تحلیل اقتصادی

سرویس سیاست مشرق – «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

حمایت قالیباف از تشکیل ناتوی اسلامی

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در مصاحبه با یک رسانه پاکستانی از تشکیل ناتوی اسلامی حمایت کرده است.

پیش از این اسلام‌آباد از تهران خواسته بود که به پیمان دفاع جمعی پاکستان، ترکیه و عربستان بپیوندد.

به گزارش مجاهدت از ایرنا به نقل از وب سایت شبکه اردو زبان جیونیوز، موضع قالیباف نیز در برابر این پیشنهاد، مثبت بوده است.

قالیباف گفته است: کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی نیز همانند ناتو باید یک ارتش مشترک تاسیس کنند. [۱]

*پیش از این، فداحسین مالکی، رئیس گروه دوستی ایران و پاکستان در یک مصاحبه گفته بود: “پاکستانی‌ها پیشنهاد ایجاد ناتوی اسلامی را با حضور ایران، پاکستان، عربستان و ترکیه مطرح کردند که تهران با این پیشنهاد موافقت کرده است و این رویکرد زمینه‌ساز یک اجماع بزرگ بین کشورهای اسلامی در مقابل تحرکات رژیم صهیونیستی خواهد شد. “[۲]

این پیشنهاد ابعاد بسیار مختلفی دارد و می‌توان مجموعا آنرا مثبت تلقی کرد.

نظام جمهوری اسلامی ایران با تجربه تشکیل “محور مقاومت” و راهبری هسته‌های مقاومت فرامرزی علیه تجزیه کشورها و بر ضد آمریکا و اسرائیل یک نمونه کامل و قابل اتکا برای تشکیل ناتوی اسلامی است.

اما کشورهای حامی این تز و بلکه نیازمندان تشکیل ناتوی اسلامی باید بدانند که این تجربه ایران صرفا با “عقلانیت” و اتخاذ مواضع و منافع منطقی و اسلامی ممکن است.

از طرفی نمی‌شود کسانی حرف از ناتوی اسلامی بزنند که در مکنون خودشان خواهان پیشبر منافع آمریکا و اسرائیل باشند، پایگاه‌های آمریکایی و رادارهای اسرائیلی را در قلب سرزمینی خود جا داده باشند، ‌ به فرماندهان تروریست ارتش آمریکا مدال بدهند و یا از پرورش تروریست‌های تکفیری منتفع باشند.

از طرفی آیا حامیان تز ناتوی اسلامی حاضرند سیادت منطقه‌ای و نظامی ایران که در نبرد با آمریکا، موشکباران اسرائیل، تأمین امنیت خلیج فارس، محو کشور جدیدالتأسیس داعش و عبور از تحریم‌های اقتصادی اثبات شده است را بپذیرند و با علم به میان‌رده بودن وارد ناتوی اسلامی شوند یا اینکه این تشکیلات احتمالی از هم‌اکنون قرار است نارس متولد و به یک مجموعه بودجه‌خور و نمایشی تبدیل شود؟

اینها چالش‌ها و نکاتی است که درباره ناتوی اسلامی باید پیرامون آنها به بحث و اقتراح نشست.

***

روایت پیروزمندانه عارف از شکست‌هایش

محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور اخیراً طی اظهاراتی در نشست با مدیران وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه راهبرد دولت چهاردهم و ستاد تنظیم بازار جلوگیری از گرانفروشی و احتکار است، گفت: در دولت و ستاد تنظیم بازار تلاش کردیم که برخوردها تا حد امکان تعزیراتی نباشد و برخی سیاست‌های نظارتی و تنظیمی همانند آزادسازی واردات را در دستور کار قرار دادیم.

به گزارش مجاهدت از ایرنا، او همچنین با اشاره به جلسات متعدد خود با برنجکاران در سال گذشته ادامه داد: در آن جلسات کشاورزان از دولت خواستند که واردات برنج آزاد نشود تا بتوانند برنج را با قیمت کیلویی ۷۵ هزار تومان به فروش برسانند اما عده محدودی واسطه با زیر قیمت برنج را از کشاورزان خریداری کردند و کیلویی بالای ۳۰۰ هزار تومان به بازار عرضه کردند و این عده محدوده واسطه از دسترنج کشاورزان سودجویی می‌کنند. [۳]

*مسئله اینجاست که عارف در هر دو بیان پیش گفته (نظارت بر بازار و عرضه برنج با قیمت معقول) ناموفق بوده و نارضایتی‌های گسترده‌ای را بین مردم و فعالان منصف بازار رقم زده است.

با این حال اما می‌بینیم که اثری از تأسف یا عذرخواهی در مواضع او نیست و عارف پس از این شکست‌های بزرگ و متوالی به موعظه‌گری و بیان خاطرات بسنده می‌کند!

جالب است که عارف در ماه گذشته نیز ضرب‌الاجلی یک‌ماهه را برای ساماندهی به وضعیت بازار و اوضاع گرانی بیقاعده تعیین کرد که البته آن ضرب‌الاجل به دیوار کوبیده شد و مردم هیچ اثری از آن احساس نکردند. [۴]

لکن می‌بینیم که معاون اول محترم رئیس‌جمهور هیچ موضعی نسبت به ضرب‌الاجل پیش گفته ندارد و درباره چرایی اجرا نشدن آن توضیحی به مردم نمی‌دهد.

