تشیع

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ رسول حسنی؛ نهضت امام خمینی (ره) نهضتی اسلامی و نه صرفا شیعی علیه ارکان طاغوت و استکبار جهانی بود که با حضور حداکثری همه فرق اسلامی به پیروزی رسید. به همین جهت در تبیین این نهضت جهانی باید تشیع و اهل سنت را در عرض هم و دوشادوش هم دید، نگاه درست و عالمانه امامین انقلاب اسلامی نیز در این است که انقلاب اسلامی منحصر در شیعی بودن آن نمی‌دانند و سهمی یکسان برای فرق اسلامی قائل هستند.

نمی‌توان حضور موثر مردان و زنان اهل سنت را در گسترش و حمایت از نهضت امام خمینی (ره)، به ثمر رساندن انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و جبهه مقاومت نادیده گرفت. دور نگه داشتن تهدید تجزیه طلبان بیش از هر چیز مرهون مرزنشینانی است که غالبا اهل سنت هستند. همچنین بخش قابل توجهی از ثبات و اقتدار ایران اسلامی مرهون حضور توام با بصیرت اهل سنت است.

متاسفانه تا امروز اصحاب فرهنگ و هنر و در راس آن مدیران فرهنگی کشور نسبت به این مقوله مهم کاملا منفعلانه عمل کرده‌اند تا جایی که ثبت و انتقال ایثار و فداکاری‌های اهل سنت در آثار فرهنگی نادیده گرفته شده است.  شبکه اول سیما در اقدامی قابل تحسین ـ هر چند دیرهنگام ـ سریالی تحت عنوان «سوران» را روانه آنتن خود کرده است که به این موضوع مهم پرداخته است.  

سریال «سوران» به تهیه‌کنندگی «مجتبی فرآورده»، کارگردانی «سروش محمد زاده» و نویسندگی «عباس ریاحی» تولید شده و روایتی است از مبارزات اهل سنت در سال 1357 علیه رژیم پهلوی که بر اساس کتاب «عصر‌های کریسکان» نوشته «کیانوش گلزار راغب» ساخته شده است.

عوامل «سوران» در دو قسمت ابتدایی این سریال نشان دادند که قواعد رسانه‌ای مثل تلویزیون را می‌شناسند و توانستند بیش از یک سریال متوسط ظاهر شوند. کارگردان در روایت آنچه در ذهن دارد دچار اطناب نشده است. «محمدزاده» در کسوت کارگردان به اصطلاح از همان ابتدا سر اصل مطلب رفته و تکلیف مخاطب با داستان را روشن کرده است. هر چند هنوز برای قضاوت و نقد این سریال کمی زود است و باید آن را به روزهای پخش پایانی سریال موکول کرد اما تا اینجای کار که اغلب با سریال‌هایی الکن و سردرگم در بیان داستان مواجه هستیم، سریال «سوران» چند گام جلوتر ایستاده است و امید می‌رود این تا انتها این ویژگی را حفظ کند.

تنوع اعتقادات و قومیت‌ها حسن بزرگی برای ایران اسلامی است که در کمتر کشوری نظیر دارد و وظیفه آحاد جامعه در شرایط امروز حفظ وحدت ملی است که به شدت به آن نیاز داریم. رسالت اصحاب فرهنگ و هنر بخصوص سینماگران و فیلمسازان ضریب دادن به این وحدت و انسجام است. مختصر اینکه «سوران» ادای دینی دیرهنگام به برادران انقلابی اهل سنت است.

انتهای پیام/ 161

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس_ علی عبدالصمدی؛ در تقویم اسلامی بیست و چهارم ذی‌الحجه روز مباهله نام‌گذاری شده است.

رویداد مباهله از سوی مسلمانان بالاخص شیعیان به عنوان روز حقانیت نبی خدا و اهل بیت ایشان صلوات الله علیهم اجمعین شناخته می‌شود.

