بیماری

به گزارش مجاهدت از مشرق، این روزها صحبت از شیوع یک بیماری در تهران است که خیلی از ما شاید اسم آن را هم نشنیده‌ایم؛ بیماری “دست و پا و دهان” یا HFMD که کودکان زیر ۵ سال را درگیر می‌کند و مهم‌ترین علائم آن تب، زخم‌های دهانی و ضایعات پوستی زیاد و آبدار پشت پاها و دست‌ها، روی باسن، کشاله ران و زانوها و گاهی کف دست‌ها و کف پاها است.

این بیماری در فصل‌های گرم سال یعنی بهار و تابستان شیوع بیشتری دارد. چون ویروس‌ها در گرما به دلیل شرایط محیطی و تجمعات فصلی کودکان در مکان‌هایی مانند مهدکودک‌ها و پارک‌ها راحت‌تر منتشر می‌شوند. با این حال، امکان انتقال این بیماری در فصل‌های سرد هم وجود دارد. دلیل آن نیز گردش ویروس‌ها در تمام سال، شروع مدارس در پاییز و افزایش تماس کودکان با هم، ضعیف شدن سیستم ایمنی کودک با تغییر فصل و کاهش تهویه در فضاهای بسته است.

راه‌های انتقال این بیماری ویروسی

دکتر پیام طبرسی، پزشک متخصص عفونی اطفال، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی درباره این بیماری توضیح می‌دهد: شیوع بیماری دست و پا و دهان در فصل بهار و تابستان بود و الان دیگر دوره‌اش تمام شده است. اواخر تابستان چند مورد مبتلا داشتیم اما الان دیگر تمام شده و اگر هم مورد یا مواردی در این فصل مبتلا شوند، جای نگرانی ندارد و مشاهده چند مورد مبتلا به معنای شیوع بیماری نیست.

طبرسی با تاکید بر این که این بیماریِ ویروسی قدیمی است و تازگی ندارد و همه جای دنیا هم هست، می‌گوید: این بیماری خطری ندارد و نیاز نیست خانواده‌ها نگران شوند. راه انتقال آن هم از طریق قطرات تنفسی (سرفه و عطسه) فرد بیمار، ترشحات بینی و گلو مثل بزاق، آب دهان یا مخاط بینی، تماس پوستی (تماس مستقیم با پوست کودک بیمار) و همچنین از طریق تماس با مدفوع فرد آلوده (تعویض پوشکِ فرد آلوده یا استفاده از سرویس بهداشتی مشترک) است.

این بیماری بیشتر در بین کودکان مهدکودکی دیده شود. چون کودکان در این سن به اسباب‌بازی‌های یکدیگر دست می‌زنند، یا آنها را در دهان خود می‌کنند و اگر کودکی آلوده باشد، می‌تواند ویروس را این گونه به دیگران منتقل ‌کند. همچنین تماس دست کودک آلوده با دستگیره‌ها و سطوح می‌تواند کودکان دیگر را بیمار کند.

فقط کودکان به این بیماری مبتلا می‌شوند؟

اما چرا این بیماری بیشتر کودکان زیر ۵ سال را درگیر می‌کند؟ طبرسی توضیح می‌دهد: بچه‌ها سن‌شان پایین است و اگر تا حالا به این بیماری مبتلا نشده باشند، در صورت مواجهه با ویروس، معمولا مبتلا می‌شوند. اگر شما یک بار مبتلا شده باشید، در بزرگسالی ایمنی دارید. اگر هم مبتلا شوید، مثل کودکان درگیر نمی‌شوید.

رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری درباره شباهت ضایعات پوستی این بیماری و بیماری آبله مرغان می‌گوید: ضایعات پوستی این بیماری با ضایعات پوستی آبله مرغان فرق دارد و اینها هیچ ربطی به هم ندارند. ضایعات پوستی این بیماری دردناک نیست، خارش خاصی دارد، در مدت کوتاهی برطرف می‌شود. جای ضایعات هم با خاریدن، روی پوست بدن کودک نمی‌ماند.

