تخت جمشید

به گزارش مجاهدت از مشرق، این روزها خبرهایی مبنی بر تخریب تدریجی میراث جهانی تخت‌جمشید به گوش می‌رسد و طبق آنچه باستان‌شناسان و متخصصان می‌گویند این اثر تاریخی ارزشمند در شرایط کنونی با عوامل تخریبی متعددی از جمله گل‌سنگ و فرونشست مواجه شده است.

با انتشار گسترده این اخبار و نگرانی از مرگ آرام تخت‌جمشید بر اثر این عوامل تخریب‌گر، متولیان و مدیران در عرصه میراث فرهنگی به تکاپو افتادند تا تدابیر اساسی برای حل این مشکلات را اتخاذ کنند اما گویا این دغدغه‌ها پایانی ندارد.

سالهاست که کنشگران میراث فرهنگی، آلاینده‌های حاصل از شرکت پتروشیمی در پیرامون مجموعه تاریخی و جهانی پارسه را تهدیدی جدی برای میراث هخامنشیان می‌دانند و هشدارهای بسیاری در این زمینه داده‌اند.

شامگاه پنجشنبه ۱۵ شهریورماه سال ۱۴۰۳ همایشی تحت عنوان «نقش جامعه محلی در توسعه پایدار میراث تخت‌جمشید» با حضور گروه‌های مردمی و شماری از مسئولان شهرستان مرودشت برگزار شد؛ همایشی که در آن مسائل مهمی در خصوص تأثیرات مخرب فعالیت‌های پتروشیمی بر این اثر تاریخی باارزش مطرح شد.

در این همایش که مدیرکل میراث فرهنگی فارس ایجاد پدیده گلسنگ در تخت جمشید را به فعالیت‌های پتروشیمی در نزدیکی این بنای باشکوه تاریخی نسبت داد اعلام شد که توقف فعالیت‌های پتروشیمی باید به عنوان یک مطالبه مردمی دنبال شود.

باستان‌شناسان و مسئولان شهرستان مرودشت در این همایش بر این باور بودند که آلاینده‌های شیمیایی و تصاعد گازهای آمونیاکی و ترکیبات نیتروژنی حاصل از مجتمع پتروشیمی واقع شده در منطقه تأثیرات مستقیمی بر سنگ نگاره‌های مجموعه ارزشمند و جهانی پارسه گذاشته و این آلاینده‌ها رشد گل‌سنگ‌ها را شتاب بیشتری بخشیده که اگر ادامه یابد آسیب‌های برگشت‌ناپذیری را به دنبال دارد.

اما دغدغه تخریب تخت‌جمشید بر اثر فعالیت پتروشیمی‌ دغدغه تازه‌ای نیست که تنها در این همایش مطرح شده باشد؛ سالهاست که کنشگران میراث فرهنگی، آلاینده‌های حاصل از یک شرکت پتروشیمی در پیرامون مجموعه تاریخی و جهانی پارسه را تهدیدی جدی برای میراث هخامنشیان می‌دانند و هشدارهای بسیاری در این زمینه داده‌اند.

در حقیقت در سال‌های گذشته نیز کارشناسان یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های رخنه گل‌سنگ‌ها بر سنگ نگاره‌های ۲۵۰۰ ساله مجموعه جهانی پارسه را آلاینده‌های شیمیایی وابسته به شرکت پتروشیمی همجوار این اثر تاریخی قلمداد کرده‌اند؛ آلاینده‌هایی که به آرامی روی پوسته سنگ‌ها نشسته و با گذشت زمان، موجب نابودی آن‌ها می‌شود.

پژوهشگران از رخنه این عوامل بیولوژیکی (گل‌سنگ‌ها) به عنوان مرگ خاموش یگانه‌ترین و بی‌همتاترین یادمان ملی و جهانی ایران نام می‌برند.

با این حال این پتروشیمی که در دامنه کوهی در مسیر این کلانشهر به سمت مرودشت قرار دارد و وجود ارتفاعات در یک سمت آن باعث شده آلایندگی‌های ناشی از این مجموعه به سمت مجموعه جهانی تخت جمشید روانه شود همچنان در جای خود ایستاده و زیر بار طرح‌های مطالعاتی و آسیب‌شناسی پایگاه‌ میراث‌فرهنگی نمی‌رود.

فعالیت‌های پتروشیمی با توجه به نقش مخرب آن بر میراث جهانی تخت‌جمشید در حالی ادامه دارد که تیرماه سال جاری برپایی کنسرت چند روزه علیرضا قربانی در این میراث کهن بسیار سرو صدا کرد و حاشیه‌ساز شد؛ اگر کنسرتی چند روزه می‌تواند موجبات آسیب به این مکان تاریخی ارزشمند را فراهم کند، سال‌ها فعالیت مستمر و بدون توقف یک مجتمع پتروشیمی چه تأثیرات جبران‌ناپذیری برای تخت‌جمشید به همراه خواهد داشت؟

البته شرکت پتروشیمی یاد شده نه قصد جابه‌جایی دارد و نه با وجود هشدارهای بسیار در خصوص اثرات نامطلوب فعالیت‌هایش بر تخت جمشید تلاشی برای حل این دغدغه می‌کند.

