تعلیم و تربیت

خبرگزاری فارس ـ گروه تعلیم و تربیت: بومی‌گزینی به این معناست که انتخاب رشته‌های بومی، احتمال قبولی داوطلب در دانشگاه‌های بومی و افزایش می‌دهد. هر رشته‌محل، ظرفیتی دارد که میان سهمیه‌های مختلف تقسیم می‌شود. در گزینش بومی، بخشی از ظرفیت هر رشته محل مخصوص داوطلبان بومی است، بنابراین احتمال قبولی داوطلبان بومی در دانشگاه های بومی بیشتر از دیگران است.

تا قبل از آزمون سراسری سال تحصیلی شخصی 69ـ1368، ظرفیت تمام رشته‌های مختلف تحصیلی بدون توجه به محل تشکیل آنها و محل سکونت داوطلبان، طوری تقسیم شده است که داوطلبان برای ورود به همه رشته‌های تحصیلی عالی از شانس قبولی نسبتاً یکنواختی برخوردار باشند.

موضوع بومی‌گزینی پس از تصویب «کلیات طرح پیشنهادی سازمان سنجش آموزش کشور در مورد گزینش بومی یا آزمون‌شناسی» در جلسه 213 مورخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۶۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی شروع شد.

اسناد و قوانین مرتبط

– مصوبه «کلیات طرح پیشنهادی سازمان سنجش آموزش کشور در مورد گزینش بومی آزمون سراسری» جلسه ۲۱۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ ۱۱ اردیبهشت ۱۳۶۹.

– مصوبه «ضوابط مربوط به گسترش بومی‌گزینی در آزمون سراسری دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی» جلسه ۶۲۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ اول مرداد ۱۳۸۷

– مصوبات کمیته مطالعات و برنامه ریزی آزمون سراسری دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی

– در جلسه سی و پنجمین اول بهمن ۱۳۷۷ به ریاست وزیر وقت فرهنگ و آموزش عالی

– جلسه پنجاه و پنجمین ۲۹ اسفند ۱۳۸۶ به ریاست وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری

– جلسه شصتم سوم اردیبهشت ۱۳۸۸ به ریاست وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری

– قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلی تکمیلی و تخصصی مصوبه مجلس شورای اسلامی مورخ ۲۹ فروردین ۱۳۸۹ و اصلاحیه آن مورخ دهم مهر ۱۳۹۲

* چرا بومی گزینی انجام می‌شود؟

اهداف بومی گزینی شامل کاهش مشکلات اقامتی و معیشتی دانشجویان، کاهش مهاجرت‌های درون کشوری، امکان قبولی بیشتر داوطلبان هر بوم به خصوص مناطق محروم، جلوگیری از افت تحصیلی دانشجویان غیر بومی، تخصیص یارانه از قبیل تغذیه و اسکان به دانشجویان، رفع مشکلات دانشگاه در تأمین امکانات اقامتی و معیشتی و کاهش اثرات روانی و اجتماعی منفی ناشی از دوری از محل زندگی و خانواده است.

رشته‌های موجود در دانشگاه‌ها به دو دسته کلی کشوری و بومی تقسیم می‌شوند که روش تقسیم ظرفیت آنها در بین سهمیه‌ها متفاوت است. رشته‌های کشوری شامل رشته‌هایی است که در همه دانشگاه‌های کشور وجود ندارد و تنها در معدودی از دانشگاه ارائه می‌شود. مانند رشته‌های گروه آموزشی هنر. با توجه به ظرفیت بسیار کم این رشته‌ها، گزینش بومی اعمال نمی‌شود و نوع گزینش آنها کشوری است. ظرفیت رشته‌های کشوری، ظرفیت هر رشته محل از نوع رشته های کشوری، بعد از کسب سهمیه ایثارگران ۲۵ و ۵ درصد به نسبت به شرکت کنندگان هر یک از سهمیه‌ها(مناطق یک، دو و سه و خانواده شهدا) به کل شرکت کنندگان در هر گروه آزمایشی تقسیم می‌شود.

رشته های بومی بر اساس میزان پراکندگی آنها در سطح کشور به سه نوع رشته های استانی، ناحیه ای و قطبی تقسیم می‌شوند. در هر رشته محل‌هایی که نوع گزینش آنها بومی شامل قطبی، ناحیه و استانی، بوده پس از کسب ۲۵ درصدی و ۵ درصدی سهمیه ایثارگران، ۸۰ درصد ظرفیت به صورت بومی و ۲۰ درصد از ظرفیت باقیمانده به داوطلبان آزاد اختصاص می‌یابد.

در هر کد رشته محل مربوط به رشته های پرمتقاضی دوره روزانه پس از کسب ۲۵ درصدی و ۵ درصدی سهمیه ایثارگران، ۶۰ درصد ظرفیت به صورت بومی و ۴۰ درصد از ظرفیت باقیمانده به داوطلبان آزاد اختصاص می‌یابد. در پذیرش بومی، نسبت به پذیرفته شدگان به این صورت است که به نسبت تعداد شرکت کنندگان، هریک از سهمیه‌های مناطق(1،2،3 و خانواده شهدا) در بوم منطقه مربوط به تعداد کل شرکت کنندگان آن بوم در هر گروه آزمایشی اختصاص می یابد. پذیرش در همین رشته های پرمتقاضی به صورت بومی یعنی ناحیه‌ای و قطبی است.

رشته‌های پرمتقاضی کنکور سراسری

در کنکور سراسری، بررسی‌ها نشان می‌دهد که 13 رشته پرمتقاضی هستند.

گروه آزمایشی	عناوین رشته‌ها
علوم ریاضی و فنی	مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی معماری و مهندسی صنایع
علوم تجربی	پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی
علوم انسانی	حقوق، روانشناسی و حسابداری

پذیرش دانشجو بر اساس سوابق تحصیلی

پذیرش در رشته‌هایی که صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی بوده، برای تمام دوره‌ها به صورت کشوری انجام می‌شود. ضمناً بعد از کسر سهمیه ایثارگران ۲۵ و 5 درصد به نسبت شرکت‌کنندگان هر یک از سهمیه‌ها (مناطق1، 2 و 3 و خانواده شهدا) به کل شرکت کنندگان در هر گروه آزمایشی تقسیم می‌شود.

نام دوره	نوع گزینش
روزانه	بستگی به رشته دارد
نوبت دوم(شبانه)	بومی استانی
غیردولتی(غیرانتفاعی) و پیام نور	بومی ناحیه‌ای
مجازی، پردیس خودگردان، ظرفیت مازاد، مشترک	کشوری(بدون بومی‌گزینی)
پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی	کشوری(بدون بومی‌گزینی)
دانشگاه آزاد	کشوری(بدون بومی‌گزینی)

رشته های دارای پذیرش بومی آزمون کنکور سراسری

بومی قطبی	بومی ناحیه‌	بومی استان
دامپزشکی	پزشکی	پرستاری
مهندسی برق	دندانپزشکی	علوم آزمایشگاهی
مهندسی شهرسازی	داروسازی	هوشبری
مهندسی صنایع	مهندسی عمران	اتاق عمل
مهندسی مواد و متالورژی	مهندسی کامپیوتر	مامایی
روانشناسی	مهندسی معماری	آموزش ابتدایی
مدیریت دولتی	مهندسی مکانیک	آموزش کودکان استثنایی
مدیریت صنعتی	حقوق	آموزش الهیات
اقتصاد	حسابداری	آموزش تاریخ
علوم سیاسی	مدیریت بازرگانی	آموزش جغرافیا
مشاوره	گیاه پزشکی	آموزش زبان عربی
جامعه شناسی	اقتصاد کشاورزی	آموزش علوم اجتماعی
علم اطلاعات و دانش شناسی	تکنولوژی پرتوشناسی
فقه و مبانی حقوق اسلامی	زبان و ادبیات عربی
علوم دامی	زمین شناسی
علوم و مهندسی صنایع غذایی	زیست شناسی گیاهی
علوم و مهندسی محیط زیست	شیمی کاربردی
فیزیوتراپی	شیمی محض
کتابداری در شاخه پزشکی	علوم و مهندسی باغبانی
مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی	علوم و مهندسی خاک
تاریخ	مهندسی بهداشت محیط
جغرافیا	مهندسی طبیعت
مترجمی زبان انگلیسی	آموزش زبان و ادبیات فارسی
	زبان و ادبیات فارسی
	زبان و ادبیات انگلیسی
	آمار
	ریاضیات و کاربردها
	علوم و مهندسی آب
	فیزیک
	مهندسی مکانیک بیوسیستم(کشاورزی)

* آسیب‌های بومی‌گزینی

طرح بومی‌گزینی باعث شده است تا دانشگاه‌های کشور از دانشجویان بومی و محلی همان استان و استان‌های همجوار تکمیل شود؛ به شکلی که گاه بیش از ۷۵ درصد و حتی در برخی از دانشگاه‌ها تا ۹۰ درصد دانشجویان پذیرفته شده از داوطلبان هم بوم است.