بیماری ویروسی دست و پا و دهان، یک بیماری خفیف و خود محدودشونده است که نیاز به درمان دارویی خاصی ندارد. به خصوص آنتی‌بیوتیک. چراکه بیماری‌های ویروسی به هیچ عنوان با آنتی‌بیوتیک بهتر نمی‌شوند.

کودک بیمار را به مهدکودک و مدرسه نفرستید

این بیماری واکسن نداشته و هیچ مرگ و میری هم ندارد. فقط به توصیه پزشکان، والدین باید اگر علائم بیماری را در کودک خود دیدند، آنها را ۳ تا ۵ روز به مهد کودک یا مدرسه نفرستند. همچنین به کودک یاد دهند که فقط از وسایل شخصی خود استفاده کند و دست به وسایل کودکان دیگر نزند. درضمن مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از این بیماری شستن مکرر دست‌ها، ضدعفونی کردن سطوح و جلوگیری از تماس نزدیک با کودکان بیمار است.

طبرسی می‌گوید: دست و پا و دهان، یک بیماری ویروسی است که خود به خود خوب می‌شود. فقط اگر تب کودک طول کشید یا بالای ۳۸.۵ درجه سانتی‌گراد بود، یا کودک تهوع و استفراغ شدید داشت، یا افت هوشیاری داشت، آن موقع باید به پزشک مراجعه کنند. وگرنه با استراحت و مصرف مایعات کافی ۷ تا ۱۰ روزه خوب می‌شود.

به گفته پزشکان، درمان خاصی برای از این بیماری وجود ندارد، اما مراقبت‌های حمایتی می‌توانند علائم آن را تسکین دهند. البته برخی کودکان مبتلا دچار زخم‌های دهانی هم می‌شوند و به دلیل وجود زخم‌های دردناک دهان قادر به نوشیدن مایعات نیستند و درنتیجه ممکن است بدن‌شان دهیدراته یا دچار کم‌آبی شود. کارشناسان تاکید می‌کنند که اگر والدین علائم کم‌آبی بدن مانند خشکی دهان، کاهش ادرار یا ضعف و بی‌حالی را در کودک خود مشاهده کردند، حتما او را نزد پزشک ببرند.

منبع:همشهری‌آنلاین

به گزارش مجاهدت از مشرق، دکتر حامد جزجلالیان با اشاره به شناسایی ۱۵۵ بیمار مبتلا به تب دانگ در کشور از ابتدای سال تا ۱۵ مردادماه، افزود: در همین راستا نظام مراقبت بیماری‌های منتقله از پشه آئدس در تمامی بیمارستان‌ها و مراکز خدمات جامع سلامت سطح دانشگاه فعال شده‌اند.

وی با بیان اینکه موارد وارده به کشور به دلیل بارندگی‌های صورت گرفته در کشورهای حاشیه خلیج فارس به شدت افزایش یافته است، افزود: بیش از ۹۲ درصد بیماران مبتلا به تب دانگ در کشور سابقه سفر به کشورهای حاشیه خلیج فارس (امارات) داشته‌اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی نیشابور با اعلام اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۲ بیمار مشکوک به تب دانگ (با سابقه سفر به مناطق پرخطر) در مراکز سطح دانشگاه این شهرستان شناسایی شده‌اند، خاطرنشان کرد: این بیماران بلافاصله در بیمارستان با کیت تشخیص سریع تب دانگ مورد بررسی قرار گرفته‌اند که خوشبختانه نتایج آزمایش از نظر بیماری تب دانگ منفی بوده است.

وی افزود: همچنین یک مورد بیمار مشکوک به تب دانگ و بستری در بیمارستان با سابقه سفر به اروپا ارزیابی و نمونه مربوطه تهیه و به آزمایشگاه مرجع انستیتو پاستور تهران ارسال شد که نتیجه از نظر تب دانگ منفی گزارش شده است.