فعالیت‌های پتروشیمی با توجه به نقش مخرب آن بر میراث جهانی تخت‌جمشید در حالی ادامه دارد که تیرماه سال جاری برپایی کنسرت چند روزه علیرضا قربانی در این میراث کهن بسیار سرو صدا کرد و حاشیه‌ساز شد به گونه‌ای که برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی و دوستداران میراث فرهنگی نگرانی‌ و دغدغه خود را در خصوص احتمال وارد شدن آسیب به این بنا مطرح کردند و حتی کارزاری در فضای مجازی با هدف درخواست لغو کنسرت تخت جمشید علیرضا قربانی برای جلوگیری از تخریب این بنای تاریخی شکل دادند.

حالا این پرسش مطرح است که اگر کنسرتی چند روزه می‌تواند موجبات آسیب به این مکان تاریخی ارزشمند را فراهم کند، سال‌ها فعالیت مستمر و بدون توقف یک مجتمع پتروشیمی چه تأثیرات جبران‌ناپذیری برای تخت‌جمشید به همراه خواهد داشت؟ وقتی برگزاری چند روزه یک کنسرت به دغدغه بزرگ دوستداران میراث فرهنگی تبدیل می‌شود چرا آلایندگی‌های بی‌پایان پتروشیمی مورد بحث و بررسی جدی و نتیجه‌بخش قرار نمی‌گیرد؟

اگر چه صنعتی شدن استان فارس در سال‌های اخیر به عنوان یکی از مهمترین رویکردهای مسئولان استان فارس دنبال می‌شود و ادامه یافتن فعالیت‌های شرکتی مانند پتروشیمی هم از نظر برخی متولیان اقتصادی ضرورت دارد اما اهمیت فعالیت‌های این واحد صنعتی و تکاپوی مسئولان برای صنعتی شدن استان فارس نباید موجب فراموشی این دغدغه مهم شود که آلاینده‌های شیمیایی رها شده در هوا از سوی این شرکت پتروشیمی و رطوبت حاصل از باران های اسیدی، بدترین و زیان‌آورترین آسیب به سنگ نگاره‌های پارسه است و این تأثیرات مخرب میراث تاریخی تخت‌جمشید که نه تنها در ایران بلکه در جهان دوستداران بسیاری دارد را تهدید می‌کند؛ لذا باید تمهیدات لازم هر چه سریعتر اتخاذ و بر اساس مطالعات علمی برای حل این دغدغه چاره‌اندیشی شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، پیگیری ماجرا از سمت مسئولان مرتبط حاکی از آن است که ویدئو مربوط به گذشته است و امروز در فضای مجازی بازنشر داده شده است.

بنا به گفته مدیرکل میراث فرهنگی فارس چک کردن دوربین‌های این مجموعه جهانی نشان می‌دهد این اتفاق حداقل ظرف ۱۰ روز گذشته رخ نداده است.

موید محسن‌نژاد با بیان اینکه پیشگیری از چنین رخدادهایی بسیار سخت است، گفت: کیفیت دوربین‌ گوشی‌های تلفن همراه این روزها آنقدر بالا است که بتوان فیلم‌های باکیفیتی را ضبط کرد.

وی افزود: ضمن اینکه این ویدئو حدود ۲۰ ثانیه است که بدون جلب توجه می‌توان آن را ضبط کرد.

محسن‌نژاد با اشاره به اینکه چنین رخدادهایی در شان اماکن تاریخی و گردشگری فارس نیست، گفت: این افراد هنگام ورود جلب توجهی نکرده‌اند و لذا باخبر شدن از قصد آنها بسیار سخت بوده است.

وی اظهار داشت: تخت جمشید یک مجموعه جهانی و آبروی فارس و ایران تلقی می‌شود و از انجا که امکان رخ دادن چنین رفتارها و سوء‌استفاده‌هایی از این مکان‌ها وجود دارد، مدیریت و نظارت باید بر این مجموعه‌ها قوی‌تر شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس افزود: این رفتارها هنجارشکنی تلقی می‌شود و قطعا با ان برخورد خواهد شد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان مرودشت گفت: بسیاری از همشهریان و هم وطنان برای گذران اوقات فراغت و تفریح در محور تخت جمشید اطراق می‌کنند که بسیاری از این افراد مبادرت به روشن کردن آتش می‌کنند و متاسفانه پس از پایان تفریح آتش را به حال خود وا می‌گذارند.

محمد تقی قلعه نوعی با اشاره به اینکه بی خیالی و بی تفاوتی بعضی از افراد در مهار آتش امروز شاهد آتش سوزی بخشی از جنگل های حریم تخت جمشید بودیم افزود: برگ های سوزنی درختان کاج همانند باروت می باشند که به علت انبوه این برگ ها بخشی از جنگل طعمه حریق شد و بلافاصله با کمک نیروهای یگان حفاظت اداره میراث‌فرهنگی و با همکاری اداره منابع طبیعی و همچنین حضور به موقع نیرو های آتش نشانی مرودشت حریق بلافاصله مهار و خوشبختانه هیچ صدمه ای به درختان وارد نشده است.

وی مساحت آتش سوزی را حدود یک هزار متر مربع اعلام کرد.

رییس اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان مرودشت از مردم خواست پس از اتمام سفر و دورهمی، ضمن پاکسازی محیط پیرامونی بطور کامل آتش را خاموش کنند و تا حصول اطمینان از خاموش شدن آتش، محل را ترک نکنند.