تب دانگ

به گزارش مجاهدت از مشرق، دکتر حامد جزجلالیان با اشاره به شناسایی ۱۵۵ بیمار مبتلا به تب دانگ در کشور از ابتدای سال تا ۱۵ مردادماه، افزود: در همین راستا نظام مراقبت بیماری‌های منتقله از پشه آئدس در تمامی بیمارستان‌ها و مراکز خدمات جامع سلامت سطح دانشگاه فعال شده‌اند.

وی با بیان اینکه موارد وارده به کشور به دلیل بارندگی‌های صورت گرفته در کشورهای حاشیه خلیج فارس به شدت افزایش یافته است، افزود: بیش از ۹۲ درصد بیماران مبتلا به تب دانگ در کشور سابقه سفر به کشورهای حاشیه خلیج فارس (امارات) داشته‌اند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی نیشابور با اعلام اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون ۱۲ بیمار مشکوک به تب دانگ (با سابقه سفر به مناطق پرخطر) در مراکز سطح دانشگاه این شهرستان شناسایی شده‌اند، خاطرنشان کرد: این بیماران بلافاصله در بیمارستان با کیت تشخیص سریع تب دانگ مورد بررسی قرار گرفته‌اند که خوشبختانه نتایج آزمایش از نظر بیماری تب دانگ منفی بوده است.

وی افزود: همچنین یک مورد بیمار مشکوک به تب دانگ و بستری در بیمارستان با سابقه سفر به اروپا ارزیابی و نمونه مربوطه تهیه و به آزمایشگاه مرجع انستیتو پاستور تهران ارسال شد که نتیجه از نظر تب دانگ منفی گزارش شده است.

جزجلالیان همچنین در خصوص وضعیت حضور پشه آئدس در منطقه تحت پوشش دانشگاه گفت: گرچه در بررسی‌های صورت گرفته و اجرای عملیات اویترپ گذاری (تله گزاری برای صید تخم پشه آئدس) در کانون‌های پرخطر چهار شهرستان نیشابور، فیروزه، زبرخان و میان جلگه برای شناسایی پشه آئدس تاکنون موردی مشاهده نشده است، ولی با توجه به اینکه در استان‌های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و گیلان پشه آئدس صید شده و موارد انتقال محلی نیز در استان هرمزگان وجود داشته است، احتمال قریب الوقوع گسترش پراکندگی آن در سایر استان‌ها به شکل مستقیم یا غیر مستقیم از طریق ارتباطات حمل و نقل دریایی، زمینی و هوایی و ترددهای انسانی (به ویژه تجمعات اربعین حسینی و پیاده‌روی دهه آخر صفر) و همچنین سفرهای تابستانی وجود دارد.

وی خودمراقبتی را یکی از ضروریاتی دانست که زائرین تا زمان بازگشت از اربعین حسینی و دهه آخر صفر رعایت کنند.

ضمن اینکه استفاده از لباس آستین بلند و گشاد و پوشیدن جوراب، استفاده از اسپری یا پمادهای دور کننده حشرات در زمان پیاده‌روی به ویژه صبح زود و نزدیک غروب، استحمام روزانه و تعویض لباس، عدم اسکان و چادر زدن در نزدیکی آب‌های راکد، اسکان در محل‌هایی که درب و پنجره‌ها مجهز به توری داشته باشند و مراجعه به نزدیک‌ترین مرکز خدمات جامع سلامت ضروری است در صورت بروز علائم تا دو هفته پس از بازگشت از سفر علائم بیماری تب دانگ به صورت تدریجی و با نشانه‌هایی شبیه سرماخوردگی آغاز می‌شود، تب، سردرد، درد پشت چشم، سرگیجه و بدن درد از علائم این بیماری می‌باشد.

جز جلالیان تصریح کرد: با توجه به مسافرت‌های بین‌المللی، بازگشت زائرین اربعین حسینی از کشور عراق و ترددهای جمعیتی زائرین خارجی و داخلی در سطح شهرستان برای شرکت در مراسم دهه آخر ماه صفر (پیاده‌روی بارگاه رضوی) احتمال بروز بیماری‌های ذکر شده و حتی استقرار پشه آئدس در شهرستان‌های سطح دانشگاه وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: در این راستا برنامه‌های اویترپ گذاری در کانون‌های پرخطر احتمالی برای شناسایی پشه آئدس و نظام مراقبت بیماری‌های ناشی از آن برای شناسایی بیماران در کلیه مراکز درمانی فعال خواهد بود.

بیماری‌های منتقله از طریق پشه مهاجم آئدس (تب دانگ، چیکونگونیا و زیکا) برای نیمی از جهان مخاطره محسوب می‌شود و طغیان‌های شدید این بیماری‌ها در جوامع شهری و در اقصی نقاط جهان نگرانی‌های جدی را در مورد بار این بیماری‌ها و تهدید آنها برای سلامتی انسان به همراه داشته است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، حسین فرشیدی افزود: بیشتر مبتلایان به بیماری تب دانگ از کشورهای امارات، عمان و پاکستان وارد ایران شده‌ و البته تعدادی از این بیماران نیز ایرانیانی هستند که به کشورهای همسایه سفر کرده و مبتلا شده‌اند.