جزجلالیان همچنین در خصوص وضعیت حضور پشه آئدس در منطقه تحت پوشش دانشگاه گفت: گرچه در بررسی‌های صورت گرفته و اجرای عملیات اویترپ گذاری (تله گزاری برای صید تخم پشه آئدس) در کانون‌های پرخطر چهار شهرستان نیشابور، فیروزه، زبرخان و میان جلگه برای شناسایی پشه آئدس تاکنون موردی مشاهده نشده است، ولی با توجه به اینکه در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و گیلان پشه آئدس صید شده و موارد انتقال محلی نیز در استان هرمزگان وجود داشته است، احتمال قریب الوقوع گسترش پراکندگی آن در سایر استان‌ها به شکل مستقیم یا غیر مستقیم از طریق ارتباطات حمل و نقل دریایی، زمینی و هوایی و ترددهای انسانی (به ویژه تجمعات اربعین حسینی و پیاده‌روی دهه آخر صفر) و همچنین سفرهای تابستانی وجود دارد.

وی خودمراقبتی را یکی از ضروریاتی دانست که زائرین تا زمان بازگشت از اربعین حسینی و دهه آخر صفر رعایت کنند.

ضمن اینکه استفاده از لباس آستین بلند و گشاد و پوشیدن جوراب، استفاده از اسپری یا پمادهای دور کننده حشرات در زمان پیاده‌روی به ویژه صبح زود و نزدیک غروب، استحمام روزانه و تعویض لباس، عدم اسکان و چادر زدن در نزدیکی آب‌های راکد، اسکان در محل‌هایی که درب و پنجره‌ها مجهز به توری داشته باشند و مراجعه به نزدیک‌ترین مرکز خدمات جامع سلامت ضروری است در صورت بروز علائم تا دو هفته پس از بازگشت از سفر علائم بیماری تب دانگ به صورت تدریجی و با نشانه‌هایی شبیه سرماخوردگی آغاز می‌شود، تب، سردرد، درد پشت چشم، سرگیجه و بدن درد از علائم این بیماری می‌باشد.

جز جلالیان تصریح کرد: با توجه به مسافرت‌های بین‌المللی، بازگشت زائرین اربعین حسینی از کشور عراق و ترددهای جمعیتی زائرین خارجی و داخلی در سطح شهرستان برای شرکت در مراسم دهه آخر ماه صفر (پیاده‌روی بارگاه رضوی) احتمال بروز بیماری‌های ذکر شده و حتی استقرار پشه آئدس در شهرستان‌های سطح دانشگاه وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: در این راستا برنامه‌های اویترپ گذاری در کانون‌های پرخطر احتمالی برای شناسایی پشه آئدس و نظام مراقبت بیماری‌های ناشی از آن برای شناسایی بیماران در کلیه مراکز درمانی فعال خواهد بود.

بیماری‌های منتقله از طریق پشه مهاجم آئدس (تب دانگ، چیکونگونیا و زیکا) برای نیمی از جهان مخاطره محسوب می‌شود و طغیان‌های شدید این بیماری‌ها در جوامع شهری و در اقصی نقاط جهان نگرانی‌های جدی را در مورد بار این بیماری‌ها و تهدید آنها برای سلامتی انسان به همراه داشته است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، افزایش موارد ابتلا به بیماری‌های منتقله از پشه‌ها بر اساس اطلاعات به دست آمده، ناشی از گرم‌تر شدن هوا و به تبع آن، بیشتر شدن شمار پشه‌هایی است که این بیماری را منتقل می‌کنند.

پشه‌ها ممکن است یک مزاحم کوچک به نظر برسند اما این حشرات آزاردهنده از جمله موانع تقویت شده به واسطه تغییرات آب و هوایی برای سپری کردن تعطیلاتی ایمن و مفرح در ایام تابستان به حساب می‌آیند.

تغییرات اقلیمی باعث شده تا برنامه‌ریزی برای تعطیلات تابستانی بیش از پیش غیرقابل پیش‌بینی و نیازمند بررسی‌های بیشتر شود.

در ادامه به برخی از بیماری هایی که از طریق پشه‌ها به انسان منتقل می‌شود، خواهیم پرداخت.

