تاریخ شفاهی دفاع مقدس

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از تبریز، کتاب «مَن، اَمَن» از جمله جدیدترین آثار منتشرشده از خاطرات رزمندگان لشکر ۳۱ عاشورا در دفاع مقدس است که در سبک تاریخ شفاهی به روایتگری «امن‌اله امانی» و مصاحبه و تدوین «اسماعیل هدایتی» نگاشته شده است.

این اثر سرگذشت رزمنده‌ای با تبار روستایی را روایت می‌کند که گرچه به‌طور رسمی پاسدار کمیته انقلاب اسلامی است، اما شروع جنگ او را به جبهه‌ها می‌کشاند و تا پایان دفاع مقدس، ابتدا در ستاد جنگ‌های نامنظم به فرماندهی شهید «چمران» و سپس در لشکر ۳۱ عاشورا به نبرد می‌پردازد.

از آن‌جا که عمده مدت حضور «امن‌اله امانی» در جبهه به فعالیت در واحد اطلاعات و عملیات لشکر ۳۱ عاشورا گذشته، خاطرات وی حاوی مطالب ارزشمند و قابل توجهی از اقدامات این واحد به‌ویژه در عملیات‌های پرمخاطره و سخت شناسایی است. با این حال، راوی از بیان مطالب دیگر نظیر فعالیت‌هایش در دوران انقلاب، ترسیم وضعیت عمومی شهرها در آن دوران، زندگی شخصی، حضور در گروه‌های تفحص، روایتگری در اردوهای راهیان نور، حضور در جبهه مقاومت اسلامی و … غافل نشده است.

بیان روان و ساده، ذکر گفت‌وشنودها با دیگر رزمندگان به‌ویژه شوخی‌ها و نیز اشاره دقیق به وقایع و اتفاقات از جمله ویژگی‌های برجسته کتاب حاضر است. از سوی دیگر، کوشش تدوینگر کتاب برای انجام مصاحبه با سایر رزمندگان و افراد مرتبط به‌منظور تکمیل مطالب و آوردن آن در انتهای هر بخش، توضیح برخی اصطلاحات و واژگان در پاورقی‌ها و اختصاص دادن یک بخش جداگانه برای نقشه‌های عملیاتی اشاره‌شده در خاطرات، موجب غنای اثر و استنادپذیری بالای آن شده است. 

کتاب «مَن، اَمَن» به ۱۸ فصل به ترتیب تحت عناوین: تولد تا نوجوانی، آغاز جنگ تحمیلی، همراه با مبارزین در جنگ‌های نامنظم دکتر چمران، عملیات‌های بستان- مطلع‌الفجر- فتح‌المبین و بیت‌المقدس، عملیات‌های والفجر ۱ و ۲ و ۳، عملیات آبی خاکی خیبر، منطقه زید، شناسایی منطقه دربندیخان، عملیات بدر، عملیات والفجر ۸، عملیات کربلای ۴، عملیات کربلای ۵، عملیات نصر ۷، عملیات بیت‌المقدس ۲، عملیات مرصاد، ازدواج و مشغله‌های کاری و سرانجام روایتگری- تفحص و زیارت کربلا تقسیم می‌شود. در ادامه نیز به ترتیب نقشه عملیات‌ها، اسناد، لوح‌های سپاس و تصاویر در بخش‌های جداگانه به انتهای کتاب افزوده شده‌اند.

چاپ نخست این کتاب در ۲۸۹ صفحه با تیراژ هزار نسخه و در سال ۱۳۹۹ توسط نشر «معبر آسمانی» (وابسته به اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس آذربایجان شرقی) منتشر شده است.

بخشی از متن کتاب:

«حدود ساعت ۹ صبح متوجه شدم چند نفر از نیروهای تخریب هر کدام با پنج شش قمقمه جهت دریافت آب در مقابل کانال صف کشیده‌اند؛ از آن جا که سر لحظه امکان داشت آن منطقه مورد هدف قرار گیرد، به آنان گفتم برگردید تا خودم برایتان آب بیاورم با وجود این که روزهای زیادی را تشنگی کشیده بودند و همگی لب‌هایشان ترک خورده بود، بدون اینکه لب به آب بزنند و یا اعتراضی کنند به سنگرهای خود بازگشتند.

زود دست به کار شدم؛ در حین پرکردن دبه‌های آب حس عجیبی داشتم؛ به یاد خوابی افتادم که در ایام کودکی در روستای محل تولدم در خصوص حضورم در صحنه کربلا دیده بودم و به گونه‌ای آن خواب داشت تعبیر می‌شد.

