به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، رفتار متناقض و سخیف دونالد ترامپ و تیم او، در همه عرصه ها جلب توجه می کند.
از سفرهای مایک پامپئو به عربستان سعودی و سرزمین های اشغالی گرفته تا توییت های گاه و بیگاه خود پرزیدنت موطلایی که ظاهراً پذیرفتن شکست برایش دشوار است.
با این حال، هنوز هم خبری از روند متوقف کردن تصمیمات مهم و اقدامات حساس در میان نیست. خبر فروش جنگنده نسل پنجمی اف ۳۵ به یونان و امارات متحده عربی، خشم مقامات ترکیه را برانگیخته اما هنوز مشخص نیست دیدگاه دولت بایدن در مورد این جنگ افزار استراتژیک چه خواهد بود.
ترکیه به عنوان یکی از شرکای تولید اف ۳۵، علاوه بر این که رقمی نزدیک به یک و نیم میلیارد دلار پول نقدر پرداخت کرده، صدها قطعه بزرگ و کوچک این هواپیما را نیز تولید می کرد. اما حالا تکلیف پول پرداخت شده مشخص نیست و تولید قطعات نیز، متوقف شده است که البته علاوه بر اهمیت سیاسی و امنیتی، یک ضربه اقتصادی برای صنایع دفاعی ترکیه است.
چنین به نظر می رسد که جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا، اکیپ خود را به سکوت مصلحتی دعوت کرده و از آنان خواسته در مورد سرفصل های مهم سیاست خارجی و دیپلماسی آمریکا، حرف خاصی نزنند و در برخی موارد، صرفاً اطلاعات کلی و مبهم ارائه دهند.
اما ظاهراً یکی از کشورهایی که فعلاً قرار نیست از زبان مقامات تیم بایدن در مورد آن چیزی بشنویم، ترکیه است. معلوم نیست آیا بایدن هم درباره فروش اف ۳۵ به آنکارا، از سیاست دولت قبلی تبعیت خواهد کرد یا سراغ تغییرات جدید خواهد رفت؟
دولت یونان در چند حوزه مهم از جمله اختلاف بر سر قبرس، اختلاف در شرق مدیترانه و اختلافات قدیمی در مورد جزایر و مرزها با ترکیه مشکل دارد و در دیگر سو، بازیگر ماجراجویی به نام امارات متحده نیز در چند سال گذشته عملاً در جبهه خصم ترکیه قرار گرفته است. لذا از نظر آنکارا، فروش هواپیمای اف ۳۵ به دو خصم مهم، یکی در اروپا و در بیخ گوش ترکیه و دیگری در خلیج فارس، نگران کننده است.
موضوع مهم دیگر این است که آمریکا، اف ۳۵ را به رژیم صهیونیستی اسراییل نیز فروخته است و اسراییلی ها، به طور جدی از واشنگتن خواسته اند که به هیچ قیمتی این هواپیما را در اختیار امارات قرار ندهد.
رفقا چه می گویند؟
موضوع فروش یا عدم فروش هواپیماهای جنگنده اف ۳۵ به ترکیه، عملاً تبدیل به یک گره کور شده که شاید گشودن آن با دندان هم دشوار باشد. چرا که اتخاذ موضع سفت و سخت واشنگتن در این پرونده، صرفاً و الزاماً، ربطی به سیاست دولت ندارد و تیم جو بایدن و هدایت کنندگان جدید پنتاگون، باید دو فاکتور مهم و حساس را در نظر بگیرند:
۱.خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ از روسیه، تصمیم عجیبی بود که به زعم کارشناسان ارشد پنتاگون و دیپلمات های کار کشته آمریکایی، در آغاز همچون یک بلوف سیاسی مورد ارزیابی قرار گرفت. به عبارتی دیگر، این خود کارشناسان تیم ترامپ بودند که مرتکب سوء تعبیر شده و احتمالاً، این جمع بندی را روی میز ترامپ گذاشتند: «اردوغان، اهل بلوف است و تصمیم خرید موشک اس ۴۰۰ از روسیه، چیزی جز زهرچشم گرفتن نیست.»
خطای بعدی این بود که باز هم حاضر به پذیرش ناتوانی در تحلیل نگرش اردوغان نشده و اعلام کردند: «موشک ها را خریده اما آنها را وارد ترکیه نخواهد کرد.» اما ترکیه، راستی راستی موشک خرید و آنها را وارد کشور کرد!
کارشناسان امنیتی و اطلاعاتی آمریکا، در فاز بعدی گفتند:« حالا دلیل نمی شود هر کسی موشک بخرد نصبش کند. احتمالاً دنبال این هستند که ما آنها را جدی بگیریم. اگر نه موشک را خریده اند تا همچون یونان، آنها را در انبار نگه دارند.» این سوء تعبیرها و تحلیل ها و ارزیابی های غلط، همچنان ادامه پیدا کرد تا این که چندی پیش مقامات وزارت دفاع ترکیه اعلام کردند که سامانه مزبور با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفته و مشکل خاصی ندارد.
اینجا بود که هم آمریکایی ها و هم مقامات ناتو، به شدت اظهار نگرانی کردند. استولتنبرگ دبیرکل ناتو، آشکار اعلام کرد که این موشک ها، با سیستم دفاعی ناتو منطبق نیست و آنکارا نباید چنین سلاحی می خرید.