تأکید می‌شود که این رفتارها صرفا موجب بغرنج‌تر شدن وضعیت گرانی و معیشت مردم می‌شود و نهادهای نظارتی و ایضا مراجع اجتماعی مثل حوزه علمیه قم باید با اعمال اراده و طرح قاطع مطالبه؛ جلوی ادامه این بی‌مسئولیتی‌ها و بی‌دولتی‌ها در بازار را بگیرند.

***

قالب کردن هنر بی‌اهمیت تأمین کالا به مردم به جای “نظارت بر بازار”

ایسنا گزارش داد: محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور پزشکیان طی سخنانی در جمع فعالان سیاسی استان کردستان گفته است:

“بیشتر مردم دغدغه سیاسی ندارند؛ مردم نان، گوشت و برنج می‌خواهند و ما موظفیم برای تأمین این نیازها تلاش کنیم. “[۵]

*قائم‌پناه گویا ۲ نکته بدیهی را نمی‌داند!

نخست اینکه امر سیاست در یک وجه خود مساوی با “بهبود اقتصادی” است و سیاست‌ورزی در معنای درست خود با سیاست‌بازی متفاوت است و موجب بهبود در همه اوضاع پیرامونی و معیشتی مردم می‌شود.

لذاست که باید در طرح جمله “مردم دغدغه سیاسی ندارند” تجدید نظر و آنرا با شکل و پیوست‌های درستی مطرح کرد.

مسئله دوم هم اینکه ما دقیقا نمی‌دانیم عبارت “تأمین کالاها” از کدام کره منظومه شمسی به ستاد دولت نازل شده و بدتر اینکه یک هنر تلقی شده است!؟

تأمین یکی از ساده‌ترین کارهایی است که دولت انجام می‌دهد و چه بسا اگر دولت هم نباشد انجام خواهد شد.

جالب است که در اینجا به بخشی از خاطرات محسن رفیقدوست اشاره کنیم که در کتابش توضیح می‌دهد در صبح روز انقلاب ۵۷، و در اوج ناامنی و بی‌دولتی و حتی بی‌حکومتی اما کامیون توزیع شیر در تهران مشغول به‌کار بود و شیر توزیع می‌کرد.

در واقع، آنچه وظیفه اساسی و اصلی دولت است و مردم نیز در یکی از انگیزه‌های خود به همین منظور به دولت رأی داده‌اند؛ “تأمین مایحتاج و نیازها با قیمت‌های معقول” است. کاری که البته دولت آقای پزشکیان علیرغم نجابت شخص رئیس‌جمهور و با وجود برخی توفیقات اقتصادی در سال نخست دولت اما در این لحظه از انجام آن عاجز بوده و “گرانی دلبخواهی” یا همان گرانی بیقاعده در بازار جولان می‌دهد.

آقای قائم‌پناه به‌عنوان یک مقام ستادی دولت اگر واقعا دلسوز رئیس‌جمهور پزشکیان هستند و می‌خواهند همچون او صادقانه در سیاست کشور کار کنند؛ باید که به جای نمایش تأمین کالا، به واقعیت نظارت بر بازار و قیمت‌ها و مبارزه با گرانی بیقاعده رو بیاورند و البته نتایج آنرا هم به مردم گزارش کنند.

گفتنیست مقامات دولت بارها و بارها تأکید کرده‌اند که دولت به نظرات نخبگانی توجه دارد و هرکس برای رفع مشکلات کشور راهی می‌شناسد باید آنرا ارائه کند. با این همه اما مشخص نیست که چرا دولت از پیشنهاد نخبگانی “نظارت کارا بر بازار و قیمت‌ها” طفره می‌رود و در مقابل ضرباتی هم که از این قضیه می‌خورد دچار حالت بی‌حسّی و کرختی است!؟

***

1_ https://irna.ir/xjVTXf

2_ mshrgh.ir/1737721

3_ https://irna.ir/xjVTbF

4_ mshrgh.ir/1761511

5_ isna.ir/xdVq7q

سرویس سیاست مشرق – «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

افشاگری یک نماینده علیه رهاشدگی بازار

سیدجلیل میرمحمدی، نماینده مردم تفت و میبد در مجلس شورای اسلامی طی نطق میان دستور خود در جلسه علنی یکشنبه گذشته پارلمان با اشاره به مسئله گرانی‌های بیقاعده گفت: ملت قهرمان ایران در جنگ ۱۲ روزه اخیر، ایستادگی بی‌نظیر خودش در برابر رژیم صهیونیستی را نشان داد و حماسه آفرید؛ در واقع دشمن متجاوز را به خاک ذلت نشاند لذا این سوال وجود دارد که آیا واقعاً حق این ملت است که در بحث تورم و بحث‌های معیشتی به زانو در بیاید و در جنگ اقتصادی تنها باشد و دولت هیچ برنامه‌ای نداشته باشد!؟

به گزارش مجاهدت از ایرنا، او تصریح می‌کند: امروز مشاهده می شود که بازار رها شده‌ و نظارتی از طرف هیچ کدام از نهادهای نظارتی برایش نیست و هیچ کاری انجام نمی‌شود.