عده‌ای از مسیحیان نزد پیامبر عظیم الشان اسلام آمده بودند و ایشان با متانت و وقار همیشگیشان درباره‌ی عبودیت حضرت عیسی ابن مریم (ع) به محاجه پرداختند؛ ادله‌ی آن حضرت مورد تایید مسیحیان اهل نجران نبود. نهایتا پیامبر خوبی‌ها حضرت محمد (ص) مسیحیان را به مباهله دعوت کردند و نزدیک‌ترین عزیزانشان یعنی دختر بزرگوارشان حضرت فاطمه (س) دامادشان مولا حضرت علی (ع) و نوادگانشان حضرت امام حسن و حسین علیهما السلام را جهت مباهله آوردند.

مسیحیان نجران با دیدن این حرکت خاتم النبیین به حقانیت کلام ایشان ایمان آوردند و در همان لحظه آیه‌ی ۶۱ از سوره‌ی آل عمران معروف به آیه‌ی مباهله نازل شد: فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل‌لَّعْنَتَ الله عَلَی الْکاذِبِینَ

از سویی دیگر واقعه‌ی مباهله این موضوع را به اثبات می‌رساند که حضرت عیسی علیه السلام بشری مانند سایر ابناء بشر بوده اند که تنها مورد عنایت ذات اقدس اللهی قرار گرفته بودند، ولی از ویژگی ربوبیت برخوردار نبوده و این خصیصه (ربوبیت) فقط مختص پروردگار یکتای جهانیان است.

در فرهنگ اسلامی روز مباهله به عنوان روز عید حقانیت اسلام و شیعه و اهل بیت نبی مکرم اسلام (ص) شناخته می‌شود. این روز بزرگ یکی از اعیاد با شکوه و مهم برای دوستداران خاندان پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله شناخته می‌شود. مسلم ابن حجاج نیشابوری، احمد ابن حنبل، طبری، حاکم، حافظ ابونعیم اصفهانی، واحدی نیشابوری، فخر رازی و … از مورخینی بوده اند که مستقیما به این واقعه در کتب خود اشاره داشته اند.

پس از عید سعید قربان که عید الاضحی بود و زمانی برای قربانی کردن اسماعیل نفس به درگاه حق تعالی و عید سعید غدیر خم که علی ابن ابی طالب میراثدار علم و صبر نبی مکرم اسلام شناخته شد و دست مبارکش به دست آن پیامبر اعظم بالا رفت، روز مباهله نیز روز عید دیگری به شمار می‌رود که درجه‌ی اهمیت آن دست کمی از دو عید قبلی ندارد.

شایسته است که چنین اعیاد و مناسبت‌های بزرگ مذهبی مربوط به تاریخ صدر اسلام بهانه‌ای جهت شناخت بهتر سیره‌ی نبوی و اهل بیت رسول الله و نیز تقریب بین مذاهب اسلامی باشد. برگزاری نشست‌ها و گردهمایی‌ها در چنین فرصت‌های تقویمی به سادگی می‌تواند باعث ایجاد مودت، دوستی و نزدیکی بین مذاهب اسلامی شود.

انتهای پیام/133

گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس ـ رسول حسنی؛ سستی در باورهای دینی، جهل و نادانی، دنیاپرستی، دوری از حق مداری، زیاده‌خواهی از بیت‌المال و… بیانگر آشفتگی اوضاع فرهنگی دوران امامت امام حسن (ع) بود. آن‌ها در جنگ با معاویه به دلیل ناامیدی از دست‌یابی به غنیمت‌ها، جنگ میان حق و باطل را بیهوده دیدند و در نتیجه در آن سستی نشان دادند. آن‌ها وضع معاویه و حکم‌رانی او را می‌دیدند و زرق‌وبرق حکومت او را بر حکم‌رانی پیشوایی معصوم ترجیح می‌دادند. به‌گونه‌ای که نوشته‌اند امام با دیدن چنین وضعی در میان یارانش، همواره زیر لباس خود زره بر تن می‌کرد.

سست‌عنصری اطرافیان امام، سبب شده بود که ایشان در نزد افراد خویش هم احساس امنیت نکند. در آن روزگار، همه مردم به دنیا و دنیاپرستی روی آورده بودند؛ به‌گونه‌ای که با دیدن درخشش سکه‌ها، دست از هرگونه واقعیتی برمی‌داشتند. دنیاگرایی آن‌گونه در بافت عمومی جامعه رسوخ کرده بود که به‌سادگی از حق‌پرستی دست می‌کشیدند.