بی‌معطلی دبه‌های آب را در پشت موتورسیکلت گذاشتم؛ تا خواستم هندل بزنم بالگردی در آسمان ظاهر شد و راکتی شلیک کرد که در نزدیکی موتورسیکلت به تل خاکی اصابت نمود؛ دبه‌ها از چند ناحیه سوراخ شده و مانند آب پاش از آن‌ها آب بیرون می‌زد. خواستم به سوی دبه‌ها بروم تا درز سوراخ‌ها را بپوشانم اما پاهایم همراهی نکردند، متوجه شدم از کشاله رانم خون فوران میکند و آقا مهدی نیز مات و مبهوت نگاهم می‌کرد.

تا این که توسط قدیر زارعی به عقب منتقل شدم؛ نتوانستم وظیفه سقایی خودم را انجام دهم و شرمنده آن جوانان عطشان شدم که قول آبرسانی را به آن‌ها داده بودم.»

انتهای پیام/

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از یزد، کارگاه تخصصی تاریخ شفاهی دفاع مقدس با حضور رزمندگان و اساتید تاریخ شفاهی دفاع مقدس در سالن کنفرانس حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در یزد برگزار شد.

در این کارگاه «امیرمحمد عباس نژاد» استاد تاریخ شفاهی دفاع مقدس مباحثی را ایراد کرد و در مورد شیوه تدوین کتاب‌های تاریخ شفاهی توضیحاتی ارائه داد.

در این کارگاه نویسندگان تاریخ شفاهی و نویسندگانی که در این عرصه تازه قدم گذاشته‌اند حضور داشتند که به سوالات نویسندگان پاسخ داده شد و ضمن ارائه نظرات و ابهامات در این حوزه از مدعوین تقدیر شد.

انتهای پیام/

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از کرمانشاه، کتاب «مسلول افضلیه» روایت‌گر تاریخ شفاهی آزاده و جانباز «سید نورالله موسوی» از دوران دفاع مقدس و اسارت، با مصاحبه و تدوین «نسرین مومنی‌فر» به نگارش در آمده است.

این کتاب در ۱۹۲ صفحه با حمایت اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان کرمانشاه و انتشارات «مرصاد» به چاپ رسیده است.

بخشی از متن کتاب:

جاسوسان و نگهبانان عراقی در محوطه‌ی حیاط نبودند فقط کریم محمدی در محوطه بود که داشت قدم می‌زد (بعدا فهمیدم که او هم نقشه‌ی پایین کشیدن مجسمه را در سر داشته است) به طرف حمام‌ها رفتم و میله‌ی دوش حمام که حدود نیم متر بود را از هم جدا کرده و زیر لباسم قایم کردم.

به طرف مجسمه رفتم مجسمه بزرگ بود  و فاصله اش نسبت به زمین زیاد نبود، طوری که می‌شد آن را با دست پایین کشید به اطرافم نگاهی انداختم و در یک چشم به هم زدن مجسمه که با پتو و نخ درست شده بود را پایین کشیدم. آن را به سیم خاردار‌های محوطه کشاندم تا اجزایش از هم جدا و تکه تکه شود.

در حال از بین بردن اجزای مجسمه بودم که یک دفعه یکی از جاسوسان سر رسید و متوجه کار من شد با عصبانیت یه طرفم آمد و می‌خواست با من درگیر شود میله‌ای که در زیر لباسم قایم کرده بودم را در آوردم. فرد جاسوس ترسید و فریاد زنان به طرف آسایشگاه‌های که جاسوسان در آنجا بودند رفت. جمعیت آسایشگاه‌ها بیرون ریختند و به طرف من حمله ور شدند.

آسایشگاه‌های حزب الهی هم که در حال اقامه‌ی نماز بودند، توسط نکهبان نماز جماعت از مساله با خبر شده بودند، نمازشان را شکستند و بیرون ریختند و هر دو گروه با هم درگیر شدیم.

عراقی‌ها مداخله نکردند و درگیری تا بعدازظهر طول کشید تا اینکه عراقی‌ها آمدند و ما را به آسایشگاه‌ها فرستاندند و شکنجه کردند.