میرمحمدی گفته است: هر روز شاهد افزایش قیمت‌های اقلام اساسی مردم هستیم و این مهم در حالیست که وزارتخانه های صمت و اقتصاد و سازمان تعزیرات حکومتی به عنوان متولیان امر، هیچ برنامه‌ای ندارند. در این میان فقط مردم هستند که آسیب می‌بینند؛ آیا عدالت است که امروز چنین ملتی با تورم و گرانی بی‌سابقه دست و پنجه نرم کند و برنامه‌ای وجود نداشته باشد. [۱]

*متأسفانه صحبت‌های این نماینده محترم مجلس کاملا صحیح بوده و بازار عملا شاهد بروز پدیده شوم “بی‌دولتی” است.

به این معنی که هیچ حاکمیت اجرایی بر بازار اعمال نمی‌شود و قیمت‌ها دلبخواهی هستند.

همچنین است که باز هم سوگمندانه باید گفت که نه تنها دولت بلکه سایر اضلاع نظارتی در خارج از دولت که وظیفه کنترل قیمت‌ها را هم دارند نیز به وظایفشان در این حیطه عمل نکرده‌اند و طی چند سال اخیر فقط حرف زده‌اند. فلذا اثر ملموسی از اقدامات آنها در اخبار و قیمت‌ها مشاهده نمی‌شود.

انتظار مردم این است که فکر عاجلی برای این قضیه بشود.

***

حمایت محمد خاتمی از “موشک و مردم”

محمد خاتمی، لیدر اصلاح‌طلبان به تازگی طی سخنانی در جمع تنی چند از فعالان سیاسی استان یزد گفته است: اسراییل جز به سقوط جمهوری اسلامی قانع نیست و جز به تجزیه و تضعیف ایران نمی‌اندیشد تا هیچ‌گاه کشوری به نام ایران نتواند باشد یا قدرتمند باشد و جنگ اخیر نیز شدت خطر را نشان داد.

به گزارش مجاهدت از شماره یکشنبه گذشته روزنامه اعتماد، خاتمی همچنین “موشک” و “مردم” را به دو عنوان دو مولفه‌ای برشمرد که عامل سربلندی ایران در جنگ ۱۲ روزه شد و گفت: موضوع ساخت موشک از زمان ریاست‌جمهوری بنده آغاز شد. البته آنچه در زمان ما آغاز شد بسیار کوچک‌تر از وضع موشکی فعلی بود و ما در جنگ اخیر دیدیم این موشک‌ها چگونه زندگی در آن منطقه جغرافیایی کوچک را بر دشمن سخت کرد. همچنین مردم نیز خیلی خوب نشان دادند که در هنگام خطر کنار همدیگر هستند و حتی –برخی- مخالفان جمهوری اسلامی برای ایران و در محکومیت تجاوز اطلاعیه دادند و اظهارنظر کردند. [۲]

*موضع ابراز شده از سوی آقای خاتمی مغتنم و شایسته تحسین است.

تحسینی که البته باید در پیوست آن عبارت مشهور “بیش باد” را به کار برد…

بماند که ابراز موضع صحیح از سوی یک چهره سیاسی اگرچه مطلوب اما هنر نیست و بلکه هنر و بصیرت آنجاست که یک فعال سیاسی موضع درست خود را در هنگام درست و موقف لازم بیان کند.

کما اینکه مثلا می‌دانیم آقای خاتمی در یک لجبازی آشکار؛ هنوز که هنوز است حاضر به پذیرش اشتباه خود در فتنه ۸۸ و “توبه علنی” نیست!

و ایکاش همین موضع اهمیت توأمان مردم و موشک را ایکاش در هنگامه انتقادات ریز روحانی از مسئله موشکی مطرح کرده بود.

و ایکاش طی چندی سال طرح اصلاح‌طلبان برای تحریم خاموش انتخابات با آن همکاری نمی‌کرد!

***

خشم قالیباف به‌خاطر ۴۰ هزار تومان!

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در جلسه علنی سه‌شنبه گذشته مجلس، مواضع قاطعی را علیه ۲ وزیر پر اشکال کابینه اتخاذ کرد.

رئیس مجلس در واکنش به سخنان میدری، وزیر کار درباره ماجرای حذف دهک‌های پردرآمد از فهرست دریافت یارانه گفت: من بیان کردم که وزیر تعاون و کار و رفاه اجتماعی در خصوص سامانه دهک بندی توضیح دهد، اما -شما- آقای وزیر از بحث سامانه پریدید و عبور کردید. دهک‌ها را قانون تصویب کرده است. هفت دهک یارانه دریافت می کنند و سه دهک نباید یارانه دریافت کنند. چند سال متوالی هم هست که خلاف قانون انجام می شود. تنها این دولت هم نبوده، بلکه دولت قبل هم خلاف قانون عمل کرده است.