معاویه به شدت می‌کوشید تا فضای سیاسی ـ اجتماعی جامعه را همواره آشفته سازد؛ زیرا روش او روش پادشاهان بود؛ نه خلفا. او نخستین خلیفه‌ای بود که از تخت استفاده کرد. او بر کاخ خویش نگهبانان بسیار گماشته بود و هرگاه میان مردم ظاهر می‌شد، از مأموران نظامی استفاده می‌کرد.

مطرف، پسر مغیره بن شعبه می‌گوید: با پدرم نزد معاویه رفته بودم. در بازگشت، دیدم پدرم به‌سختی ناراحت است. از او پرسیدم چه شده است؟ گفت: از نزد پلیدترین انسان می‌آیم؛ زیرا به او گفتم حال که کارت گرفته و به آن‌چه می‌خواستی رسیده‌ای، دیگر عدالت و خیرخواهی پیشه ساز و فرزندان هاشم را رها کن و از دشمنی با آن‌ها دست‌بردار. ولی او در پاسخم گفت: هرگز! هرگز! که نامی از من باقی بماند. ابوبکر سال‌ها خلیفه بود و رفت. تنها می‌گویند ابوبکر. عمر نیز هم‌چنین بود، ولی محمد هرروز پنج مرتبه نامش را بر بالای مناره‌ها فریاد می‌زنند و می‌گویند: « اَشهَدُ انَّ مُحَمَدا رسول اللّه» با این حال، چه نامی از من برجای می‌ماند.

معاویه در پی سیاست های اسلام ستیزانه خود، کوشید با تشویق جعل‌کنندگان احادیث، برای تغییر دادن محتوای احادیث نبوی و ساخت احدیث جعلی از تا بندگی نور پیامبر (ص) و اهل بیتش (ع) بکاهد. بر این اساس، ده‌ها هزار حدیث جعلی ساخته شد که آثار آن تا قرن‌ها باقی ماند. به گونه‌ای که حتی یحیی بن اکثم نیز در مناظره‌های خود با امام جواد (ع)، به این‌گونه دروغ‌پردازی‌ها تمسک می‌کرد و حتی کسانی به پیروی از این احادیث، به مبارزه با اهل بیت (ع) برخاستند.

امام حسن (ع) در برابر حرکت‌های ضد اسلامی معاویه هرگز سکوت نکرد و به محض یافتن فرصتی مناسب، پیشینه ننگین و اغراض شوم معاویه را آشکار و ضربه‌های سهمگینی بر پیکر حکومت غاصبانه او وارد می‌کرد و مشروعیت حاکمیت او را زیر سؤال می‌برد.

امام حسن (ع) در برابر جریان تحریف و تهاجم گسترده دستگاه علیه فرهنگ اسلامی، به ترویج ارزش‌های اسلامی پرداخت و در این راه، گام‌های بزرگی برداشت و در بیدار کردن کسانی که آموزه‌های ارزشمند اسلامی را به خوبی درک نکرده بودند، بسیار کوشید. امام هر روز پس از انجام فریضه صبح و بالا آمدن آفتاب جلسه‌های آموزش احکام برای مردان را تشکیل می‌داد.

همگان برای شنیدن سخنان شیوایش به مسجد می‌آمدند و امام نیز آنان را با روش و سیره جدش رسول (ص) خدا آشنا می‌کرد و در برابر دستگاه معاویه و سیاست‌های شیطانی آن، به نشر معارف اسلام ناب می پرداخت.

معاویه برای تحقق اهدافش با بهره‌مندی ابزاری از برخی صحابه مانند مغیره بن شعبه، عمروعاص و افرادی چون سمره بن جندب، ابوهریره و…، احکام، تفسیر آیات و بسیاری دیگر از معارف اسلامی را تحریف می‌کرد. آن‌ها افزون بر جعل حدیث، آیات قرآن را آن‌گونه که می‌خواستند تأویل می‌کردند و چون چهره‌هایی بودند که در کنار پیامبر دیده شده بودند، سخنانشان نزد مردم پذیرفته می‌شد.

منبع: «آفتاب حسن : رویکردی تحلیلی به زندگانی امام حسن مجتبی (ع) نوشته ابوالفضل هادی‌منش