وی اظهار داشت: از سال ۱۳۹۵، برنامه مراقبت از پشه آئدس در کشور آغاز شد و از سال ۱۳۹۹ که مواردی از ابتلا به بیماری عفونی تب دانگ در کشور پاکستان گزارش شد و ما اقداماتی که در رابطه با شناسایی محل‌های زندگی پشه آئدس و سم‌پاشی این محل‌ها انجام می‌شد، بیماری‌یابی در مبادی ورودی‌ کشور نیز به مراجع ذی‌ربط را ابلاغ کردیم.

معاون وزیر بهداشت ادامه داد: شیوع این بیماری در کشورهای گرمسیری و نیمه‌گرمسیری رو به‌ گسترش است و نیمی از جمعیت جهان در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند بطوریکه سازمان جهانی بهداشت در خصوص مراسم اربعین و حضور زائران بیش از ۴۰ کشور در این مراسم، تقویت و به‌روز بودن نظام ‌مراقبت از بیماری‌ها را به این کشورها به منظور تشخیص ‌زودهنگام و پیشگیری از شیوع بیماری‌های واگیردار اخطار داده است.

به گفته فرشیدی ، پشه آئدس، عامل ابتلا به بیماری تب دانگ است و شناسایی زودهنگام بیماران حایز اهمیت بوده و باید توجه داشته‌ باشیم که کنترل این بیماری مانند مالاریا ساده نیست و نیازمند تلاش همه‌جانبه است.

ویروس دانگ که جزء فلاوی ویروس ها هستند، چهار نوع سروتایپ دارد و این بدان معناست که امکان دارد فردی ۴ بار به ویروس آلوده شود. سروتایپ نوع دوم، سروتایپ غالب است. ویروس دانگ از طریق گزش پشه آئدس اجیپتی و آئدس آلبوپیکتوس انتقال می یابد. این پشه ها ویروس زیکا و چیکونگونیا را نیز انتقال می دهند.

بیماری دانگ فازهای عفونی مختلفی دارد که شامل فاز تب، فاز بحرانی و فاز نقاهت است.

۱- فاز تب: اغلب ۲ تا ۷ روز طول می کشد. مرحله تب دار به صورت ناگهانی شروع شده و ۲ تا ۷ روز طول می کشد و ممکن است دو مرحله ای باشد. سایر علائم بیماری شامل سردرد شدید، درد عضلانی، درد مفصلی، درد استخوانی، درد حدقه چشم، بی اشتهایی، استفراغ، بثورات جلدی ماکولر یا ماکولوپایولر و تظاهرات خونریزی خفیف مثل پتشی، اکیموز، پورپورا، خونریزی از بینی و لثه، هما چوری و تست تورنیکه مثبت است. در طول ۴۸ ساعت اول بعضی بیماران گلودرد و قرمزی حلق و صورت برافروخته دارند. تظاهرات خفیف خونریزی: بعنوان مثال ممکن است پتشی و خونریزی مخاطی(بینی و لثه) دیده شود. کنترل علائم هشدار به منظور تشخیص پیشرفت به فاز بحرانی، حیاتی است. علائم هشدار دهنده بیماری دانگ شدید در اواخر مرحله تب دار ظاهر می شود و این زمانی است که تب بیمار به سمت قطع شدن می رود. در این مرحله بیمار دارای استفراغ های مکرر، درد شدید شکم، خونریزی از مخاط ها، اشکال در تنفس، علائم شوک هیپوولمیک، کاهش سریع پلاکت های خون و افزایش هماتوکریت هستند.

۲- فاز بحرانی: وضعیت بیمار رو به وخامت می گذارد و معمولا ۱ تا ۲ روز طول می کشد. فاز بحرانی با بی تب شدن شروع می شود و معمولا ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول می کشد. اکثر بیماران در طی این فاز رو به بهبود می روند اما بعضی ها هم دچار نشت پلاسما قابل توجه می شوند که این مرحله، دانگ شدید است که دلیل اصلی آن افزایش چشمگیر تراوایی(نفوذپذیری) عروق است. در ابتدای این مرحله(جبران فیزیولوژیک) مکانیسم اصلی، نگهداری گردش خون به اندازه کافی است. فشار نبض رفته رفته کم می شود. نبض فیلی فرم و فشارخون دیاستولیک بالا می رود. اوایل که علائم شوک ظاهر می شود، بیمار ممکن است در ظاهر وضع عمومی نگران کننده ای نداشته باشد ولی وقتی افت فشار ظاهر شد یک مرتبه فشارخون سسیتولیک پایین می افتند و به دنبال آن شوک غیرقابل برگشت شده و مرگ اتفاق می افتند و حتی احیای بیمار هم نتیجه نمی دهد. بیماران ممکن است به دلیل نشت پلاسما دچار پلورال افیوژن یا آسیب شوند، هیپوپروتئینمی و افزایش هماتوکریت رخ می دهد. بیماران همچنین ممکن است علائم خونریزی شدید، استفراغ خونی، خونریزی از مقعد، ملنا و خونریزی از واژن شوند به خصوص اگر شوک طول کشیده باشد. بیماران مبتلا به دانگ شدید ممکن است با علائم هپاتیت، میوکاردیت، پانکراتیت یا آنسفالیت مراجعه کنند.