یکی از آسیب‌های بومی‌گزینی، بازماندن دانش‌آموزان مستعد مناطق کمتر برخوردار از تحصیل در دانشگاه‌ها برتر کشور که عمدتاً در شهر تهران مستقر هستند، است و این موضوع به تشدید نابرابری آموزشی و نابرابری توسعه‌ا‌ی می‌انجامد.

در اسناد و قوانین مربوط به بومی‌گزینی، مهمترین هدف این سیاست، کاهش مشکلات اقامتی و معیشتی دانشجویان بیان شده است. در صورتی که پذیرفته شدن داوطلب در رشته بومی لزوما به معنای عدم نیاز به خوابگاه و سایر امکانات رفاهی دانشگاه نیست. چون اکثر رشته‌های بومی از نوع قطبی و ناحیه‌ای بوده و هر ناحیه یا قطب شامل چند استان است. مثلاً داوطلب استان یزد، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، خوزستان و ایلام در یک قرار می‌گیرند.

لذا قبولی آنها در رشته‌های پذیرش بومی قطبی یکسان است بنابراین مشاهده می‌شود چنانچه یک داوطلب در استان ایلام در دانشگاه یزد پذیرفته شود، نیازمند خوابگاه و سایر امکانات رفاهی است و با بقیه دانشجویان خارج از قطب خود که در دانشگاه یزد پذیرفته شده‌اند، از حیث نیازمندی رفاهی و دوری از خانواده و … تفاوت ندارد؛ همچنین گزینش بومی در کوچکترین محدوده جغرافیایی خود، دارای پذیرش بومی استانی است. در حالی که استان‌های کشور به‌گونه‌ای هستند که همه دانشجویان آن نمی‌توانند بین محل سکونت و دانشگاه تردد روزانه داشته باشند و در نتیجه این دانشجویان متقاضی خوابگاه و سایر امکانات رفاهی هستند. به طور مثال دانشجوی ساکن شهر کاشان که در دانشگاه اصفهان پذیرفته می‌شود، نمی‌تواند هر روز بین کاشان و اصفهان تردد داشته باشد و قطعا نیازمند امکانات رفاهی است.

برخی از دانشگاه‌های کشور به دلیل جنبه علمی و اعتبار اجتماعی، طرفداران زیادی دارد و داوطلبان می‌کوشند تا حد امکان وارد این دانشگاه‌ها شوند. پذیرش بومی به خصوص در مورد شهر تهران که بسیاری از دانشگاه‌های برتر در آن واقع است، موجب شانس قبولی پایین‌تر داوطلبان سایر استان‌هاست.

* لزوم بازنگری سهمیه بومی‌گزینی

شورای عالی انقلاب فرهنگی مدتی است که روی موضوع کنکور ورود کرده است؛ 
محمدعلی کی‌نژاد عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه سیصد و چهل و چهارم شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها با تأکید بر اینکه مصوبه بومی‌گزینی برای یک دوره خاص به تصویب رسیده است، گفت: به جای حذف کامل این سهمیه ضرورت دارد بازنگری و اصلاح شود.

وی به لزوم تصمیم‌گیری سریع در مورد سهمیه‌های کنکور سراسری تأکید کرد و افزود: در صورت حذف کامل سهمیه بومی‌گزینی، مشکلاتی نظیر تأمین خوابگاه، بالا رفتن سن ازدواج و… به وجود می‌آید.

جبارعلی ذاکری رئیس دانشگاه علم و صنعت به ضرورت اعمال سهمیه بومی‌گزینی در دانشگاه‌های محلی و منطقه‌ای تأکید کرد و گفت: در راستای عدالت آموزشی سهمیه بومی‌گزینی برای دانشگاه‌های سطح یک نباید اعمال شود و همچنین محمدمهدی غفاری معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم به تفاوت شرایط تعداد مراکز آموزشی زمان تصویب مصوبه سهمیه بومی‌گزینی با حال حاضر اشاره کرد و گفت: در زمان تصویب مصوبه سهمیه بومی گزینی در کل کشور ۴۴۵ مؤسسه آموزشی فعال بوده است و در سال ۱۳۹۶ تعداد مؤسسه آموزشی ۲۶۴۵ است.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از فارس، به نظر می آید در موضوع بومی‌گزینی باید بازنگری صورت گیرد و نهادهای مربوطه در این خصوص ورود کنند تا حق افراد دارای علاقه و استعداد برای تحصیلات عالیه در دانشگاه‌های خوب از بین نرود.
انتهای پیام/

منبع خبر

خبرگزاری فارس ـ گروه تعلیم و تربیت: 60 سال است که در ایران برای جذب دانشجو در دانشگاه‌ها از روش کنکور استفاده می‌شود البته کنکور فراز و نشیب‌هایی داشته است اما تنها روش جذب دانشجو در دانشگاه‌هاست. 

برخی کارشناسان و متخصصان آموزشی و بعضی از روان‌شناسان و جامعه‌شناسان نسبت به این روش جذب دانشجو مخالفند و عنوان می‌کنند که نباید سرنوشت افراد در 4 ساعت تعیین شود؛ ضمن اینکه معتقدند این مدل جذب دانشجو موجب ایجاد مافیای کنکور نیز شده است.

 اما پرسش این است که آیا این روش جذب دانشجو در کشور، بهترین روش است؟ در کشورهای دیگر چگونه دانشجو در دانشگاه‌ها پذیرش می‌شوند؟ برای پاسخ به این پرسش، بهترین راه مطالعات تطبیقی است.

بر همین راستا سری به نظام سنجش و پذیرش دانشجو در کشورهای آمریکا، انگلستان، فرانسه، اسپانیا، ترکیه، چین، فنلاند و ژاپن زدیم و نحوه جذب دانشجو را بررسی کردیم؛ بر اساس تمرکز/عدم تمرکز در فرایند پذیرش دانشجو می‌توان این کشورها را به سه دسته تقسیم کرد.

«متمرکز»، کشورهایی هستند که همه یا بخش عمده‌ای از فرایند پذیرش دانشجو در مراکز آموزش عالی آنها تحت نظارت و دخالت مستقیم دولت یا نهادهای تعیین شده توسط آن صورت می‌گیرد. «نیمه متمرکز» کشورهایی هستند که بخشی از فرایند پذیرش دانشجو در مراکز آموزش عالی آنها تحت نظارت و دخالت مستقیم دولت و یا نهادهای تعیین شده توسط آن صورت می‌گیرد. «غیر متمرکز» کشورهایی هستند که هیچ بخشی از فرایند پذیرش دانشجو در مراکز آموزش عالی آنها تحت نظارت و دخالت مستقیم دولت و یا نهادهای تعیین شده توسط آن صورت نمی‌گیرد.

همچنین نظام سنجش و پذیرش در این کشورها را می‌توان بر اساس برگزاری یا عدم برگزاری آزمون سراسری مستقل از آزمون‌های پایان دوره متوسطه به دو دسته تقسیم کرد.

دسته الف) کشورهایی هستند که یکی از شرایط پذیرش دانشجو در همه یا اکثر مراکز آموزش عالی آنها، شرکت در آزمون‌هایی است که جدا از آزمون‌های پایان دوره متوسطه یا پیش‌دانشگاهی(موسوم به آزمون نهایی) برگزار می‌شوند.

دسته ب) کشورهایی هستند که برای پذیرش دانشجو در مراکز آموزش عالی آنها، آزمون‌هایی جدا از آزمون‌های پایان دوره متوسطه یا پیش‌دانشگاهی(موسوم به آزمون نهایی) برگزار نمی‌شود.

* آمریکا

نظام آموزشی و نظام پذیرش دانشجو در آمریکا به طور کلی غیرمتمرکز است، یعنی هر مؤسسه درباره ظرفیت پذیرش، معیارهای موردنظر و فرایند پذیرش تصمیم گرفته و اقدام می‌کند. البته در برخی از دانشگاه‌های مادر، سیاست‌هایی همچون «تأثیر مثبت» و «قانون 10 درصد» از سوی دولت مرکزی یا ایالتی ارائه می‌شود که با توجه به حمایت مالی اعطایی، انتظار می‌رود این سیاست‌ها به اجرا درآیند. 

در آمریکا، آزمون سراسری مرسوم در برخی کشورها مثل ایران، ژاپن و چین برگزار نمی‌شود اما برخی از آزمون‌های استاندارد همچون آزمون استعداد تحصیلی و آزمون مدارس عالی آمریکا را مؤسسات غیرانتفاعی طراحی و برگزار می‌کنند که مراکز آموزش عالی در پذیرش نتایج آن مختار هستند. میزان تکرار این آزمون‌ها به مؤسسه برگزار کننده بستگی دارد که معمولا چند بار در سال برگزار می‌شوند.