به گزارش مجاهدت از ایسنا، او همچنین تصریح کرد: آقای میدری نگویید مجلس به ما گفته است ۲۰ میلیون یا ۳۰ میلیون یا ۴۰ میلیون از یارانه‌بگیران را کم کنید، مجلس در قانون آورده است که بر اساس نظام تأمین اجتماعی و با آزمون وسع بین ۱۰ دهک، ۷ دهک را شناسایی کنید.

قالیباف می‌افزاید: آقای میدری موضوع را نپیچانیم، شما باید آزمون وسع را انجام دهید. [۳]

رئیس مجلس همچنین پس از ارائه گزارش از سوی نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی نیز در سخنانی گفته است: بخش عمده‌ای از واردات نهاده‌ها، با ارز ترجیحی انجام می‌شود. بیش از ۱۰ میلیون تن ذرت، حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن جو، حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کنجاله سویا و حدود ۳ میلیون تن دانه‌های سویا واردات انجام می‌شود.

قالیباف بیان کرد: وقتی این حجم از واردات نهاده‌ها با ارز ۲۸۵۰۰ تومان انجام می‌شود، چرا قیمت مرغ در بازار به کیلویی ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تومان رسیده است؟ البته اگر ارزش هزینه‌ها از جمله نرخ برق، دستمزد کارگر و سایر ضریب‌ها را هم محاسبه کنیم، حداکثر قیمت تمام‌شده برای مرغ ۱۳۰ هزار تومان می‌شود پس چرا قیمت مرغ در بازار به ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تومان می‌رسد؟

وی ادامه داد: چرا مرغ کامل در بازار دیده نمی‌شود و اغلب به‌صورت قطعه‌قطعه عرضه می‌شود و در نهایت، قیمت به بالای ۲۵۰ هزار تومان در هر کیلوگرم می‌رسد؟ [۴]

*ایرادات ۲ وزارتخانه کار و جهاد کشاورزی در مباحث مرتبط با معیشت مردم بسیار فاحش شده است و باید یک مواجهه جدی و قانونی با آن صورت پذیرد.

مقابله‌ای که امید است اعتراض بیسابقه قالیباف یک شروع مهم در برابر آن باشد و ببینیم که مجلس و به خصوص قوه قضائیه جلوی این کم‌کاری‌ها را خواهند گرفت.

اهمال در اجرای مطلوب قانون کالابرگ و یارانه از سوی وزارت کار و اهمال در نظارت بر قیمت‌های بازار مواد غذایی از سوی وزارت جهاد باید هرچه سریعتر تمام شود و دولت رئیس‌جمهور پزشکیان هم باید در این زمینه تکانی به خود بدهد و اجازه ادامه ناکارآمدی و رنج مردم را ندهد.

تأکید قالیباف بر اینکه قیمت مرغ تا ۴۰ هزارتومان بیشتر از قیمت واقعی است؛ یک دلیل واضح بر نبود نظارت کارای دولت و سایر نهادهای نظارتی بر بازار و قیمت‌هاست.

***

1_ https://irna.ir/xjVPm4

2_ https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/240007

3_isna.ir/xdVmjQ

4_isna.ir/xdVmkK

سرویس سیاست مشرق – «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

“به دنبال ایجاد فضای امنیتی نیستیم”

عقب‌نشینی عارف از برخورد با گرانفروش‌ها!

محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور پزشکیان طی سخنانی در جلسه اخیر ستاد تنظیم بازار نسبت به افزایش عملیات روانی دشمن برای تحت تاثیر قرار دادن اقتصاد کشور هشدار داد.

به گزارش مجاهدت از جماران، او همچنین می‌افزاید: متأسفانه در هفته‌های اخیر گران‌فروشی در بازار رخ داده است. بنابراین باید تصمیمات مناسب گرفت و اقدام به موقع داشت تا آرامش در بازار برقرار باشد.

عارف در ادامه با بیان اینکه راهبرد دولت ایجاد پایداری نسبی در بازار و مقابله با گران‌فروشی و احتکار است، افزود: نباید در این شرایط اجازه سوءاستفاده داده شود. دولت اقتدار دارد و اگر لازم است باید اقتدار خود را نشان داده و با احتکار و گران‌فروشی به شدت برخورد شود.

او گفته است: ستاد تنظیم بازار شاید مقتدرترین ستاد دولت باشد که از تولید تا مصرف نهایی اختیار و اقتدار دارد. البته ما باید ثبات در بازار را با کمک مردم، رسانه‌ها و اصناف پیش ببریم و ارتباط با مردم را بیشتر کنیم.

عارف می‌افزاید: اکنون اختلاف قیمت کالاها در مغازه‌ها و فروشگاه‌ها بیش از حد گذشته شده و باید وظایف دستگاه‌های نظارتی و بازرسی با تقسیم کار به صورت شفاف مشخص باشد.

معاون اول رئیس‌جهور در عین حال اظهار کرده است: برای ایجاد ثبات در بازار به دنبال ایجاد فضای امنیتی نیستیم بلکه می‌خواهیم با آرامش این کار را انجام دهیم ولی اگر تذکرها فایده‌ای نداشت باید با اقتدار با گران‌فروشی و احتکار مقابله شود.[۱]

*متاسفانه باید اعلام کنیم جلسات ستاد تنظیم بازار عملا به نمایش تبدیل شده و هیچ اثر خاصی در بازار ندارد.