۳- فاز نقاهت در این مرحله ایمنی در برابر سروتایپ عامل بیماری ایجاد می شود. بهبودی در حال عمومی بیمار دیده می شود. این فاز وقتی شروع می شود که نشت پلاسما فروکش می کند و مایعات خارج شده از عروق شروع به بازگشت به داخل عروق(جذب مجدد) می کنند. هماتوکریت با ثبات تر می شود و یا حتی ممکن است کاهش پیدا کند. وضعیت همودینامیک بیمار بهتر شده و ادرار مجددا برقرار می شود و گلبول های سفید هم شروع به افزایش می کنند. بیماران ممکن است در این مرحله بثورات جلدی اریتماتوز پیدا کنند که بعدا پوسته پوسته شده و خارش دارد. از خصوصیات بیماری دانگ این است که در یکی دو سال نخست بروز بیماری در یک منطقه از آنجا که آلودگی تنها با یک سروتایپ است، معمولا بیماران دارای علائم خفیفی هستند(مثلا با سندرم تب طول کشیده یا شبه آنفلوآنزا بدون عارضه تظاهر می کند) این امر سبب می شود بسیاری از بیماران به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نکنند. این مساله دو خطر می تواند به دنبال داشته باشد: اولا بیمار آلوده در جامعه فعالیت دارد و می تواند در معرض گزش مجدد پشه ها قرار گیرد و سبب انتقال بیماری به دیگران شود. ثانیا در زمان ورود یک سروتایپ جدید به منطقه(مثلا در سال های آینده) در صورت آلودگی با سروتایپ جدید، بیمار به فرم شدید دانگ مبتلا می شود.

علائم بالینی و نشانه ها دانگ می تواند یک بیماری شبه آنفلوآنزا شدید ایجاد کند. این بیماری در شیرخواران، کودکان و بالغین دیده می شود اما به ندرت موجب مرگ می شود. اغلب علائم از جمله تب، ۲ تا ۷ روز طول می کشد. دوره کمون، ۴ تا ۱۰ روز پس از زمان گزش پشه آلوده است. سازمان جهانی بهداشت دانگ را به دو دسته کلی تقسیم می کند: دانگ(با یا بدون علائم هشدار دهنده) و دانگ شدید. این تقسیم بندی به منظور کمک به کارکنان بهداشت و درمان در راستای اتخاذ تصمیم بستری و کاهش خطر تعداد موارد دانگ شدید طراحی و تنظیم شده است. برگرفته از بسته اطلاعاتی «بیماریهای قابل انتقال از ناقل مهاجم آئدس، مراقبت انسانی بیماری دانگ»

به گزارش مجاهدت از مشرق، حسن فزونی معاون بهداشت دانشکده علوم پزشکی لارستان، اظهار کرد: تب دانگ بیماری ویروسی که عامل انتقال آن از پشه آئدس مهاجم (اجیپتی و آلبوپیکتوس) به انسان است و در چند روز گذشته، ۸ مورد ابتلا و یک مورد فوتی در لارستان ثبت شده است.

او گفت: علائم این بیماری که ۴ تا ۶ روز پس از عفونت آغاز می‌شود و تا ۱۰ روز ادامه دارد شامل تب ناگهانی، سردردهای شدید، درد پشت چشم، درد شدید مفصل و عضله، خستگی، استفراغ، بثورات پوستی، خونریزی خفیف بینی و لثه، کاهش پلاکت خون، لکه‌های خونی زیر پوست، نبض ضعیف و افت فشار خون است.

فزونی با بیان اینکه موارد شناسایی شده از مسافران کشور امارات هستند، ادامه داد: مسافران کشورهای حوزه خلیج فارس باید پس از ورود در صورت مشاهده علائم به مراکز درمانی مراجعه کرده و از مسافرت به مناطق مختلف کشور خودداری کنند.

معاون بهداشت دانشکده علوم پزشکی لارستان افزود: شهروندان باید از ریختن فاضلاب و پسماند آبی منازل خود به درون رودخانه‌ها خودداری کنند، زیرا بستر رودخانه‌ها و محل تجمع فاضلاب، محلی مناسبی برای زندگی این نوع پشه‌ها است.

تب دِنگی (Dengue fever) یک بیماری ویروسی است که به آن تب دنگ، تب دانگ و تب استخوان‌شکن هم گفته‌اند. این بیماری از طریق پشه‌ای به نام پشه آئدس به انسان منتقل می‌شود.

این پشه که به ببر آسیایی مشهور شده است در مناطق استوایی جهان به‌ویژه آسیای جنوب شرقی از جمله مالزی وجود دارد.