مؤسسات آموزش عالی آمریکا بر اساس روند پذیرش به دو دسته «پذیرش آزاد» و «گزینشی» تقسیم می‌شود. در مؤسسات با پذیرش آزاد با توجه به ملاک بودن دیپلم دبیرستان و یا معادل آن و نمرات این مقطع، سنجش را مدارس انجام می‌دهند و مؤسسات آموزش عالی دخالتی در آن ندارند. به طور کلی بخش سنجش، ملاک محور است. در بخش گزینش نیز این مؤسسات بنا به سیاست خود، در اکثر مواقع هیچ محدودیتی برای پذیرش متقاضیان ندارند.  

 در مؤسساتی که گزینشی عمل می‌کنند، علاوه بر دیپلم دبیرستان و یا معادل آن، مجموعه ملاک‌هایی همچون آزمون استاندارد نیز اهمیت دارند. این را مؤسساتی غیر از مؤسسات آموزش عالی برگزار می‌کنند و به هر داوطلب، نمره‌ای تعلق می‌گیرد. هر مؤسسه حدنصاب مورد نظر خود برای برسی تقاضانامه داوطلبان را تعیین می‌کند. در نتیجه بخش سنجش و گزینش این دسته از هم مجزاست. 

در مؤسسات پذیرش آزاد با توجه به اینکه همه متقاضیان پذیرفته می‌شوند، نسبت یک به یک است. در مؤسسات گزینشی با توجه به دولتی یا خصوصی بودن و سطح اعتبار مؤسسه، این نسبت از «سه به یک» تا «چهار به سه» متغیر است. 

* اسپانیا

نظام سیاسی حاکم بر اسپانیا و در نتیجه نظام آموزشی آن بسیار غیرمتمرکز است، قدرت تصمیم‌گیری در بین ایالت‌های خودمختار توزیع شده است و دولت تنها چارچوب و سیاست‌های کلی را تعیین می‌کند. روند فوق در روند پذیرش دانشجو نیز حاکم است. دولت مرکزی، سیاست‌هایی را درباره اصول و شیوه پذیرش دانشجو اعلام کرده است و ایالت‌های خودمختار هرکدام بر اساس این رهنمودها، با همکاری مدارس و دانشگاه‌ها، به برنامه‌ریزی و اجرای مرحله عمومی و اختصاصی پذیرش اقدام می‌کنند.

علاوه بر این هر داوطلب، نمره پذیرش مشخصی خواهد داشت و هر دانشگاه به طور مستقل، متناسب با مستندات وی، در مورد پذیرش یا عدم پذیرش داوطلب تصمیم‌گیری می‌کند. در نتیجه می‌توان نظام پذیرش دانشجو در اسپانیا را از نوع «غیرمتمرکز» دانشت.

در کشور اسپانیا، آزمون سراسری برگزار نمی‌شود. بلکه هر ایالت موظف است آزمون‌های مرحله عمومی و اختصاصی را در محدوده خود برگزار کند. این آزمون‌ها هر سال در دو نوبت برگزار می‌شود که هر نوبت یک آزمون اصلی(مرحله عمومی) دارد و آزمون دیگری نیز (مرحله تخصصی) پیش‌بینی شده تا داوطلبان بتوانند با شرکت در آن، نمرات خود را بهتر کنند. 

با توجه به اینکه آزمون‌های مرحله عمومی و اختصاصی، هر دو بر اساس دروس دوره دوم متوسطه طراحی می‌شوند، دو منظره‌اند. یعنی هم دانش و مهارت‌هایی که داوطلب در دوره دوم متوسطه کسب کرده و هم توانایی و صلاحیت‌های علمی وی برای تحصیل در رشته مورد نظر در دانشگاه را می‌سنجند.

به طور کلی دانش و مهارت‌های کسب شده، ملاک اصلی در مراحل عمومی و اختصاصی پذیرش است. با این وجود در برخی از رشته‌ها به تشخیص دانشگاه و گروه مربوطه، ممکن است آزمون استعداد خاص، توانایی بدنی، توانایی هنری و … نیز ملاک عمل قرار گیرد که به طور جداگانه و در روند پذیرش در دانشگاه ارزیابی خواهند شد. 

البته رقابت اصلی، پذیرش در دوره‌های کارشناسی به ویژه در رشته های پرطرفدار است. از این رو معمولا بخشی از ظرفیت رشته هایی که محبوبیت کمی بین داوطلبان دارند، خالی می‌ماند. از سوی دیگر، نسبت متقاضی به ظرفیت پذیرش در دوره‌های دانشگاهی با دوره‌های حرفه‌ای متفاوت است. با این وجود بر طبق آمار به دست آمده، در دوره‌های دانشگاهی، این نسبت دو به یک و در دوره‌های حرفه‌ای، چهار به یک است.

* ترکیه

نظام آموزش و پرورش ترکیه به شدت متمرکز است و تقریباً همه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی ترکیه مطابق قوانین و مقررات وزارت آموزش عالی این کشور فعالیت می‌کنند. از این روز بسیاری از دانشگاه‌ها مشابه هم هستند و انعطاف و آزادی چندانی در تصمیم‌گیری ندارند. از سوی دیگر تنها شیوه پذیرش در مراکز آموزش عالی اصلی به جز مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای که فارغ‌التحصیلان دبیرستان‌های فنی و حرفه‌ای بدون آزمون می‌توانند ادامه تحصیل بدهند، آزمون سراسری ورود به دانشگاه‌هاست.

دانشگاه‌ها تقریبا هیچ دخالتی در برگزاری این آزمون و نیز تعیین محل قبولی داوطلب ندارند. با این اوصاف نظام گزینش دانشجوی ترکیه در حال حاضر کاملا متمرکز است. آزمون سراسری هر سال یک بار برگزار می‌شود و به طور کلی دو بخش در پذیرش دانشجو قابل تشخیص است؛ بخش اول سنجش است. در این مرحله نیاز پیش‌نیازهای لازم برای ورود به دانشگاه سنجیده می‌شود که مهم‌ترین آنها، «میزان موفقیت داوطلب در دروس دوره دبیرستان» است. یعنی معطوف به گذشته است. بخش دوم گزینش است که در این مرحله مجموعه صلاحیت‌های لازم برای تحصیل در یک رشته خاص به طور کلی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

آزمون سراسری ترکیه بر «سنجش استعداد عمومی» به ویژه در ریاضیات و زبان  تکیه دارد و به نظر می‌آید نه ارتباط چندانی با محتوای دوره دبیرستان دارد و نه ارتباطی با استلزامات تحصیل در دوره‌های آموزش عالی. از این رو هیچ یک از دو بخش «سنجش» و «پذیرش» در آن پررنگ نیست؛ از آنجا که تنها شیوه پذیرش داوطلبان، «آزمون سراسری» است، نمره و رتبه این آزمون نقشی تعیین کننده در موفقیت داوطلبان دارد.

در حال حاضر از هر دو متقاضی، یک نفر به آموزش عالی راه پیدا می‌کند اما نکته قابل تأمل در برآورد نسبت متقاضیان به ظرفیت در آموزش عالی این است که رقابت اصلی بر سر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی باکیفیت است. نکته قابل توجه این است که فقط مراکز عالی فنی‌وحرفه‌ای می‌توانند فارغ‌التحصیلان دبیرستان‌های فنی و حرفه‌ای را بدون آزمون پذیرش کنند. 

* چین 

با توجه به اینکه عمده‌ترین شیوه پذیرش دانشجو در چین، «آزمون سراسری» است و بسیاری از دانشگاه‌های دولتی و خصوصی در سطوح مختلف باید نتایج این آزمون را ملاک پذیرش دانشجو قرار دهند، می‌توان گفت پذیرش دانشجو در چین متمرکز است. به عبارت دیگر چین از جمله کشورهایی است که در پذیرش دانشجو از آزمون سراسری بهره می‌گیرد و می‌توان گفت که این شیوه تقریباً تنها روش پذیرش دانشجو در این کشور است.

در حال حاضر آزمون سراسری در هر سال یک بار به طور ملی و در مدت سه روز برگزار می شود. البته سیاست جدید آموزشی چین در نظر دارد تعداد نوبت‌های برگزاری این آزمون در سال را بیشتر کند. ناگفته نماند در برخی دانشگاه‌ها برای پذیرش دانشجو در ترم دوم هر سال، آزمونی به عنوان آزمون بهاره گرفته می‌شود که به دلایلی با استقبال چندانی روبرو نبوده است در نتیجه این تعداد محدود به همان دانشگاه‌های خاص است.

در چین موفقیت دانش‌آموزان در دروس دوره دوم آموزش متوسطه، پیش نیاز شرکت در آزمون سراسری است. این پیش‌نیاز در طی آزمون‌هایی که در همان دوره برگزار شده، ارزیابی می‌شود. علاوه بر این، داوطلبان برای ورود به دانشگاه باید حد نصاب لازم را در آزمون سراسری کسب کنند و محتوای این آزمون هرچند در حد برنامه درسی دوره متوسطه است اما دروس اجباری آن یعنی زبان چینی، زبان خارجه و ریاضیات جزو موارد ضروری تحصیل در دانشگاه در نظر گرفته شده است و سایر دروس که انتخابی و اختیاری هستند با توجه به علاقه داوطلب و رشته‌ای که قصد ادامه تحصیل آن را دارد، متغیر است.