از بی‌اثری جلسات ستاد مذکور همین بس که آقای عارف در تناقضی فاحش؛ ۲ ماه قبل از این گفت که تا حالا داشتیم گرانفروش‌ها را نصیحت می‌کردیم و دیگر تصمیم خودمان را برای برخورد گرفته‌ایم[۲] اما حالا در یک نرمش ریز ابراز می‌دارد که به دنبال ایجاد فضای امنیتی در بازار نیستیم!

بگذریم از اینکه همین حرف یک پالس اساسی محسوب می‌شود تا قیمت‌ها همچنان در یک فضای بیقاعده جولان بدهند.

لکن باید این نکته مهم را به آقای عارف یادآوری کرد که “بازار” در تمام دنیا اتفاقا یک مقوله امنیتی است و به جز بازار عجیب و غریب ایران؛ هیچ بازاری در دنیا وجود ندارد که اینطور دچار بی‌دولتی و غیبت حاکم و قیمت‌های دلبخواهی باشد.

همچنین است که ایکاش عارف اقلا از سیره امیرالمؤمنین علی(ع) در قبال بازار خبر می‌داشت که حضرتش چگونه با تازیانه در بازار کوفه قدم می‌زد!

از تمام اینها گذشته عبارت خطرناک “به دنبال ایجاد فضای امنیتی نیستیم” اساسا با مأموریت ذاتی دولت و ستاد تنظیم بازار در تعارض است. چه اینکه مگر جز با بازداشت و جریمه و دستبند و برخورد سخت و کار اطلاعاتی که همگی به معنای فضای امنیتی و تعزیراتی هستند، می‌توان با جرم گرانفروشی و احتکار و… برخورد کرد؟

شاید به زعم عارف حتی رئیس قوه قضائیه هم اشتباه کرده است که چندی قبل برای نظارت بر بازار به نیروهای اطلاعاتی فراخوان داد!

ما این درد ناشی از نمایش ستادی برخی مسئولان و بی‌دانشی آنها نسبت به معقولات حکمرانی را با مخاطبان محترم به اشتراک می‌گذاریم و تأکید می‌کنیم که راه رفع چنین آلامی در ابتدا از دالان “رأی خوب” مردم در انتخابات‌ها می‌گذرد.

در گام بعدی نیز تأکید می‌شود که در هنگامه بدعملی مسئولان امر مثلا در حیطه بازار و قیمت‌ها؛ این وظیفه قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی است که به مسئله ورود کنند و به صورت گازانبری، هم جلوی گرانفروشی بیقاعده و دلبخواهی را بگیرند و هم با مسئولان متخلف، کم‌کار و بی‌دانش برخورد جدی داشته باشند.

نباید نشست و ظلم به حق عامّه را تماشا کرد!

گفتنیست، رئیس قوه قضائیه به تازگی و برای بار چندم بر لزوم برخورد قضایی با گرانفروشان تأکید کرده است.

***

رئیس جامعه مدرسین خواستار شد:

ضرورت بسیج عمومی برای مقابله با گرانی

آیت‌ا… حسینی بوشهری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه در دیدار با مدیر جهاد کشاورزی قم با انتقاد از گرانی بیقاعده در بازار مایحتاج مردم گفته است: احساس می‌شود نظارت کافی وجود ندارد و گرنه چرا باید قیمت برخی از کالاها از شب تا صبح دو برابر شود؟!

وی با اشاره به افزایش قیمت برخی میوه‌ها ابراز داشت: دولت باید نظارت داشته باشد. چرا باید قیمت محصولات کشاورزی از سر زمین تا به مصرف کننده نهایی برسد چند برابر افزایش پیدا کند؟!

رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه برخی از تحریم‌ها در داخل کشور اتفاق می‌افتد، بیان داشت: قیمت برنج ایرانی سر به فلک کشیده است و این نشان می‌دهد که نظارت کافی وجود ندارد. وزارت جهاد کشاورزی اگر نظارت دقیق داشته باشد، دچار خودتحریمی نمی‌شویم.

به گزارش مجاهدت از شفقنا، حسینی بوشهری تأکید کرد: در شرایطی که ما هستیم همه نیروها باید بسیج شوند و جلوی کسانی که خواسته یا ناخواسته در زمین دشمن بازی می‌کنند را بگیرند. دشمن می‌خواهد با ایجاد نارضایتی رابطه مردم با نظام را گل آلود کند و بدین واسطه کشور را به دست خود مردم از بین ببرد.[۳]

*تجربه نشان داده است که این قبیل انتقادات علمای قم در دیدارهای رسمی راه به جایی نمی‌برد و حوزه علمیه و مراجع عظام اگر احساس می‌کنند تکلیف مهمی در قبال معیشت مردم دارند –که دارند- باید راه‌های دیگری را انتخاب و مثلا به روش‌های مرسوم علمای سلف عمل کنند.[۴]

چه اینکه وضعیت گرانی بیقاعده و دلبخواهی به جایی رسیده که حتی مقام معظم رهبری نیز نسبت به آن هشدار داده‌اند.