تب نیل غربی

این ویروس می‌تواند برای افراد مسن تر یا کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده، خطرناک باشد و احتمال ابتلای آنان به مننژیت یا التهاب عضلات وجود دارد. این ویروس بیشتر در کشورهای آسیایی و آفریقایی دیده می‌شود اما دانشمندان وجود آن را در جنوب فرانسه، ایالات متحده، کشورهای جنوب شرقی اروپا و کانادا هم ثابت کرده‌اند. تا به حال واکسنی در برابر آن ساخته نشده و داروی موثری نیز وجود ندارد.

زیکا

پشه تب زرد و پشه ببری ناقل ویروس زیکا هستند. این ویروس در مناطق استوایی و گرمسیر مانند آفریقا، آمریکای جنوبی و مرکزی و در فلوریدا و تگزاس نیز وجود دارد. مناطق جنوب شرق آسیا مانند تایلند، ویتنام و فیلیپین نیز از گزند آن در امان نمانده اند. در سال ۲۰۱۵ در برزیل کودکان زیادی به دنیا آمدند که به بیماری میکروسفالی مبتلا شده بودند. جمجمه و مغز مبتلایان به این بیماری بسیار کوچک تر از حد معمول است.

تب دنگی

پشه های ببری (نام علمی: Aedes albopictus) ناقل تب دنگی هم هستند. ویروس تب دنگی در بخش های بزرگی از جنوب شرق آسیا هم وجود دارد. کشورهای افغانستان، شمال استرالیا، آفریقای سیاه، آمریکای مرکزی و جنوبی و برخی از ایالات جنوبی آمریکا نیز از این ویروس در امان نمانده‌اند.

تقریبا ۴۰ درصد از همه انسان‌ها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به مالاریا در آن جا وجود داردفرد مبتلا دچار درد عضلات و مفاصل، سردرد و تب خواهد شد. همچنین به گفته متخصصان، پیامدهای ابتلای مجدد به این بیماری بدتر از بار نخست خواهد بود.

لشمانیا

پشه های خاکی ناقل بیماری لشمانیا هستند. این بیماری در کشورهای جنوبی و مناطق گرمسیر و استوایی وجود دارد. در افغانستان نیز این بیماری وجود دارد. هر سال تا ۱۲ میلیون تن به این بیماری مبتلا می شوند. لشمانیا قابل علاج است اما فرد بیمار که دچار عوارض این بیماری شده، باید فورا به پزشک مراجعه کند. عدم درمان ممکن است به مرگ بیمار منجر شود. واکسن موثری در برابر آن وجود ندارد.

تب سیندبیس

پشه های کولیکس ناقل ویروس سیندبیس هستند. این ویروس در مناطق آفریقایی وجود دارد اما دانشمندان وجود آن را در کشورهای اروپایی در پشه ها و انسان ها ثابت کرده اند. عوارض ابتلا به این ویروس شبیه نشانه های آنفلوآنزا است و فرد مبتلا تب می کند. در اغلب موارد سیستم ایمنی بدن می تواند بر این ویروس غلبه کند و عوارض این بیماری پس از چند هفته فروکش می کند. واکسنی در برابر آن وجود ندارد.

تب زرد

پشه های ببری و برخی از پشه های دیگر ناقل بیماری تب زرد هستند. خطر گزیده شدن توسط این پشه و ابتلا به این بیماری در ۳۴ کشور آفریقایی و ۱۳ کشور آمریکای لاتین و مرکزی وجود دارد. فردی که توسط این پشه گزیده شده، نخست تب می کند و عوارض این بیماری مشابه آنفلوآنزاست. اگر این بیماری معالجه نشود، احتمال ابتلا به مننژیت و صدمه دیدن اندام های حیاتی انسان وجود دارد. اما در برابر تب زرد واکسن وجود دارد.

چیکونگونیا

ویروس بیماری چیکونگونیا در مناطق جنوبی و شرقی آفریقا و در شبه قاره هند، در جزایر اقیانوس هند و آسیای جنوب شرقی پیدا می شوند. چیکونگونیا با تب آغاز می شود که معمولا پس از سه روز فروکش می کند. اما درد عضلات که پس از آن آغاز می شود حدود یک تا دو هفته به طول می انجامد و بعد از بین می رود. واکسنی در برابر آن وجود ندارد اما فرد بیمار پس از ابتلا تمام عمرش در برابر آن مصون خواهد بود.