با توجه به این انحصار پذیرش دانشجو به آزمون سراسری و نیز مواد آزمون و محتوای آن می‌توان نتیجه گرفت که مؤلفه اصلی در ارزیابی داوطلبان در روند پذیرش دانشجو، معلومات و قوه تحلیل آنهاست. با توجه به ارتباط محکمی که میان اعتبار دانشگاه و تضمین آینده شغلی وجود دارد، اغلب افراد تمایل دارند و در دانشگاه‌های معتبرتر ملی پذیرفته شوند و از این رو بیشتر رقابت‌ها برای تصاحب صندلی‌های دانشگاه‌های معتبر است و در مرحله بعدی دانشگاهی رده دوم است. این در حالیست که دانشگاه‌های معتبر فقط حدود ۱۰ درصد کل داوطلبان را می پذیرند.

* ژاپن 

ژاپن آزمون سراسری برگزار می‌کند اما دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در پذیرش این آزمون به عنوان یک ملاک آزادند. بیشتر دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی از نظر مالی نسبتاً مستقل از دولت عمل می‌کنند و در نتیجه در پذیرش دانشجو وابستگی به دولت ندارد.

مراکز آموزش عالی که آزمون سراسری سنتاشیکن را به عنوان یکی از مراحل و ملاک‌های پذیرش دانشجو در نظر می‌گیرند، تعیین می‌کند که چه موادی از موضوعات آزمون و با چه ضریبی تشکیل دهنده نمره نهایی داوطلبان باشد. بعه عبارت دیگر مراکز آموزش عالی در مورد چگونگی و میزان تأثیر نمره آزمون سراسری در فرایند پذیرش تصمیم می‌گیرند.

به عبارت دیگر ژاپن از جمله کشورهایی است که به عنوان یکی از مراحل پذیرش دانشجو از آزمون سراسری بهره می‌گیرد. با این همه داوطلب در انتخاب مواد مورد آزمون برای پاسخ دادن، آزاد است. این آزمون هر سال یکبار و طی دو روز در سراسر ژاپن برگزار می‌شود.

در آزمون سراسری تأکید به طور عمده بر «دانش و اطلاعات» است زیرا هدف از این آزمون، ارزیابی موفقیت داوطلب در یادگیری برنامه درسی دوره‌های گذشته به ویژه دوره دوم آموزش متوسطه است و در نتیجه در سؤالات آزمون سراسری، بخشی برای سنجش هوش و خلاقیت در نظر گرفته نشده است. با این همه در سال‌های اخیر علاوه بر سؤالات مکتوب، برای ارزیابی مهارت‌های «ارتباطی و شنیداری» داوطلب، آزمون شنیداری زبان انگلیسی نیز برگزار می‌شود و داوطلبان باید به سؤالات شنیداری در برگه مربوط به پاسخ دهند.

شدیدترین رقابت مربوط به دانشگاه‌های دولتی و معتبر است که در آنها تقریباً از هر 20 تا 30 متقاضی فقط یک نفر پذیرفته می‌شوند که با توجه به فراوانی و تنوع دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، الگوی یکسانی وجود ندارد. 

* انگلستان

آزمون‌های مربوط به صلاحیت‌های ورود به دوره آموزش عالی یعنی گواهینامه‌های عمومی آموزش متوسطه و گواهینامه‌های آموزش سطح پیشرفته به عنوان مهم‌ترین ملاک‌های پذیرش اکثر مؤسسات در سطح ملی است و البته توسط نهادهای غیردولتی برگزار می‌شود و چارچوب سیاست‌های کلی آنها توسط اسناد آموزشی تهیه شده توسط دولت تعیین می‌شود اما از سوی دیگر علی‌رغم ملی بودن آزمون‌ها و گواهینامه‌های اعطایی، در نهایت این مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها هستند که اقدامات و صلاحیت‌های مورد نیاز برای پذیرش در رشته‌های خود را تعیین می‌کنند و در رابطه با پذیرش داوطلبان، آزادانه عمل می‌کنند. بر اساس این توضیحات می‌توان گفت نظام پذیرش دانشجو در انگلیس نیمه متمرکز است.

با توجه به اینکه داشتن «گواهینامه عمومی آموزش متوسطه» که شرکت در آزمون‌های آن اجباری است و به صورت ملی توسط نهادهای اعطای مدرک برگزار می‌شود و داشتن «گواهینامه عمومی آموزش سطح پیشرفته» که شرکت در آن اختیاری است و به صورت ملی توسط نهادهای اعطای مدرک برگزار می‌شود، از جمله مهم‌ترین ملاک‌های نظام پذیرش دانشجو در انگلیس هستند؛ می‌توان گفت در انگلیس، آزمون سراسری با مختصات ویژه خود برگزار می‌شود که منابع اطلاعات موجود، این آزمون سالانه یکبار اجرا می‌شود.

دانش آموزان در آزمون‌های گواهینامه عمومی آموزش متوسطه با کسب حداقل نمره G قبول شناخته می شوند اما ظرفیت هر کدرشته محل محدود و معین است و داوطلبانِ متقاضی آن بر اساس رتبه و امتیاز کسب شده طی یک فرایند پذیرش، انتخاب می‌شوند.

به طور کلی معلومات داوطلبان از محتوای آموزشی دوره متوسطه و دوره تکمیلی ملاک پذیرش آنها اما در برخی از رشته‌های خاص و همچنین در دانشگاه‌های طراز اول، از آزمون‌های استعداد بهره گرفته می شود ضمن اینکه در برخی از رشته‌های خاص، داوطلبان باید توانایی بدنی یا استعداد هنری خود را نیز به نمایش بگذارند.

میزان جذب در دانشگاه‌های طراز اول و همچنین رشته‌های پرطرفدار حدود 10، 12 به یک است و بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در دانشگاه ها و مراکز آموزشی با سطح متوسط و در رشته‌هایی با محبوبیت کمتر، این میزان حدود 3، 5 به یک است.

* فرانسه

مهم‌ترین ملاک پذیرش در مراکز آموزش عالی فرانسه، انواع «گواهینامه باشلیه» و یا معادل آنهاست. این آزمون در پایان دوره دوم متوسطه به صورت سراسری و متناسب با شاخه های تحصیلی این دوره برگزار می‌شود اما در عمده موسسات معتبرتر علاوه بر گواهینامه مذکور، شرایط و الزامات دیگری را نیز می‌طلبد که توسط خودشان تعیین می‌شود. از سوی دیگر مکان‌یابی دوره و مؤسسه آموزش عالی متناسب با تقاضای داوطلبان به صورت متمرکز انجام می‌شود اما دانشگاه‌ها و سایر مؤسسات در مورد پذیرش، تصمیم‌گیرنده نهایی هستند و لذا در مجموع می‌توان نظام پذیرش دانشجو در فرانسه را نیمه متمرکز محسوب کرد.

با توجه به اینکه داشتن گواهینامه باشلیه از جمله مهم‌ترین ملاک‌های نظام پذیرش دانشجو در فرانسه است، می‌توان گفت در این کشور، آزمون سراسری با مختصات ویژه خود برگزار می‌شود که بنا به اطلاعات موجود این آزمون، در هر سال یکبار اجرا می‌شود و دانش‌آموزانی که در برخی دروس نمره قبولی کسب نکنند، می‌توانند در آزمون جبرانی شرکت کنند.

بخش سنجش در نظام پذیرش دانشجو در فرانسه به طور عمده در آزمون‌های گواهینامه باشلیه صورت می‌پذیرد و بیشتر مؤسسات آموزش عالی و فنی‌وحرفه‌ای و رشته‌های کم طرفدار، این گواهینامه را ملاک پذیرش قرار می‌دهند. اما برخی از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و همچنین برخی رشته‌های خاص همچون که پزشکی و دندانپزشکی برای ارزیابی توانایی و صلاحیت‌های لازم برای تحصیل در کدرشته محل مزکور، دوره‌های آمادگی را برگزار می‌کنند که بعد از برگزاری آزمون در پایان این دوره، از میان برترین ها، دانشجویان پذیرفته می‌شوند.

بیشترین تأکید مؤسسات آموزش عالی در پذیرش دانشجو بر جنبه معلومات است اما با توجه به تشریحی بودن آزمون‌ها، به نوعی توانایی‌های تحلیلی و استدلال منطقی داوطلبان نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

تعداد متقاضی به ظرفیت پذیرش بسیار متنوع است. با این حال در رقابتی‌ترین مؤسسات یعنی مدارس مهندسی، این نسبت 12 به یک است البته باید توجه داشت سالانه درصد بالایی از متقاضیان در دوره‌های مختلف پذیرفته می شوند. 