امر واضح آن است که وقتی مثل آنچه در اپیزود قبلی خواندیم؛ معاون اول رئیس‌جمهور به عنوان یک رکن ستاد تنظیم بازار؛ برای مقابله با گرانفروش‌ها عقب‌نشینی گفتمانی داشته باشد؛ رؤیت نرخ‌های دلبخواهی در بازار اصلا عجیب نیست!

***

“سرمایه‌گذاری داخلی”، گنج ملی که نوشداروی تحریم است

ایرنا گزارش داد: شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری استان خراسان‌شمالی گفته است:

“اگر محیط کسب و کار برای سرمایه‌گذار خارجی مناسب نیست، باید شرایط برای سرمایه‌گذار داخلی مهیا و اگر تحریم‌ها مشکل‌ساز شده باید سرمایه‌گذار داخل تکریم شود تا تولید رونق گیرد.“[۵]

*سال‌هاست که عده‌ای در فضای نظریات اقتصادی کشور، همه چیز را به ناصیه “سرمایه‌گذاری خارجی” گره می‌زنند.

در واقع روزی نیست که اینان از نبود یا کمبود سرمایه‌گذاری خارجی آه و افغان نکنند و همینان نیز در ادامه به یکی از بزرگترین بزرگنمایان اثر تحریم‌ها در اقتصاد ایران تبدیل شده‌اند.

چه اینکه طبعا تحریم، اصلی‌ترین دلیل کمبود مشارکت خارجی است.

لکن افق زندگی، گستره اقتصاد و ظرفیت‌های یک کشور هرگز محدود به ۱ مؤلفه اقتصادی مثل تحریم یا سرمایه‌گذاری خارجی نیست.

بدین قرار؛ همانگونه که رئیس کمیسیون اقتصادی هم تصریح کرده است؛ باید با کنار گذاشتن آه و ناله به فکر استفاده از ظرفیت‌های داخلی و سرمایه‌گذاری‌های ملی بود.

بله! حتما اینطور است که در یک فضای اتوپیایی می‌توان با سرمایه‌گذاری هنگفت خارجی به گام‌های بلندتری در اقتصاد اندیشید. ولی مسئله اینجاست که اتوپیا با جهان واقعی فرق دارد. و ما در جهان واقعی؛ کشوری هستیم که به هر دلیلی مورد تحریم قرار داریم و تحریم‌ها هم لغو شدنی نیستند.

لذاست که اکنون به جای مسیر آه و افغان؛ همچنان که شمس‌الدین حسینی گفته است باید مسیر تکریم سرمایه‌گذاری داخلی را انتخاب کنیم و به اهداف در دسترس بیاندیشیم.

گزارش‌های مسئولان، روندهای رسانه‌ای، طرح‌های قانونی و حمایت‌های قضایی همگی باید به این سمت نیل کند.

***

1_ https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1684556

2_ mshrgh.ir/1739239

3_ https://fa.shafaqna.com/?p=2135037

4_ mshrgh.ir/1753846

5_ https://irna.ir/xjVFpG

سرویس سیاست مشرق – «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

مرتکبان این جرم دستگیر می‌شوند؛ بدانند یا ندانند!

اصلی‌ترین مشکل اقتصادی ایران چیست؟

حجت‌الاسلام غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه طی سخنانی در نشست شورای عالی این قوه گفته است:‌ در شرایط امروز کشور که دشمنان همه تلاش‌های خود را معطوف به از پای درآوردن ملت و نظام ایران کرده‌اند، باید بسیار مراقب باشیم و هوشیاری به خرج دهیم تا مبادا ایادی دشمن در صفوف واحد و منسجم ملت ایران رخنه کنند و وحدت ملی ما را مخدوش سازند.

او تصریح می‌کند: با کسانی که در این شرایط بخواهند با عملیات روانی، روحیه مردم را تضعیف کنند و در مردم ایجاد نگرانی و ترس و رعب کنند؛ قطعاً برخورد قانونی خواهد شد. همچنین با کسانی که یا از روی منفعت‌طلبی و غفلت و یا به عنوان وابسته و عامل دشمن، بخواهند در بازار اقلامِ مورد نیاز مردم اختلال و احتکار و گرانفروشی کنند نیز وفق قانون، برخورد قاطعانه و بدون اغماض انجام خواهد گرفت.

به گزارش مجاهدت از جماران، محسنی‌اژه‌ای همچنین می‌افزاید: اکنون جای هیچگونه مماشاتی با خیانتکاران نیست؛ اکنون نباید با کسانی که بازار کشور را ملتهب می‌کنند و فرهنگ و ارزش‌های مردم را زیر پا می‌گذارند و وحدت ملی را مخدوش می‌کنند، با مدارا و تسامح برخورد کرد.[۱]

*قوه قضائیه که مدعی‌العموم نیز هست، می‌تواند در موارد اجحاف به حق عمومی (مثل گرانی) به صورت علی‌الرأس و جدا از دولت؛ وارد بازار شده و با گرانفروشان برخورد کند.