انتهای پیام/

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از کرمانشاه، کتاب «حجره وصل»، روایتگر تاریخ شفاهی حجت‌الاسلام «اسماعیل قبادی» از رزمندگان دوران دفاع مقدس استان کرمانشاه است که در سال ۱۴۰۰ توسط انتشارات «مرصاد» اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس چاپ و به بازار نشر عرضه شد.

این کتاب در  ۹ فصل و ۱۵۰ صفحه توسط «حمیدرضا حاتمی» تدوین شده و در  ۱۰۰۰ جلد با حمایت اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس کرمانشاه به چاپ رسیده است.

بخشی از کتاب:

«با خودم یک سره کلنجار می‌رفتم و از طرفی هم هیچ خبری از برادرم نداشتم که آلان کجاست، شهید شده یا به همراه نیرو‌ها به عقب برگشته یا توسط دشمن اسیر شده، صدای شلیک انواع گلوله‌ها از دور شنیده می‌شد به جاده از دور نگاه کردیم تانک‌های ارتش بودند که در حال عقب نشینی بودند و به پشت سر شلیک می‌کردند و دوباره عقب نشینی می‌کردند.

تصمیم گرفتم هر طوری که شده خودم را به گردان حنین برسانم از طریق ماشین‌های عبوری یگان‌های دیگر به راه افتادم تقریبا ظهر به مقر گردان در تنگه‌ای بالا‌تر از امامیه علیا رسیدم، بچه‌ها با خوشحالی روبه روی من آمدند و گفتند «بچه‌ها حاج آقا اسیر نشده برگشته» برادرم همان لحظه آمد واز این که دیدم سلامت هستند خیلی خوشحال  شدم».

انتهای پیام/

به گزارش مجاهدت از خبرنگار دفاع‌پرس از خوزستان، جلسه راهبردی دانشنامه و تاریخ شفاهی دفاع مقدس خوزستان امروز با حضور سردار «علیرضا شیخ رباط» مسئول دانشنامه دفاع مقدس استان در سالن اجتماعات اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس خوزستان برگزار شد.

سردار «عبدالرضا مرادحاجتی» مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس خوزستان در این جلسه به اهمیت دو مقوله مهم، علمی و اساسی حوزه دفاع مقدس یعنی دانشنامه و تاریخ شفاهی پرداخت و غفلت در این حوزه ها را جبران ناپذیر دانست.

 وی اظهار داشت: تاریخ شفاهی رزمندگان، ایثارگران، پیشکسوتان و اقشار مختلف مردم از این جهت مهم و ضروری است که متاسفانه شرایط سنی افرادی که تحت هر عنوانی در جنگ حضور داشتند رو به کهنسالی است و شاهد هستیم که هر روز خیلی از این سرمایه ها را نیز از دست می دهیم در حالی که جبرانش چیزی شبیه به محال است.

سردار مرادحاجتی گفت: هر عزیز رزمنده و پیشکسوتی که از میان ما رخت سفر بر می بندد اندوخته ای از حرف های ناگفته و خاطرات ماندگار و حماسی دوران دفاع مقدس را با خود به آغوش خاک می برد و به همین دلیل سرعت بخشیدن به اخذ تاریخ شفاهی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس خوزستان یادآور شد: دانشنامه دفاع مقدس خوزستان از جهتی حائز اهمیت است که این استان اعم از جغرافیا، اسناد، مدارک، عملیات ها و نیروی انسانی اش میزبان بیش از 70 درصد اتفاقات جنگ بوده اند و این کار علمی و ماندگار در حوزه دفاع مقدس می تواند منبع مهم و باارزشی برای کل دوران دفاع مقدس و نسل های امروز و فردا باشد.

سردار شیخ رباط نیز ضمن ارائه گزارشی از وضعیت تاریخ شفاهی و دانشنامه دفاع مقدس خوزستان به چالش های پیش روی این امورات پرداخت و افزود: گستردگی کار در هر دو حوزه باعث شده که خوزستان شرایط کاملا متفاوتی با دیگر نقاط کشور داشته باشد.

وی یادآور شد: دانشنامه دفاع مقدس در شرایط نسبتا مساعدی قرار گرفته و تاریخ شفاهی نیز نیاز به اکیپ های مصاحبه گر بیشتری دارد تا بتوانیم همزمان در چند نقطه از استان نسبت به احصا این مهم اقدام کنیم.

در پایان این جلسه بر رفع هر چه سریعتر موانع موجود جهت تقویت احصا تاریخ شفاهی افراد و همچنین روند دانشنامه دفاع مقدس خوزستان تاکید شد.

انتهای پیام/