* فنلاند

مراکز آموزش عالی در پذیرش دانشجو کاملا آزادانه و مستقل عمل می‌کنند و خود تصمیم می‌گیرند که در هر رشته، چه ترکیبی از ملاک‌ها مورد توجه قرار گیرد. با این حال از آنجایی که تعداد ظرفیت هر رشته در پی مذاکره این مراکز با دولت و اتحادیه‌های صنفی تعیین می‌شود و یکی از ملاک‌های مهم و مورد توصیه وزارت آموزش و فرهنگ، گواهینامه آزمون‌ نهایی که در پایان دوره دوم متوسطه به طور سراسری برگزار می‌شود، است.  می‌توان پذیرش دانشجو در فنلاند را از نوع نیمه متمرکز دانست.

در پایان دوره دوم متوسطه، آزمونی سراسری به عنوان پایان تحصیلات دوره تکمیلی برگزار می‌شود که آموخته‌های دانش‌آموزان را در دوره مذکور می سنجد. نمرات این آزمون یکی از ملاک‌های مهم در پذیرش دانشجو است. این آزمون در هر سال، دو بار برگزار می‌شود و دانش‌آموزان باید حداکثر در سه دوره متوالی یعنی یک سال و نیم، نمرات قبولی را در بخش‌های زیرمجموعه این آزمون کسب کنند.

با توجه به عدم تمرکز و نظام پذیرش دانشجو در فنلاند، تعیین معیارهای سنجش بر عهده مراکز آموزش عالی مربوط است لذا در هر مرکز، دانشکده و گروه مربوطه، معیارهایی را با توجه به الزامات مورد نیاز برای تحصیل در آن رشته از جمله توانایی‌های تفکر منطقی، توانایی تحلیلی، توانایی هنری، توانایی بدنی، هوش انگیزش و … تعیین می‌کند. با این وجود یکی از معیارهای مهم در روند پذیرش، معلومات وی یعنی آموخته‌های مقاطع قبل، دانش قبلی فرد در ارتباط با موضوعات رشته است.

نسبت تعداد متقاضی به ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌ها، پلی تکنیک‌ها و رشته‌های مختلف بسیار متفاوت است. در برخی رشته‌ها همچون زبان انگلیسی این نسبت یک به پانصد یا در هنر یک به صد است اما با این همه در مجموع با احتساب نسبت پذیرفته شدگان به داوطلبان، این نسبت یک به 3 است.

* آیا کنکور در کشور ایران، بهترین راه جذب دانشجو است؟ 

هر کشوری متناسب با شرایط خودش، برای جذب دانشجو در دانشگاه‌ها اقدام می‌کند و مطمئنا مطالعات تطبیقی برای کپی کردن مدل کشورها نیست بلکه باید از تجارب دیگر کشورها استفاده کرد و مدل بومی‌سازی شده در کشور به اجرا درآید.

ابراهیم سحرخیز معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش به خبرنگار فارس می‌گوید: «کنکور باعث شده است که بچه‌هایمان را در مدرسه به جای آماده کردن برای زندگی، برای تست زدن تربیت کنیم».

وی افزود: «بچه ها نه تنها در متوسطه دوم بلکه در متوسطه اول هم به تمرین تست‌زنی می‌پردازند تا بتوانند از سد کنکور عبور کنند چرا که کنکور به روش تستی انجام می‌شود».

حسن ملکی رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی که تألیف کتاب‌های درسی را بر عهده دارد، از کنکور گلایه‌مند و در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، این موضوع را بیان می‌کند.

وی پیشنهاد می‌دهد که «پرونده تحصیلی عمیق معنادار برای دانش‌آموزان در طول تحصیل آنها داشته باشیم؛ به‌گونه‌ای که وقتی فارغ‌التحصیل می‌شوند از روی پرونده تحصیلی آنها بتوان داوری کرد که  در کدام رشته درس بخوانند و چگونه درس بخوانند». 

مجلس شورای اسلامی در چندین نوبت به موضوع کنکور ورود کرد و مصوباتی را هم داشت اما همچنان کنکور به عنوان یک معضل در کشور مطرح است. شورای عالی انقلاب فرهنگی هم مدتی است که برای این موضوع ورود کرده است و قرار است به زودی اصلاحاتی به تصویب برسد. جزئیات طرح ساماندهی کنکور در جلسه ستاد نقشه جامع علمی کشور مطرح شد که براین اساس این طرح به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه ‌شده است.

اکنون باید دید سرنوشت کنکور چه خواهد شد و آیا کنکور بهترین روش جذب دانشجو در ایران است؟!

 انتهای پیام/

منبع خبر

خبرگزاری فارس ـ گروه تعلیم و تربیت: نفس در سینه‌اش حبس شده است. دستانش آشکارا می‌لرزد. رنگ به رخسار ندارد و به صفحه مانیتور دایی خیره شده است. پدر و مادر و خواهر کوچکترش هم کنارش ایستاده‌اند؛ انگشت دایی روی هر کدام از کلیدها که فرود می‌آید، چشمان او دنبال کننده‌اش است. انگار می‌خواهد مطمئن شود که اطلاعات درست درج می‌شود. 

همین که روی صفحه مانیتور کلمه «مجاز شدید» را می‌بیند، نفسش بالا می‌آید. رتبه‌اش چهار رقمی است. دایی می‌گوید «رتبه‌ات خوب است». چهره مضطرب اعضای خانواده به لبخند گشوده می‌شود. پدر دستی به سرش می‌کشد و می‌گوید: «الحق که دختر خودمی». حالش بهتر شده است اما با خود می‌اندیشد اگر مجاز نمی‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟!

نگاهی به پدر و مادرش کرد؛ چقدر شاد بودند؛ واقعا چه چیزی در کنکور وجود دارد که انقدر موجب شادمانی والدین او شده است؟؛ آیا او با گذشتن از سد کنکور، به خوشبختی نزدیک شده است؟!

*** کنکور چگونه ایجاد شد؟

از سال ۱۳۱۷ عدم تناسب بین داوطلبان ورود به آموزش عالی و ظرفیت دانشگاه‌ها موجب شد ابتدا در دانشکده‌های گروه پزشکی، فنی و حقوق دانشگاه تهران اقدام به برگزاری آزمون ورودی کنند. در سال ۱۳۳۷ آزمون ورودی از طرف دانشکده‌ها به سطح دانشگاهی توسعه یافت و اولین آزمون ورودی دانشگاهی در سال ۱۳۳۷ در دانشگاه تهران برگزار شد. این تبدیل باعث تغییرات مهمی در آزمون شد که از جمله این تغییرات استفاده از روش تستی و استفاده از کلید سؤالات و تفکیک مواد امتحانی به اطلاعات عمومی و مواد امتحانی اختصاصی بود.

در سال ۱۳۴۱ نظارت و آموزش عالی و هماهنگی امور دانشگاه‌ها به شورای مرکزی دانشگاه‌ها واگذار شد و بر اساس تصمیم شورا، انتخاب دانشجو در تمام دانشگاه‌های دولتی باید از طریق یک آزمون انجام می گرفت. اجرای آزمون در آغاز کار در سال ۱۳۴۲ به عهده هیأت دوگانه نظارت و اجرایی مسابقات ورودی گذاشته شد و به این ترتیب نخستین آزمون سراسری در سال ۱۳۴۲ انجام شد. این آزمون شامل مواد عمومی از زبان فارسی، زبان خارجی و اطلاعات عمومی و نیز مواد اختصاصی هر یک از رشته‌های سه گانه ادبی، ریاضی و طبیعی بود و با شیوه تستی انجام شد.

البته این شیوه تستی مورد انتقاد برخی صاحب‌نظران و متصدیان آموزش عالی قرار گرفت و شورای دانشگاه تهران با توجه به نتیجه نامطلوب مسابقه، در آن تجدید نظر کرد و بار دیگر به طور مستقل به اجرای مسابقه ورودی دست زد؛ به این ترتیب از سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۸ دانشگاهی دولتی و اغلب مؤسسات خصوصی آموزش عالی به تبعیت از دانشگاه تهران، شیوه تستی گزینش را رها کردند و طرح سؤال‌های تشریحی و تصحیح و محاسبه دستی را ترجیح دادند.

نخستین آزمون ورودی سراسری دوره‌های جدید ۱۵ مرداد ۱۳۴۸ به مدت چهار روز در هفت حوزه امتحانی برگزار شد. ۱۲ دانشگاه و مراکز آموزش عالی از جمله دانشگاه‌های تهران، تبریز و مشهد جندی‌شاپور از این طریق ۸۳۲۵ دانشجو را انتخاب کردند. مجموعه تعداد داوطلبان دانشگاه و موسسات آموزش عالی دولتی در این سال ۴۷ هزار و ۷۷۳ نفر شامل ۱۷ هزار و ۵۰۰ زن و ۳۰ هزار و ۲۷۳ مرد بودند. همچنین ۵ هزار نفر داوطلب مؤسسات آموزش عالی غیر دولتی بودند که تعداد آنها در سال ۱۳۴۸، سه موسسه بوده است البته آزمون ورودی این مؤسسات به صورت جداگانه توسط مرکز آزمون شناسی انجام شد.