تأکید قاضی‌القضات بر برخورد با گرانفروش‌ها همچنین در حالی مطرح می‌شود که در حال حاضر اصلی‌ترین مشکلات اقتصادی و معیشتی در ایران مبحث “گرانی بیقاعده” یا همان گرانی دلبخواهی است که مقام معظم رهبری نیز اخیراً به آن اشاره کردند.

باید دانست که هیچیک از سایر مشاکل اقتصادی از قبیل تحریم، ناترازی، رکود و… از نظر میزان بزرگی و تأثیر هرگز به گرد پای گرانی بیقاعده هم نمی‌رسند و جالب آنکه اگر تنها و فقط همین یک مشکل در اقتصاد ایران حل شود؛ مشکلات دیگر نیز قادر به عرض اندام چندانی در منصه افکار عمومی نخواهند بود.

مهمتر آنکه بدانیم این نوع گرانی هرگز یک پدیده اقتصادی نیست و بازار را هم از حالت رقابتی خارج می‌کند. در واقع این گرانی از هیچ قاعده دلاری، بازاری، تحریمی و تورمی پیروی نمی‌کند و از همین رو موجب بروز پدیده تکینگی یا همان بی‌قاعدگی در بازار می‌شود. لذا لازم است تا یک نیروی قهریه وارد عمل شده و ضمن برخورد با این پدیده؛ قیمت‌های بازار را به کانال رقابتی بازگردانی کند.

اکنون مردم منتظرند تا اثرات دستور و تأکید مستقیم رئیس قوه قضائیه را لمس کنند.

***

ضرب‌الاجل یک‌ماهه عارف به مدیران بازار

محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور پزشکیان، طی سخنانی که خبرگزاری ایرنا آنها را منتشر کرد با اشاره به اهمیت مقابله با احتکار و گرانفروشی گفته است: عده‌ای محدود و با صدایی بلند به دنبال منافع صرفاً‌ شخصی و بهره‌گیری از شرایط کشور به عنوان یک حق برای خود هستند که اجازه نمی‌دهیم با سفره مردم شوخی کنند.

او می‌افزاید: عملکرد خوب نهادهای نظارتی در جنگ ۱۲ روزه نشان داد که باید اقدامات و برخوردهای جدی‌تر برای مقابله با احتکار و گرانفروشی انجام شود.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به اینکه باید شیوه‌ها و ساز و کارهای لازم برای برخورد با تفاوت نرخ قیمت‌ها در یک کالا در نقاط مختلف اندیشیده شود، خاطر نشان کرد: مقابله با گرانفروشی تنها محدود به کالاهای اساسی نیست و اقتدار حکومت و دولت در نظارت بر بازار به یک کالای خاص محدود نمی‌شود.

وی با تاکید بر حفظ آرامش بازار و پایداری اقتصادی ادامه داد: باید با عوامل بر هم زننده ثبات و آرامش بازار و تغییرات ناگهانی قیمت‌ها برخورد کنیم و پس از ارزیابی و رفع اشکالات تجارب گذشته از همه دستاوردها و اقدامات در طول سالیان گذشته استفاه کنیم.

عارف سپس به برنامه‌ریزی‌ها و تدابیر اقتصادی و مدیریتی دولت و نظام برای مقابله با تحریم‌ها اشاره و تاکید کرد: طرح‌ها و برنامه‌ریزی‌های خوبی در دولت برای مقابله با تهدیدات دشمن در دست اقدام است و باید ستادهای استانی تنظیم بازار همزمان با ستاد ملی تنظیم بازار و با دادن اختیارات کامل فعال شود.

همچنین معاون اول رئیس جمهور با اشاره به انسجام و صمیمیت همه ارکان نظام و قوای سه گانه گفت: باید در یک ماه آینده اقدامات اساسی در حوزه اقتصادی اتخاذ شود تا منویات رهبر معظم انقلاب و دغدغه‌های مردم به ویژه در حوزه پایداری بازار و رفع نگرانی از آینده بازار عملیاتی شود.[۲]

*ضمن استقبال از سخنان آقای عارف و همراهی با ضرب‌الاجل یک ماهه ایشان برای آرامش بازار اما لازم به ذکر است که اگر اوضاع به منوال فعلی پیش برود؛‌ در پایان مهرماه نیز اتفاق خاصی در بازار و در مقوله گرانی دلبخواهی نخواهد افتاد!

“منوال فعلی” هم نشستن مدیران نظارتی دولت در اتاق‌ها، جریمه‌های مکتوب برای گرانفروش‌ها، بی‌توجهی به پیوست مجازات و تعقیب گرانفروش‌ها و محصور شدن مسئولان در چارچوب قوانین خشک و بلااثر تعزیراتی است.

در این زمینه خوب است به یکی از گزارش‌های سیما در زمینه بازرسی‌های سازمان تعزیرات اشاره کرد که یک نانوای گرانفروش؛ رخ در رخ دوربین سیما از این گفت که همین مبلغ جریمه را هم از مردم خواهم گرفت!

راه اما از دالان “اِعمال اقتدار” می‌گذرد.

دولت باید با همکاری قوه قضائیه، نهادهای امنیتی و بسیج به جنگ گرانفروشانی برود که خون مردم و نظام اسلامی را در شیشه کرده‌اند. و روش برخورد و جنگ هم باید به فرکانسی غیر از فرایندهای معمول منتقل شود.