مالاریا

تقریبا ۴۰ درصد از همه انسان‌ها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به مالاریا در آن جا وجود دارد. فرد مبتلا نخست تب می کند. سردرد و درد مفاصل، عرق کردن، تب و لرز و اسهال از جمله عوارض این بیماری است. در جریان ابتلا سیستم عصبی ممکن است به شدت آسیب ببیند. هر سال یک میلیون نفر به خاطر ابتلا به مالاریا جان می سپارند. هنوز واکسن موثری در برابر آن ساخته نشده است. البته امکان معالجه با دارو وجود دارد.

تب دنگی را بیشتر بشناسیم

اکثر افرادی که به تب دنگی مبتلا می‌شوند، در ابتدا هیچ علائمی را احساس نمی‌کنند. علائم این بیماری در صورت بروز، معمولا بین چهار تا ۱۰ روز پس از عفونت ظاهر شده و دست کم دو تا هفت روز با بیمار همراه است.

به گزارش مجاهدت از یورونیوز، برخی از این علائم، نظیر تب بالا، سردرد شدید، درد پشت چشم و درد عضلات و مفاصل، شبیه علائم بیماری آنفلوآنزا هستند.

در برخی موارد، درد عضلات و مفاصل ناشی از این بیماری به قدری شدید است که باعث شده تا به تب دنگی لقب «بیماری استخوان‌شکن» نیز داده شود.

حتی مقدار کمی آب به اندازه یک درب بطری برای رشد لاروها یا کرمینه‌های حشرات کافی استاین بیماری برای حدود پنج درصد از افراد مبتلا ممکن است به شکل حاد و حتی به طور بالقوه کشنده ظاهر شود.

تب دنگی در مناطق گرمسیری جهان مانند برخی نقاط آفریقا و آسیا، آمریکای مرکزی و جنوبی، کارائیب، جزایر اقیانوس آرام و برخی مناطق جنوبی آمریکای شمالی شایع تر است.

به گفته متخصصان، اقدامات پیشگیرانه ساده‌ای وجود دارد که می توان آنها را در سفرهای خارجی برای کاهش خطر قرار گرفتن در معرض نیش پشه‌های ناقل بیماری انجام داد.

از جمله این اقدامات پوشاندن بدن به خصوص با لباس‌های روشن است، زیرا لباس‌های تیره بیشتر پشه ها را به سوی خود جذب می کنند.

استفاده از مواد دفع کننده حشرات دیگر نکته توصیه شده در این زمینه است؛ برای این منظور گفته می‌شود که بهتر است به جای گزینه‌های مبتنی بر اسانس از محصولات حاوی DEET، IR۳۵۳۵ یا Icaridin استفاده شود.

پشه‌های حامل ویروس بیماری تب دنگی معمولا در طول روز نیش می‌زنند اما احتیاط برای محافظت از نیش آنها در شب نیز ضروری است.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های اروپا توصیه می‌کند از پشه‌بند برای تخت خواب و از توری برای در و پنجره‌ها استفاده کنید و تا آنجا که ممکن است در اتاق‌های مجهز به تهویه مطبوع اسکان پیدا کنید.

بنا به آنچه در این گزارش آمده، باد ناشی از فن‌های قوی در دستگاه‌های خنک‌کننده می‌تواند حشرات را گیج و فرود آمدن آن‌ها را سخت‌تر کند.

از آنجایی که پشه‌ها در آب‌های راکد تکثیر می‌شوند، این فرصت را به سادگی در اختیار آنها قرار ندهید. حتی مقدار کمی آب به اندازه یک درب بطری برای رشد لاروها یا کرمینه‌های حشرات کافی است.

بنابراین تا جایی که می‌توانید آب‌های راکد را خالی کنید و حواستان به جمع شدن احتمالی آب‌های راکد در باغچه یا بالکن محل اقامت خود باشد.