در سال تحصیلی ۱۳۵۰ـ۱۳۴۹ آزمون به صورت تستی و چند جوابی بود داوطلبان ۱۰ رشته تحصیلی را از میان انتخاب‌های ممکن برمی‌گزیدند؛ در آزمون آن سال، ۶۲ هزار نفر شرکت کرده بودند و ۸ هزار و ۹۹۰ نفر به دانشگاه را یافتند. در سال تحصیلی ۱۳۵۴ـ۱۳۵۳ تغییرات عمده‌ای در آزمون سراسری صورت گرفت و رشته‌های دانشگاهی با توجه به تجانس آنها به پنج گروه پزشکی و طبیعی، مهندسی و علوم ریاضی، ادبیات و علوم انسانی، اقتصاد و علوم اجتماعی و زبان‌های خارجی تقسیم شدند.

در سال ۱۳۵۸ کنکور سراسری همانند گذشته برگزار شد. نخستین آزمون سراسری پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ به دو روش متمرکز و نیمه متمرکز انجام شد و اسامی پذیرفته شدگان از طرف سازمان سنجش اعلام شد. در این سال هر داوطلب حق داشت ۱۰ رشته را انتخاب کند و شرایط سنی برای ورود به دانشگاه حذف شد.

در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۰ به دلیل انقلاب فرهنگی، دانشگاه های سراسر کشور تعطیل شدند و هیچ آزمونی برگزار نشد؛ همچنین در سال ۱۳۶۰ سازمان سنجش آموزش کشور منحل شد و تحت عنوان اداره کل گزینش دانشجو در وزارت فرهنگ و آموزش عالی به فعالیت خود ادامه داد. در سال ۱۳۶۱ آزمون سراسری فقط برای رشته های پزشکی و فنی مهندسی، کشاورزی، الهیات و معارف اسلامی برگزار شد.

آزمون سراسری در سال ۱۳۶۳ با تغییراتی از جمله تبدیل سهمیه مناطق از دو سهمیه پنج سهمیه برگزار شد و در برخی رشته‌ها مانند دریانوردی، تربیت بدنی، تئاتر و سینما علاوه بر امتحان کتبی، آزمون شفاهی و عملی نیز انجام شد. در سال ۱۳۶۸ تعداد سهیه‌های مناطق از پنج سهمیه به 3 سهمیه تقلیل پیدا کرد که تاکنون ادامه دارد. در سال تحصیلی ۱۳۷۲ـ۱۳۷۱ امکان گزینش دانشجو در رشته‌ها به صورت بومی در استان یا ناحیه و قطب آموزشی انجام شد در سال ۱۳۷۵ فارغ‌التحصیلان نظام جدید آموزش متوسطه نیز به داوطلبان کنکور اضافه شدند و در سال ۱۳۷۶ آزمون سراسری برای داوطلبان نظام جدید در یک مرحله به داوطلبان نظام قدیم به همان شیوه سابق در دو مرحله اجرا شد؛ همچنین سال ۱۳۷۷ آخرین سال برگزاری کنکور نظام قدیم بود و پس از آن کنکور برای همه داوطلبان در یک مرحله برگزار شد.

** تا سال ۱۳۹۰ بیشترین میزان پذیرش مربوط به رشته علوم انسانی بود

پذیرش دانشجو در ایران به صورت متمرکز در قالب آزمون سراسری انجام می‌شود. هر چند در سال‌های اخیر با توجه به تغییر در نحوه سنجش و پذیرش دانشجو مانند اعمال سوابق تحصیلی صورت گرفته است اما بار اصلی چگونگی سنجش و پذیرش بیشتر رشته‌های پرطرفدار و دانشگاه‌های برتر بر اساس نمرات اکتساب شده از کنکور است.

از دهه ۸۰ الی ۸۷ تقاضا برای آموزش عالی از روند یکسانی برخوردار بوده که در واقع دارای بالاترین میزان تقاضاست اما از دهه ۸۸ الی ۹۶ تقاضا برای آموزش عالی کاهش یافته است و در سال ۹۷ روند افزایشی را تجربه کرده است.

با بررسی تعداد پذیرفته شدگان می‌توان به این نتیجه رسید که از سال ۸۰ الی ۸۴ عرضه آموزش عالی روند تقریباً یکسان داشته و با شیب بسیار ملایم افزایش یافته است اما از سال ۸۵ این نسبت افزایش شدیدی یافته است و تا سال ۱۳۹۰ با همان روند افزایشی ادامه داشته است اما از سال‌های ۹۱ الی ۹۷ این روند کاهش یافت.

در ارتباط با میزان پذیرش در گروه‌های تحصیلی، تا سال ۱۳۹۰ بیشترین میزان پذیرش مربوط به رشته علوم انسانی بود؛ ریاضی در رشته دوم به جز در سال ۹۰ قرار داشته و علوم تجربی در رتبه سوم بوده است. از سال ۹۰ به بعد روند تغییر کرده است و با وجود کاهش روند پذیرش دانشجو در سایر گروه ‌های تحصیلی، تعداد پذیرفته شدگان در رشته علوم تجربی افزایش یافته است.

** از سهم ۶۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور تا استانداردسازی امتحانات مدارس

شورای عالی انقلاب فرهنگی ۸ سیاست را برای اصلاح کنکور پیش‌بینی کرده بود که حالا خبر می‌رسد ۵ سیاست مصوب شده است.

سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۸ بهمن امسال در جلسه ۱۴۴ شورای ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور، اظهار کرد: در بحث ساماندهی نظام سنجش و پذیرش (کنکور) باید مجموعه سیاست‌های پیشنهادی در نظر گرفته شود که به همین منظور ۸ سیاست پیشنهادی توسط ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین و در ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ارائه و بررسی شده است.

وی با اشاره به مصوبه جلسه ۱۳۹ ستاد نقشه جامع علمی کشور مبنی بر سهم ۶۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور، اظهار داشت: به همین منظور از وزارت آموزش و پرورش درخواست کردیم گزارشی از وضعیت آزمون‌های فعلی و سیاست‌های پیشنهادی برای آزمون‌های آتی ارائه کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه یادگیری از سنجش اهمیت بیشتری دارد، افزود: باید ارتباط آموزش و پرورش با حوزه‌های آینده آموزش عالی کشور، صنعت، پزشکی، کشاورزی و خدمات ارتقاء یابد چرا که در این شرایط دانش‌آموز یادگیری بیشتری خواهد داشت.

رئیس ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ادامه داد: چند وجهی شدن آزمون‌های آموزش و پرورش که شامل سوالات تستی، تشریحی و خلاقیت است، باید تأمین شود. همچنین غیر مرکزی شدن آزمون‌های آموزش و پرورش بسیار مهم است چرا که تجربه جهانی نیز حاکی از این است که استاندارد بودن سوالات و آزمون‌ها بر یکسان بودن سوالات اولویت دارد.

عاملی بر مدیریت رفع استرس از آزمون‌های کشور تأکید کرد و گفت: اعتماد بخشی به آزمون‌های برگزار شده توسط وزارت آموزش و پرورش و همچنین ایجاد استانداردهای لازم برای صحیح انجام شدن آزمون‌ها و تصحیح برگه‌های امتحانی بسیار حائز اهمیت است.

** پیشنهاد است آزمون بگیریم دو سال اعتبار داشته باشد

منصور غلامی وزیر علوم درباره سرنوشت کنکور، اظهار کرد: کنکور ۱۴۰۰ به روال ۱۳۹۹ برگزار می‌شود. شورای عالی انقلاب فرهنگی، ستاد نقشه جامع علمی کشور، تقریبا دو، سه سالی است که به دنبال برنامه جدید از برگزاری کنکور است و امروز هم در ستاد اجرایی نقشه، مبحثی درباره کنکور مطرح شد.

وزیر علوم افزود:  آنچه طرح شده است مدل ترکیبی از یک آزمون است که ارزیابی کلی از داوطلبان انجام دهد . یک مدل دیگر این است که ارزیابی تخصصی داشته است. مثلا ارزیابی ۳ سال تحصیلات دبیرستانی داوطلبان و به علاوه برای رشته‌های خاص با اجازه مصاحبه باشد الیته اینها پیشنهاد است‌‌. مثلا پیشنهاد است آزمون بگیریم دو سال اعتبار داشته باشد و فرد هر سال کنکور ندهد که امیدواریم نتیجه پیشنهادات را بتوان برای سال ۱۴۰۱ اجرا کرد.