پلمب طولانی مدت محل کسب، مصادره اموال، مشهورسازی گرانفروشان در محل کسب، در فضای مجازی و در پلتفرم‌های اجتماعی بصورت تأثیرگذار و ایضا زندان‌های طویل‌المدت و شلاق نیز باید به مجازات‌های ریالی و عددی گرانفروشان اضافه شود.

آقای عارف باید توجه کند که خطر این قضیه به جایی رسیده که رئیس قوه قضائیه نیز رسما اعلام می‌کند به صورت علی‌الرأس وارد این قضیه شده و با عوامل گرانفروشی اعم از اینکه سهوا یا عمدا مرتکب جرم شده باشند برخورد می‌کند.

عارف باید حتما دیده باشد که رئیس قوه قضائیه حتی به نیروهای اطلاعاتی کشور نیز فراخوان داده است که در این قضیه مشارکت کنند.[۳]

البته مسئولیت اصلی در قبال بازار و معیشت مردم بر عهده دولت است و هیچ مماشاتی از دولتیان در این باره پذیرفته نیست.

چه بسا اگر اهمال‌ها در این زمینه ادامه یابد حتی مسئولان متخلف نیز باید بازخواست شوند که چرا اینگونه بازار را به حال خود رها کرده‌اند و کسانی از آنها در حدی از بی‌عرضگی هستند که حتی برنج پاکستانی که با ارز ترجیحی ارزان‌قیمت وارد کشور می‌شود و باید با قیمت ۷۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد اما با قیمتی بیش از دو برابر به فروش می‌رسد.

همه باید به این آگاهی برسیم که شاه‌کلید حل این بلبشوی مدیریتی و نظارتی فقط و فقط گزینه “اقتدار” است.

اقتداری که باید از سوی دولت، قوه قضائیه و نهاد امنیتی به خرج داده شود تا توصیه رهبری عملی شود و مردم و نظام اسلامی از معضل “گرانی دلبخواهی و بیقاعده” رهایی یابند.

در همین رابطه یکی از نمایندگان مجلس نیز اخیراً اینطور گفته که ما حتی در اوج دوران دفاع مقدس و جنگ ۸ ساله هم شاهد چنین تلاطمی در قیمت‌ها نبودیم![۴]

***

لزوم اصلاح قانون برای حمایت از مردان

سیداسدا… جولایی، رئیس هیئت امنای ستاد دیه کشور به تازگی در سخنانی گفته است:‌ در حال حاضر ۲ هزار و ۷۳۸ نفر از زندانیان غیرعمد کشور بابت مهریه و نفقه در زندان به سر می‌برند. بسیاری از این افراد به دلیل مشکلات اقتصادی و گرانی‌های اخیر توانایی تأمین هزینه‌های زندگی و پرداخت تعهدات مالی خود را از دست داده و در نهایت با شکایت همسر روانه زندان شده‌اند.

به گزارش مجاهدت از ایسنا، او همچنین با اشاره به آمار چند هزار نفری محکومان مالی تصریح می‌کند:‌ بسیاری از این افراد صرفاً به دلیل مشکلات معیشتی گرفتار زندان شده‌اند. بنابراین باید اصلاح قوانین به‌گونه‌ای باشد که ضمن حمایت از زنان و کودکان، از زندانی شدن مردانی که توانایی مالی ندارند نیز جلوگیری شود.[۵]

*فارغ از یک نگاه جنسیت‌زده اما مردان ستون اصلی تولید و امنیت در یک جامعه هستند.

از طرفی تشکیل خانواده و همسرگزینی هم نیاز ذاتی زن و مرد است و نمی‌توان یک مرد فاقد تمکّن مالی را به‌خاطر تشکیل خانواده ملامت کرد.

همچنانکه نمی‌توان و نباید یک مرد را به واسطه کار اقتصادی و تولیدی در شرایط سخت هم مورد نکوهش قرار داد.

در این میان اما بی‌تدبیری آنجاست که یک مرد در مابه‌اِزای تعهدات مالی که برای براورده شدن نیازهایش –از قبیل ازدواج یا کار اقتصادی- تقبّل کرده و بنا به دلایل معقولی نتوانسته آنها را ادا کند روانه زندان شود.

از طرفی پر واضح است که یک مرد –در حالتی که مجرم عمدی نباشد- اگر خارج از زندان باشد؛ خیلی بهتر و بیشتر می‌تواند نسبت به ادای دیون خود اقدام کند.

این گزاره‌ها البته به معنی نفی حقوق بانوان در قضایایی مثل مهریه نیست اما قانون و فرایند قضایی باید به گونه‌ای باشد که مرد درگیر زندان نشود.

همانطور که رئیس هیئت امنای ستاد دیه کشور هم تصریح و تأکید دارد ما در این زمینه نیازمند اصلاح قوانین هستیم.

***

1_ https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1683839

2_ https://irna.ir/xjVBNm

3_ mshrgh.ir/1750594

4_ khabaronline.ir/xp3L2

5_ https://rasanews.ir/003KDp