بنابراین، تصمیم در مورد اف ۳۵ و ترکیه، صرفاً در ید دولت و شخص رئیس جمهور آمریکا نیست و اعضای ناتو نیز در این مورد نظرهایی دارند. به ویژه حالا که انتظار می رود روابط آمریکا با ناتو، بهتر و بهتر شود و دیگر رئیس جمهوری مانند ترامپ بر سر قدرت نیست که توی چشم سران ناتو نگاه کند و بگوید اساساً نمی داند ناتو به چه دردی می خورد.
۲.در ماجرای اتخاذ تصمیم کنار نهادن ترکیه از گروه تولیدکنندگان هواپیمای اف ۳۵، مجلس سنا و کنگره آمریکا نقش مهمی ایفا کرد و اتفاقاً این نمایندگان دموکرات یا همان رفقا و حامیان مهم جو بایدن بودند که با این تصمیم موافقت کرده و خواهان عدم فروش اف ۳۵ به ترکیه شدند. در نتیجه، بایدن برای تغییر این تصمیم، هم باید با دوستانش در ناتو صحبت کند و هم با رفقای هم حزبی و هم سناتورهای جمهوری خواه.
دورتر از آمریکا، نزدیک تر به روسیه
یکی از مسائل مهم دموکرات های آمریکا، چند و چون نگرش ایالات متحده به قدرت های جهان و به ویژه چین و روسیه است.
تیم بایدن بر این باور است که ناشی گری ها و ندانم کاری های دونالد ترامپ و تیم او، موجب آن شده که روسیه و چین، در ۴ سال اخیر، قدرتمندتر شوند.
لذا حالا به زعم این تیم، وقت آن فرا رسیده که آمریکا قدرتمندانه به تمام حوزه ها بازگردد و تلاش کند تا در معادلات سیاسی – نظامی و اقتصادی رقابت با قدرت ها، امتیازات جدیدی به دست بیاورد.
طبیعی است که متحدین چین و روسیه نیز مورد توجه آمریکا خواهند بود و حالا که رابطه بین آنکارا و مسکو تا این اندازه گرم و پویا شده، احتمالاً اتاق فکر کاخ سفید، یکی از این گزینه ها را مد نظر قرار خواهد داد:
۱.دفع و تاراندن مقامات آنکارا، کار غلطی است. آنها هر اندازه که از واشنگتن دورتر شوند، به مسکو نزدیک تر خواهند شد. لذا باید به ترکیه امتیازاتی داد تا اندکی از روسیه فاصله بگیرد و نزدیک شدن به چین را نیز همچون یک استراتژی حیاتی در دستور کار خود قرار ندهد.
۲.باید نگاه واقع بینانه ای در مورد کارت ها و ابزارهای فشار داشت و ترکیه را در شرایطی قرار داد که به ناچار از روسیه دور شود.
۳.باید معادله را به گونه ای چید که ترکیه بداند، ایستادن در کنار روسیه و فاصله گرفتن از رویکردهای جهانی و منطقه ای آمریکا، هزینه هایی دارد.
آیا اف ۳۵ یک ضرورت حیاتی است؟
بخش قابل توجهی از جنگنده های قدیمی ترکیه مستهلک شده اند و این کشور، نیاز به هواپیماهای تازه دارد. اما برخی از کارشناسان معتقدند که ترکیه می تواند به گزینه های جایگزین دیگری هم بیندیشد.
اگر چه جنگنده اف ۳۵ به عنوان شاه پرنده و سرآمد همه جنگنده های پیشرفته شناخته می شود، اما منتقدینی هم دارد. سرهنگ عثمان باشی بیوک از مربیان نیروی هوایی ارتش ترکیه به روزنامه جمهوریت گفته است:«یکی از مشکلات مهم اف ۳۵ این است که دارای تکنولوژی بسیار بسیار سطح بالایی است و با برخی شرایط ما منطبق نیست. مساله حساس دیگر، این است که نیروی هوایی ما، فقط در عملیات هایی قادر به استفاده از این جنگنده خواهد بود، که اصل هدف سیاسی و نظامی آن مورد تایید آمریکایی ها باشد و در جایی که آنها نخواهند، نمی توانیم از این پرنده استفاده کنیم. ضمن این که ما با خرید این هواپیما، باید میلیاردها دلار پول بدهیم و از امکان رشد در حوزه تولید هواپیمای ملی برخوردار نخواهیم بود.»
اما در طرف مقابل هم، تحلیل های دیگری وجود دارد. مثلاً هالوک اوز دالگا نوشته است:«چین و روسیه ۱۸ سال تمام برای تولید جنگنده پیشرفته تلاش کردند اما هنوز هم مشکلات جدی دارند و نتوانسته اند به نقطه ایده آل برسند. من از ژنرال کریس بوگدان، مدیر برنامه اف ۳۵ شنیدم که حساس ترین و سخت ترین بخش تولید این هواپیما، کار برنامه نویسی آن است و برنامه این هواپیما دقیقاً شامل ۲۱ میلیون سطر بوده است. حرف این ژنرال آمریکایی واقعیت دارد و ما در ترکیه، نه تنها نمی توانیم نصف این برنامه را بنویسیم، بلکه توان تولید موتور را هم نداریم.»
اما ژنرال اردوغان کاراکوش از فرماندهان بازنشسته شده نیروی هوایی ترکیه معتقد است که سوخو ۵۷ روسیه برای ترکیه گزینه خوبی است و باید به خرید آن اندیشید.
ژنرال ارمغان کول اوغلو استراتژیست بازنشسته نیروی هوایی ترکیه نیز گفته است:«سوخو ۵۷ روسیه از برخی جهات، از اف ۳۵ هم بهتر است. نباید تصور کنیم هیچ جایگزینی وجود ندارد.»
