنجی کودک هزینه ای بر عهده والدین است؟

در بخش غربال هزینه سرانه اجرای برنامه ۱۰۰۰۰ تومان برای هر کودک با چارت و ۱۷۰۰۰ تومان برای غربال با دستگاه می باشد .البته رقم در استانها متغیر است.

باید در نظر گرفت که برنامه در سه سطح غربالگر(نیروهای آموزش دیده توسط سازمان)که با هزینه اندکی (غربال دستگاه ۱۷۰۰۰ تومان و غربال چارت ۱۰۰۰۰ تومان)که توسط مردم پرداخت می شود و برای افراد بی بضاعت و بخش روستایی نیز این خدمت رایگان ارائه می شود و مرحله بعد یا دوم در صورت نیاز ۶۸اپتومتر برنامه به صورت رایگان ارائه خدمت می کنند و مرحله نهایی یا سطح سوم چشم پزشکان برنامه که شامل ۵ چشم پزشک متخصص در سطح استان می باشد به صورت رایگان کودکان را بررسی می‌کنند.

۵۸۲ پایگاه آماده ارائه خدمات به کودکان

در انجام و اجرای طرح بینایی سنجی در سال جاری چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟

در سال جاری جهت پوشش حداکثری کودکان رده سنی سه تا شش سال که بالغ بر ۷۳۵۰۰۰ نفر هستند با به کارگیری ۲۷۳۰ نیرو در بخش غربال و تشخیص در ۵۸۲ پایگاه ارائه خدمات به کودکان این رده سنی هستیم. در هر مرکزی که امکان هماهنگی و حضور غربالگران در آن فراهم باشد از جمله پیش دبستانی ها،مهد های کودک،مراکز مثبت زندگی، برخی از مساجد و خانه های فرهنگ حضور خواهیم داشت.

راه های ارتباطی والدین تهرانی در صورت داشتن سئوال چگونه است؟

والدین برای اطلاع از چگونگی و سوال مرتبط با بینایی سنجی فرزندخود می توانند از طریق مراجعه به سایت سازمان بهزیستی و یا تماس با شماره های ۸۸۷۸۷۱۹۸-۸۸۷۷۹۳۵۶-۷۷۵۱۰۰۶۷-۳۶۸۰۶۸۸۹ کسب اطلاع و پاسخ سئوال خود را دریافت کنند.

والدین کودکان اقبال چندانی به حضور در مراکز غربالگری نشان نمی‌دهند

در اجرای طرح با چه چالش هایی روبرو هستید؟

اول اینکه والدین کودکان سه ساله اقبال چندانی به حضور در مراکز غربالگری نشان نمی دهند و از این رو در این بخش با موفقیت چندانی روبرو نیستیم این در حالی که هر چه سن شناسایی بیماری کمتر باشد میزان دستیابی به درمان صد درصدی بالاتر است پس اهمیت حضور این رده سنی در فرایند برنامه اهمیت بسزایی دارد.

دومین چالش اینکه والدین کودکان مبتلا با دوری از هرگونه دلهره و دغدغه روحی- روانی روند درمان کودک خود را تا پایان ۱۰ سالگی مدیریت کنند، چرا که امکان عود مجدد گاهی وجود دارد حتی دیده شده برخی والدین در ادامه روند درمان کوتاهی کرده اند.

سومین نکته در خصوص چشم پزشکان و اپتومتر ها مطرح است که این افراد تنها می توانند پدر و مادر را درباره نحوه درمان تنبلی چشم راهنمایی کنند و مسئولیت انجام درمان اصلی بر عهده پدر و مادر است.

نکته دیگری که حائز اهمیت است اینکه برخی خانواده ها تصور می کنند از سن ۳ تا ۶ سالگی اگر یکبار کودک خود را بررسی و غربال نمایند کافی است که این اشتباه است توصیه این است که در هر سال تا شش سالگی غربال انجام شود.

در آخر اینکه ترس از شرایط کرونایی باعث شده خانواده ها اقبال چندانی به حضور در مراکز غربال نشان ندهند.درصورتیکه با ابزارهای یکبار مصرف و با رعایت پروتکل های بهداشتی غربال انجام میشود و جای نگرانی نیست.

ترس از شرایط کرونایی باعث شده خانواده ها اقبال چندانی به حضور در مراکز غربال نشان ندهند*حرف آخر ؟

والدین،اگر کودک ۶-۳ساله دارید برای ارزیابی بینایی او به پایگاههای سنجش بینایی که آدرس این پایگاه‌ها در تارنمای بهزیستی استان تهران قرار دارد و یا با شماره هایی که قبلاً ذکر شد مراجعه و از سلامت دید کودکانتان مطمئن شوید.