** پذیرش پزشکی از لیسانس

منصور کبگانیان دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور امروز از 5 سیاست خبر داد و گفت: سیاست اول برای ساماندهی کنکور، جدا شدن فرآیند سنجش از پذیرش در کنکور است. در این طرح داوطلب بعد از برگزاری کنکور پذیرش شده و نمره و رتبه فرد هم مشخص می‌شود و این رتبه تا یک بازه زمانی مثلاً ۲ ساله معتبر است؛ سیاست دوم این است که تأثیر سوابق تحصیلی سال آخر دانش آموزان در کنکور ۶۰ درصد ‌شود.

وی ادامه داد: بر اساس سیاست شماره سه، پذیرش تمام دانشجویان در دوره‌های کاردانی پیوسته دانشگاه‌ها صرفا از طریق سوابق تحصیلی انجام خواهد شد و  سیاست شماره چهار، توقف تبلیغات بی حد و حصر شرکت‌ها و موسسات و آموزشکده‌های کنکور و سیاست پنجم هم پذیرش پزشکی از لیسانس در رشته‌های پزشکی است.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از فارس، هنوز این موارد در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب نشده است و باید ببینیم آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند اصلاحات لازم را در کنکور سراسری ایجاد کند و آیا با تغییرات انجام شده، شرایط داوطلبان کنکور تغییر خواهد کرد؟ البته ناگفته نماند این تغییرات به کنکور ۱۴۰۰ نخواهد رسید و احتمالا اگر تصویب شود در کنکور ۱۴۰۱ اجرایی شود.

انتهای پیام/

منبع خبر

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از خبرنگار گروه تعلیم و تربیت خبرگزاری فارس، این روزها اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها خواهان سروسامان گرفتن حقو‌ق‌شان هستند و از چند نرخی بودن حقوق‌ها گلایه‌مندند. 

در حال حاضر اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها گلایه‌هایی نسبت به کم بودن  حقوق‌ شان دارند و عنوان می‌کنند در این زمینه از سوی وزارت علوم و دولت ساماندهی مناسبی صورت نگرفته است. 

همچنین رشد تورم و عدم افزایش حقوق اعضای هیأت علمی در سال‌های اخیر باعث شده که سبد معیشت این قشر فرهیخته و قدرت خرید آن‌ها تا چند 10 برابر تقلیل پیدا کند.

البته در راستای اصلاح افزایش حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های سراسر کشور وزیر علوم این موضوع را از سال 96 پیگیری کرده است به طوری که طی رایزنی با مسؤولان مربوطه و انجام مکاتبات و جلسات با معاون اول رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه فاز اول افزایش حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها در اسفند ماه سال گذشته انجام شد که در فاز اول افزایش حقوق اعضای هیأت علمی دانشگا‌ها تغییرات خوبی از هم ترازی در احکام حقوق و کارگزینی اعضای هیأت علمی هم وزارت علوم و هم وزارت بهداشت با ضریب فوق‌العاده انجام شده است.

 محمدمهدی زاهدی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اواخر دی ماه در این باره، گفت:  همسان‌سازی حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم و وزارت بهداشت که اختلاف قابل تأملی دارد از نظر هزینه‌ای نیاز به بودجه دارند؛‌ همچنین وزارت علوم بودجه مناسبی برای تجهیزات و بازسازی دانشگاه‌هایی که قدمت زیادی دارند و فرسوده شده‌اند نیاز دارد که باید در اختیارشان قرار داده شود. 

* تبعیض ناعادلانه حقوق و دستمزد اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها

در حال حاضر حدود 5 هزار نفر از مخاطبان سامانه «فارس من» موضوع ناهمسان بودن حقوق و مزایای اعضای هیأت علمی وزارت علوم در مقایسه با اعضای هیأت علمی غیر بالینی وزارت بهداشت را مطرح کردند و خواستار پیگیری آن از سوی مسؤولان شدند. اما امسال در کمیسیون تلفیق، توجه چندانی به حوزه تحقیقات و آموزش نشده است و بودجه دانشگاه‌ها از 22 هزار میلیارد تومان به 40 هزار میلیارد تومان رسیده است  که با توجه به تورم شدیدی که در یکی، دو سال اخیر وجود داشته، رشد بودجه متناسب با افزایش هزینه‌های جاری و سرمایه‌ای دانشگاه‌ها نیست. 

سردبیر سوژه در این باره افزود: چرا یک استادیار جوان و نخبه که به تازگی وارد کادر هیأت علمی دانشگاه شده و حدود ۳۰ سال از عمرش را در راه علم و دانش صرف کرده تا به این جایگاه برسد، به جای استفاده از ظرفیت اندوخته شده که با صرف میلیاردها تومان هزینه بیت‌المال که به نظر بنده هزینه نیست و نوعی سرمایه‌گذاری ا‌ست، به دست آمده باید برای ساختن و آبادانی کشور هزینه شود، مجبور است در اثر فشارهای مالی و اقتصادی به دنبال حل مشکلات اقتصادی زندگی روزمره خود باشد؟

وی معتقد است که مشکل زمانی حادتر می‌شود که بحث قیاس حقوق و دستمزد با اعضای هیأت علمی وزارت بهداشت درمان مطرح می‌شود. تبعیض ناعادلانه که چند سالی است در کشور باب شده است توسط همه اعضای هیأت علمی وزارت علوم مورد اعتراض اساتید و رؤسای دانشگاه‌های کشور قرار گرفته؛ البته این به معنای بالا بودن حقوق اعضای هیأت علمی وزارت بهداشت نیست بلکه بیانگر ناچیز بودن حقوق اعضای هیأت علمی وزارت علوم است. آیا این با عدالت سازگار است؟

همچنین برخی از اساتید بر این باورند که علم و فناوری یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های پیشرفت و توسعه جوامع است و سهم عمده‌ای از رسالت سنگین تولید علم و توسعه فناوری کشور و نقش بنیادین در تربیت متخصصان و سازندگان آینده کشور بر عهده اعضای هیأت علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.

* درخواست همسان سازی حقوق اعضای هیأ‌ت علمی دو وزارت خانه علوم و بهداشت

در نخستین روزهای بهمن ماه سال جاری وزیر علوم در نامه‌ای به رئیس سازمان برنامه و بودجه خواستار بررسی یکپارچه‌سازی ضرایب حقوق و مزایای اعضای هیأت علمی و کارکنان وزارت علوم و وزارت بهداشت شد.

در نامه وزیر علوم به رئیس سازمان برنامه و بودجه آمده است که پیرو مذاکرۀ حضوری اینجانب با جناب‌عالی در خصوص اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح همسان‌سازی حقوق شاغلین وزارتین متولّی آموزش عالی در سال آینده به میزان ۳۵۰۰ میلیارد تومان، به استحضار می‌رساند به رغم موافقت حضرت‌عالی، موضوع در جلسۀ کمیسیون تلفیق بودجۀ مجلس شورای اسلامی مطرح و مورد موافقت قرار نگرفت.

با توجه به طرح موضوع مذکور در جلسات آتی بررسی بودجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی، خواهشمند است دستور فرمایید موافقت آن سازمان با اختصاص اعتبار یادشده در لایحۀ بودجۀ سال ۱۴۰۰، اعلام شود.

بنابراین با توجه به صحبت‌های وزیر علوم باید هر چه سریع‌تر از طرح همسان‌سازی حقوق اعضای هیأت علمی وزارت عتف با اعضای هیأت علمی غیر بالینی وزارت بهداشت در صحن مجلس شورای اسلامی حمایت شود تا این خواسته به حق دانشگاهیان در بودجه ۱۴۰۰ تحقق یابد. 

* همسان‌سازی حقوق وزارت علوم از سال آینده

 محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز روز شنبه 11 بهمن سال جاری در لایو اینستاگرامی خود گفت: برنامه‌اش در سال آینده و بعد از پایان دولت برگشت به دانشگاه و ادامه فعالیت برای تدریس است و برنامه‌ای غیر از این نخواهد داشت.

همچنین وی با اعلام اینکه درخواست‌هایی برای همسان‌سازی حقوق اعضای هیأت علمی وزارت علوم با وزارت بهداشت یا دانشگاه‌های علوم پزشکی مطرح بود، توضیح داد: از اسفندماه سال گذشته مجوزهای لازم را به وزارت بهداشت ارائه کردیم تا بتواند همسان‌سازی را اجرا کند که بخش اول آن را نیز انجام داد اما برای وزارت علوم در لایحه بودجه ۱۴۰۰ پیشنهادی مطرح کردیم که در کمیسیون تلفیق به تصویب نرسید.

وی گفت: با این وجود طی مذاکره‌ای که سازمان برنامه و بودجه با وزیر علوم داشت هماهنگی‌هایی صورت گرفت تا بتوانیم به غیر از برخی موارد تخصصی همسان‌سازی را در دانشگاه‌های وزارت علوم مانند دانشگاه‌های علوم پزشکی انجام دهیم.

نوبخت عنوان کرد: برای کارمندان وزارت علوم نیز با توجه به اینکه پیش از این مجوز استفاده از امتیاز فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری صادر شده بود بار دیگر بر اجرای این مجوز تأکید کردیم؛ بنابراین نه تنها در مورد اعضای هیأت علمی بلکه کارکنان وزارت علوم نیز مانند دانشکده علوم پزشکی و وزارت بهداشت این همسان‌سازی اجرایی خواهد شد.

افزایش 50 درصدی حقوق کارمندان نهادهای مختلف در اسفند سال گذشته و حذف دانشگاهیان از این افزایش، باعث عقب ماندن درآمد اعضای هیأت علمی وزارت علوم نسبت به تورم روز شده است. 

البته برخی معتقدند که موضوع ناهمسان بودن حقوق و مزایای اعضای هیأت علمی وزارت علوم در مقایسه با اعضای هیأت علمی غیر بالینی وزارت بهداشت، مسأله‌ای است که با عدالت سازگار نیست. به طوری که در احکام حقوق و مزایای بین دو عضو هیأت علمی وزارت علوم و وزارت بهداشت، که دارای پایه و مرتبه علمی و بعضاً رشته یکسان هستند، اختلاف فاحش (بیش از ۶۰ درصد) وجود دارد، که این تبعیض آشکار موجب نارضایتی گسترده در جامعه دانشگاهی کشور شده است.

* آشفتگی در پرداخت حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها واقعاً باعث خجالت است

حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا سلیمی عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه تعلیم و تربیت خبرگزاری فارس، گفت: مشکلی که در حقوق اعضای هیأت علمی وجود دارد «یک شهر و چند نرخ» است. حقوق اعضای هیأت علمی وزارت علوم، وزارت بهداشت، دانشگاه‌‌های فرهنگیان، آزاد، غیرانتفاعی و پیام نور هر کدام به صورت متفاوتی پرداخت می‌شوند و این بلبشویی است که متولی آن وزارت علوم است. 

وی افزود: متأسفانه وزارت علوم در این رابطه به درستی عمل نکرده است. آشفتگی در پرداخت حقوق اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها واقعاً باعث خجالت است و این تفاوت فقط بین وزارت علوم و وزارت بهداشت نیست؛ اعتقادم این است که وزارت علوم نتوانسته در این رابطه ساماندهی درستی داشته باشد و به جای انجام کارهای حاشیه‌ای باید بتواند امور را به خوبی ساماندهی کند. 

حجت الاسلام والمسلمین سلیمی عنوان کرد: باید شأن اعضای هیأت علمی رعایت شود. متأسفانه شاهدیم در بعضی از دانشگاه‌ها حقوق اعضای هیأت علمی از حقوق یک کارگر هم کمتر است؛ البته شأن کارگران ما اجل است ولی واقعیت جامعه ما اینچنین است؛ بنابراین توقع داریم شورای عالی انقلاب فرهنگی به صورت فوری و فوتی به این موضوع ورود پیدا کند؛ البته اصل قصه دست خود دولت است و اگر دولت به مجلس لایحه ارائه دهد، مجلس به سرعت این موضوع را پیگیری می‌کند.

البته منصور غلامی وزیر علوم چند روز پیش با ارسال نامه‌ای به محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، خواستار افزودن اعتبار مورد نیاز اجرای طرح همسان‌سازی حقوق شاغلان دو وزارتخانه علوم و بهداشت به میزان ۳۵۰۰ میلیارد تومان در ردیف‌های دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فناوری در اصلاحیه لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ شد.

در این نامه آمده است: احتراماً پیرو نامه شماره ۲۴۹۴۳۵ مورخ یازدهم بهمن ۹۹‬ در خصوص اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح همسان‌سازی حقوق شاغلان دو وزارت علوم و بهداشت در سال آینده به میزان ۳۵۰۰ میلیارد تومان، خواهشمند است با عنایت به نظر موافق جنابعالی در این موضوع و برگشت لایحه بودجه به دولت از سوی مجلس شورای اسلامی، دستور فرمایید نسبت به افزودن رقم مذکور به ردیف‌‌های دانشگاه‌ها موسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در اصلاحیه لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ اقدام لازم صورت پذیرد.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از فارس، اکنون باید دید نتیجه این پیگیری ها به کجا خواهد انجامید و آیا همسان سازی حقوق شاغلان به سرانجام می‌رسد؟

انتهای پیام/

منبع خبر

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از خبرنگار تعلیم و تربیت خبرگزاری فارس، محسن حاجی‌میرزایی وزیر آموزش و پرورش در حاشیه هجدهمین نشست از سلسله نشست‌های گفتگوی هفته که با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برگزار شد در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: در 4 حوزه توسعه مهارت، کودکان بازمانده از تحصیل، رفع محرومیت‌های آموزشی، توسعه تعاونی‌ها و تقویت فرهنگ کار، اشتغال و کارآفرینی، عرصه‌های مشترکی بین دو وزارتخانه است که در اینباره گفت‌وگو کردیم و طی سال گذشته زمینه‌های متعددی برای همکاری بررسی شد.

وی ادامه داد: امروز به طور خاص درباره توسعه تعاونی‌ها و ارائه همکاری‌ها و کمک‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به حوزه تعاونی‌های وزارت آموزش و پرورش یک توافقنامه‌ای امضا شد.

حاجی‌میرزایی درباره مبنای پرداخت حق‌التدریس معلمان و گلایه آنها، گفت: برای ساعت کار همکاران و نحوه پرداخت آن، هیچ قاعده جدیدی وضع نکردیم؛ بر خلاف آنکه شایع کردند 35 دقیقه‌ای محاسبه شده است، به هیچ وجه اینگونه محاسبه نشده است.

وی اضافه کرد: بر اساس گزارشی که ادارات شهرستان‌ها از عملکرد معلمان دادند، این محاسبات انجام شده است؛ اگر این گزارش‌ها با عملکرد معلمان منطبق نیست می‌توانند مراجعه کنند و رسیدگی شود.

حاجی‌میرزایی در پاسخ به این پرسش که عنوان می‌شود این میزان یک‌سوم حق‌التدریسی است که سال‌های گذشته می‌گرفتند، افزود: کل حق‌التدریس را پرداخت نکردیم؛ این نیمه سال را هنوز پرداخت نکردیم و امیدواریم بتوانیم تا پایان سال پرداخت کنیم و اینکه کل حق‌التدریس فرهنگیان نبوده است بلکه مبلغی را که دریافت کردیم به استان‌ها ابلاغ کردیم و آنها هم در همان چارچوب که در سال‌های گذشته وجود داشته است، محاسبات را انجام می‌دهند و پرداخت‌ها را دارند و قطعا پرداخت‌های دیگری هم در راه خواهد بود. 

وی در پاسخ به پرسش دیگر که «آیا حق‌التدریس‌های سال گذشته تسویه شده است»، گفت: بنا این بوده که تسویه کنیم اما اینکه نتیجه چه اتفاقی افتاده است باید گزارش استان‌ها را دید. 

وزیر آموزش و پرورش در واکنش به این جمله که «برخی معلمان می‌گویند اگر تغییر در پرداخت حق‌التدریس داده نشود از ادامه تدریس معذور هستند»، اظهار کرد: اینگونه نیست. 

حاجی‌میرزایی در واکنش به جمله دیگر مبنی بر اینکه معلمان غیررسمی مشمول استخدام که اعزام به دانشگاه فرهنگیان برای طی دوره آموزشی شدند، گلایه دارند که آزمون‌هایی برای آنها از جمله آزمون اصلح در نظر گرفته شده است که حدنصاب نمره 70 درصد در نظر گرفته شده است و این موضوع با مصوبه مجلس مغایرت دارد»، گفت: کاملا منطبق با قانون است؛ کسانی که یکسال دوره آموزشی می‌بینند باید مهارت لازم را کسب کنند؛ دوره که تفننی نیست بلکه جدی است باید آموزش و مهارت را ببینند و در پایان هر دوره آموزشی، آزمون گرفته می‌شود و این آزمون فقط برای این دوره نیست در همه دوره‌ها همین است و اتفاق جدیدی نیفتاده است.

وی درباره شرط سنی ورود به دانشگاه فرهنگیان هم بیان کرد: 24 سال است. سال گذشته خیلی از افراد متقاضی بودند؛ در شورای عالی آموزش و پرورش هم بحث کردیم و توصیه اعضای شورا هم این بود که سن را افزایش دهیم و بنابراین به 24 سال افزایش دادیم.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از فارس، برخی مخاطبان این خبرگزاری در سامانه فارس من با ثبت سوژه‌هایی با عنوان «سقف سن ورود به دانشگاه فرهنگیان افزایش یابد» و «حق‌التدریس معلمان باید کامل پرداخت شود» خواستار پیگیری بودند. 

انتهای پیام/  

منبع خبر